Czy transakcje typu forward, zawierane z podmiotem z grupy, do tego celu powołanym (nierezydentem), podlegają opodatkowaniu VAT?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy PodatkowegoPolska spółka akcyjna jest w 100% własnością spółki holenderskiej i wchodzi w skład międzynarodowej grupy. Czy transakcje typu forward, zawierane z podmiotem z grupy, do tego celu powołanym (nierezydentem), podlegają opodatkowaniu VAT? Jeżeli tak, to jaką stawką, co jest podstawą opodatkowania i w jaki sposób są wykazywane w deklaracji VAT-7?

Odpowiedź:
W przypadku gdy żadna ze stron transakcji forward nie trudni się zawodowo takimi transakcjami, to czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uzasadnienie:
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług są m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 u.p.t.u. przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 u.p.t.u.

Czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.t.u. Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Ponadto, aby czynność uznać za czynność podlegającą opodatkowaniu, to czynność ta musi być wykonana odpłatnie.
W przypadku transakcji na instrumentach pochodnych dochodzi do działania profesjonalnego podmiotu (np. banku), polegającego na zabezpieczeniu danej jednostki gospodarczej przed ryzykiem niekorzystnych zmian cen określonego instrumentu bazowego. Przedmiotem świadczenia jest więc zabezpieczenie danego podmiotu przed wspomnianym ryzykiem gospodarczym.
Wzajemność stosunku zobowiązaniowego w transakcjach walutowych polega na tym, że strony są wzajemnie względem siebie uprawnione jak i zobowiązane.

Założeniu, że jedna ze stron takiego stosunku prawnego jest usługodawcą, nie może przesądzić, że zobowiązania drugiej strony przybiorą postać usługi, bowiem do uznania dokonywanych przez Spółkę czynności za świadczenie usług, stoi na przeszkodzie brak samodzielnego charakteru.

W świetle powyższego, art. 8 ust. 1 u.p.t.u. należy interpretować w taki sposób, że w przypadku, gdy jedną ze stron transakcji na instrumentach pochodnych, takich jak transakcje forward, jest podmiot, który nie trudni się zawodowo takimi transakcjami, czy też szerzej transakcjami finansowymi, należy przyjąć, że jest on jedynie usługobiorcą i sam nie świadczy żadnej usługi na rzecz banku.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że w przypadku gdy żadna ze stron transakcji forward nie trudni się zawodowo takimi transakcjami, to czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (zob. wyrok NSA z dnia 21 października 2014 r., I FSK 1609/13, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia25 marca 2015 r., IBPP2/4512-173/15/IK).

Mariusz Jabłoński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 1.06.2015 r.