Dotychczas przyjmowano, że jeśli pracodawca w umowie o pracę nie wydzielił honorarium autorskiego, pracownik nie może samodzielnie zastosować 50-proc. kosztów. Tymczasem w najnowszej interpretacji z 12 lutego 2024 r. (nr 0113-KDIPT2-3.4011.869.2023.2.IR) dyrektor KIS zmiania podejście. Potwierdza, że wysokość honorarium może wynikać z oświadczenia otrzymanego od pracodawcy, a nie z umowy o pracę.
Zmiana podejścia fiskusa daje prawo do korekty
Sprawa dotyczyła inżyniera budowlanego, który od 1 stycznia 2019 r. pracuje dla spółki mającej siedzibę na terenie Niemiec. Sam podatnik ma natomiast stałe miejsce zamieszkania na terytorium Polski, dlatego pełnił rolę płatnika i wpłacał zaliczki na PIT do polskiego urzędu. W latach 2019-2022 r. stosował standardowe pracownicze koszty uzyskania przychodów. Chciał jednak uzyskać potwierdzenie, że miał w tym czasie prawo do podwyższonych 50 proc. kosztów i może je rozliczyć wstecz.
Wyjaśnił, że na podstawie umowy z pracodawcą do jego obowiązków należy m.in: opracowanie techniczne i konstruowanie prefabrykatów betonowych, ustalenia systemów statycznych i wymiarowanie elementów budowlanych i obliczenia statyczne. W 2023 r. otrzymał od pracodawcy oświadczenie, że wynikami tych czynności są utwory w rozumieniu art. 2 ustawy o prawie autorskim. Są to wykonywane przez podatnika rysunki indywidualne sygnowane jego nazwiskiem, które bazują na określonych danych architektonicznych i statycznych, jak również na wiedzy technicznej, kreatywności, twórczości i doświadczeniu pracownika.
Pracodawca wskazał też w oświadczeniu, że 75 proc. miesięcznego wynagrodzenia brutto stanowi honorarium za przeniesienie na rzecz
pracodawcy utworów w postaci wykonanych przez pracownika indywidualnych i niepowtarzalnych opracowań technicznych. Projektowane przez niego rysunki i plany są następnie zapisywane na wewnętrznym serwerze pracodawcy. W ten sposób mężczyzna stawia swoje prace do dyspozycji, jednocześnie przenosząc prawo własności na pracodawcę.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się, że przysługują mu 50 proc. koszty uzyskania przychodu, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT.
-Podatnik ma prawo do dokonania korekty zeznań rocznych za lata podatkowe 2019-2022 i możliwość zastosowania 50 proc. kosztów uzyskania przychodu do otrzymywanego honorarium z tytułu stworzonych utworów, do którego wcześniej zastosowano standardowe koszty uzyskania przychodów - stwierdził dyrektor KIS.
Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 par. 1 ordynacji podatkowej).
Zobacz procedurę: Przychody z praw autorskich oraz praw pokrewnych, do których można stosować 50% KUP >
Wystarczy oświadczenie pracodawcy
Jak wyjaśnia Łukasz Boszko, supervisor w Grant Thornton, z interpretacji płyną dwa istotne wnioski:
- podatnicy mogą skorygować zeznania rocznych za lata ubiegłe i zastosować wstecz 50 proc. koszty uzyskania przychodu,
- wyraźne wyodrębnienie wysokości kwoty wynagrodzenia autorskiego, pozwalające na zastosowanie w stosunku do niego 50 proc. kosztów uzyskania przychodów, może być zawarte nie tylko w samej umowie o pracę, ale także w innych dokumentach regulujących treść stosunku pracy pomiędzy stronami (jak np. odrębne oświadczenie podpisane między pracownikiem a pracodawcą).
- Wielu podatników może więc rozważyć skorygowanie zeznań rocznych poprzez zmianę kosztów uzyskania przychodu ze standardowych na podwyższone. Dotychczas bowiem uznawano, że honorarium musi być wyodrębnione bezpośrednio w umowie o pracę, co uniemożliwiało korygowanie okresów wstecz, jeżeli wcześniej nie istniał taki zapis w umowie – mówi Łukasz Boszko.
Zobacz też LEX News: Warunki stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego (DD3.8201.1.2018) >
Problematyczny przypadek programistów
Dyrektor KIS zgodził się ze stanowiskiem podatnika, że ani przepisy ustawy o PIT ani interpretacja ogólna ministra finansów nie wprowadziły jasnego sposobu postępowania związanego z samym wyodrębnieniem honorarium autorskiego. Jeżeli więc strony, czyli pracownik i pracodawca, niezależnie ustaliły wysokość należnego honorarium na podstawie odrębnego oświadczenia, to zgodnie ze swobodą umów takie oświadczenie należy uznać za skuteczne w świetle warunku ustalenia honorarium za przekazanie utworów przez pracownika.
