Odpowiedź:
W mojej opinii w opisanej sytuacji nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT
Uzasadnienie:
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. W myśl przywołanego przepisu o odliczeniu VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT. Oznacza to, iż mając na uwadze zasadę neutralności VAT, podatnik ma prawo do odliczenia VAT w takim zakresie (kwocie wynikającej z dokumentów zakupowych), jaki ma związek z jego sprzedażą opodatkowaną.
Prawo do odliczenia przysługuje również wtedy, gdy związek jest pośredni. O związku pośrednim mówimy wtedy, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania podmiotu, a więc w sposób pośredni wiążą się z działalnością gospodarczą i z osiąganymi przychodami. Aby wskazać, czy określone zakupy mają związek pośredni musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy między dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. Pośredni związek dokonanych zakupów z działalnością gospodarczą występuje wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotów.
Z przedstawionego stanu faktycznego, iż faktury wskazane w pytaniu zostały wystawione z uwagi na podjęcia czynności windykacyjnych przez kontrahenta z uwagi na opóźnienia w płatnościach. Dlatego też należy uznać, iż opłaty, którymi zostali Państwo obciążeni przez kontrahenta mają charakter sankcyjny. Tym samy nie są związane w sposób pośredni czy bezpośredni z czynnościami opodatkowanymi, a zatem nie uprawniają do odliczenia VAT.
Jednocześnie należy zwróci uwagę, iż opłaty windykacyjne dla dłużnika z uwagi na charakter sankcyjny, nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie przez kontrahenta jakichkolwiek usług na rzecz Państwa. Tym samym nie powinny być objęte zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Stanowisko takie potwierdzają organy podatkowe, czego przykładem może być pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 3 października 2012 r., IPPP1/443-609/12-2/JL, w którym możemy przeczytać:
„(…) przedmiotowe odsetki i opłaty sankcyjne, nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie przez Wnioskodawcę jakichkolwiek usług na rzecz klientów. Tym samym nie powinny być objęte zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług (…)”.
Podobne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z dnia 18 lipca 2012 r., ILPP1/443-390/12-2/AI, gdzie stwierdził, iż :
„(…)obciążanie kosztami ryczałtowymi za wysłanie listem poleconym wezwania do zapłaty - w przypadku, gdy klient spóźnia się z płatnością - nie stanowi ani dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 u.p.t.u., ani świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u. A zatem zwrot kosztów nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu, określonej w art. 5 ust. 1 u.p.t.u., którą należałoby udokumentować fakturą VAT. W związku z tym Wnioskodawca może wystawić w przedmiotowej sprawie notę obciążeniową (…)”.
Reasumując, nie przysługuje Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących poniesionych przez wierzyciela kosztów związanych ze ściągnięciem należności.
Rafał Styczyński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 7 kwietnia 2015 r.