Spółka jawna zleciła firmie windykacyjnej działania mające na celu odzyskanie jej należności. Gdy sposoby polubowne zawiodły kancelaria prawna w imieniu spółki jawnej wystąpiła na drogę sądową i w tym momencie w urządzeniach księgowych spółki jawnej utworzono rezerwę na należności. Następnie spółka jawna jako całe przedsiębiorstwo została wniesiona aportem i tym sposobem wspomniana należność znalazła się w nowej spółce. Po pewnym czasie komornik przysłał zawiadomienie o bezskutecznej egzekucji z powodu braku majątku dłużnika.
Czy w takiej sytuacji dochodzona należność będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu w spółce z o.o., choć wcześniej zarachowana była do przychodów należnych z działalności gospodarczej w spółce jawnej?
W przypadku, gdy aportem jest przedsiębiorstwo spółki jawnej, "nowa" spółka kapitałowa staje się właścicielem wszystkich składników majątku (rzeczy i praw), które wcześniej stanowiły własność spółki jawnej. Tym samym, spółka z o.o. wraz z wniesieniem do niej aportu w formie przedsiębiorstwa, stała się właścicielem także wierzytelności.
Niestety, moim zdaniem niemożliwe będzie zaliczenie tej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p., do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć jedynie te wierzytelności nieściągalne, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana:
1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowieniem sądu o:
a. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
b. umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
c. ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
W przypadku, gdy widniejące w księgach spółki należności zostały do niej wniesione jako wkład niepieniężny, nie można mówić o spełnieniu podstawowego warunku zawartego w przytoczonym przepisie: nie były "uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. (przychody związane z działalnością gospodarczą) zarachowane jako przychody należne".
Ponadto na uwagę zasługuje fakt, iż na wierzytelność tą został - jeszcze w księgach spółki jawnej - utworzony odpis aktualizujący (prawdopodobnie nie zaliczony do kosztów uzyskania przychodów). Sprawdzenia wymaga więc fakt czy w księgach spółki przyjmującej aport należność ta w ogóle została wykazana czy też została wyceniona jako niemająca wartości (uznana za nieściągalną) i niewpisana jako składnik przejętego majątku.
Czy w takiej sytuacji dochodzona należność będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu w spółce z o.o., choć wcześniej zarachowana była do przychodów należnych z działalności gospodarczej w spółce jawnej?
W przypadku, gdy aportem jest przedsiębiorstwo spółki jawnej, "nowa" spółka kapitałowa staje się właścicielem wszystkich składników majątku (rzeczy i praw), które wcześniej stanowiły własność spółki jawnej. Tym samym, spółka z o.o. wraz z wniesieniem do niej aportu w formie przedsiębiorstwa, stała się właścicielem także wierzytelności.
Niestety, moim zdaniem niemożliwe będzie zaliczenie tej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p., do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć jedynie te wierzytelności nieściągalne, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana:
1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2) postanowieniem sądu o:
a. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
b. umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
c. ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
W przypadku, gdy widniejące w księgach spółki należności zostały do niej wniesione jako wkład niepieniężny, nie można mówić o spełnieniu podstawowego warunku zawartego w przytoczonym przepisie: nie były "uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. (przychody związane z działalnością gospodarczą) zarachowane jako przychody należne".
Ponadto na uwagę zasługuje fakt, iż na wierzytelność tą został - jeszcze w księgach spółki jawnej - utworzony odpis aktualizujący (prawdopodobnie nie zaliczony do kosztów uzyskania przychodów). Sprawdzenia wymaga więc fakt czy w księgach spółki przyjmującej aport należność ta w ogóle została wykazana czy też została wyceniona jako niemająca wartości (uznana za nieściągalną) i niewpisana jako składnik przejętego majątku.