Państwo X są właścicielami gruntu położonego w miejscowości Y. Osoby te nie są przedsiębiorcami. Na gruncie znajdują się budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie z zasadą suprerficies solo cedit wyrażoną w art. 48 Kodeksu cywilnego wszelkie naniesienia na gruncie, takie jak budynki, inne urządzenia trwale z gruntem związane, zasadzone drzewa i inne rośliny są częścią składową gruntu i jako takie, jeśli przepis szczególny nie przewiduje innego rozwiązania są własnością właściciela gruntu. Mając powyższe na uwadze właścicielami gruntu oraz wzniesionych na tym gruncie budynków będą osoby fizyczne Państwo X.
Podatnicy są także jedynymi wspólnikami spółki z o.o. W informacji o nieruchomościach budowlanych wykazali do opodatkowania wartość budowli. Zgodnie z tabelą amortyzacyjną środków trwałych spółki z o.o. budowlami są instalacja kanalizacji zewnętrznej, plac utwardzony kostką brukową oraz brama samonośna. W art. 48 k.c. jest mowa o "trwałym związaniu z gruntem" i jako części składowe wymieniono "inne urządzenia". Przez te inne urządzenia należy rozumieć również budowle jeżeli są trwale związane z gruntem. Częścią składową gruntu nie są jednak przedmioty z nim połączone tylko dla przemijającego użytku. Jeżeli więc połączenie nastąpiło tylko dla przemijającego użytku to wówczas przedmioty połączone nie stają się częściami składowymi, chociażby w razie odłączenia - one same albo rzecz, do której zostały przyłączone miały ulec uszkodzeniu lub istotnej zmianie.
Czy obowiązek podatkowy od ww. budowli ciąży na osobach fizycznych, które nie są przedsiębiorcami, czy na spółce z o.o.? Czy powyższe budowle można uznać za połączone z gruntem tylko dla przemijającego użytku czy należy uznać je jako urządzenia trwale z gruntem związane?
Istotnie, przepisy prawa cywilnego wprowadzają zasadę superficies solo cedit. Moim zdaniem nie będzie ona wszakże stała na przeszkodzie opodatkowaniu u spółki z o.o. przedmiotowych budowli.
Istotnie, przepisy prawa cywilnego wprowadzają zasadę superficies solo cedit. Moim zdaniem nie będzie ona stała na przeszkodzie opodatkowaniu u spółki z o.o. przedmiotowych budowli.
Zgodnie z art. 47 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c., część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Przepis art. 48 k.c. precyzuje zaś, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Jeden z tych wyjątków wprowadza przepis art. 49 § 1 k.c., który wskazuje, że urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.
Jak mniemam wszakże spółka z o.o., o której mowa nie jest zapewne przedsiębiorstwem przesyłowym, zaś po drugie - urządzenia (budowle, o których mowa) nie są urządzeniami przesyłowymi lub podobnymi. W związku z tym na mocy przepisu art. 49 § 1 k.c. nie mogą one stanowić własności spółki z o.o.
Przepis art. 48 k.c. wymaga - dla uznania określonych urządzeń znajdujących się na gruncie za część składową gruntu (będącą w następstwie własnością właściciela gruntu) - istnienia trwałego powiązania urządzenia z gruntem. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że "dla uznania budynku i innego urządzenia za część składową nieruchomości konieczne jest ustalenie istnienia trwałego powiązania z gruntem (...), co musi być dokonywane w oparciu o konkretne okoliczności i obowiązujące przepisy, w szczególności przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.)" (A. Kidyba (red.), K. Kopaczyńska-Pieczniak, E. Niezbecka, Z. Gawlik, A. Janiak, A. Jedliński, T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, Warszawa 2009, wersja elektroniczna: LEX).
Zapewne utwardzenie placu (budowla) jest w sposób trwały związane z gruntem (nie znam szczegółów konstrukcji więc wypowiedzieć się jednoznacznie nie mogę). Prawdopodobnie kanalizacja zewnętrzna też w sposób trwały połączona jest z gruntem. Te dwa urządzenia należałoby więc uznać za części składowe gruntu, a więc własność osób fizycznych - jako właścicieli gruntów.
