Organizacje pozarządowe i jednostki samorządu terytorialnego już w weekend uruchomiły zbiórki na rzecz poszkodowanych w wyniku powodzi. W pomoc angażuje się wiele firm i osób fizycznych, które będą potem mogły odliczyć przekazane darowizny od podatku. Muszą jednak spełnić ustawowe warunki. 

 

Nie ma specjalnych preferencji w podatkach dochodowych

- Przepisy podatkowe nie przewidują szczególnych preferencji dla podatników przekazujących darowizny dla powodzian. W grę wchodzą reguły ogólne. Chodzi przede wszystkim o możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania darowizn przekazanych m.in. na cele charytatywne, ratownictwa i ochrony ludności czy pomocy ofiarom katastrof i klęsk żywiołowych, jak również pomocy społecznej - mówi Agnieszka Wnuk, doradczyni podatkowa, partnerka w Quidea.

Jak wyjaśnia Daniel Więckowski, doradca podatkowy, partner w LTCA, darowizny można odliczyć na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT i ustawie o CIT. W przypadku podatników PIT odliczenie jest ograniczone do 6 proc. dochodu, a w przypadku CIT - do 10 proc. dochodu. - Nie ma specjalnych rozwiązań podatkowych dotyczących darowizn związanych z powodzią. Przedsiębiorcy nie mogą zaliczyć darowizn do kosztów uzyskania przychodu. Warto natomiast, by Ministerstwo Finansów rozważyło wprowadzenie takich rozwiązań, na wzór przepisów związanych z pomocą Ukrainie i przeciwdziałaniem Covid-19 - mówi Daniel Więckowski.

 

Nie można odliczyć wsparcia dla osób fizycznych 

- Co istotne, przekazanie darowizny i jej przyjęcie powinno być odpowiednio udokumentowane (dowodem wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu), aby darowizna mogła pomniejszyć podstawę opodatkowania. Darowizny bezpośrednio na rzecz osób fizycznych nie dają podstawy do pomniejszenia podstawy opodatkowania, co już historycznie, m.in. w sytuacji napływu uchodźców z Ukrainy, było utrudnieniem i spowalniało proces dystrybucji pomocy - mówi Agnieszka Wnuk.

Dodaje, że marszałek Sejmu zapowiedział prace mające na celu usprawnienie przekazywania pomocy powodzianom, być może obejmą one także przepisy podatkowe, jak miało to miejsce w przypadku pomocy Ukrainie i uchodźcom. - Warto, aby przy tej okazji wsłuchano się w zgłaszane wcześniej postulaty przedsiębiorców, którzy są gotowi nieść pomoc skutecznie i szybko, ale jednocześnie nie ponosić w związku z tym obciążeń podatkowych - zaznacza Agnieszka Wnuk.

Czytaj też w LEX: Darowizny w księgach rachunkowych obdarowanego i darczyńcy >

Przypomnijmy, że z odliczenia darowizn mogą skorzystać:

  • przedsiębiorcy opodatkowani CIT
  • przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej (stawki 12 proc. i 32 proc.) lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
  • osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej rozliczające się według skali podatkowej (12 i 32 proc.)

 

Odliczeniu od dochodu (w przypadku ryczałtowców od przychodu) podlegają darowizny przekazane:

  • na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub
  • równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele.

Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, wartość darowizny należy udokumentować: 

  • dowodem wpłaty na rachunek obdarowanego – w przypadku darowizny pieniężnej,
  • dowodem, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu – w przypadku darowizny niepieniężnej.

Czytaj też w LEX: Skutki podatkowe w CIT z tytułu dokonania darowizny usług >

 

Co ze zbiórkami urzędów miast

Wiele zbiórek organizowanych jest przez jednostki samorządu terytorialnego, np. urzędy miast. Czy można je odliczyć? 

- Przepisy pozwalają na odliczenie od dochodu darowizn na rzecz organizacji wskazanych w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Zgodnie z art. 3 ust. 3 tej ustawy działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. To oznacza, że można odliczyć darowiznę przekazaną np. stowarzyszeniu prowadzonemu przez miasto na cele pomocy powodzianom, ale nie urzędowi miasta - mówi Daniel Więckowski.

