Odpowiedź:
W przypadku opisanym w treści pytania będziemy mieli do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów. Otrzymanie częściowej zapłaty (zaliczki) na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie rodzi powstania obowiązku podatkowego w VAT.
Uzasadnienie:
Zarówno sprzedaż towarów podatnikowi czeskiemu zarejestrowanemu dla celów VAT UE w Czechach, połączona z wywozem tych towarów z Polski do Czech, jak i sprzedaż takich samych towarów, połączona z ich wywozem do dowolnego innego kraju Unii Europejskiej (np. do Niemiec), stanowi wywóz towarów, w wykonaniu ich dostawy, na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Skoro zaś nabywca towarów jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, zidentyfikowanym na terytorium państwa członkowskiego innym, aniżeli terytorium Polski, to zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., zarówno w pierwszym, jak i w drugim przepadku spełnione są przesłanki wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT). Należy zauważyć, że ustawodawca w powołanych przepisach uzależnia rozpoznanie WDT od wywozu towaru z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego UE, jak również m.in. od faktu zidentyfikowania nabywcy na terytorium innego państwa UE dla celów VAT UE. Z żadnych natomiast przepisów nie wynika, ażeby rozpoznanie w Polsce WDT uwarunkowane było rejestracją nabywcy dla celów VAT UE w kraju, do którego wywożone są towary. W tej więc sytuacji, zarówno w pierwszym, jak i w drugim z wymienionych w pytaniu przypadków będziemy mieli do czynienia z WDT.
Podstawę opodatkowania WDT określa się na takich samych zasadach jak podstawę opodatkowania dostaw krajowych. Zgodnie z art. 29a ust. 1 u.p.t.u., podstawą opodatkowania będzie więc tu co do zasady wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
W przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Otrzymanie tej zapłaty samo z siebie nie powoduje powstania obowiązku podatkowego, jeśli nie zostanie udokumentowane fakturą.
Zaliczka nie powinna być fakturowana, ponieważ wyraźnie wyłącza to przepis.
Zgodnie z przepisami art. 20 ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u., w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy.
Przepis art. 106b ust. 1 pkt 4 u.p.t.u. stanowi, że podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.
Przepis zatem wyraźnie stanowi o tym, że w przypadku zaliczki dotyczącej wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie ma obowiązku wystawiania faktury dla przyjętej zaliczki.
Zatem otrzymanie częściowej zapłaty (zaliczki) na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nie rodzi powstania obowiązku podatkowego w VAT.
Skoro w WDT otrzymanie zaliczki nie rodzi obowiązku podatkowego, nie występuje też obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej.
Potwierdził to m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 6.02.2015 r., ILPP4/443-583/14-4/ISN.
Marek Jurek, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego
Odpowiedzi udzielono 18.08.2017 r.
