Czy w przypadku wystąpienia niezdolności do pracy po ustaniu pracowniczego ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego KsięgowegoMężczyzna pracuje na umowę o pracę i prowadzi działalność gospodarczą. Ze względu na zbieg tytułów ubezpieczenia z działalności opłaca tylko składkę zdrowotną. Przedsiębiorca choruje od września 2014 r., więc niezdolność do pracy powstała w czasie, kiedy z działalności nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu, jednak w grudniu zaczął wykonywać działalność zarobkową w ramach własnej działalności, od 1 grudnia też zgłosił się do ubezpieczeń społecznych (w tym chorobowego) z działalności, opłacił składkę, w styczniu zwolnił się z pracy i złożył wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego z działalności. Zwolnienia lekarskie są wystawiane w sposób ciągły (bez przerwy) od września 2014.Czy ZUS wypłaci zasiłek z działalności, jeśli niezdolność powstała w okresie, kiedy z działalności nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu?Czy w art. 6 ustawy zasiłkowej mowa o trwaniu ubezpieczenia chorobowego w ogóle, czy trwaniu ubezpieczenia chorobowego z tytułu z którego ubezpieczony wnioskuje o zasiłek chorobowy? Czy w opisany sposób można przerzucić wypłatę zasiłku na drugi tytuł ubezpieczenia?

Odpowiedź:

Zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania pracowniczego ubezpieczenia chorobowego, nie przysługuje za okres po ustaniu tego ubezpieczenia, jeżeli osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym. Jeżeli zatem po ustaniu pracowniczego ubezpieczenia chorobowego dana osoba jest nadal niezdolna do pracy i jednocześnie kontynuuje pozarolniczą działalność gospodarczą, która stanowi tytuł do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, to z tytułu tej niezdolności do pracy nie przysługuje jej zasiłek chorobowy. 

Uzasadnienie:

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego jest świadczeniem pieniężnym rekompensującym zarobek utracony przez ubezpieczonego wskutek jego niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub innym zdarzeniem (np. poród, koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem, chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, porodem). Dlatego też zgodnie z art. 6 ust. 1 i art. 7 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) – dalej u.ś.p., zasadniczo zasiłek chorobowy przysługuje z tytułu niezdolności do pracy, która powstała w czasie ubezpieczenia chorobowego, a jedynie wyjątkowo z tytułu niezdolności do pracy, która powstała po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego. Niezależnie do tego, czy niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia chorobowego, czy też już po ustaniu tego ubezpieczenia – stosownie do art. 13  ust. 1 u.ś.p. – zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje, jeżeli osoba niezdolna do pracy:

1) ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,

2) kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,

3) nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia chorobowego z uwagi na brak wymaganego okresu wyczekiwania,

4) jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,

5) podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje również wówczas, gdy przedmiotowe ubezpieczenie ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego. Dla przypadku przedstawionego w pytaniu kluczowe znaczenie ma to, że zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje m. in. wówczas, gdy osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym. Z pytania wynika bowiem, że niezdolność do pracy powstała w czasie, gdy osoba niezdolna do pracy podlegała pracowniczemu ubezpieczeniu chorobowemu i trwa nadal po ustaniu tego ubezpieczenia. Jednocześnie osoba niezdolna do pracy kontynuuje pozarolniczą działalność gospodarczą, która stanowi tytuł do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W tych okolicznościach nie ulega wątpliwości, że jeżeli po ustaniu pracowniczego ubezpieczenia chorobowego zainteresowany jest nadal niezdolny do pracy i jednocześnie kontynuuje pozarolniczą działalność gospodarczą, która stanowi tytuł do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, to z tytułu tej niezdolności do pracy nie przysługuje mu zasiłek chorobowy. Nie jest zatem możliwe „przerzucenie” wypłaty zasiłku chorobowego na pozarolniczą działalność gospodarczą, gdyż taką możliwość wyklucza art. 13 ust. 1 pkt 2 u.ś.p.

Piotr Kostrzewa, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 29.04.2015 r.