Teatr z Niemiec wystawiał w naszym teatrze sztukę na festiwalu teatrów lalkowych. Za wystawiony spektakl wystawił nam fakturę w euro.
Czy należy od tej kwoty potrącić podatek dochodowy? Czy należy opodatkować podatkiem dochodowym ewentualną nagrodę pieniężną dla teatru?
W omawianym przypadku przychód niemieckiego rezydenta z praw autorskich będzie opodatkowany w Polsce podatkiem dochodowym "u źródła" stosownie do treści przepisu art. 12 ust. 2 polsko-niemieckiej UPO według stawki 5% kwoty brutto należności licencyjnych. Warunkiem zastosowania stawki 5% jest przedłożenie polskiemu płatnikowi certyfikatu rezydencji. W razie braku certyfikatu rezydencji podatek wyniesie 20% przychodu brutto.
Dochód z tytułu nagrody uzyskany przez przedsiębiorcę będącego nierezydentem nie podlega opodatkowaniu podatkiem "u źródła".
Przedstawione w pytaniu problemy dotyczą dwóch zagadnień: po pierwsze, opodatkowania u źródła przychodów z praw autorskich; po wtóre, przychodów z tytułu nagrody pieniężnej.
Analizując przedstawione zagadnienie na wstępie należy zauważyć, że w pytaniu nie wyjaśniono, jaka jest forma prawna, w ramach której prowadzony jest teatr. Bazując na doświadczeniu przyjęte zostało założenie, że teatr posiada osobowość prawną. Dlatego odpowiedź udzielona będzie w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), dalej u.p.d.o.p.
Odpowiadając na pierwszy z postawionych problemów należy rozstrzygnąć, czy przychody takie należy traktować jako przychody z tytułu licencji, czy z innych tytułów. Po wtóre wymagają określenia zasady opodatkowania tego rodzaju przychodów. Zatem analizując podatkowe skutki tego rodzaju świadczenia należy omówić przepisy art. 21 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 u.p.d.o.p. oraz art. 12 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, z dnia 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90), dalej polsko-niemiecka UPO. Ponadto przywołania wymaga przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.), dalej u.p.a.
Podstawowym zagadnieniem w omawianym przypadku jest ustalenie, czy przedstawienie teatralne wiąże się z powstaniem po stronie twórców spektaklu praw autorskich i czy przedmiotem świadczenia są właśnie te prawa autorskie. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 u.p.a. przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Przywołana wyżej definicja praw autorskich jest bardzo szeroka. Niewątpliwie obejmuje ona m.in. spektakle teatralne. Ochrona prawnoautorska przysługuje twórcom. W tym przypadku będzie to podmiot tworzący teatr. Oznacza to, że wynagrodzenie za przedstawienie jest wynagrodzeniem za prawa autorskie.
Odnosząc powyższe ustalenie do treści przepisów podatkowych należy stwierdzić, że niewątpliwie do dochodu nierezydenta w opisanym stanie faktycznym należy zastosować przepisy o opodatkowaniu praw autorskich. Czyli zastosowanie znajdzie tutaj przepis art. 21 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., który przewiduje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako podatkiem u źródła, przychodów m.in. z praw autorskich. Przepis ten przewiduje stawkę podatkową w wysokości 20% przychodu.
Z uwagi na lakoniczny opis stanu faktycznego należy zaznaczyć, że przychód z opisanego tytułu może być również objęty zakresem przepisu art. 21 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., który przewiduje opodatkowanie zryczałtowanym 20% podatkiem dochodowym przychodów z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas przedmiotem opodatkowania byłoby wynagrodzenie za usługi w zakresie działalności rozrywkowej. Niemniej w przypadku opisanym w pytaniu wydaje się, że raczej przedmiotem opodatkowania są prawa autorskie do spektaklu teatralnego, a nie działalność rozrywkowa, zatem poza wzmiankowaniem powyższej ewentualności możliwości tej nie będę omawiał.
