Odpowiedź:
Obowiązek sporządzenia spisu z natury dotyczy jedynie podatników, którzy zaprzestali wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu lub nie wykonywali ich co najmniej przez 10 miesięcy. Wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT po upływie 6 miesięcy nie stanowi zatem przesłanki do sporządzenia spisu z natury.
Przepisy nie wskazują jednoznacznie, czy w przypadku wykreślenia podatnika z rejestru istnieje obowiązek dokonania korekty. Trudno bowiem wymagać od podatnika, aby skorygował podatek naliczony jeśli nie wie, że został wykreślony z rejestru. Z drugiej strony wydaje mi się, że organy podatkowe będą próbowały stać na stanowisku, zgodnie z którym w związku z wyrejestrowaniem przedsiębiorcy z rejestru podatników VAT czynnych nastąpiła zmiana przeznaczenia składników majątku do celów niezwiązanych z działalnością opodatkowaną i w takim przypadku należałoby dokonać korekty podatku zgodnie z przepisami art. 91 u.p.t.u.
Uzasadnienie:
W myśl powołanego w treści pytania art. 96 ust. 9a pkt 3 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r. poz. 710) – dalej u.p.t.u. wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia.
Przepis ten nie ma zastosowania w przypadku, gdy niewykazanie sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia wynikało, zgodnie z wyjaśnieniami podatnika, ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej (art. 96 ust. 9e u.p.t.u.).
Jeśli chodzi o konieczność dokonania spisu z natury, to zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u. opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.
Przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik będący osobą fizyczną nie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu co najmniej przez 10 miesięcy. Nie dotyczy to podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 14 ust. 3 u.p.t.u.).
Jak wynika z powyższych przepisów, obowiązek sporządzenia spisu z natury dotyczy jedynie podatników, którzy zaprzestali wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu lub nie wykonywali ich co najmniej przez 10 miesięcy. Wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT po upływie 6 miesięcy nie stanowi zatem przesłanki do sporządzenia spisu z natury.
Sytuacje, w których konieczne jest dokonanie korekty podatku naliczonego zostały uregulowane w art. 91 u.p.t.u. Zgodnie z nimi, korekty dokonuje się w sytuacji, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi (art. 91 ust. 7 u.p.t.u.).
Powyższe przepisy nie wskazują jednoznacznie, czy w przypadku wykreślenia podatnika z rejestru istnieje obowiązek dokonania korekty. Trudno bowiem wymagać od podatnika, aby skorygował podatek naliczony jeśli nie wie, że został wykreślony z rejestru. Z drugiej strony wydaje mi się, że organy podatkowe będą próbowały stać na stanowisku, zgodnie z którym w związku z wyrejestrowaniem przedsiębiorcy z rejestru podatników VAT czynnych nastąpiła zmiana przeznaczenia składników majątku do celów niezwiązanych z działalnością opodatkowaną i w takim przypadku należałoby dokonać korekty podatku zgodnie z przepisami art. 91 u.p.t.u.
Mariusz Jabłoński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego
Odpowiedzi udzielono 23.06.2017 r.
