Coraz więcej małżonków zawiera umowy ustanawiające rozdzielność majątkową (intercyza). Jednocześnie wielu z nich nadal ma wspólne rachunki bankowe, na które wpłacają środki np. na utrzymanie domu czy spłatę kredytu. Powstaje wówczas wiele wątpliwości, jak traktować takie wpłaty pod względem podatkowym. Środki trafiające na wspólny rachunek, zwłaszcza jeśli są to znaczne kwoty, mogą być uznane za darowiznę.
Darowiznę od małżonka też trzeba zgłosić fiskusowi
Wpłata od małżonka może być opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn. Jest jednak sposób, by uniknąć daniny, co potwierdza dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 30 sierpnia 2024 r. (nr 0111-KDIB2-2.4015.106.2024.1.DR). Sprawa dotyczyła kobiety, która ma z mężem rozdzielność majątkową, ale utrzymują wspólny rachunek bankowy. W 2023 r. podpisali nienotarialną umowę darowizny, na podstawie której mąż przekazał jej kwotę ponad 700 tys. zł, pochodzącą ze sprzedaży jego domu, który nie wchodził do majątku wspólnego. Pieniądze trafiły na wspólne konto, z którego kobieta przelała ponad połowę tej sumy na rachunek dewelopera - na poczet realizacji umowy na zakup domu.
Urząd skarbowy miał wątpliwości co do rozliczenia tej kwoty. Kobieta wystąpiła więc o interpretację, czy może skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Dyrektor KIS potwierdził, że tak. Zaznaczył, że środki otrzymane od męża są darowizną podlegającą ustawie o podatku od spadków i darowizn. Kobiecie przysługuje jednak zwolnienie z daniny, na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy, przewidziane dla osób należących do I grupy podatkowej.
Przepis ten stanowi, że do zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:
- otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;
- złożenie w terminie 6 miesięcy zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w art. 4a ust. 4 ustawy, która nie ma tutaj miejsca);
- udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Czytaj w LEX: Dopuszczalność wypowiedzenia rachunku wspólnego przez jednego ze współposiadaczy >
Dyrektor KIS wyjaśnił, że w omawianym przypadku darowizna środków pieniężnych została dokonana pomiędzy osobami należącymi do grupy osób wymienionych w art. 4a ustawy. Wpłata nastąpiła na konto, którego współposiadaczem jest podatniczka jako osoba obdarowana. Pieniądze znajdowały się więc na wspólnym koncie bankowym.
- Tym samym darowizna ta będzie w całości zwolniona od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, bo jej dokonanie nastąpiło zgodnie z wymogami ustawodawcy – udokumentowana jest wpływem na rachunek bankowy. Przy czym, by zwolnienie miało miejsce, muszą być spełnione pozostałe przesłanki wskazane w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. dokonanie zgłoszenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ustawowym terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny - stwierdził dyrektor KIS.
Sprawdź w LEX: Czy kredytobiorca może udzielić bankowi pełnomocnictwa do pobierania środków z rachunku wspólnego na spłatę kredytu indywidualnego? >
Brak zawiadomienia oznacza podatek
Kto nie zgłosi darowizny lub zrobi to po terminie, płaci podatek. Potwierdza to interpretacja z 19 października 2023 r. (nr 0111-KDIB2-3.4015.154.2023.4.ASZ). Sprawa dotyczyła kobiety, która w 2019 r. zawarła z małżonkiem umowę małżeńskiej rozdzielności majątkowej. Jednocześnie pozostali przy wspólnym rachunku bankowym. Oboje są współposiadaczami środków zgromadzonych na tym rachunku i mają prawo do dysponowania środkami współmałżonka na zasadzie pełnomocnictwa, lecz środki te nie przechodzą na własność drugiego współmałżonka. Małżonkowie dokonują naprzemiennych wpłat na ich wspólne konto, prawo do dysponowania pieniędzmi współmałżonka nie stanowi darowizny, lecz wynika z funkcji i praw pełnomocnictwa.
W 2020 r. kobieta kupiła mieszkanie do swojego majątku odrębnego, wykorzystując przy tym środki finansowe zgromadzone na wspólnym rachunku bankowym. Środki te pochodziły z darowizny, którą jej mąż otrzymał od swojej matki. Przy wykorzystaniu środków nie zawierała z mężem żadnej pisemnej umowy, ale uzyskała jego ustne przyzwolenie.
W 2023 r. wystąpiła do fiskusa o potwierdzenie, że nie musi płacić podatku od spadków i darowizn.
Dyrektor KIS zauważył, że zgodnie z art. 51a ustawy prawo bankowe, posiadanie wspólnego rachunku bankowego nie przesądza o prawie własności do środków zgromadzonych na tym rachunku. Samo dokonanie wpłaty pieniędzy na wspólny rachunek bankowy przez jednego z jego posiadaczy (współwłaściciela) nie skutkuje dla drugiego współposiadacza automatycznym nabyciem na własność tych środków pieniężnych.
Dyrektor KIS wyjaśnił, że zawarcie umowy darowizny w formie ustnej, nie powoduje, że taka umowa jest nieważna.
- Skoro więc doszło do darowizny, to − w celu skorzystania ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn - była pani zobowiązana do złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w ustawowym terminie. Zwolnienie zawarte w powołanym powyżej przepisie nie będzie miało jednak miejsca, ponieważ – jak wynika z opisu sprawy – termin do złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych nie został zachowany - stwierdził dyrektor KIS.
Czytaj w LEX: Rachunek wspólny a śmierć współposiadacza rachunku >
Cena promocyjna: 116.07 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 116.07 zł
Wpłaty pod lupą fiskusa
Eksperci zwracają uwagę, że po ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżonkowie powinni uważać na przekazywane sobie pieniądze, by nie podlegać opodatkowaniu.
- Zasadniczo darowizna wykonana między małżonkami, w których małżeństwie została zniesiona wspólność majątkowa, korzystać powinna ze zwolnienia podatkowego po spełnieniu warunków przewidzianych w ustawie, tj m.in. powinna zostać zgłoszona do urzędu skarbowego. Jednak w badanej sprawie - z uwagi na fakt, iż małżonkowie prowadzą wspólny rachunek bankowy dla swoich finansów - trudno jest oznaczyć, jaką część zgromadzonych oszczędności stanowi majątek osobisty każdego z małżonków, względnie stanowić może jeszcze majątek wspólny niepodzielony z czasu, gdy w małżeństwa panowała wspólność łączna. Ostatecznie do bytu darowizny wymagane jest istnienie woli przysporzenia majątkowego pod tytułem darmym na rzecz drugiej strony tzw. animus donandi. Zakup wspólnej nieruchomości nie musi obejmować elementu szczodrobliwości. Może wszak być wspólną inwestycja małżonków, albo zaspokajać łącznie ich potrzeby mieszkaniowe. Wówczas brakuje tzw. animus donandi i operacje finansowe wyłączone są spod reżimu darowizny, a przez to też i podatku na tym tle - mówi adwokat dr Szymon Solarski.
Jak wyjaśnia Agata Malicka, współwłaścicielka biura rachunkowego, samo uczynienie drugiej osoby współwłaścicielem konta nie oznacza, iż osoba wpłacająca pieniądze na wspólne konto dokonuje darowizny na rzecz drugiego współwłaściciela. Dopóki więc nie zostanie zawarta umowa darowizny lub nie dojdzie do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego (przedmiot darowizny nie zostanie faktycznie wydany), dla współposiadacza konta nie powstają obowiązki podatkowe. Jednak wykorzystanie przez żonę środków wpłaconych przez męża na zakup mieszkania do jej majątku odrębnego stanowi już darowiznę.
W przypadku umowy darowizny obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. Do grupy tej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
- O rozliczeniu darowizn nie można zapomnieć nawet w relacjach małżeńskich. Dobra wiadomość jest taka, że małżonkom przysługuje, po spełnieniu odpowiednich warunków, zwolnienie z podatku - kwituje.
Czytaj również: Jak nie stracić ulgi mieszkaniowej - czy chronologia ma znaczenie
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
