Czy nota księgowa za nieprawidłowy zwrot prasy jest kosztem podatkowym osoby obciążonej?
Osoba ta prowadzi działalność na własny rachunek i ma podpisaną umowę z siecią Kolporter na świadczenie usługi sprzedaży i w umowie tej jest zapis, który przewiduje takie obciążenie (zapis o treści: "Zleceniobiorca wyraża zgodę na obciążanie notą księgową za nieprawidłowy zwrot prasy").
Płacone przez Was obciążenie - jako kara umowna z tytułu wad wykonywanych usług (kolportażu) - nie jest kosztem uzyskania przychodów. Chociaż kwota ta została poniesiona (pośrednio) w celu uzyskania przychodów, to jednak na mocy wyraźnego zastrzeżenia (wyłączenia) ustawowego nie może być ona zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.
Ogólną regułę, jeśli chodzi o kwalifikowanie wydatków do kosztów uzyskania przychodów, zawiera art. 22 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. Zgodnie z powołanym przepisem, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 u.p.d.o.f. jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
Niewątpliwie istnieje związek pomiędzy opłatami, o których mowa, a możliwością uzyskiwania przychodów. Przedmiotowe opłaty zostały bowiem poniesione w związku z działalnością przynoszącą przychody. Wprawdzie nie występuje tutaj związek bezpośredni pomiędzy poniesieniem przedmiotowej opłaty o osiągnięciem konkretnego przychodu, jednakże z pewnością pośrednie powiązanie pomiędzy tymi opłatami a możliwością uzyskiwania przychodów istnieje. Opłata taka bowiem wynika wprost z umowy, której wykonywanie jest źródłem przychodu. Jeśli umowa ta nie będzie wykonywana, to nie będzie i przychodów.
Można zatem stwierdzić, że spełniony jest ogólny warunek zaliczalności danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów, tj. poniesienie go w celu uzyskania przychodów.

Rzecz jednak w tym, że aby dany wydatek mógł być kosztem podatkowym, nie może on być wymieniony w katalogu art. 23 ust. 1 u.p.d.o.f. jako koszt niestanowiący kosztu uzyskania przychodów.
W kontekście sytuacji opisanej w pytaniu należy zwrócić uwagę na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 19 u.p.d.o.f. Zgodnie z powołanym przepisem, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Piszecie Państwo, że opłata, o której mowa, to "obciążenie za nieprawidłowy zwrot prasy". Jest ono dokumentowane notą księgową.
Obciążenie to w istocie (choć nie zostało tak wprost nazwane) stanowi karę umowną. Kara umowna - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - to zastrzeżenie w umowie, zgodnie z którym naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego (i tylko takiego) nastąpi poprzez zapłatę określonej sumy. Nie musi ono się nazywać "karą umowną". Zastrzeżenie w umowie kolportażu zdaje się mieć taki właśnie charakter - w razie nieprawidłowego zwrotu prasy (czyli nienależytego wykonywania umowy) należy się zapłata określonej sumy.
W myśl przepisów u.p.d.o.f., kosztami uzyskania przychodów nie są kary umowne z tytułu m.in. wad wykonanych usług.
Kara jest związana z nienależytym wykonaniem umowy. Sami bowiem Państwo piszecie, że należy się w związku z nieprawidłowym zwrotem prasy (co jest następstwem nieprawidłowego wykonywania umowy). Moim zdaniem - sytuacja ta mieści się w określeniu "wada wykonanej usługi".
W konsekwencji, płacone przez Was obciążenie jako kara umowna z tytułu wad wykonywanych usług (kolportażu) nie jest kosztem uzyskania przychodów. Chociaż kwota ta została poniesiona (pośrednio) w celu uzyskania przychodów, to jednak na mocy wyraźnego zastrzeżenia (wyłączenia) ustawowego nie może być ona zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.