Swoboda dostępu to zwiększenie podaży usług świadczonych dotychczas przez reglamentowane grupy, a więc nowe miejsca pracy i obniżenie cen tychże usług. Chwytliwe to, choć bardzo populistyczne. Być może pewna grupa osób spróbuje swych sił w dziedzinach, które były dla nich dotychczas z różnych przyczyn niedostępne. Przewiduję jednak dla większości z nich krótki żywot, a jak to zwykle dzieje się u nas – nikt nie przedstawił rzetelnych analiz i badań, które mogłyby przewidywać stan rynku usług świadczonych przez grupy nazywane dziś zawodami zaufania publicznego za 20 czy 30 lat. Pamiętam, a to dlatego, że mam za sobą doświadczenie tzw. obserwacji uczestniczącej w naszym parlamencie jako przedstawiciel Krajowej Rady Doradców Podatkowych (KRDP) zapraszany do prac nad pakietem ustaw nowelizujących funkcjonowanie systemu sądów administracyjnych (rok 2002), że niektórzy z posłów sprzeciwiali się występowaniu doradców podatkowych w charakterze pełnomocników w postępowaniu przez Naczelnym Sądem Administracyjnym, jako powód podając zbyt liberalne warunki dostępu do zawodu związane z cenzusem wykształcenia. Dziś widzę niektórych prawie za kierownicą walca deregulacji – cóż, nie takie wolty obserwujemy w naszym, przepraszam za wyrażenie, życiu publicznym. Niezależnie od ironii i sarkazmu płynących ze wstępu pojawiają się także poważne pytania na trudne czasy.

Jak ma zachować się samorząd zawodowy? Czy powinien sam otwierać coraz więcej furtek dostępu do zawodu doradcy podatkowego, szukać kolejnych ograniczeń i barier, zarówno w prawie publicznym, jak i wewnętrznym, w tym pierwszym wnioskując o zmiany, a w drugim po prostu zmian takich dokonując? Czy raczej właściwsza jest droga delikatnego stymulowania ciągłego wzrostu jakości świadczonych przez doradców usług?

Użyłem słowa stymulowania, bo sądzę, że prawidłowo działający system prawa korporacyjnego doprowadzi do tego, że członkowie Krajowej Izby Doradców Podatkowych (KIDP) z własnej inicjatywy, potrzeby identyfikowania się z grupą zawodową, czy też w oparciu o tak idącą w zapomnienie cechę jak honor, dbać będą o podnoszenie standardów zawodowych.

Z tych kilku zdań skreślonych powyżej wynika jasno, że opowiadam się za tą drugą ścieżką – trudniejszą i ambitniejszą. Idąc nią dalej, za szczególnie ważne uznaję właśnie realizowanie obowiązku ciągłego podnoszenia poziomu wiedzy doradców podatkowych. Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym  – dalej u.d.p. – w art. 36 pkt 2 jako jeden z podstawowych obowiązków doradcy podatkowego wymienia stałe podnoszenie kwalifikacji. Jednocześnie art. 51 ust. 1 pkt 10 u.d.p. wskazuje uprawnienie Krajowego Zjazdu Doradców Podatkowych do określania zasad stałego podnoszenia kwalifikacji.

Ogólne zasady i formy, w jakich może być wypełniany obowiązek podnoszenia kwalifikacji, określają zasady etyki zawodowej. Te z kolei zostały skonkretyzowane w drodze uchwały nr 750/2010 Krajowej Rady Doradców Podatkowych z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie zmiany załącznika do uchwały nr 28/2006 Drugiego Krajowego Zjazdu Doradców Podatkowych z dnia 22 stycznia 2006 r. w sprawie zasad etyki doradców podatkowych.

Trzonem całego systemu obiektywnej weryfikacji realizacji przez doradców obowiązku stałego podnoszenia kwalifikacji jest pozyskiwanie informacji o działaniach członków korporacji w tym zakresie oraz odpowiednie ich ocenianie poprzez przyznawanie właściwej liczby punktów. Nie będę omawiał szczegółowo całej punktacji; sądzę, że doradcy znają jej zasady, a zainteresowani, także ci, którzy są na drodze do uzyskania uprawnień zawodowych, mogą uzyskać potrzebne informacje na stronie internetowej www.krdp.pl, gdzie dostępny jest komplet przepisów państwowych i korporacyjnych.

Najważniejszym obowiązkiem każdego doradcy jest uzyskanie minimum 32 punktów w dwuletnim cyklu, przy czym w pierwszym roku musi to być 25% wymaganego limitu, czyli punktów 8. Dla przykładu 32 punkty uzyskuje się za zdanie egzaminu na doradcę podatkowego, co oznacza, i jest w pełni logiczne, że poprzez egzamin nastąpiła pełna weryfikacja wiedzy doradcy, co pozwala mu przez najbliższe dwa lata z tego sukcesu korzystać. Inne przykłady to 24 punkty za publikację książkową o określonej objętości, 3 punkty za każdą godzinę wygłoszonego wykładu, prelekcji itp., do 10 punktów za napisany artykuł lub publikację tego typu, 1–1,5 punktu za godzinę uczestnictwa w wykładzie lub konferencji, w zależności od rodzaju.

Jak widać, Krajowa Rada Doradców Podatkowych doceniła także wysiłek tej grupy doradców, którzy są prelegentami czy wykładowcami. Uchwała wprowadziła także konieczność uzyskiwania dodatkowych punktów dla doradców niewykonujących zawodu – tutaj również ilość dodatkowych punktów uzależniona jest od okresu przerwy w wykonywaniu zawodu. Przewidziano także zwolnienia dla pracowników nauki w stopniu doktora habilitowanego oraz doradców będących członkami Państwowej Komisji Egzaminacyjnej ds. Doradztwa Podatkowego, co również należy uznać za słuszne, jeżeli 32 punkty, czyli komplet, przyznawane są za zdanie egzaminu przed zespołem składającym się m.in. z doradców. Jako zupełnie osobną, niejako dodaną wartość tego systemu należy uznać sposób ewidencjonowania punktów, zmuszający doradców do osobistego zaznajomienia się z elektroniczną platformą mDoradca, która stanowi bardzo nowoczesną i kompletną formułę kontaktów doradcy podatkowego z samorządem. Można tam nie tylko zgłaszać i sprawdzać stan punktów za podnoszenie kwalifikacji, ale także uzyskać informacje o składkach członkowskich, wziąć udział w szkoleniu e-learningowym i zdobyć szereg informacji przeznaczonych do wewnętrznego obiegu. Doradcy oczywiście przedstawiają szereg uwag i propozycji co do poprawy systemu, narzekają na trudności w pozyskiwaniu potwierdzeń szkoleń organizowanych poza samorządem, ale generalnie nikt nie kwestionuje konieczności jego funkcjonowania, szczególnie w aspekcie zapisów ustawowych oraz ostatnich pomysłów władz dotyczących wolnych zawodów. Działania mają charakter nowatorski, szczególna odpowiedzialność za organizację, wdrożenie i funkcjonowanie spoczywa więc na Krajowej Radzie Doradców Podatkowych, dlatego poprosiłem o komentarz u źródła.

1) Tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 213.

Dariusz. M. Malinowski
Autor jest doradcą podatkowym

Już jutro wywiad z Przewodniczącym Krajowej Rady Doradców Podatkowych, Tomaszem Michalikiem