Wyżej opisane zasady stosuje się z uwzględnieniem przepisów właściwej dla danego stanu faktycznego umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO), co wprost wynika z art. 21 ust. 2 u.p.d.o.p. Nadto należy zwrócić uwagę na przepis art. 26 ust. 1 zd. 2 u.p.d.o.p., który zawiera zastrzeżenie dotyczące stawki wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, warunkując zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie właściwą UPO udokumentowaniem dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika certyfikatem rezydencji. Certyfikat rezydencji to zaświadczenie o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej kraju siedziby. Począwszy od 2004 r. zniesiony został obowiązek posiadania certyfikatu rezydencji już w dacie dokonywania zapłaty. Przywołany wyżej przepis art. 26 ust. 1 u.p.d.o.p. w aktualnie obowiązującym brzmieniu warunkuje zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu albo niepobranie podatku uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Oznacza to, iż płatnik powinien dysponować uzyskanym od podatnika certyfikatem, przy czym ustawodawca nie określa, w którym momencie powinien on być w dyspozycji płatnika. Stąd wniosek, że płatnik stosując przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie musi posiadać certyfikatu rezydencji. Wystarczającym będzie sam fakt uzyskania certyfikatu, co w skrajnym wypadku może mieć miejsce nawet dopiero na żądanie organu podatkowego (w literaturze prezentowane są również poglądy, iż certyfikat powinien być w posiadaniu płatnika już w dacie dokonywania płatności; w mojej ocenie poglądy te nie znajdują uzasadnienia w przepisach u.p.d.o.p.).
W kolejności należy przywołać przepisy art. 12 polsko-niemieckiej UPO. Przepisy te opisują zasady opodatkowania należności licencyjnych wypłacanych rezydentom jednego z państw ze źródeł przychodów zlokalizowanych w drugim państwie. W przepisie art. 12 ust. 3 polsko-niemieckiej UPO zdefiniowano pojęcie "należności licencyjnych". Obejmuje ono wszelkiego rodzaju należności płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania wszelkich praw autorskich do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego, włącznie z filmami dla kin, wszelkiego patentu, znaku towarowego, wzoru lub modelu, planu, tajemnicy technologii lub procesu produkcyjnego lub za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego lub za informacje dotyczące doświadczenia w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej. Postanowienie to stosuje się odpowiednio do wszelkiego rodzaju wypłat za użytkowanie lub prawo do użytkowania nazwy, zdjęcia lub innych podobnych praw osobistych oraz do wypłat otrzymywanych jako wynagrodzenie za nagranie przez radio lub telewizję występów sportowców lub artystów. Z powyższego wynika, że w omawianym przypadku przychód niemieckiego rezydenta z praw autorskich będzie opodatkowany w Polsce podatkiem dochodowym "u źródła" stosownie do treści przepisu art. 12 ust. 2 polsko-niemieckiej UPO według stawki 5% kwoty brutto należności licencyjnych. Warunkiem zastosowania stawki 5% jest przedłożenie polskiemu płatnikowi certyfikatu rezydencji. W razie braku certyfikatu rezydencji podatek wyniesie 20% przychodu brutto.
Drugi problem to opodatkowanie dochodu z tytułu otrzymanej nagrody. Dochód z tego tytułu nie jest dochodem z praw autorskich, zatem nie stosuje się do niego opisanych wyżej zasad. Dochody z tego tytułu nie są objęte zakresem przedmiotowym przepisów art. 21 ust. 1 u.p.d.o.p. Zatem nie stosuje się do nich zasad opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Dochody z tego tytułu nie są również wymienione w przepisach szczególnych polsko-niemieckiej UPO. Oznacza to, że stosuje się do nich zasadę opisaną w przepisie art. 7 polsko-niemieckiej UPO. Oznacza to, że jako zyski przedsiębiorstwa podlegają one opodatkowaniu w państwie rezydencji, czyli w Niemczech.
