Czytelnik chce podarować swojemu 24-letniemu synowi samochód. Pyta, czy może wpłacić pieniądze bezpośrednio sprzedawcy.
Jeśli darowizna ma być zwolniona z podatku, trzeba wpłacić pieniądze na konto syna.
Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy - w przypadku darowizny na obdarowanym.
Uwaga: Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (art. 888 par. 1 Kodeksu cywilnego).
Co podlega opodatkowaniu
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Jeżeli nabycie od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas w danym roku oraz w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.
Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi.
Do I grupy podatkowej zalicza się m.in. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Zatem jeżeli kwota darowizny (łącznie z innymi świadczeniami otrzymanymi w okresie 5 lat poprzedzających ten rok) nie przekroczy 36 120 zł, to darowizna nie podlega opodatkowaniu. Nie ma więc tym przypadku znaczenia, czy darowizna zostanie przekazana dziecku gotówka, przelana na rachunek bankowy (rachunek w SKOK) obdarowanego dziecka lub przekazana mu przekazem pocztowym, czy przekazana bezpośrednio na kontu sprzedawcy auta (np. dealera samochodowego, autokomisu), gdyż darowizna nie przekroczyłaby 36 120 zł.
Zobacz w LEX: Umowa darowizny nieruchomości (akt notarialny) > >
Warunki zwolnienia z podatku
Darowizny dokonywane pomiędzy rodzicem a dzieckiem (tj. osobami zaliczonymi do I grypy podatkowej) mogą jednak korzystać ze zwolnienia na zasadach określonych w art. 4a ustawy.
W przypadku darowizny pieniężnej zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego (na formularzu SD-Z2) w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, oraz
- wartość nabytych środków pieniężnych w danym roku i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę 36 120 zł, a podatnik (obdarowany) udokumentuje ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK) lub przekazem pocztowym.
Obdarowany nie ma obowiązku zgłoszenia (na formularzu SD-Z2), gdy:
- wartość darowizny nie przekracza 36 120 zł lub
- nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Uwaga: Przekazanie gotówką kwoty darowizny nie daje prawa do zwolnienia.
Sprawdź w LEX: Zwolnienie podmiotowe z art. 4a oraz projekty zmian ustawy o podatku od spadków i darowizn > >
Przelew tylko na konto obdarowanego
Istota analizowanego problemu dotyczy sytuacji, gdy rodzic chce przekazać dorosłemu dziecku darowiznę na zakup samochodu. Jeśli kwota przelana zostanie na rachunek bankowy (rachunek w SKOK) obdarowanego dziecka lub przekazana przekazem pocztowym), to obdarowany nie zapłaci podatku.
Natomiast jeżeli kwotę darowizny rodzic (darczyńca) przeleje bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedawcy samochodu (np. dealera, autokomisu), to organy podatkowe przyjmują, że taka darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach ogólnych. Takie stanowisko organy zajmują m.in. w interpretacji z 1 sierpnia 2024 r., 0111-KDIB2-3.4015.135.2024.2.ASZ i z 4 marca 2024 r., 0111-KDIB2-3.4015.1.2024.1.ASZ). W tym przypadku dziecko zapłaci podatek na zasadach dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Obdarowany musi złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie na druku SD-3. Do zeznania dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania (zob. art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).
Zobacz wzór dokumentu w LEX: SD-3 (6) Zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych > >
Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika (art. 17a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego darowizny.
Uwaga: Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20 proc., jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony (art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn).
Czytaj również: Darowiznę trzeba przekazać bezpośrednio i na konto
Autor: Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy
