Czy obowiązek od 1 lipca dotyczy tylko transakcji (ewidencji) od 1 lipca 2016 r., czy też transakcji za okres (w tym lata) wcześniejsze?
Czy ewentualny obowiązek dotyczyłby tylko rejestrów VAT, czy również dokumentów pośrednio z tymi transakcjami związanych, jak wyciągi bankowe księgowane w państwie siedziby?

Odpowiedź:

Uważam, że spółka, o której mowa, jest dużym przedsiębiorcą, a tym samym od 1 lipca 2016 r. będą jej dotyczyć przepisy o jednolitym pliku kontrolnym.

Uzasadnienie:

Przepisy dotyczące obowiązku przekazywania jednolitego pliku kontrolnego (tj. art. 193a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) – dalej o.p.) wejdą w życie dopiero 1 lipca 2016 r. (zob. art. 31 pkt 2 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649) – dalej ustawy zmieniającej). Przez pierwsze dwa lata (do końca czerwca 2018 r.) obowiązek stosowania tych przepisów mieć będą tylko duzi przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) – dalej u.s.d.g. Mikroprzedsiębiorcy, mali przedsiębiorcy oraz średni przedsiębiorcy będą obowiązani dostosować się do wskazanych przepisów dopiero od 1 lipca 2018 r. (zob. art. 29 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649)).
Mając to na uwadze zauważyć pragnę, że z przepisów u.s.d.g. nie wynika, aby zagraniczni przedsiębiorcy byli z punktu widzenia uznawania przedsiębiorców za dużych, średnich, małych oraz mikroprzedsiębiorców traktowani inaczej niż przedsiębiorcy krajowi. Uważam zatem, że spółka, o której mowa, jest dużym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów u.s.d.g., a tym samym od 1 lipca 2016 r. będą jej dotyczyć przepisy o jednolitym pliku kontrolnym.
Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że przepisy, co do zasady, nie mogą działać wstecz. Dotyczy to w szczególności przepisów określających obowiązki. Uważam w związku z tym, że obowiązek prowadzenia ksiąg podatkowych przy użyciu programów komputerowych w sposób umożliwiający przekazywanie całości lub części tych ksiąg oraz dowodów księgowych w formie jednolitego pliku kontrolnego dotyczy zdarzeń podlegających ujęciu w księgach podatkowych od  – w przypadku dużych podatników – 1 lipca 2016 r.
Niestety, odmienne stanowisko zdaje się reprezentować Ministerstwo Finansów. Jedna z opublikowanych na stronie www.mf.gov.pl/kontrola-skarbowa/dzialalnosc/jednolity-plik-kontrolny odpowiedzi na często spotykane pytania sugeruje, że obowiązek dostarczenia danych w formacie jednolitego pliku kontrolnego dotyczyć będzie mógł również danych sprzed 1 lipca 2016 r.
Odnośnie ostatniego pytania wyjaśnić pragnę, że jednolity plik kontrolny obejmować będzie dane w postaci ksiąg podatkowych (a więc, przykładowo, ewidencji VAT) oraz dowodów księgowych (a więc, przykładowo, faktur). Nie będzie obowiązku uwzględniania w nim dokumentów niestanowiących dowodów księgowych, do których według mnie należą wyciągi bankowe. Co innego wynika jednak z opublikowanych na stronie www.mf.gov.pl/kontrola-skarbowa/dzialalnosc/jednolity-plik-kontrolny struktur logicznych, które dotyczą również wyciągów bankowych.

Tomasz Krywan, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 22.03.2016 r.