Prowadzę działalność gospodarczą jako osoba fizyczna na zasadach ogólnych.
Skierowałem na studia podyplomowe swego pracownika. Zapłaciłem czesne w wysokości 3.600 zł.
Czy mogę tą kwotę wprowadzić w koszty mojej firmy? Czy u pracownika wystąpi dochód na tą kwotę i czy będzie on opodatkowany?
Możliwość zaliczenia tego wydatku w koszty podatkowe pracodawcy zależy od kierunku wspomnianych studiów. W tym przypadku dofinansowanie będzie korzystało ze zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., za koszty uzyskania przychodów uważa się koszty poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, niewymienione w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe w art. 23 ust. 1 u p.d.o.f.
Dodajmy, że wydatek ten przede wszystkim powinien być związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zatem możliwość zaliczenia w koszty podatkowe wydatków na dofinansowanie pracownikowi studiów będzie uzależniona od ich kierunku. W przypadku, gdy kierunek studiów będzie odbiegał od rodzaju działalności finansującego je pracodawcy, trudno będzie wykazać związek wydatku z przychodem z prowadzonej przez niego działalności.

Wynika więc z tego, że tylko wydatki na dofinansowanie pracownikowi studiów kierunkowo związanych z działalnością pracodawcy będą mogły być potraktowane jako koszt podatkowy.

Jeśli chodzi o kwestię opodatkowania dofinansowania jako przychodu pracownika ze stosunku pracy, otrzymane świadczenia z tytułu dokształcania mogą korzystać, pod pewnymi warunkami, ze zwolnienia przedmiotowego.

Wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę w szkołach lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych (art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f.).

Świadczenia te muszą więc być przyznane na podstawie odrębnych przepisów - zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. Nr 103, poz. 472 z późn. zm.) - dalej r.p.k.d., kształcenie może odbywać się w formach szkolnych lub pozaszkolnych.

Za formy szkolne uznaje się kształcenie w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych i szkołach wyższych. Oznacza to, że w sytuacji przedstawionej w pytaniu mamy do czynienia z formą pozaszkolną (studia podyplomowe). W tym przypadku pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe w takiej formie na podstawie skierowania zakładu pracy przysługuje, o ile umowa zawarta między nim i zakładem pracy nie stanowi inaczej m.in. zwrot kosztów uczestnictwa, w tym zakwaterowania, wyżywienia i przejazdu (§ 9 ust. 1 pkt 1 r.p.k.d.).

W związku z tym, że pracownik został skierowany na studia podyplomowe w celu podnoszenia wykształcenia ogólnego, otrzymane przez niego świadczenie w postaci dofinansowania tych studiów korzysta ze zwolnienia od podatku.

Poza sytuacją opisaną w pytaniu warto też zwrócić uwagę na przypadek, gdy pracownicy podnoszą swoje kwalifikacje w formach pozaszkolnych poza granicami Polski - zwykle w krajach należących do Unii Europejskiej. Na wstępie przypomnijmy, że pozaszkolne formy kształcenia określa rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216) - dalej r.k.f.p. Zgodnie z jego przepisami, do form pozaszkolnych kształcenia zaliczymy organizowane przez organizatora kształcenia: kurs, kurs zawodowy, seminarium i praktykę zawodową. Co prawda, organizatorem szkolenia może być, poza placówkami publicznymi i niepublicznymi zajmującymi się kształceniem, także podmiot posiadający odpowiednią akredytację kuratorium, to brak takiej akredytacji nie stanowi przeszkody w skorzystaniu ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f.

Jednak zwolnieniem zostały objęte świadczenia przyznane pracownikowi na podstawie "odrębnych przepisów", tj. ww. r.p.k.d. oraz r.k.f.p. Pamiętajmy jednak, że rozporządzenia te zostały wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w ustawie o systemie oświaty. Moim zdaniem oznacza to, że szkolenia odbywane poza granicami kraju nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku, ponieważ przepisy ustawy o systemie oświaty nie dotyczą placówek działających za granicą.

Jeśli zaś chodzi o możliwość zaliczenia wydatków na zagraniczne dokształcanie do kosztów uzyskania przychodów, jeśli zakres szkolenia będzie przyczyniał się do zwiększenia przychodu z prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej.

Pozostaje kwestia możliwości zaliczenia wydatków na zagraniczne dokształcanie do kosztów uzyskania przychodów. Organy podatkowe są w tym przypadku zgodne, że jeśli zakres szkolenia będzie przyczyniał się do zwiększenia przychodu z prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej, wydatki takie stanowią dla niego koszty uzyskania przychodów. Fakt, że szkolenie takie odbywa się za granicą nie ma tu znaczenia.