Podatnik będący podatnikiem VAT zamknął działalność gospodarczą w lipcu i złożył druk VAT-Z. Od września chce wynająć swój lokal na cele usługowe.
Czy ma prawo do zwolnienia podmiotowego?
W przedstawionym stanie faktycznym należy przyjąć, że prawo do zwolnienia podmiotowego przysługuje podatnikowi na zasadach ogólnych, przewidzianych dla osób rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego.
Problematyka zwolnienia podmiotowego została uregulowana w art. 113 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 100.000 zł, przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Wskazany limit 100.000 zł został ukształtowany na tym poziomie przez ustawę z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 215, poz. 1666) – dalej: ustawa zmieniająca.
Trzeba w tym miejscu podkreślić, że sytuacja podatnika opisana w pytaniu jest o tyle szczególna, że w 2010 r. prowadził on już działalność opodatkowaną, korzystając ze zwolnienia. Wymaga zatem rozstrzygnięcia, czy jego sytuacja jest określana przez art. 113 ust. 9 u.p.t.u., stanowiący, że podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 u.p.t.u. jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1. Jakkolwiek podatnik prowadził już w bieżącym roku podatkowym działalność, dokonując sprzedaży opodatkowanej, o tyle uznać należy, że jej zakończenie, znajdujące również wyraz w złożonej deklaracji VAT-Z nakazuje oceniać jego sytuację tak, jak w przypadku każdej osoby podejmującej działalność w trakcie trwania roku podatkowego.
Ocenę taką zdaje się potwierdzać teść art. 96 ust. 6 u.p.t.u., zgodnie z którym, jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Zakończenie działalności nie eliminuje jednak możliwości rozpoczęcia działalności ponownie w przyszłości. Stan taki wymaga analizy przez pryzmat przepisów o skutkach rozpoczęcia działalności w trakcie trwania roku podatkowego dla skorzystania ze zwolnienia podmiotowego na gruncie u.p.t.u. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, że przepisy u.p.t.u. wprowadzają ograniczenia w zakresie korzystania ze zwolnienia przez podatników, którzy korzystali już z niego w przeszłości, jedynie w tych przypadkach, w których doszło do utraty przez podatnika prawa do zwolnienia lub też do rezygnacji z tegoż prawa. Jak stanowi art. 113 ust. 11 u.p.t.u., podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 u.p.t.u. Żaden z powyższych przypadków nie zachodzi w omawianym stanie faktycznym. W szczególności nie sposób traktować utratę statusu podatnika za równoważną utracie prawa do zwolnienia. Jak bowiem zauważył WSA w Warszawie w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., III SA/Wa 411/08, utrata przedmiotowego prawa do zwolnienia następuje w tym roku podatkowym, w którym podatnik przekroczy wyznaczony na ten rok limit. Tym samym wypada przyjąć, że stan taki nie obejmuje okoliczności zaprzestania działalności w ogóle, skoro w okresie, w którym dany podmiot był podatnikiem, prawo do zwolnienia mu przysługiwało.
Osobne zagadnienie dotyczy natomiast skorzystania ze zwolnienia podatkowego w związku z rozpoczynaną działalnością, co ma w zamiarze podatnika nastąpić od września 2010 r. W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z art. 113 ust. 9 u.p.t.u. podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 u.p.t.u. jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1, czyli kwoty 100.000 zł. Ponadto, obowiązujące w tym roku limity, uprawniające do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego, zostały również określone w art. 2 ust. 4 ustawy zmieniającej – w odniesieniu do osób rozpoczynających działalność w 2010 r. Zgodnie z jego brzmieniem, podatnicy rozpoczynający w 2010 r. wykonywanie czynności określonych w art. 5 u.p.t.u., u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 100.000 zł i nie przekroczyła 150.000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy wymienionej w art. 1, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2011 r.
Łukasz Pajor
Czy ma prawo do zwolnienia podmiotowego?
W przedstawionym stanie faktycznym należy przyjąć, że prawo do zwolnienia podmiotowego przysługuje podatnikowi na zasadach ogólnych, przewidzianych dla osób rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku podatkowego.
Problematyka zwolnienia podmiotowego została uregulowana w art. 113 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 100.000 zł, przy czym do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Wskazany limit 100.000 zł został ukształtowany na tym poziomie przez ustawę z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 215, poz. 1666) – dalej: ustawa zmieniająca.
Trzeba w tym miejscu podkreślić, że sytuacja podatnika opisana w pytaniu jest o tyle szczególna, że w 2010 r. prowadził on już działalność opodatkowaną, korzystając ze zwolnienia. Wymaga zatem rozstrzygnięcia, czy jego sytuacja jest określana przez art. 113 ust. 9 u.p.t.u., stanowiący, że podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 u.p.t.u. jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1. Jakkolwiek podatnik prowadził już w bieżącym roku podatkowym działalność, dokonując sprzedaży opodatkowanej, o tyle uznać należy, że jej zakończenie, znajdujące również wyraz w złożonej deklaracji VAT-Z nakazuje oceniać jego sytuację tak, jak w przypadku każdej osoby podejmującej działalność w trakcie trwania roku podatkowego.
Ocenę taką zdaje się potwierdzać teść art. 96 ust. 6 u.p.t.u., zgodnie z którym, jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Zakończenie działalności nie eliminuje jednak możliwości rozpoczęcia działalności ponownie w przyszłości. Stan taki wymaga analizy przez pryzmat przepisów o skutkach rozpoczęcia działalności w trakcie trwania roku podatkowego dla skorzystania ze zwolnienia podmiotowego na gruncie u.p.t.u. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, że przepisy u.p.t.u. wprowadzają ograniczenia w zakresie korzystania ze zwolnienia przez podatników, którzy korzystali już z niego w przeszłości, jedynie w tych przypadkach, w których doszło do utraty przez podatnika prawa do zwolnienia lub też do rezygnacji z tegoż prawa. Jak stanowi art. 113 ust. 11 u.p.t.u., podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 u.p.t.u. Żaden z powyższych przypadków nie zachodzi w omawianym stanie faktycznym. W szczególności nie sposób traktować utratę statusu podatnika za równoważną utracie prawa do zwolnienia. Jak bowiem zauważył WSA w Warszawie w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., III SA/Wa 411/08, utrata przedmiotowego prawa do zwolnienia następuje w tym roku podatkowym, w którym podatnik przekroczy wyznaczony na ten rok limit. Tym samym wypada przyjąć, że stan taki nie obejmuje okoliczności zaprzestania działalności w ogóle, skoro w okresie, w którym dany podmiot był podatnikiem, prawo do zwolnienia mu przysługiwało.
Osobne zagadnienie dotyczy natomiast skorzystania ze zwolnienia podatkowego w związku z rozpoczynaną działalnością, co ma w zamiarze podatnika nastąpić od września 2010 r. W tym miejscu należy zauważyć, że zgodnie z art. 113 ust. 9 u.p.t.u. podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 u.p.t.u. jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w art. 113 ust. 1, czyli kwoty 100.000 zł. Ponadto, obowiązujące w tym roku limity, uprawniające do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego, zostały również określone w art. 2 ust. 4 ustawy zmieniającej – w odniesieniu do osób rozpoczynających działalność w 2010 r. Zgodnie z jego brzmieniem, podatnicy rozpoczynający w 2010 r. wykonywanie czynności określonych w art. 5 u.p.t.u., u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 100.000 zł i nie przekroczyła 150.000 zł, mogą skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy wymienionej w art. 1, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia 15 stycznia 2011 r.
Łukasz Pajor