Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego

Przedsiębiorca (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) będący zarejestrowanym podatnikiem VAT prowadzi działalność gospodarczą w zakresie napraw powypadkowych samochodów. Samochód, który sam wykorzystuje na podstawie umowy leasingu operacyjnego w działalności gospodarczej do celów mieszanych, (odlicza 50% VAT od wydatków związanych z samochodem) uległ wypadkowi (posiada ubezpieczenie AC). W związku z faktem, że przedsiębiorca zajmuje się naprawami powypadkowymi we własnym warsztacie naprawił tenże samochód oraz wystawił w marcu 2016 r. fakturę na siebie, tj. na osobę fizyczną, na naprawę samochodu (23% VAT), którą następnie przekazał do ubezpieczyciela oraz otrzymał zwrot ubezpieczenia z tytułu ww. szkody w kwietniu 2016 r. w wysokości wartości netto oraz 50% VAT wynikających z faktury. Przedsiębiorca poniósł wydatki związane z naprawą samochodu i posiada faktury VAT z tym związane.

Czy przedsiębiorca w związku z wystawieniem faktury na „siebie samego” jest obowiązany odprowadzić należny VAT?

Czy przedsiębiorca w odniesieniu do faktur zakupu związanych z naprawą samochodu ma możliwość odliczenia VAT od tych faktur?

Odpowiedź:

Przedsiębiorca jest zobowiązany zapłacić VAT wynikający z faktury wystawionej na rzecz samego siebie, dokumentującej naprawę samochodu. Podatek VAT naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakupy dokonane w celu naprawy tego samochodu może być odliczony od podatku należnego. 

Uzasadnienie:

Samo wystawienie faktury na rzecz samego siebie wzbudza poważne zastrzeżenia. W przypadku bowiem wykonania czynności na rzecz samego siebie nie dochodzi do stosunku zobowiązaniowego polegającego na obowiązku świadczenia usług z jednej jego strony oraz zapłaty określonej należności ze strony drugiej. Nie dochodzi tu tym samym do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u.

Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 108 ust. 1 u.p.t.u., w przypadku, w którym podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, to zobowiązany jest on do zapłaty tego podatku. Przepis ten został wprawdzie wprowadzony w zupełnie innych celach. Mianowicie służy on przede wszystkim do ściągania podatku od podmiotów wystawiających tzw. puste faktury, tj. faktury, które nie odzwierciedlają rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Nie ma jednak żadnych przesłanek, które by uzasadniały odstąpienie od jego zastosowania w analizowanym przypadku – skoro podatnik wystawił fakturę z wykazanym VAT, to jest on zobowiązany ten podatek zapłacić.

Choć naprawiony samochód służy podatnikowi do celów mieszanych, to jednak odnośnie zakupów związanych z naprawą samochodu należy twierdzić, że nie stanowią one wydatków związanych z pojazdem samochodowym w rozumieniu art. 86a ust. 2 u.p.t.u. Są to wydatki związane z czynnością opodatkowaną, jaką jest opodatkowana VAT naprawa pojazdu. Stosownie więc do art. 86 ust. 1 u.p.t.u. podatnik ma prawo do odliczenia od podatku należnego kwoty VAT naliczonego zawartego w wydatkach poniesionych na naprawę samochodu.     

Krzysztof Kamiński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 2.05.2016 r.