W myśl przepisów ustawy o kredycie konsumenckim za instytucje pożyczkowe mogą zostać uznani przedsiębiorcy udzielający konsumentom różnych rodzajów finansowania, także w formie innej niż umowa pożyczki lub kredytu. Instytucją pożyczkową może być , pod pewnymi warunkami, np. przedsiębiorca odraczający konsumentowi termin świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia albo oddający konsumentowi rzecz do odpłatnego używania, jeżeli konsument jest zobowiązany do nabycia tej rzeczy.
Ministerstwo Finansów zachęca przedsiębiorców, którzy zawierają z konsumentami podobne umowy, do przeanalizowania, czy z tego tytułu nie spełniają kryteriów kwalifikujących ich jako instytucje pożyczkowe a tym samym jako podatników podatku bankowego. W konsekwencji mogą na nich ciążyć obowiązki wynikające z ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych.