Czy zorganizowanie pracownikom kolacji wigilijnej w restauracji wygeneruje po ich stronie przychód ze stosunku pracy?

Na wypracowanie jednolitego stanowiska w sprawie zasad opodatkowania nieodpłatnych świadczeń, w tym z tytułu udziału pracowników w imprezach integracyjnych i okolicznościowych trzeba będzie poczekać na stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, do którego wystąpił z pytaniem prawnym NSA.

Pytanie

Spółka organizuje dla swoich pracowników kolację wigilijną w restauracji.

• Czy w 2013 r. firmy nadal są zobowiązane doliczać pracownikowi do przychodu udział w imprezie integracyjnej?
• Czy w 2013 r. ukazały się korzystniejsze interpretacje dotyczące organizacji imprez dla pracowników?

Odpowiedź

Kwestia, czy pracownicy powinni płacić podatek dochodowy z tytułu nieodpłatnych świadczeń wciąż budzi wiele kontrowersji. Na wypracowanie jednolitego stanowiska w sprawie zasad opodatkowania nieodpłatnych świadczeń, w tym z tytułu udziału pracowników w imprezach integracyjnych i okolicznościowych trzeba będzie poczekać na stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, do którego wystąpił z pytaniem prawnym NSA.

Czy kolacja wigilijna to przychód pracownika? 

Jak wynika z art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., każde przysporzenie majątkowe uzyskane przez pracownika od pracodawcy ze stosunku pracy, także świadczenie nieodpłatne, stanowi przychód tej osoby, a warunkiem koniecznym uznania przychodu jest otrzymanie takiego świadczenia.

Kwestia, czy pracownicy powinni płacić podatek dochodowy z tytułu nieodpłatnych świadczeń budzi wiele kontrowersji, czego dowodem jest również niejednolita linia orzecznictwa sądów.
Przykładowo w wyroku z dnia 25 kwietnia 2013 r., II FSK 1828/11, NSA stwierdził, że nieodpłatne świadczenia są przychodem pracownika tylko wtedy, gdy podwładny rzeczywiście je otrzymał. Skoro pracodawca nie może ustalić, w jakim zakresie pracownicy skorzystali ze świadczeń dostępnych na imprezie, to nie można mówić o przychodzie, a tym samym nie można naliczać podatku. Zdaniem Sądu o przychodzie pracownika można mówić, gdy skorzysta on z zaproszenia i jednocześnie da się obliczyć wartość tego świadczenia.
Identyczne stanowisko zostało zaprezentowane w orzeczeniach z 24 stycznia 2013 r., II FSK 1064/11 i z dn20 lutego 2013 r., II FSK 1256/11.

Z kolei 12 marca 2013 r. Sąd kasacyjny wydał wyrok całkiem przeciwny, w którym orzekł, że przychodem pracownika jest sama już możliwość wzięcia udziału w firmowej imprezie integracyjnej, II FSK 1428/11.

W Państwa przypadku szczególnie interesująca będzie orzeczenie NSA z  17 maja 2013 r., sygn. II FSK 1812/11.
Rozpatrywana przez ten Sąd sprawa dotyczyła pracodawcy, który organizuje dla swoich pracowników wigilijne spotkanie opłatkowe. Pracownicy mają wówczas możliwość skorzystania z poczęstunku w formie szwedzkiego stołu. Podatnik zwrócił uwagę, że nie jest w stanie określić, kto konkretnie wziął udział w spotkaniu, co oznacza, że nie ma możliwości rozliczenia przychodu z nieodpłatnych świadczeń otrzymanych przez jego pracowników. Co więcej, nawet jeśli pracownik weźmie udział w imprezie firmowej, to i tak nie jest możliwe ustalenie, z jakiej ilości pozostawionego mu do dyspozycji poczęstunku rzeczywiście skorzystał.

NSA uznał, że nie można naliczyć podatku od samego umożliwienia pracownikowi uczestniczenia w spotkaniu opłatkowym. W wyroku podano, że w przypadku świadczeń nieodpłatnych przychodem pracownika może być tylko konkretna wartość, jaką uzyskuje. Nie można zatem naliczyć pracownikowi podatku dochodowego od samego umożliwienia mu skorzystania ze świadczenia.
W konsekwencji, opodatkowaniu może podlegać tylko przychód, który pracownik faktycznie otrzymał, a nie przychód możliwy do otrzymania. Innymi słowy, istotna jest wartość świadczenia, z którego pracownik w rzeczywistości skorzysta, a nie wartość świadczeń postawionych jedynie do jego dyspozycji.
Dodam, że Rzecznik Praw Obywatelskich 17 maja 2013 r. wystąpił do NSA o podjęcie uchwały, czy umożliwienie pracownikowi udziału w imprezie stanowi dla niego przychód z nieodpłatnego świadczenia.

Jednocześnie NSA, postanowieniem z 21 października 2013 r., II FSK 2797/11, przedstawił Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne dotyczące kwalifikacji i opodatkowania PIT nieodpłatnych świadczeń dla pracowników. Ze względu na to pytanie prawne do Trybunału, NSA do czasu wydania orzeczenia przez TK nie wyda uchwały, w sprawie z wniosku RPO.

Jak wynika z powyższego, na wypracowanie jednolitego stanowiska w sprawie zasad opodatkowania nieodpłatnych świadczeń, w tym z tytułu udziału w imprezach integracyjnych i innych okolicznościowych trzeba będzie zatem poczekać na stanowisko Trybunału.

Do tego czasu, jeśli pracodawca finansuje pracownikom imprezę okolicznościową i nie dolicza świadczenia z tego tytułu do przychodu pracownika naraża się na spór z fiskusem.
Końcowo wskaże, że jeśli źródłem sfinansowania przez pracodawcę imprezy opłatkowej byłyby środki pochodzące w całości z ZFŚS, to otrzymane świadczenie będzie zwolnione od podatku pod warunkiem, że wartość świadczeń rzeczowych i pieniężnych objętych tym zwolnieniem w całym roku podatkowym nie przekroczy kwoty 380 zł.