Zdaniem ekspertów FOR, polski system podatkowy jest demotywujący do pracy i uczciwego płacenia podatków, podatny na urzędniczą arbitralność i na działania przestępców. W ocenie autorów taki system nie może być stabilną podstawą ładu społecznego, ani warunkujących go polityk społecznych i gospodarczych.
Jednym z zasadniczych problemów jest rozdrobnienie systemu podatkowego. Zdaniem ekspertów, obecny system opodatkowania dochodów ma dwie główne, wiążące się ze sobą, wady: jest nadmiernie rozczłonkowany i całkowicie niespójny koncepcyjnie. W przypadku podatku VAT – poza jego podatnością na nadużycia - problemem jest zdecydowanie zbyt duża liczba towarów objętych obniżoną stawką. Przykładowo, osoba wykonująca pracę za 2 tys. zł miesięcznie może zapłacić:
- 1088 zł podatków i składek (54 proc. swojego dochodu), jeśli prowadzi działalność gospodarczą,
- 763 zł podatków i składek (38 proc. kosztów pracodawcy) na umowę o pracę,
- 180 zł podatków i składek (9 proc. swojego dochodu) na umowę o dzieło z przeniesieniem praw autorskich.
Problematyczne dla podatników jest również ustalenie właściwej stawki podatku VAT. Płatnicy mają obowiązek samodzielnego przypisywania towarów i usług do właściwej stawki VAT i starają się znaleźć możliwie najniższą. Wybór stawki opiera się na kategoriach statystycznych określanych przez GUS. Towar lub usługa może pasować do kilku klasyfikacji jednocześnie, co skutkuje możliwością zastosowania różnych stawek VAT. Przedsiębiorca może wtedy wnioskować do GUS o informację statystyczną odnośnie do przypisania produktu do kategorii. Jeśli po wydaniu informacji statystycznej GUS zmieni klasyfikację danego produktu w taki sposób, że zostanie on przypisany do wyższej stawki podatku VAT, organ podatkowy może naliczyć płatnikowi nawet 5 lat zaległego podatku.
O skali niejasności przepisów jeszcze dobitniej świadczy odsetek skarg dotyczących interpretacji uwzględnionych przez wojewódzkie sądy administracyjne. W 2015 r. spośród 2755 skarg na interpretacje prawa podatkowego wojewódzkie sądy administracyjne uwzględniły 1431 (prawie 52 proc.).
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
System podatkowy w Polsce
|