Odpowiedź:
Jeśli szwajcarska firma ma w Polsce siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub nie ma w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, lecz jest zarejestrowana jako polski podatnik VAT, to firma ta powinna wystawić fakturę z polskim VAT, a nabywca powinien potraktować tę czynność jako nabycie towarów na terytorium kraju.
Natomiast w przypadku, gdy szwajcarska spółka nie ma w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsce prowadzenia działalności gospodarczej oraz nie jest zarejestrowana jako polski podatnik VAT, to powinna wystawić fakturę bez VAT, a polski nabywca powinien rozliczyć to nabycie na zasadzie odwrotnego obciążenia.
Jeśli stałe miejsce prowadzenia działalności (przedstawicielstwo) spółki szwajcarskiej nie będzie uczestniczyło w dostawie wyprzedawanego majątku np. przedstawicielstwo w ogóle nie jest zaangażowane w zakup i sprzedaż surowców (nie ma do tego ani kompetencji, ani ludzi, ani zasobów technicznych, ani też przyzwolenia ze spółki, która wprost ze Szwajcarii zarządza całym procesem – por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 kwietnia 2013 r., IPPP3/443-162/13-2/KC), spółka nie będzie obowiązana do opodatkowania tej czynności w Polsce.
W celu odpowiedzi na przedstawione pytanie należy odwołać się do przepisu art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., zgodnie z którym podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a) dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku dostawy towarów innych niż gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
b) nabywcą jest:
– w przypadku nabycia gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej – podmiot zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 lub art. 97 ust. 4,
– w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana zgodnie z art. 97 ust. 4,
c) dostawa towarów nie jest dokonywana w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju.
Z powyższego przepisu wynika, że w przypadku dostawy towaru w Polsce przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju zastosowanie będzie miało odwrotne obciążenie (podatek rozlicza nabywca). Jednak w przypadku, gdy podmiot taki jest zarejestrowany w Polsce jako podatnik VAT, dostawa ta powinna być opodatkowana na zasadach ogólnych (podatek na wystawionej fakturze wykazuje dostawca towaru). Ustawodawca wyszedł bowiem z założenia, że jeśli podatnik zagraniczny jest w Polsce zarejestrowany, to nic nie stoi na przeszkodzie, żeby rozliczył podatek z tytułu dokonanej czynności.
Warto przy tym zauważyć, że na podstawie § 1 pkt 1 lit. k rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2014 r. w sprawie określenia podatników niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego (Dz. U. poz. 1624) obowiązkowi temu nie podlegają podatnicy nieposiadający na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonują transakcji gospodarczych, stałego miejsca zamieszkania lub zwykłego miejsca pobytu, jeżeli wykonują na terytorium kraju wyłącznie następujące czynności: tu dostawę towarów, dla której podatnikiem jest nabywca.
Tak więc spółka szwajcarska nie miałaby obowiązku rejestracji w Polsce przy założeniu, że nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonuje transakcji gospodarczych.
Z przepisu art. 17 ust. 1a u.p.t.u. przepisy ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 2 stosuje się również, w przypadku gdy usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub inne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów, jeżeli usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada takie inne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, nie uczestniczy w tych transakcjach.
Zgodnie z art. 11 ust. 2 i art. 53 ust. 1 i 2 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE wynika, że stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej" oznacza dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu świadczenie usług, które wykonuje.
W przypadku, gdy podatnik ma stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego, w którym należny jest VAT, uznaje się, że to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nie uczestniczy w dostawie towarów lub świadczeniu usług w rozumieniu art. 192a lit. b dyrektywy 2006/112/WE, chyba że zaplecze techniczne i personel tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej są wykorzystywane przez tego podatnika do celów niezbędnych do realizacji podlegającej opodatkowaniu transakcji dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług w tym państwie członkowskim – przed dostawą towarów lub świadczeniem usług lub w ich trakcie.
W przypadku, gdy zasoby stałego miejsca prowadzenia działalności wykorzystuje się jedynie do zadań administracyjnych, takich jak księgowość, fakturowanie i odzyskiwanie należności, uznaje się, że nie są one wykorzystywane do celów realizacji dostawy towarów lub świadczenia usług.
Tak więc, jeśli stałe miejsce prowadzenia działalności (przedstawicielstwo) spółki szwajcarskiej nie będzie uczestniczyło w dostawie wyprzedawanego majątku np. przedstawicielstwo w ogóle nie jest zaangażowane w zakup i sprzedaż surowców (nie ma do tego ani kompetencji, ani ludzi, ani zasobów technicznych, ani też przyzwolenia ze spółki, która wprost ze Szwajcarii zarządza całym procesem – por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 kwietnia 2013 r., IPPP3/443-162/13-2/KC), spółka nie będzie obowiązana do opodatkowania tej czynności w Polsce.
Mariusz Jabłoński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 15.06.2016 r.
Czy spółka zagraniczna powinna opodatkować VAT sprzedaż majątku, który pozostanie w wyniku likwidacji jej przedstawicielstwa na terenie Polski?
Ekspert Vademecum Doradcy Podatkowego odpowiada na pytanie Użytkownika programu:Spółka szwajcarska, która jest podatnikiem nieposiadającym siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, wynajmuje w Polsce od podmiotu krajowego powierzchnię biurową i najem ten refakturuje na inny podmiot polski. Biorąc pod uwagę rodzaj refakturowanych usług korzysta ze zwolnienia z obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego określonego w 1 ust. 1 lit. j rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 listopada 2014 r. w sprawie określenia podatników niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego (polski klient rozlicza VAT na zasadzie odwrotnego obciążenia). Oprócz tego spółka szwajcarska posiada w Polsce przedstawicielstwo, które ma zostać zlikwidowane, a posiadany tu majątek w postaci wyposażenia oraz środków trwałych (w tym samochód osobowy) ma być sprzedany polskim kontrahentom. Sprzedającym, jak rozumiem, musi być spółka szwajcarska, a nie jej przedstawicielstwo, które ze swej natury nie może prowadzić działalności gospodarczej.Jak na gruncie VAT rozliczyć taką sprzedaż, skoro towary znajdują się już w Polsce?Czy jest możliwość uniknięcia konieczności zarejestrowania się spółki szwajcarskiej jako podatnika VAT czynnego?