Instytucja indywidualnej interpretacji prawa podatkowego ma służyć przede wszystkim jako pomoc w stosowaniu skomplikowanych przepisów podatkowych. O tym, czy instytucja ta jest potrzebna, najlepiej świadczą dane liczbowe. W samym 2017 r. wpłynęło do Krajowej Informacji Skarbowej 29 599 wniosków o wydanie interpretacji indywidualnych. Najwięcej wniosków, bo aż 66 proc., dotyczyło podatku od towaru i usług. Jednak to, co – jak określiło Ministerstwo - miało sprzyjać tworzeniu dobrego klimatu do prowadzenia działalności gospodarczej – stało się, zdaniem resortu, jednym z narządzi optymalizacji podatkowej. Pierwsze kroki zapobiegające takim działaniom zostały podjęte już w 2016 r. Wraz z klauzulą przeciwko unikaniu opodatkowania został wprowadzony przepis, zgodnie z którym nie wydaje się interpretacji indywidualnej, jeżeli organ nabierze podejrzeń, że celem działań podatnika byłaby optymalizacja podatkowa. Teraz Ministerstwo planuje dalsze kroki.
Proceder dostarczania interpretacji podatkowych
Ministerstwo Finansów już od jakiegoś czasu sygnalizowało, że zaobserwowało nadużycia przy korzystaniu z mocy ochronnej interpretacji podatkowych. Proceder dostarczania interpretacji podatkowych został opisany między innymi w ostrzeżeniu Ministerstwa Finansów z 22 maja 2017 r. Według Ministerstwa nadużycie miało miejsce w sytuacjach, w których o interpretacje indywidualne występowały spółki zawiązywane przez kancelarie doradcze, zanim podjęły jakąkolwiek działalność operacyjną. We wnioskach zaś opisywane były abstrakcyjne transakcje. Dopiero po uzyskaniu interpretacji, podejmowane były decyzje o rozpoczęciu działań restrukturyzacyjnych. Kancelaria wraz ze sprzedażą swoich usług doradczych, zbywała udziały przedmiotowych spółek na rzecz klientów.
Pomimo tego, że powyższe działania były całkowicie legalne, Ministerstwo uznało, że sytuacja, w której hurtowa ilość wniosków o interpretacje indywidualne, składanych przez różnych przedsiębiorców – jest identyczna, musi budzić podejrzenia.
Ze skargą pauliańską w podatkach trudno się zgodzić >>
Według MF źródłem nadużyć mocy ochronnej interpretacji jest możliwość występowania przez podatników z wnioskami, w których opisany jest stan faktyczny jedynie z perspektywy jednej strony transakcji, z pominięciem powiązań z innymi uczestnikami łańcucha restrukturyzacyjnego. Tymczasem, dopiero opis całego łańcucha transakcji i roli wszystkich podmiotów w nim uczestniczących, pozwalałby organom podatkowym dokonać prawidłowej oceny skutków podatkowych planowanych działań podatników.
Obligatoryjny wniosek grupowy
Rozwiązaniem powyższego problemu jest propozycja wprowadzenia nowej instytucji – obligatoryjnego wniosku grupowego.
Wirtualne biuro kontrahenta powinno wzbudzić podejrzenia >>
Wniosek grupowy dotyczyłby jedynie transakcji i innych czynności, w które zaangażowane byłyby podmioty powiązane. Najistotniejszym założeniem nowelizacji jest nałożenie obowiązku na podatników wskazania we wnioskach grupowych takich danych jak:
- uzyskane (oczekiwane) główne korzyści, w tym korzyści podatkowe,
- transakcje i innych czynności dokonane (będące w trakcie lub planowane), od których uzależnione jest osiągnięcie korzyści,
- wartości głównych korzyści.
Jeżeli podatnicy nie wywiążą się należycie z nowych obowiązków, interpretacja nie będzie miała waloru ochronnego. Co więcej, interpretacja straci swój walor ochronny, jeżeli wartości wskazane we wniosku będą odbiegały co najmniej o 25 proc. od wartości rzeczywistych. Wniosek grupowy nie będzie dotyczył powtarzalnych transakcji, dokonywanych również z podmiotami niepowiązanymi, jeżeli warunki tych transakcji nie będą odbiegać od warunków stosowanych wobec niepowiązanych podmiotów.
LEX Biblioteka Podatkowa >>
Warto jednak zwrócić na jeszcze jeden – bardzo ważny – aspekt planowanej nowelizacji. Nowelizacja nie obejmie bowiem jedynie przyszłych wniosków, lecz będzie miała bezpośredni wpływ na już wydane interpretacje indywidualne. Podatnicy, którzy uzyskali interpretacje indywidualne odnoszące się do transakcji z podmiotami powiązanymi (a więc takimi, które na mocy nowych przepisów byłyby objęte procedurą wniosków grupowych) będą musieli przekazać Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej wszystkie informacje objęte wnioskiem grupowym. Jeżeli nie wywiążą się z tego obowiązku w terminie sześciu miesięcy, otrzymane przez nich interpretacje indywidualne wygasną z dniem wejście w życie nowelizacji.
Anna Bergman, prawnik w Kancelarii Ożóg Tomczykowski
