Istota problemu sprowadza się do oceny możliwości dokonania w późniejszym czasie zmiany przez jednego z rodziców (podatników) proporcji rozliczenia ulgi na dziecko i ewentualnych skutków podatkowych takiej zmiany.

W przedmiotowej sprawie rodzice w złożonych zeznaniach podatkowych PIT/O część E "okresy przysługiwania ulgi na dziecko" wykazali odpowiednio: matka okres 12 miesięcy, zaś ojciec nie uwzględnił odliczenia. Tym samym złożone w tej dacie oświadczenia obu podatników były zgodne i musiały być w pełni zaakceptowane przez organ podatkowy. Ojciec dziecka dopiero w dokonanej korekcie zeznania podatkowego za sporny rok podatkowy uwzględnił w nowo złożonym załączniku PIT/O półroczny okres ulgi rodzinnej, dokonując też stosownego odliczenia jej połowy w skorygowanym rozliczeniu podatkowym.

Ta korekta uznana została przez organy podatkowe za zmianę wcześniejszego sposobu rozliczenia ulgi rodzinnej, a ponieważ w jej wyniku doszło do przekroczenia łącznego limitu ulgi rodzinnej przypadającego na obojga podatników dokonano z urzędu równego jej podziału, co spowodowało zwiększenie zobowiązania podatkowego po stronie matki dziecka.

W złożonym odwołaniu matka dziecka nie zgodziła się z dokonanym przez organ podziałem ulgi prorodzinnej w równych częściach. Według niej, ponieważ w spornym roku ojciec przebywał z dzieckiem przez 51 dni, to z tytułu podziału ulgi prorodzinnej należy mu się nie więcej, niż odpis za okres dwóch miesięcy w roku kalendarzowym, wyliczony zgodnie z art. 27f ust. 3 ustawy o PIT .

Sprawa trafiła do WSA. W ocenie Sądu, ewentualna jednostronna zmiana tej proporcji przez któregokolwiek z rodziców dziecka, dokonana po upływie ustawowego terminu do złożenia zeznania podatkowego za dany rok podatkowy, nie upoważnia organów podatkowych do przyjęcia równego podziału ulgi. Skoro przewidziana w art. 27f ust. 4 ustawy o PIT możliwość ustalenia przez podatników dowolnej proporcji kwoty ulgi na dziecko, przypadającej na każdego z nich, wymaga zgodnego działania, to także zmiana tej proporcji, czyli oświadczenia o sposobie jej rozliczenia, również musi być dokonana zgodnie przez nich oboje.

Skoro rodzice dziecka wybierali jeden z dwóch możliwych sposobów podziału ulgi, to wybór ten ma charakter wiążący dla organów podatkowych w odniesieniu do danego roku podatkowego. Jedynie zatem zgodne ustalenie przez podatników w późniejszym okresie innej proporcji, mogłoby wpłynąć na zmianę wcześniejszej wykazanej przez nich samych proporcji ulgi.

Dlatego też w sytuacji, gdy odliczenia od podatku dochodowego kwoty ulgi na małoletnie dziecko rodzice dokonali w ramach zgodnego ustalenia jej proporcji, to zmiana tej proporcji również wymaga ich zgodnego współdziałania. Dokonanie jednostronnej zmiany przez któregokolwiek z rodziców małoletniego dziecka, ustalonej w złożonych zeznaniach podatkowych, zgodnej proporcji podziału kwoty ulgi na dziecko, nie upoważnia organów podatkowych do dokonania jej podziału w częściach równych.

Wyrok WSA w Opolu z 27 czerwca 2012 r., I SA/Op 119/12, LEX nr 1215690

Przywołane akty prawne:

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 t.j.)