Odpowiedź:

Miejscem świadczenia dla tej transakcji jest Polska. Nie jest to jednakże dostawa wewnątrzwspólnotowa, bowiem nabywcą towaru nie jest podatnik od wartości dodanej ani podmiot zidentyfikowany dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych (mający NIP UE). Nie mamy tutaj do czynienia także z eksportem towarów, bowiem towary będące przedmiotem transakcji pozostają na terytorium UE (nie są wywożone w następstwie dostawy do kraju trzeciego).
Należałoby zatem wystawić fakturę VAT ze stawką krajową, właściwą dla danego towaru (zapewne 23% VAT).

Uzasadnienie:

Piszecie Państwo, że spółka z o.o. polska wystawiła fakturę sprzedaży materiałów na spółkę z Ukrainy z miejscem dostawy dla kontrahenta z Niemiec.
Zakładam zatem, że:
– spółka polska (A) sprzedaje towary spółce B (z Ukrainy);
– spółka B (Ukrainy) – zapewne – sprzedaje towar spółce C (z Niemiec);
– towary są wysyłane z Polski do Niemiec.
Piszecie Państwo przy tym, że transport organizuje firma polska.
W tego typu przypadkach najistotniejsze znaczenie dla określenia sposobu opodatkowania ma ustalenie miejsca świadczenia oraz określenie do której dostawy towarów powinien być przypisany transport towarów.
Regulacje dotyczące tych kwestii zawarte są w przepisach art. 22 ust. 2-4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u.
Przepisy art. 22 ust. 2 i 3 u.p.t.u. stanowią, że w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru są przyporządkowane tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie. W tym przypadku dostawę towarów, która:
1) poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
2) następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.
W przepisach unijnych nie ma odpowiednika powyższej regulacji. Można wszakże takie regulacje wysnuć z zasadach ogólnych (dotyczących miejsca świadczenia dla dostaw). Potwierdzał to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wcześniej Europejski Trybunał Sprawiedliwości) w swoich orzeczeniach. Można tutaj wskazać na co najmniej dwa orzeczenia:
1) C-245/04 (EMAG Handel Eder OHG przeciwko Finanzlandesdirektion für Kärnten);
2) C-430/09 (Euro Tyre Holding BV przeciwko Staatssecretaris van Financiën).
Są tam również zawarte pewne odniesienia do przypisywalności transportu do poszczególnych dostaw towarów, generalnie odpowiadające polskim przepisom. Na tej podstawie należy określić to, czy dana dostawa jest „ruchoma” (z transportem), czy też odbywa się w miejscu (bez transportu) i w konsekwencji – jakie jest miejsce świadczenia (miejsce opodatkowania) dla danej transakcji.
W każdym razie – biorąc pod uwagę, że to spółka polska (A); czyli pierwszy dostawca organizuje transport – to pierwsza dostawa (między A a B) będzie dostawą z transportem, natomiast druga dostawa (między B a C) będzie dostawą nieruchomą (bez transportu).
W każdym razie w następstwie dostawy ad A do C – towar jest sprzedawany podmiotowi z Ukrainy (zakładam, że nie ma NIP UE), zaś w następstwie powyższego towar jest wywożony do Niemiec.
W związku z powyższym miejscem świadczenia jest Polska. Nie jest to jednakże dostawa wewnątrzwspólnotowa, bowiem nabywcą towaru nie jest podatnik od wartości dodanej, ani podmiot zidentyfikowany dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych (mający NIP UE). Nie mamy tutaj do czynienia także z eksportem towarów, bowiem towary będące przedmiotem transakcji pozostają na terytorium UE (nie są wywożone w następstwie dostawy do kraju trzeciego).
Należałoby zatem wystawić fakturę VAT ze stawką krajową, właściwą dla danego towaru (zapewne 23% VAT).

Adam Bartosiewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 12.04.2016 r.