Czy należy od tej kwoty potrącić podatek dochodowy? Czy należy opodatkować podatkiem dochodowym ewentualną nagrodę pieniężną dla teatru?
W omawianym przypadku przychód niemieckiego rezydenta z praw autorskich będzie opodatkowany w Polsce podatkiem dochodowym "u źródła" stosownie do treści przepisu art. 12 ust. 2 polsko-niemieckiej UPO według stawki 5% kwoty brutto należności licencyjnych. Warunkiem zastosowania stawki 5% jest przedłożenie polskiemu płatnikowi certyfikatu rezydencji. W razie braku certyfikatu rezydencji podatek wyniesie 20% przychodu brutto.
Dochód z tytułu nagrody uzyskany przez przedsiębiorcę będącego nierezydentem nie podlega opodatkowaniu podatkiem "u źródła".
Przedstawione w pytaniu problemy dotyczą dwóch zagadnień: po pierwsze, opodatkowania u źródła przychodów z praw autorskich; po wtóre, przychodów z tytułu nagrody pieniężnej.
Analizując przedstawione zagadnienie na wstępie należy zauważyć, że w pytaniu nie wyjaśniono, jaka jest forma prawna, w ramach której prowadzony jest teatr. Bazując na doświadczeniu przyjęte zostało założenie, że teatr posiada osobowość prawną. Dlatego odpowiedź udzielona będzie w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), dalej u.p.d.o.p.
Odpowiadając na pierwszy z postawionych problemów należy rozstrzygnąć, czy przychody takie należy traktować jako przychody z tytułu licencji, czy z innych tytułów. Po wtóre wymagają określenia zasady opodatkowania tego rodzaju przychodów. Zatem analizując podatkowe skutki tego rodzaju świadczenia należy omówić przepisy art. 21 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 u.p.d.o.p. oraz art. 12 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, z dnia 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90), dalej polsko-niemiecka UPO. Ponadto przywołania wymaga przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.), dalej u.p.a.
Podstawowym zagadnieniem w omawianym przypadku jest ustalenie, czy przedstawienie teatralne wiąże się z powstaniem po stronie twórców spektaklu praw autorskich i czy przedmiotem świadczenia są właśnie te prawa autorskie. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 u.p.a. przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Przywołana wyżej definicja praw autorskich jest bardzo szeroka. Niewątpliwie obejmuje ona m.in. spektakle teatralne. Ochrona prawnoautorska przysługuje twórcom. W tym przypadku będzie to podmiot tworzący teatr. Oznacza to, że wynagrodzenie za przedstawienie jest wynagrodzeniem za prawa autorskie.
Odnosząc powyższe ustalenie do treści przepisów podatkowych należy stwierdzić, że niewątpliwie do dochodu nierezydenta w opisanym stanie faktycznym należy zastosować przepisy o opodatkowaniu praw autorskich. Czyli zastosowanie znajdzie tutaj przepis art. 21 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., który przewiduje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako podatkiem u źródła, przychodów m.in. z praw autorskich. Przepis ten przewiduje stawkę podatkową w wysokości 20% przychodu.
Z uwagi na lakoniczny opis stanu faktycznego należy zaznaczyć, że przychód z opisanego tytułu może być również objęty zakresem przepisu art. 21 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., który przewiduje opodatkowanie zryczałtowanym 20% podatkiem dochodowym przychodów z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas przedmiotem opodatkowania byłoby wynagrodzenie za usługi w zakresie działalności rozrywkowej. Niemniej w przypadku opisanym w pytaniu wydaje się, że raczej przedmiotem opodatkowania są prawa autorskie do spektaklu teatralnego, a nie działalność rozrywkowa, zatem poza wzmiankowaniem powyższej ewentualności możliwości tej nie będę omawiał.
