Wobec podatników dokonujących importu usług, w związku z którymi zapłata należności jest dokonywana na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w rajach podatkowych, stosuje się, właściwe dla importu usług, zasady odliczania podatku określone w art. 86 ustawy o VAT, bez uwzględniania ograniczenia, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Takie stanowisko przedstawił Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 25 listopada 2010 r., PT2/033/5/530/TXW/2010/1143, LEX nr 42116. Interpretacja Ministra Finansów związana jest z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 30 września 2010 r. w sprawie C-395/09 Oasis East sp. z o.o., LEX nr 602783. W sprawie Oasis East przedmiotem sporu była zgodność art. 88 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT z prawem unijnym, ściślej z klauzulą stałości. Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do importu usług, w związku z którymi zapłata należności jest dokonywana bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w kraju (terytorium) wymienionym w załączniku nr 5 do ustawy. Załącznik nr 5 zawiera wykaz 39 państw (terytoriów), które są uznawane za raje podatkowe. Na liście znajdują się m.in. Wspólnota Bahamów, Barbados, Belize, Bermudy, Kajmany, republiki: Malediwów, Mauritiusu i Seszeli, Zjednoczone Emiraty Arabskie, a także Hongkong. Analogiczne wyłączenie istniało także na gruncie ustawy o VAT z 1993 r.

Ostatecznie Trybunał Sprawiedliwości uznał, że art. 176 Dyrektywy Rady 2006/112/WE nie zezwala na utrzymanie w mocy przepisów krajowych, które w sposób ogólny wyłączają uprawnienie do odliczenia podatku od wartości dodanej naliczonego w przypadku nabycia importu usług, w związku z którymi zapłata należności jest dokonywana bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego siedzibę na obszarze jednego z krajów lub terytoriów określonych w tych przepisach jako raje podatkowe. Identyczne stanowisko wcześniej prezentowały już polskie sądy administracyjne zwracające uwagę na to, że art. 88 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT nie może być uznany za zgodny z prawem unijnym i nie może być stosowany przy określaniu zobowiązań podatkowych. Z przepisów unijnych wynika, że wyjątki od zasady odliczalności mogą być określone tylko za pomocą kryterium rodzajowego (dotyczyć mogą konkretnych towarów i usług). Tymczasem zakaz wynikający z art. 88 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT dotyczy usług określonych według kryterium terytorialnego. Dlatego też nie tylko sąd, ale także organy podatkowe mają obowiązek odmówić zastosowania prawa krajowego niezgodnego z prawem wspólnotowym (wyrok wsa w Warszawie z 16 września 2008, III SA/Wa 487/08).

Minister Finansów w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego interpretacji, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wydał 25 listopada 2010 r. interpretację ogólną (PT2/033/5/530/TXW/2010/1143, LEX nr 42116), w której zwrócił się do wszystkich Dyrektorów Izb Skarbowych i Dyrektorów Urzędów Kontroli Skarbowej uznając, że wobec podatników dokonujących importu usług, w związku z którymi zapłata należności jest dokonywana na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w rajach podatkowych, stosuje się, właściwe dla importu usług, zasady odliczania podatku określone w art. 86 ustawy o VAT, bez uwzględniania ograniczenia, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Ponadto, jeżeli na skutek obowiązywania przepisu art. 88 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podatnik nie odliczył kwoty podatku naliczonego od importu usług, w związku z którymi zapłata należności była dokonywana na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w krajach wymienionych w załączniku nr 5 do tej ustawy, podatnikowi - zgodnie z ww. wyrokiem TSUE – przysługuje prawo do odliczenia podatku (przez dokonanie korekty rozliczenia) zgodnie z obowiązującymi przepisami. Minister podkreślił też, że podatnika obowiązują pozostałe wymogi w zakresie dokonywania odliczenia podatku.

Michał Malinowski

Artykuł pochodzi z Systemu Informacji Prawnej LEX