 

Sprawdź również książkę: Ulgi i zwolnienia w podatkach dochodowych >>


 

Przedsiębiorca nie wrzuci darowizny w koszty

Przedsiębiorca przekazujący darowiznę nie zaliczy jej do kosztów uzyskania przychodów, niezależnie od tego, czy ofiaruje towary czy pieniądze. Taki zakaz wynika z art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT i odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT.

Wyjątkiem są tylko koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele charytatywne prowadzone przez te organizacje.

Przypomnijmy jednak, że w poprzednich latach specjalnymi rozwiązaniami w tym zakresie objęto darowizny związane z przeciwdziałaniem Covid-19 oraz na cele pomocy Ukrainie. Przepisy pozwalały odliczyć darowizny od dochodu jak też zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów (nawet do 200 proc.). 

Czytaj też w LEX: Darowizny w PIT >> oraz Rozliczanie darowizny w CIT na przykładach >>

 

MF wprowadziło zerową stawkę VAT na darowizny

Osobnym problemem jest rozliczenie VAT. Przedsiębiorcy, którzy przekazują darowizny powodzianom, musieliby co do zasady zapłacić VAT. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tych towarów. 

Ministerstwo Finansów wprowadziło jednak zerową stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. 

Zobacz w LEX: Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 września 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług >

- To oczekiwane przez przedsiębiorców rozwiązanie. Zerowa stawka VAT, w przeciwieństwie do zwolnienia z podatku, pozwala na odliczenie podatku naliczonego od zakupów dokonanych w celu przekazaniach ich potrzebującym. Gdyby nie wprowadzono tej preferencji, przedsiębiorcy zapłaciliby VAT od darowizny, chyba że zrezygnowaliby z odliczenia VAT od zakupów – mówi Daniel Więckowski.

Zgodnie z rozporządzeniem, zerowa stawka VAT obejmuje dostawy towarów lub świadczenie usług dokonywanych na rzecz:

  1. organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie;
  2. jednostek samorządu terytorialnego;
  3. podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 799);
  4. Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.

MF wyjaśnia, że w celu utrzymania „szczelności” systemu VAT, warunkiem zastosowania zerowej stawki jest zawarcie pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem a jednym z tych podmiotów. Musi z niej wynika, że darowane towary lub usługi będą związane z pomocą poszkodowanym w wyniku powodzi.

 

Zerowa stawka na darowizny materiałów budowlanych

W środę Ministerstwo przedstawiło kolejny projekt rozporządzenia. Przedsiębiorcy przekazujący nieodpłatnie materiały budowlane dla powodzian skorzystają do 31 marca 2025 r. z zerowej stawki VAT. Chodzi o darowizny dla osób fizycznych oraz m.in szpitali i szkół. 

Projekt zakłada wprowadzenie preferencyjnej stawki podatku VAT w wysokości 0 proc. dla nieodpłatnych dostaw materiałów budowlanych na rzecz poszkodowanych w wyniku intensywnych opadów atmosferycznych lub powodzi mających miejsce we wrześniu 2024 r.:

  • osób fizycznych dysponujących nieruchomością, w której w wyniku ww. zdarzeń powstała szkoda
  • podmiotów, które poniosły szkodę w obiektach, w których prowadzą działalność edukacyjną, ochrony zdrowia, kulturalną, w zakresie opieki społecznej, opieki nad dziećmi, młodzieżą, czy zbiorowego zakwaterowania uczniów lub studentów.

- Warunkiem stosowania preferencji będzie zawarcie pomiędzy podatnikiem dokonującym darowizny materiałów budowlanych i obdarowanymi pisemnej umowy darowizny oraz posiadanie przez darczyńcę stosownych dokumentów (stosowne zaświadczenie lub kopia części VII kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego sporządzanego przez ośrodki pomocy społecznej) potwierdzających poniesienie szkody w wyniku ww. zjawisk atmosferycznych - wyjaśnia MF.

Czytaj również: ​Darowizny dla powodzian - jest rozbieżność w VAT i CIT

MF odroczy termin zapłaty podatków przez firmy poszkodowane w powodzi

Będzie zerowa stawka VAT na darowizny materiałów budowlanych dla powodzian

Czytaj też w LEX: Darowizny - odliczanie od podstawy opodatkowania >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.