Pytanie

Planujemy wyremontowanie pomieszczenia w naszym budynku oraz zakup stołu do tenisa stołowego i stworzenie tam pokoju socjalnego (rekreacyjnego) dostępnego dla pracowników w godzinach pracy. Zakupy te będą sfinansowane ze środków obrotowych. Pokój ma być udostępniany nieodpłatnie dla wszystkich pracowników celem zapewnienia dobrych relacji między pracownikami oraz zwiększenia ich efektywności (pośrednio związany będzie z działalnością opodatkowaną).
Czy nieodpłatne korzystanie przez pracowników z pokoju spowoduje konieczność doliczenia im do przychodu wartości nieodpłatnego świadczenia usługi (użyczenia, rekreacyjnej, lub innej) oraz opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
W jaki sposób ustalić wartość tego świadczenia oraz warunki korzystania przez pracowników z tego pomieszczenia?
Nie planujemy prowadzenia szczegółowej ewidencji, chyba że będzie to konieczne.

Odpowiedź

Uważam, że w związku z udostępnianiem w godzinach pracy pracownikom pokoju socjalno-rekreacyjnego nie uzyskują oni podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychody ze stosunku pracy przychodów z nieodpłatnych świadczeń.

Uzasadnienie

Za przychody ze stosunku pracy uważa się, między innymi, wartość otrzymywanych przez pracowników nieodpłatnych świadczeń (zob. art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f.). Jak przy tym czytamy w wyroku NSA z dnia 20 stycznia 2012 r., II FSK 1388/10, "ustawa podatkowa nie definiuje pojęcia nieodpłatnego świadczenia. W orzecznictwie sądów administracyjnych za ugruntowane można uznać stanowisko, że pod pojęciem tym rozumieć należy te wszystkie zdarzenia prawne i zjawiska gospodarcze, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy".

Teoretycznie w przypadku udostępniania w godzinach pracy pracownikom pokoju socjalno-rekreacyjnego można się doszukiwać uzyskiwania przez nich pewnych korzyści kosztem pracodawcy. Nie jest jednak w praktyce możliwe ustalenie zakresu w jakim korzyści te uzyskali poszczególni pracownicy. Jak zaś czytamy w wyroku NSA z 19 stycznia 2012 r., II FSK 2735/11, "w przypadku, gdy wartości świadczeń pracowniczych nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych przez konkretnego pracownika, brak jest podstaw do ustalenia dla niego kwoty przychodu uzyskanego z tytułu finansowania przez pracodawcę kosztów dojazdów do i z pracy. Nie sposób stwierdzić bowiem, czy pracownik w istocie otrzymał określone świadczenie i jaka jest jego wartość". Z powyższych względów uważam, że w związku z udostępnianiem w godzinach pracy pracownikom pokoju socjalno-rekreacyjnego nie uzyskują oni podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychody ze stosunku pracy przychodów z nieodpłatnych świadczeń.

Dodać warto, że od pewnego czasu można zauważyć tendencję do uznawania za opodatkowanie coraz większej ilości nieodpłatnych świadczeń otrzymywanych przez pracowników, np. przychodów z tytułu abonamentów medycznych (zob. uchwałę NSA z 24 października 2011 r., II FPS 7/10) czy przychodów z tytułu udziału w organizowanych dla nich przez pracodawcę imprezach i spotkaniach integracyjnych (zob. przykładowo stanowiące zmianę interpretacji indywidualnej pismo Ministra Finansów z 6 grudnia 2010 r., DD3/033/174/KDJ/10/PK-1143 czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 24 stycznia 2012 r., IBPBII/1/415-907/11/HK oraz wyrok NSA z 2 grudnia 2011 r., II FSK 1017/10 czy wyrok NSA z dnia 17 stycznia 2012 r., II FSK 2740/11).

Teoretycznie nie można w tej sytuacji wykluczyć próby uznania za opodatkowane przychody pracowników przychodów z tytułu udostępniania im w godzinach pracy pokoju socjalno-rekreacyjnego. Jest to jednak według mnie scenariusz bardzo mało prawdopodobny (idąc tą drogą rozważyć należałoby czy, przykładowo, pracownicy nie uzyskują przychodów z tytułu udostępniania im do korzystania toalety). Jeżeli jednak chcecie Państwo takie ryzyko wykluczyć, wskazane byłoby wystąpienie do Ministra Finansów o udzielenie interpretacji indywidualnej w tej kwestii.

Pragnę wyjaśnić, że odpowiedzi nie zmienia fakt dofinansowania wyposażenia pokoju socjalno-rekreacyjnego ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Również w takiej sytuacji przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń nie powstaje (jeżeli przyjąć zaprezentowane stanowisko).
Inaczej miałaby się rzecz, gdyby pomieszczenie ze stołem do tenisa stołowego znajdujący się w takim pokoju był pracownikom udostępniany po godzinach pracy. W takich przypadkach u pracowników powstawałby będący przychodem ze stosunku pracy przychód z nieodpłatnego świadczenia, który należałoby ustalać w oparciu o ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług udostępniania stołów (pomieszczeń) do tenisa stołowego (zob. art. 12 ust. 3 w zw. z art. 11 ust. 2a pkt 4 u.p.d.o.f.).

Przychody te – gdyby pomieszczenie sportowe było dofinansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – nie mogłyby korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 67 u.p.d.o.f., gdyż ze zwolnienia tego korzystać mogą tylko świadczenia rzeczowe w całości sfinansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (częściowe sfinansowanie takich świadczeń wyłącza możliwość stosowania zwolnienia).

Przywołane akty prawne:

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361)

Pytanie pochodzi z publikacji Vademeceum Głównego Księgowego