Wyżej opisane zasady stosuje się z uwzględnieniem przepisów właściwej dla danego stanu faktycznego umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO), co wprost wynika z art. 21 ust. 2 u.p.d.o.p. Nadto należy zwrócić uwagę na przepis art. 26 ust. 1 zd. 2 u.p.d.o.p., który zawiera zastrzeżenie dotyczące stawki wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, warunkując zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie właściwą UPO udokumentowaniem dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika certyfikatem rezydencji. Certyfikat rezydencji to zaświadczenie o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej kraju siedziby. Począwszy od 2004 r. zniesiony został obowiązek posiadania certyfikatu rezydencji już w dacie dokonywania zapłaty. Przywołany wyżej przepis art. 26 ust. 1 u.p.d.o.p. w aktualnie obowiązującym brzmieniu warunkuje zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu albo niepobranie podatku uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Oznacza to, iż płatnik powinien dysponować uzyskanym od podatnika certyfikatem, przy czym ustawodawca nie określa, w którym momencie powinien on być w dyspozycji płatnika. Stąd wniosek, że płatnik stosując przepisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie musi posiadać certyfikatu rezydencji. Wystarczającym będzie sam fakt uzyskania certyfikatu, co w skrajnym wypadku może mieć miejsce nawet dopiero na żądanie organu podatkowego (w literaturze prezentowane są również poglądy, iż certyfikat powinien być w posiadaniu płatnika już w dacie dokonywania płatności; w mojej ocenie poglądy te nie znajdują uzasadnienia w przepisach u.p.d.o.p.).
W kolejności należy przywołać przepisy art. 12 polsko-niemieckiej UPO. Przepisy te opisują zasady opodatkowania należności licencyjnych wypłacanych rezydentom jednego z państw ze źródeł przychodów zlokalizowanych w drugim państwie. W przepisie art. 12 ust. 3 polsko-niemieckiej UPO zdefiniowano pojęcie "należności licencyjnych". Obejmuje ono wszelkiego rodzaju należności płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania wszelkich praw autorskich do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego, włącznie z filmami dla kin, wszelkiego patentu, znaku towarowego, wzoru lub modelu, planu, tajemnicy technologii lub procesu produkcyjnego lub za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego lub za informacje dotyczące doświadczenia w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej. Postanowienie to stosuje się odpowiednio do wszelkiego rodzaju wypłat za użytkowanie lub prawo do użytkowania nazwy, zdjęcia lub innych podobnych praw osobistych oraz do wypłat otrzymywanych jako wynagrodzenie za nagranie przez radio lub telewizję występów sportowców lub artystów. Z powyższego wynika, że w omawianym przypadku przychód niemieckiego rezydenta z praw autorskich będzie opodatkowany w Polsce podatkiem dochodowym "u źródła" stosownie do treści przepisu art. 12 ust. 2 polsko-niemieckiej UPO według stawki 5% kwoty brutto należności licencyjnych. Warunkiem zastosowania stawki 5% jest przedłożenie polskiemu płatnikowi certyfikatu rezydencji. W razie braku certyfikatu rezydencji podatek wyniesie 20% przychodu brutto.
Drugi problem to opodatkowanie dochodu z tytułu otrzymanej nagrody. Dochód z tego tytułu nie jest dochodem z praw autorskich, zatem nie stosuje się do niego opisanych wyżej zasad. Dochody z tego tytułu nie są objęte zakresem przedmiotowym przepisów art. 21 ust. 1 u.p.d.o.p. Zatem nie stosuje się do nich zasad opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Dochody z tego tytułu nie są również wymienione w przepisach szczególnych polsko-niemieckiej UPO. Oznacza to, że stosuje się do nich zasadę opisaną w przepisie art. 7 polsko-niemieckiej UPO. Oznacza to, że jako zyski przedsiębiorstwa podlegają one opodatkowaniu w państwie rezydencji, czyli w Niemczech.