Czy jednoosobowa spółka z o.o. może odliczać VAT od umowy najmu pomieszczeń, zawartej z jedynym wspólnikiem, który jest jednocześnie jedynym członkiem zarządu?

Spółka z o.o. może w przedstawionej sytuacji odliczać podatek naliczony z faktur dokumentujących świadczenie usług najmu pomieszczeń.

Pytanie

W jednoosobowej spółce z o.o. jedyny wspólnik jest jedynym członkiem zarządu. Umowy najmu pomiędzy spółką a wspólnikiem - jedynym członkiem zarządu są zawierane w formie pisemnej, jednak bez zachowania formy aktu notarialnego. Wspólnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie najmu.
Czy w związku z art. 210 § 2 k.s.h. w nawiązaniu do art. 6 pkt 2 u.p.t.u. VAT naliczony wynikający z faktur za najem pomieszczeń podlega odliczeniu w spółce z o.o.?

Odpowiedź

Spółka z o.o. może w przedstawionej sytuacji odliczać podatek naliczony z faktur dokumentujących świadczenie usług najmu pomieszczeń.

Uzasadnienie

Na podstawie art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u., przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Zwrócić należy, że przepis ten mówi o "skuteczności", a nie o "ważności" umowy.

W konsekwencji – jak czytamy w wyroku WSA w Warszawie z  2 października 2009 r. (VIII SA/Wa 308/09), "redakcja art. 6 pkt 2 u.p.t.u. wskazuje na użycie słowa «bezskuteczność» w kontekście odnoszącym się do istoty samej czynności, a nie do skutku «bezskuteczności» z uwagi na okoliczności towarzyszące zawieranej umowie.

Przepis ten mówi o "czynnościach, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy". To zaś oznacza, że przedmiotowa norma dotyczy tego typu sytuacji, gdzie określona czynność (działanie, zobowiązanie do działania lub zaniechania) in abstracto nie będzie mogła w żadnych okolicznościach faktycznych stać się przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Niedochowanie zaś jedynie formy prawnej zastrzeżonej, nawet pod rygorem nieważności, dla czynności, która z istoty swojej będzie mogła być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, nie będzie miało decydującego znaczenia dla ustalenia, czy czynność ta podlega lub nie podlega opodatkowaniu VAT.

Z kolei w wyroku WSA w Bydgoszczy z 19 lipca 2011 r. (I SA/Bd 280/11) czytamy, że "niedochowanie jedynie formy prawnej zastrzeżonej, nawet pod rygorem nieważności, dla czynności, która z istoty swojej będzie mogła być przedmiotem prawnie skutecznej umowy - nie będzie miało decydującego znaczenia dla ustalenia czy czynność ta podlega lub nie podlega opodatkowaniu. Przepisy u.p.t.u. skupiają się zasadniczo na ekonomicznych skutkach czynności i zdarzeń prawnych i z nich wywodząc obowiązek podatkowy (lub brak takiego obowiązku) są w dużej mierze autonomiczne w stosunku do systemu prawa cywilnego".

W świetle powyższego nie dochowanie w przedstawionej sytuacji formy aktu notarialnego (obowiązek zachowania tej formy określa art. 210 § 2  k.s.h. nie wyłącza opodatkowania VAT świadczonej przez wspólnika usługi najmu. Świadczenie tej usługi podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych.

Nie ma przy tym przeszkód, aby w przedstawionej sytuacji spółka odliczała podatek naliczony z faktur dokumentujących świadczenie przedmiotowych usług najmu. Usługi te – jak zostało wskazane powyżej – podlegają opodatkowaniu (i nie są to usługi zwolnione od podatku), a więc nie ma zastosowania art. 88 ust. 3a pkt 2 u.p.t.u. Jednocześnie nieważność umów najmu, o których mowa w pytaniu, wynika bowiem z art. 73 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) – dalej k.c., a prawo do odliczania podatku naliczonego jest wyłączone tylko w przypadku faktur potwierdzających czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 k.c. (zob. art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. b u.p.t.u.).

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego