W praktyce faktoring jest swoistego rodzaju kredytowaniem działalności gospodarczej danego przedsiębiorcy. Z punktu widzenia faktora (instytucji faktoringowej) ryzyko transakcji umiejscowione jest w ocenie dłużnika wierzytelności a nie w ocenie zdolności finansowej dostawcy towarów i usług. Takie podejście do ryzyka oceny transakcji umożliwia zatem nie tylko rozwój już istniejących przedsiębiorców, którzy w danym momencie nie mają środków finansowych i którzy z punktu oceny ryzyka kredytowego dokonywanego przez banki nie maja szans na otrzymanie finansowania kredytem ale także rozwój dopiero powstałych firm, które równiez ze względu na ryzyko nie są w sferze zainteresowania finansowaniem kredytami przez banki lub wręcz nie spełniają bardzo rygorystycznych wymagań stawianych przez banki w zakresie zdolności kredytowej oraz możliwości ustanowienia zabezpieczeń ryzyka udzielenia kredytu.

Na czym polega to rozwiązanie? Czy może z niego skorzystać każdy przedsiębiorca?

Urszula Młynarczyk, radca prawny w kancelarii Rachelski & Wspólnicy: Finansowanie faktoringiem polega przede wszystkim na tym, że wierzytelności z majątku dostawcy towarów lub usług stwierdzone fakturami z odroczonym terminem płatności zostają przeniesione na firmę factoringową, która niezwłocznie po otrzymaniu faktury stwierdzającej istnienie wierzytelności wypłaca środki finansowe. Oznacza to, że dostawca nie musi oczekiwać nierzadko 30, 60 lub 90 dni na zapłatę od odbiorcy. Tym samym dostawca zapewnia sobie stały strumień pieniądza, który umożliwia mu płynne zarządzanie przedsiębiorstwem bez względu na jego wielkość i rozmiar prowadzonej działalności gospodarczej.  Każdy przedsiębiorca, który uczestniczy w obrocie handlowym, posiada odbiorców swoich towarów i usług oraz rozlicza się z nimi na podstawie faktur z odroczonym terminem płatności może zapewnić sobie finansowanie faktoringiem. Warunkiem niezbędnym jednak do uzyskania finansowania faktoringiem jest stan faktyczny wierzytelności oraz termin ich wymagalności, który nie może być dłuższy w większości przypadków niż 120 dni. Wierzytelności muszą istnieć być bezsporne i nie mogą być obarczone wadami prawnymi uniemożliwiającymi ich dochodzenie przed sądem.

W ramach faktoringu klient otrzymuje szereg dodatkowych usług, takich jak: weryfikacja kontrahentów, kontrola płatności od kontrahentów, księgowanie płatności na kontach rozliczeniowych, raportowanie, monitorowanie dłużników po upływie terminu płatności, usługi windykacji miękkiej. Faktoring pomaga w skróceniu cyklu należności i pozwala poprawić i utrzymać płynność finansową.

Korzyści wykorzystania faktoringu jako outsourcingu usług:
• Racjonalizacja działalności – firma może skoncentrować się na podstawowej działalności
• Obniżenie kosztów administracyjnych
• Większe zdyscyplinowanie dłużników poprzez skrócenie cyklu rotacji należności
• Zmiana struktury kosztów – zwiększa się udział kosztów zmiennych a zmniejsza udział kosztów stałych
• Poprawia się jakość zarządzania należnościami (efekt współpracy z faktorem i korzystania z jego know-how)


Czym kierować się przy wyborze firmy faktoringowej? Czy lepiej korzystać z usług instytucji bankowej czy wyspecjalizowanych spółek faktoringowych?

Urszula Młynarczyk, radca prawny w kancelarii Rachelski & Wspólnicy: Zdecydowanie najlepiej jest korzystać z usług wyspecjalizowanej firmy faktoringowej. Firmy te posiadają bowiem narzędzie do obsługi wielu tysięcy faktur oraz systemy informatyczne pozwalające na szybką wymianę danych oraz informacji jak również monitoring należności. Faktoring to nie tylko finansowanie ale również zarządzanie należnościami dostawcy. Faktoring jest coraz bardziej docenianą przez przedsiębiorców obok kredytu bankowego usługą finansowania działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy korzystający z usług faktoringowych uzyskują nie tylko szybkie, w przeciwieństwie do kredytu bankowego, finansowanie swojej działalności ale również szereg usług oferowanych, w tym monitoring należności od swoich kontrahentów, przez instytucje faktoringowe. Szczególnie istotne znaczenie dla przedsiębiorców, którzy zdecydowali się skorzystać z tej formy finansowania jest stały dopływ pieniądza, szybkość jego pozyskania oraz procedura oceny ryzyka firmy factoringowej, umożliwiająca jego uzyskanie.  Ryzyko firmy faktoringowej oferującej finansowanie umiejscowione jest przede wszystkim w ocenie wypłacalności (odbiorcy) dłużnika przedsiębiorcy finansującego się faktoringiem. W tym miejscu należy podnieść, że taką procedurę oceny ryzyka umożliwia konstrukcja prawna faktoringu, który w swej istocie jest przeniesieniem (cesją) niewymagalnych wierzytelności przysługujących przedsiębiorcy od jego kontrahenta (dłużnika), zatem ryzyko finansowania należności zależy od oceny wypłacalności tego dłużnika. Przedsiębiorca uzyskuje tym samym w dużej części zapłatę za wierzytelności przed terminem płatności, wynikającym z faktury.  Ponadto podkreślić należy, że bank nie świadczy żadnych dodatkowych usług kredytobiorcy podczas gdy faktor (instytucja finansowa) może stać się partnerem w rozwoju przedsiębiorcy.

Decydując się na faktoring trzeba zdecydować się na jego odpowiednią formę? Kiedy warto wybrać faktoring pełny, a kiedy niepełny?

Urszula Młynarczyk, radca prawny w kancelarii Rachelski & Wspólnicy: W obrocie gospodarczym firmy faktoringowe oferują najczęściej dwa rodzaje faktoringu: faktoring z przejęciem ryzyka wypłacalności dłużnika, oraz bez przejęcia ryzyka wypłacalności dłużnika. Oczywiście najkorzystniejszą formą finansowania jest faktoring z przejęciem ryzyka wypłacalności dłużnika. Pozwala on bowiem dostawcy towarów i usług otrzymywać środki finansowe przed terminem zapłaty oraz przenieść ryzyko zapłaty wierzytelności na faktora. Najrzadziej występujący rodzaj faktoringu to faktoring tajny, który polega na tym, że dłużnicy wierzytelności nie są informowani o fakcie przeniesienia własności wierzytelności na faktora. Oczywiście najkorzystniejszą formą finansowania jest faktoring z przejęciem ryzyka wypłacalności dłużnika. Pozwala on bowiem dostawcy towarów i usług otrzymywać środki finansowe przed terminem zapłaty oraz przenieść ryzyko zapłaty wierzytelności na faktora. Najrzadziej występujący rodzaj faktoringu to faktoring tajny, który polega na tym, że dłużnicy wierzytelności nie są informowani o fakcie przeniesienia własności wierzytelności na faktora. Ponieważ w prawie polskim, jak dotąd faktoring nie „doczekał” się jeszcze szczegółowych unormowań prawnych, faktoring tajny, uznawany jest przez firmy faktoringowe za obarczony zbyt dużym ryzykiem prawnym, związanym z ewentualnym dochodzeniem roszczeń przez sądem.

Polskie przepisy nie regulują, wprost co powinno znaleźć się w umowach faktoringu, a więc treść takiej umowy może być dość elastyczna. Jakie klauzule powinny się obowiązkowo znaleźć w takiej umowie, a na jakie zapisy nie powinni godzić się przedsiębiorcy?

Urszula Młynarczyk, radca prawny w kancelarii Rachelski & Wspólnicy: Faktoring to według prawa polskiego umowa nienazwana, do której zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego dotyczące przelewu wierzytelności. Faktoring jest instrumentem finansowym, który w swej konstrukcji zawiera nie tylko „czystą” cesję wierzytelności tj. przeniesienie wierzytelności z majątku przedsiębiorcy do majątku faktora. Do powyższego zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego w szczególności art. 509, art.516 kodeksu cywilnego.  Każda transakcja jest transakcją indywidualną. W umowie winny znaleźć się zapisy dotyczące cesji wierzytelności zgodnie z kodeksem cywilnym. Należy jednak zwrócić uwagę, że każda transakcja, jako indywidualna podlega negocjacjom, w trakcie których ustala się jej warunki. Pragnę podkreślić, że umowę faktoringową jak każdą umowę trzeba zawierać z należytą starannością i nie można tez wykluczyć, że z uwagi na charakter transakcji mogą znaleźć się w niej dodatkowe warunki zabezpieczające interesy obu stron transakcji.

Jakie skutki powoduje zawarcie umowy faktoringu dla dłużników przedsiębiorcy? Czy mogą oni sprzeciwić się przelewowi wierzytelności na inny podmiot?

Urszula Młynarczyk, radca prawny w kancelarii Rachelski & Wspólnicy. Dłużnik przedsiębiorcy, który dokonał cesji wierzytelności, po otrzymaniu zawiadomienia o dokonanej cesji na faktora winien dokonywać wpłat na rachunek wskazany w takim zawiadomieniu. Dal dłużnika ma to ten skutek, że zwolnienie z długu następuje tylko wówczas, gdy zaplata zostanie dokonana na rachunek „nowego” wierzyciela. W pozostałym zakresie dla dłużnika nic się nie zmienia gdyż w dalszym ciągu łączą go dotychczasowe stosunki z jego dostawcą. Faktor ( nabywca wierzytelności) „wchodzi” na podstawie umowy faktoringu wyłącznie w prawo do otrzymania należności wynikającej z faktury. Dłużnik, co do zasady nie może sprzeciwić się przelewowi wierzytelności. W umowach handlowych, odbiorcy mogą zastrzec, iż przelew praw i obowiązków wynikających z umowy, wymaga zgody drugiej strony w tym przypadku dłużnika. Wówczas dłużnik musi wyrazić zgodę na cesję wierzytelności. 

Urszula Młynarczyk jest Radcą prawnym w Rachelski i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza Sp. k.