NSA: Nieruchomość w ewidencji środków trwałych ma związek z biznesem

Sam fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę nie wystarczy do uznania jej związku z działalnością gospodarczą. W ustaleniu takiego związku przydatne jest to, czy nieruchomość wprowadzona została do ewidencji środków trwałych. Rozbiórka linii kolejowej wyklucza możliwość realizowania przewozów, ale nie pozbawia związku tych nieruchomości z działalnością gospodarczą spółki – uznał niedawno Naczelny Sąd Administracyjny.

Podstawowe zagadnienie, stanowiące oś sporu między stronami, sprowadzało się do oceny przez NSA prawidłowości kwalifikacji nieruchomości po zlikwidowanych liniach kolejowych będących w posiadaniu spółki, jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Burmistrz K. odmówił spółce zwrotu nadpłaty w podatku od nieruchomości oraz uznał za bezskuteczną korektę deklaracji na podatek od nieruchomości za 2021 r. Spółka wskazała, że zadeklarowała i zapłaciła podatek wobec wykazania do opodatkowania podatkiem od nieruchomości według stawki przewidzianej dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej m.in. grunty związane ze zlikwidowanymi liniami kolejowymi, podczas gdy grunty i budowle po zlikwidowanych liniach, które nie są już wykorzystywane do tej działalności, nie powinny być objęte najwyższą stawką podatku.

W ocenie organu, w ustaleniu związku nieruchomości z prowadzoną działalnością gospodarczą przydatne jest wprowadzenie nieruchomości do ewidencji środków trwałych, ujęcie wydatków na nabycie lub wytworzenie w kosztach działalności gospodarczej. Przedmioty opodatkowania, które choćby pośrednio lub w ograniczonym zakresie mogą służyć do prowadzenia działalności gospodarczej, powinny być uznane za związane z tą działalnością. Organ podkreślił, że spółka przesłała rejestr środków trwałych, z którego wynikało, iż przyjęła do użytkowania jako środki trwałe sporne grunty oraz dokonywała odpisów amortyzacyjnych od wartości prawa użytkowania wieczystego części gruntów związanych z jedną ze zlikwidowanych linii. Grunty te nie zostały wykreślone z rejestru.

Wyrokiem z 19 stycznia 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oddalił skargę spółki na decyzję SKO w Zielonej Górze (sygn. akt I SA/Go 380/22,).

Uznał, że należy ocenić, w jakim zakresie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r. o sygn. SK 39/19 rzutuje na ocenę przesłanki "związania gruntu z prowadzoną działalnością gospodarczą" w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Przed wydaniem przez Trybunał tego wyroku w orzecznictwie dominował pogląd, iż wszystkie budynki, budowle i grunty będące w posiadaniu przedsiębiorcy  (z wyjątkami), są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Sam fakt posiadania przez przedsiębiorcę budynku, budowli lub gruntu skutkować musiał uznaniem tych kategorii za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Czytaj również: Wyrok TK w sprawie podatku od nieruchomości lipiec 2023 >>

Problematyczny związek z działalnością

W wyroku z 24 lutego 2021 r. TK wprost stwierdził, że art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę, jest niezgodny z Konstytucją. Oznacza to, że sam fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę, bez względu na jego status i formę organizacyjnoprawną, nie jest wystarczający do uznania związku tej nieruchomości z działalnością gospodarczą. Pojawił się natomiast problem doprecyzowania "związku" nieruchomości z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Rozstrzygnął to NSA m. in. w wyroku NSA z 15 grudnia 2021 r., sygn. akt III FSK 4061/21, wskazując, że związek ten, oprócz samego posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę, winien być oparty na faktycznym lub nawet potencjalnym wykorzystywaniu tej nieruchomości w działalności gospodarczej tego podmiotu. Grunty, budynki i budowle, które choćby pośrednio lub w ograniczonym zakresie służą prowadzeniu działalności gospodarczej, powinny być uznane ze związane z tą działalnością. W ustaleniu istnienia związku nieruchomości z działalnością gospodarczą przydatne mogą być przykładowo wprowadzenie nieruchomości do ewidencji środków trwałych, ujęcie wydatków na nabycie lub wytworzenie oraz utrzymanie w kosztach działalności gospodarczej. O istnieniu takiego związku może też świadczyć charakter rzeczy (np. budowli) wskazujący na jej gospodarcze przeznaczenie.

Sprawdź również książkę: Gospodarka nieruchomościami. Komentarz >>

Likwidacja linii nie jest decydująca

NSA wyrokiem z 18 grudnia 2023 r. oddalił skargę spółki  (III FSK 487/23). Stwierdził, że należy wziąć pod uwagę status podatnika i charakter jego działalności. Nieruchomość posiadana przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli można ją powiązać wyłącznie z jego sferą prywatną. Podobnie w przypadku osób prawnych, których działalność nie ma jednolitego charakteru, gdzie obok działalności gospodarczej również inne formy aktywności. Sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej nie uzasadnia twierdzenia, że wszystkie posiadane przez przedsiębiorcę nieruchomości są związane z prowadzeniem tej działalności. Przykładem podmiotów, których działalność nie ma jednolitego charakteru mogą być agencje państwowe, stowarzyszenia lub fundacje.

Jednocześnie co istotne, związanie gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej jest pojęciem szerszym od pojęcia zajęcie (gruntu) na prowadzenie działalności gospodarczej. Związanie gruntu z działalnością gospodarczą nie musi oznaczać jego zajęcia na prowadzenie tej działalności. Oznacza to, że dla wykazania istnienia związku nieruchomości z działalnością gospodarczą, z zastrzeżeniem ustawowych wyłączeń, nie jest konieczne jego faktyczne wykorzystywanie (zajęcie) do prowadzenia działalności gospodarczej.

Spółka bezspornie jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 1a ust 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zakres tej działalności jest szeroki i obejmuje m.in. dzierżawę, kupno i sprzedaż nieruchomości. Bezspornym pozostaje, że posiadane przez spółkę nieruchomości, w tym również grunty pod zlikwidowanymi liniami kolejowymi wchodzą w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ ustawy - Kodeks cywilny. Bez wątpienia likwidacja linii kolejowej na spornych gruntach uniemożliwia wykorzystanie ich do działalności związanej z transportem kolejowym, co nie przesądza automatycznie o utracie związku tych nieruchomości z działalnością gospodarczą. Mogą one być wykorzystywane w działalności handlowej lub usługowej (sprzedaż lub dzierżawa nieruchomości). Przede wszystkim zaś stanowią składnik majątkowy przedsiębiorstwa przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Już tylko te okoliczności powodują związanie gruntów z prowadzoną działalnością. Jednocześnie, sporne grunty zostały ujęte w ewidencji środków trwałych, a spółka dokonywała odpisów amortyzacyjnych od wartości prawa użytkowania wieczystego gruntów związanych ze zlikwidowaną linią kolejową. W kosztach ujmowała również wartość uiszczonego podatku od nieruchomości. Zatem spełnione są kryteria pozwalające na uznanie spornych gruntów za związane z działalnością gospodarczą spółki.

Choć rozbiórka linii kolejowej wyklucza możliwość realizowania na niej przewozów, nie pozbawia związku tych nieruchomości z działalnością gospodarczą spółki.

Brak było zatem podstaw do uznania, że sporne nieruchomości gruntowe nie mogą być wykorzystane do działalności gospodarczej z trwałych i obiektywnych przyczyn.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.