Odpowiedź:

Obie korekty należy uwzględnić w rejestrach VAT. Jeśli faktura korygująca wystawiona została w związku ze zwrotem towaru, to obniżenie podstawy opodatkowania z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powinno nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym dokonano zwrotu towarów. Kursem właściwym – do przeliczenia kwot wyrażonych w walutach obcych – jest kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury pierwotnej.
W przypadku otrzymania zwrotu towaru przez kontrahenta krajowego (zwrotu towaru) należy wystawić fakturę korygującą i również przeliczyć ją wg kursu z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury pierwotnej.

Uzasadnienie:

Jeśli chodzi o zwrot towaru kontrahentowi niemieckiemu, to jak wynika z przepisu art. 30a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., do ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, w tym również dokonywanego na podstawie art. 12a ust. 4-6, stosuje się odpowiednio art. 29a ust. 1, 6, 7, 10 i 11.
Stosownie zaś do przepisu art. 29a ust. 10 pkt 2 u.p.t.u. podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o wartość zwróconych towarów (…).
Jeśli faktura korygująca wystawiona została w związku ze zwrotem towaru, to obniżenie podstawy opodatkowania z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powinno nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym dokonano zwrotu towarów.
Zgodnie z art. 31a ust. 1 u.p.t.u. w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Podatnik może wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego; w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro.
Na mocy art. 20 ust. 5 u.p.t.u. w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, z zastrzeżeniem ust. 8 i 9 oraz art. 20b. Przepis ust. 1a stosuje się odpowiednio.
Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że otrzymana przez podatnika faktura korygująca powinna zostać rozliczone w momencie zwrotu towaru, to kursem właściwym - do przeliczenia kwot wyrażonych w walutach obcych – jest kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury pierwotnej. Stanowisko takie wynika z faktu, że faktury korygujące powodują zmianę wysokości obrotu i kwot podatku wykazanych w fakturze pierwotnej (zob. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 9 lipca 2014 r., IBPP4/443-150/14/PK).
Z powyższych przepisów wynika, że wystarczającą przesłanką dokonania korekty WNT jest zwrot towaru kontrahentowi. To czy towar ten opuścił terytorium kraju nie ma dla Państwa znaczenia, nie ma zatem obowiązku dysponowania dokumentem z którego wynika, że towar opuścił terytorium Polski. Jeśli towar pozostał na terytorium kraju, kontrahent niemiecki powinien dokonać odpowiedniej korekty WDT.
Natomiast w przypadku otrzymania zwrotu towaru przez kontrahenta krajowego, należy odwołać się do przepisu art. 106j ust. 1 u.p.t.u.
Z powyższego przepisu wynika, że w opisanym przypadku (zwrotu towaru) należy wystawić fakturę korygującą.
Jeśli w zamian za zwrot towaru podatnik otrzymuje zwrot pieniędzy, mamy wtedy do czynienia ze zmniejszeniem podstawy opodatkowania. Zgodnie bowiem z art. 29a ust. 10 pkt 2 u.p.t.u. podstawę opodatkowania obniża się o wartość zwróconych towarów i opakowań. Co istotne, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano (art. 29a ust. 13 u.p.t.u.).
W świetle powyższego, warunkiem obniżenia przez sprzedawcę podatku należnego na podstawie wystawionej faktury korygującej jest posiadanie przez niego potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę. Wynika to z literalnego brzmienia cyt. powyżej przepisu art. 29a ust. 13 u.p.t.u.
W świetle powyższego, ponieważ w odniesieniu do opisanej transakcji obowiązek podatkowy już powstał, do rozliczenia zatem faktury korygującej należy zastosować kurs waluty wg którego została rozliczona faktura pierwotna.

Mariusz Jabłoński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 29.03.2016 r.