Na wstępie wspomnieć trzeba, że wątpliwości budziło tak zasadnicze zagadnienie, czy domek letniskowy jest w ogóle budynkiem. Takie wątpliwości mieli właściciele domków letniskowych, twierdząc, że nie są one budynkami trwale związanymi z gruntem, a co za tym idzie nie są budynkami według ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej również jako ustawa), która reguluje opodatkowanie podatkiem od nieruchomości. Wątpliwości te rodziły się u podatników będących właścicielami budynków letniskowych o konstrukcji drewnianej posadowionych na bloczkach betonowych lub palach, czyli, jak mogłoby się zdawać, niezwiązanych na trwale z gruntem.
Kiedy powstaje przychód do opodatkowania ryczałtem z tytułu wynajmu domku letniskowego? >
Budynki a podatek od nieruchomości
Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, pod pojęciem budynku należy rozumieć obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Zgodnie z ustawową definicją budynku, określoną w art. 3 pkt 2 ustawy prawo budowlane, przez budynek należy rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Przepisy tej ustawy nie definiują przy tym pojęcia trwałego związania z gruntem. To zagadnienie zgłębił NSA w jednym z wyroków, w którym to stwierdził, że o braku trwałego związania z gruntem nie świadczy fakt posadowienia inwestycji na bloczkach betonowych (cegłach). Istnienie fundamentów nie jest jedynym wyznacznikiem kwalifikacji prawnej budynku jako trwale związanego z gruntem, ponieważ aktualnie dostępne środki techniczne pozwalają także na zastosowanie innych rozwiązań technicznych pozwalających na trwałe związanie obiektu budowlanego z gruntem. Cecha „trwałego związania z gruntem” sprowadza się do posadowienia obiektu na tyle trwale, by zapewnić mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym, mogącym go zniszczyć lub spowodować przesunięcie czy przemieszczenie na inne miejsce. Takiej wykładni pojęcia „trwale związany z gruntem” zawartego w przepisie art. 3 pkt 2 i 5 ustawy prawo budowlane dokonał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 stycznia 2020 r., sygn. akt II OSK 526/18.
Cena promocyjna: 116.1 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 90.3 zł
Domki letniskowe - budynki mieszkalne czy pozostałe
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych dokonuje także rozróżnienia rodzajów budynków i w zależności od tego czy mamy do czynienia np. z budynkiem mieszkalnym czy pozostałym, dokonuje odpowiedniego przyporządkowania stawki podatku. Z tym natomiast rodzi się kolejne wątpliwe interpretacyjnie zagadnienie. Czy domek letniskowy służący celom mieszkaniowym to budynek mieszkalny czy nadal spełniający rolę rekreacyjną? Jeśli mieszkalny, to jak i na podstawie jakich dokumentów to udowodnić? To zagadnienie jest o tyle istotne, że w ostatnim czasie NSA zmienił linię orzeczniczą na niekorzyść podatników.
Zobacz również: W podatkach prywatni właściciele gruntu traktowani jak firmy >>
Czytaj: PIT: nie zakup, lecz adaptacja domku letniskowego dają zwolnienie podatkowe >
Stawki podatku od nieruchomości od domków letniskowych
Z wykazu stawek podatku od nieruchomości (art. 5 ustawy) wynika, że podatnik od budynku wypoczynkowego musi płacić prawie 10-krotnie wyższy podatek (stawka dla budynków pozostałych) niż za budynek mieszkalny (stawka dla budynków mieszkalnych). Stąd kwestia właściwej kwalifikacji budynku staje się sprawą nadzwyczaj istotną.
Co decyduje o tym jaką stawkę zastosujemy? Dotychczas w orzecznictwie można było zaobserwować pogląd, zgodnie z którym decydujące znaczenie mają parametry techniczne i faktyczny sposób użytkowania budynku, nie zaś jego oznaczenie w ewidencji. Zgodnie z takim poglądem dla ustalenia właściwej stawki podatku od nieruchomości organy podatkowe powinny przede wszystkim ustalić podstawową funkcję użytkową budynku. W związku z powyższym, aby zastosować stawkę preferencyjną (dla budynków mieszkalnych) budynek musi służyć celom mieszkalnym, czyli zaspokajać podstawowe potrzeby mieszkaniowe właściciela i osób mu bliskich. Tak np. WSA w Gdańsku w wyroku z 22 lutego 2017 r. sygn. akt I SA/Gd 1620/16 oraz NSA w wyroku z 24 sierpnia 2017 r. sygn. akt II FSK 950/17.
Jednak z powyższą opinią nie zgodził się NSA w wydanym niedawno wyroku (wyrok z 29 maja 2020 r. sygn. akt II FSK 2876/19), który podkreślił, że organy podatkowe nie powinny opierać się na ustalonej przez siebie funkcji budynku letniskowego, lecz na zapisach ewidencji gruntów i budynków. Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne podstawę wymiaru podatków i świadczeń stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. NSA we wskazanym wyroku podkreślił, że organy nie mogą dokonywać samodzielnej klasyfikacji funkcji budynku poprzez analizowanie jego faktycznego wykorzystania. Zatem organy podatkowe nie są zobowiązane do przeprowadzenia postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia i wykazania czy budynek służył do zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych.
Ewidencja gruntów i budynków a podatek od nieruchomości
Wystarczające w tym zakresie będą zapisy w ewidencji. Wiążący charakter tych zapisów wskazuje, że opodatkowanie domu letniskowego jako budynku mieszkalnego będzie mogło mieć miejsce w przypadku zmiany danych w ewidencji.
Skoro ewidencja zgodnie z orzecznictwem spełnia zasadniczą rolę w wymiarze podatku od nieruchomości, należy zastanowić się co stanie się w przypadku, kiedy brak jest danych z ewidencji gruntów i budynków. Odpowiedź na tak zadane pytanie również wskazuje NSA w jednym ze swoich wyroków. W wyroku z dnia 13 lutego 2020 r. sygn. akt II FSK 717/18, NSA wskazał, że w przypadku kiedy klasyfikacja budynku nie wynika z ewidencji, różnicowanie budynków mieszkalnych od budynków letniskowych winno opierać się na ich dokumentacji architektoniczno-budowlanej, w tym decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, projektach budowlanych, decyzjach o pozwoleniu na budowę, czy też decyzjach o dopuszczeniu budynku do użytkowania. Należy podkreślić zatem, że możliwość i stopień zaspokajania potrzeb mieszkaniowych nie ma zgodnie z tym podejściem znaczenia przy ustalaniu charakteru domu letniskowego, a za kryterium różnicujące powinny być uważane dane o charakterze obiektywnym, ewidencyjne lub pozaewidencyjne.
Skutkiem takiej linii orzeczniczej będzie zwiększenie wysokości opłat podatkowych w przypadku niektórych domków letniskowych. Zgodnie z tym poglądem nawet, jeżeli domek taki jest faktycznie wykorzystywany jako budynek mieszkalny, to aby opodatkować go preferencyjną stawką podatku konieczna będzie zmiana zapisów w ewidencji gruntów i budynków (dokonana przez uprawniony do tego organ). Jeżeli podatnik nie dokona takiej zmiany, to argument o faktycznym wykorzystywaniu domu letniskowego, jako mieszkalnego nie wpłynie na zmianę kwalifikacji i opodatkowanie preferencyjną stawką podatku.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