Brama samonośna chyba (zapewne) w sposób trwały połączona nie jest z gruntem. A więc może ona (zapewne) stanowić odrębny od gruntu przedmiot własności. W tym przypadku właścicielem tej budowli jest spółka z o.o.
Okoliczność, że właścicielami przedmiotowych budowli pozostają osoby fizyczne (udziałowcy spółki) wcale nie oznacza braku możliwości opodatkowania ich u spółki z o.o. podatkiem od nieruchomości jako budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Należy w tym miejscu określić, kto jest podatnikiem podatku od nieruchomości. Otóż zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z późn. zm.) - dalej u.p.o.l., podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych;
2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3) użytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa (11) lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
b) jest bez tytułu prawnego.
Przepis art. 3 ust. 3 u.p.o.l. precyzuje jednocześnie, że jeśli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym.
Z opisu sytuacji przedstawionego w pytaniu wynika, że spółka z o.o. zachowuje się jak posiadacz samoistny przedmiotowych obiektów budowlanych. Zaliczyła je do swoich środków trwałych, używa ich w swojej działalności gospodarczej. Zachowuje się wobec tych środków trwałych jakby była ich właścicielem (manifestuje to na zewnątrz). Jednocześnie, jak rozumiem posiadanie tych środków trwałych przez spółkę z o.o. nie jest oparte o żaden tytuł prawny. Jeśli więc spółka z o.o. nie jest właścicielem przedmiotowych obiektów budowlanych, to jest w tym przypadku ich posiadaczem samoistnym. To czy jest ona w dobrej wierze (bo nie jest) nie ma w tym przypadku znaczenia.
Jako posiadacz samoistny to właśnie spółka z o.o. będzie podatnikiem podatku od nieruchomości od tych obiektów budowlanych.
Jako że są one w jej posiadaniu (spółka z o.o. jest przedsiębiorcą), to są one budowlami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podlegać więc będą opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Uwagi
Proszę zauważyć, że sytuacji opisana w pytaniu wywołuje niekorzystne skutki dla spółki z o.o. Jeśli nie jest ona w właścicielem przedmiotowych obiektów budowlanych, to nie mogą być one jej środkami trwałymi. Przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), zastrzegają, że środki trwałe stanowić muszą własność (współwłasność) podatnika, względnie być przedmiotem leasingu kapitałowego. Nie będzie więc amortyzacji.
Ponadto - jeśli spółka z o.o. użytkuje grunt, budynek, urządzenia trwale z gruntem związane będąca własnością jej udziałowców, to tym samym uzyskuje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
Podatnicy są także jedynymi wspólnikami spółki z o.o. W informacji o nieruchomościach budowlanych wykazali do opodatkowania wartość budowli. Zgodnie z tabelą amortyzacyjną środków trwałych spółki z o.o. budowlami są instalacja kanalizacji zewnętrznej, plac utwardzony kostką brukową oraz brama samonośna. W art. 48 k.c. jest mowa o "trwałym związaniu z gruntem" i jako części składowe wymieniono "inne urządzenia". Przez te inne urządzenia należy rozumieć również budowle jeżeli są trwale związane z gruntem. Częścią składową gruntu nie są jednak przedmioty z nim połączone tylko dla przemijającego użytku. Jeżeli więc połączenie nastąpiło tylko dla przemijającego użytku to wówczas przedmioty połączone nie stają się częściami składowymi, chociażby w razie odłączenia - one same albo rzecz, do której zostały przyłączone miały ulec uszkodzeniu lub istotnej zmianie.
Czy obowiązek podatkowy od ww. budowli ciąży na osobach fizycznych, które nie są przedsiębiorcami, czy na spółce z o.o.? Czy powyższe budowle można uznać za połączone z gruntem tylko dla przemijającego użytku czy należy uznać je jako urządzenia trwale z gruntem związane?
Istotnie, przepisy prawa cywilnego wprowadzają zasadę superficies solo cedit. Moim zdaniem nie będzie ona wszakże stała na przeszkodzie opodatkowaniu u spółki z o.o. przedmiotowych budowli.
Istotnie, przepisy prawa cywilnego wprowadzają zasadę superficies solo cedit. Moim zdaniem nie będzie ona stała na przeszkodzie opodatkowaniu u spółki z o.o. przedmiotowych budowli.
