Będą nowe rodzaje pełnomocnictw w postępowaniu podatkowym

Opublikowane przez resort finansów założenia projektu nowelizacji Ordynacji podatkowej oraz niektórych innych ustaw przewidują szereg zmian w przepisach dotyczących pełnomocników. Planowane jest wyodrębnienie trzech kategorii pełnomocników: ogólnego, szczególnego oraz do doręczeń.

Pełnomocnik ogólny

Zakres pełnomocnictwa ogólnego ma obejmować wszystkie sprawy podatkowe oraz inne sprawy należące do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Ustanowienie tego rodzaju pełnomocnictwa wyłączy zatem uciążliwość związaną z dotychczasowym obowiązkiem przedkładania pełnomocnictwa lub urzędowo poświadczonego odpisu pełnomocnictwa do akt każdej sprawy podatkowej (oraz ograniczy związane z tym koszty).
Pełnomocnictwa ogólne mają być składane wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej i mają być gromadzone w informatycznej bazie danych zwanej Centralnym Rejestrem Pełnomocnictw Ogólnych. Ustanowienie, zmiana zakresu, odwołanie lub wypowiedzenie pełnomocnictwa ma wywierać skutek od dnia wpływu pełnomocnictwa lub zawiadomienia do tego rejestru (wzory pełnomocnictw ogólnych oraz zawiadomień o ich zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu mają zostać określone w formie rozporządzenia).

Pełnomocnik szczególny

Pełnomocnicy szczególni, tak jak obecnie, mają być upoważnieni do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej po złożeniu pełnomocnictwa do akt konkretnej sprawy. Oprócz dotychczasowej możliwości udzielania pełnomocnictwa na piśmie oraz ustnie do protokołu planowane jest wprowadzenie możliwości udzielania takiego pełnomocnictwa za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Pełnomocnik szczególny będzie mógł występować w toczącym się już postępowaniu albo zainicjować to postępowanie, składając wniosek wraz z pełnomocnictwem.
Planowane jest przy tym wprowadzenie instytucji tymczasowego pełnomocnika szczególnego dla osób nieobecnych (ma to umożliwić wszczynanie i prowadzenie postępowań podatkowych w przypadku braku kontaktu ze stroną, przy jednoczesnym zagwarantowaniu osobie nieobecnej profesjonalnej reprezentacji). Ma być on wyznaczany przez organ podatkowy dla nieobecnej osoby fizycznej (tymczasowym pełnomocnikiem dla osób fizycznych ma być członek rodziny, jeżeli wyrazi na to zgodę, lub doradca podatkowy wyznaczony przez organ podatkowy), zaś w przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej – w przypadku braku ich organów lub niemożności ustalenia adresu siedzib, miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania osób upoważnionych do reprezentowania ich spraw (tymczasowym pełnomocnikiem dla osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej ma być zawsze doradca podatkowy). Tymczasowy pełnomocnik szczególny dla osób nieobecnych byłby upoważniony do działania za stronę do czasu wyznaczenia kuratora przez sąd.

Pełnomocnik do doręczeń

Trzecim rodzajem przewidywanego pełnomocnictwa ma być pełnomocnik do doręczeń. Będzie mógł on być ustanawiany w przypadkach, gdy nie jest ustanowiony pełnomocnik ogólny lub szczególny (w przypadkach bowiem, gdy taki pełnomocnik ogólny lub szczególny jest ustanowiony, pisma będą im doręczane). Pełnomocnik do spraw doręczeń ma być móc ustanawiany – podobnie jak pełnomocnik szczególny – na piśmie, ustnie do protokołu oraz za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Omawiany dokument przewiduje, że obowiązek ustanowienia pełnomocnika do doręczeń obciążać będzie strony, które zmienią adres na zagraniczny (bez względu na okres przebywania poza terytorium kraju; obecnie obowiązek ustanawiania pełnomocnika do spraw doręczeń obciąża strony w razie wyjazdu za granicę na okres co najmniej 2 miesięcy – zob. art. 147 § 1 o.p.). Tak jak obecnie, niedopełnienie obowiązku ustanowienia takiego pełnomocnika skutkować będzie uznawaniem pism za doręczone pod dotychczasowym adresem krajowym.

Oprócz wprowadzenia wskazanych trzech rodzajów pełnomocnictw planowane jest określenie szczególnych przepisów dotyczących innych, ustanawianych na podstawie szczególnych przepisów podatkowych (w szczególności na podstawie przepisów VAT), pełnomocnictw. Przepisy te mają wyłączyć obowiązek wskazywania krajowego identyfikatora podatkowego oraz krajowego adresu do doręczeń przez pełnomocników mających miejsce zamieszkania za granicą (pełnomocnicy tacy mają mieć obowiązek wskazania innego identyfikatora oraz podania adresu poczty elektronicznej).