- Pracownicy, którzy chcą skorzystać z 50 proc. wstecz, muszą więc otrzymać od pracodawcy odrębne oświadczenie. Jednak nie w każdym przypadku będzie to możliwe, ponieważ kluczowe znaczenie ma to, kto był pierwotnie właścicielem praw autorskich do utworu. W przypadku programistów to pracodawca staje się właścicielem programu. Może to uniemożliwić programistom skorzystanie z 50 proc. kosztów wstecz, nawet po podpisaniu odrębnego porozumienia z pracodawcą o wysokości wynagrodzenia wypłaconego za wytworzone utwory. Z tego względu rekomendujemy podatnikom wystąpienie z własnym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie – mówi Łukasz Boszko.
Wyjaśnia, że pracodawcy nie będą musieli składać korekt PIT-11 jeżeli pracownik będzie chciał skorzystać z podwyższonych kosztów wstecz. Wszystkie koszty zmieniane są w indywidualnym zeznaniu rocznym składanym przez pracownika.
Czytaj też w LEX: 50% koszty uzyskania przychodów z tytułu praw autorskich >
Cena promocyjna: 29.7 zł
|Cena regularna: 297 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 59.4 zł
Warto wystąpić o własną interpretację
- To bardzo korzystna i jednocześnie zaskakująca interpretacja, która może świadczyć o zmianie podejścia organów podatkowych na korzyść podatników. Zainteresowani takim rozwiązaniem powinni jednak wystąpić z własnym wnioskiem, ponieważ interpretacja indywidualna chroni tylko w konkretnym przypadku. Istotne jest też, by podatnik potrafił udowodnić, że spełniał w poprzednich latach warunki preferencji. Należy bowiem pamiętać, że zastosowanie 50 proc. kosztów jest ostatnio przedmiotem czynności sprawdzających organów podatkowych. Konieczne jest też uzyskanie potwierdzenia od pracodawcy, że pracownik wykonywał utwory i przenosił prawa do nich na pracodawcę, w opisanym przypadku było to oświadczenie pracodawcy. A to oznacza, że nie można skorzystać z ulgi bez udziału pracodawcy - mówi Paweł Lewandowski, ekonomista zajmujący się doradztwem biznesowym.
Zgodnie z interpretacją ogólną ministra finansów z 15 września 2020 r. (nr DD3.8201.1.2018) w sprawie zastosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego, dla potraktowania części wynagrodzenia jako honorarium autorskiego i zastosowania wobec niego 50-proc. kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest:
- powstanie w ramach stosunku pracy utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego,
- dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi stworzenie przez pracownika utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego; przy czym dowodem może być oświadczenie pracodawcy i pracownika stwierdzające, że została wykonana praca twórcza, jeżeli określa, jaki utwór powstał,
- wyraźne wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika - twórcy.
Minister wyjaśnił też w interpretacji ogólnej, że w przypadku autorskiego prawa do programu komputerowego ważny jest moment jego nabycia przez pracodawcę. W przypadku tzw. wtórnego nabycia praw autorskich, pracodawca, przyjmując od pracownika (programisty) utwór (program), jest obowiązany zastosować do wypłacanego z tego tytułu wynagrodzenia (honorarium autorskiego) 50-proc. koszty uzyskania przychodów.
Z interpretacji ogólnej płyną wnioski, iż:
- przedmiotem prawa autorskiego jest tylko taka działalność twórcza, która prowadzi do powstania utworu korzystającego z ochrony praw autorskich; sama działalność twórcza nie może być przedmiotem prawa autorskiego, a do przychodów uzyskanych z tego tytułu nie ma zastosowania art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT,
- podstawowymi warunkami do zastosowania 50 proc. kosztów uzyskania przychodów w ramach stosunku pracy jest to, aby przedmiotem umowy o pracę było powstanie utworu w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim, tj. zamawianego i oczekiwanego przez pracodawcę, oryginalnego wytworu o indywidualnym charakterze,
- w przypadku utworu pracowniczego niezbędne jest przyjęcie tego utworu przez pracodawcę, gdyż oznacza to ustawowe (lub umowne) rozporządzenie prawem autorskim na rzecz pracodawcy.
Czytaj również: 50 proc. kosztów - ryzykowne praktyki pracodawców >>
50 proc. koszty w branży IT - czynności sprawdzające fiskusa >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