Zgodnie z art. 47 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c., część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
Przepis art. 48 k.c. precyzuje zaś, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Jeden z tych wyjątków wprowadza przepis art. 49 § 1 k.c., który wskazuje, że urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.
Jak mniemam wszakże spółka z o.o., o której mowa nie jest zapewne przedsiębiorstwem przesyłowym, zaś po drugie - urządzenia (budowle, o których mowa) nie są urządzeniami przesyłowymi lub podobnymi. W związku z tym na mocy przepisu art. 49 § 1 k.c. nie mogą one stanowić własności spółki z o.o.
Przepis art. 48 k.c. wymaga - dla uznania określonych urządzeń znajdujących się na gruncie za część składową gruntu (będącą w następstwie własnością właściciela gruntu) - istnienia trwałego powiązania urządzenia z gruntem. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że "dla uznania budynku i innego urządzenia za część składową nieruchomości konieczne jest ustalenie istnienia trwałego powiązania z gruntem (...), co musi być dokonywane w oparciu o konkretne okoliczności i obowiązujące przepisy, w szczególności przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.)" (A. Kidyba (red.), K. Kopaczyńska-Pieczniak, E. Niezbecka, Z. Gawlik, A. Janiak, A. Jedliński, T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, Warszawa 2009, wersja elektroniczna: LEX).
Zapewne utwardzenie placu (budowla) jest w sposób trwały związane z gruntem (nie znam szczegółów konstrukcji więc wypowiedzieć się jednoznacznie nie mogę). Prawdopodobnie kanalizacja zewnętrzna też w sposób trwały połączona jest z gruntem. Te dwa urządzenia należałoby więc uznać za części składowe gruntu, a więc własność osób fizycznych - jako właścicieli gruntów.
Brama samonośna chyba (zapewne) w sposób trwały połączona nie jest z gruntem. A więc może ona (zapewne) stanowić odrębny od gruntu przedmiot własności. W tym przypadku właścicielem tej budowli jest spółka z o.o.
Okoliczność, że właścicielami przedmiotowych budowli pozostają osoby fizyczne (udziałowcy spółki) wcale nie oznacza braku możliwości opodatkowania ich u spółki z o.o. podatkiem od nieruchomości jako budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Należy w tym miejscu określić, kto jest podatnikiem podatku od nieruchomości. Otóż zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z późn. zm.) - dalej u.p.o.l., podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych;
2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3) użytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa (11) lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
b) jest bez tytułu prawnego.
Przepis art. 3 ust. 3 u.p.o.l. precyzuje jednocześnie, że jeśli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym.
Z opisu sytuacji przedstawionego w pytaniu wynika, że spółka z o.o. zachowuje się jak posiadacz samoistny przedmiotowych obiektów budowlanych. Zaliczyła je do swoich środków trwałych, używa ich w swojej działalności gospodarczej. Zachowuje się wobec tych środków trwałych jakby była ich właścicielem (manifestuje to na zewnątrz). Jednocześnie, jak rozumiem posiadanie tych środków trwałych przez spółkę z o.o. nie jest oparte o żaden tytuł prawny. Jeśli więc spółka z o.o. nie jest właścicielem przedmiotowych obiektów budowlanych, to jest w tym przypadku ich posiadaczem samoistnym. To czy jest ona w dobrej wierze (bo nie jest) nie ma w tym przypadku znaczenia.
Jako posiadacz samoistny to właśnie spółka z o.o. będzie podatnikiem podatku od nieruchomości od tych obiektów budowlanych.
Jako że są one w jej posiadaniu (spółka z o.o. jest przedsiębiorcą), to są one budowlami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podlegać więc będą opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Uwagi
Proszę zauważyć, że sytuacji opisana w pytaniu wywołuje niekorzystne skutki dla spółki z o.o. Jeśli nie jest ona w właścicielem przedmiotowych obiektów budowlanych, to nie mogą być one jej środkami trwałymi. Przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), zastrzegają, że środki trwałe stanowić muszą własność (współwłasność) podatnika, względnie być przedmiotem leasingu kapitałowego. Nie będzie więc amortyzacji.
Ponadto - jeśli spółka z o.o. użytkuje grunt, budynek, urządzenia trwale z gruntem związane będąca własnością jej udziałowców, to tym samym uzyskuje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia.