Na koszt energii elektrycznej składa się wiele elementów. Najważniejsze z nich to koszt dystrybucji, czyli dostarczania energii oraz koszt obrotu energią, czyli m.in. wyprodukowania energii, certyfikatów jej pochodzenia oraz podatek akcyzowy. Jak się okazuje, ten ostatni ma szczególne znaczenie dla przedsiębiorstw w Polsce. Stawka podatku akcyzowego na energię elektryczną w Polsce jest jedną z wyższych w Unii Europejskiej i generuje wysokie koszty dla przedsiębiorstw. Taka sytuacja wymusza na firmach poszukiwanie rozwiązań umożliwiających obniżenie kosztów energii elektrycznej.
Polska w pierwszej dziesiątce krajów UE o najwyższej stawce akcyzy na energię elektryczną
W Unii Europejskiej minimalna dedykowana stawka podatku akcyzowego na energię elektryczną dla odbiorców biznesowych wynosi 0,5 euro za MWh. Jak wynika z raportu Komisji Europejskiej, w którym zaprezentowano obciążenia podatkowe dla produktów energetycznych i energii elektrycznej na dzień 1 lipca 2016 r., w ramach krajów członkowskich można zaobserwować ogromne różnice w wysokości stawek. Skrajnym przypadkiem jest Holandia, w której wysokość podatku dla odbiorców biznesowych zużywających do 10 MWh energii wynosi 100,7 euro/MWh. Dla odbiorców zużywających od 10 do 50 MWh energii – stawka ta maleje o połowę, dla wykorzystujących od 50 MWh do 10 GWh – wynosi 13,31 euro, a dla tych, u których roczne zużycie przekracza 10 GWh opodatkowanie spada aż do 0,53 euro. Kolejne miejsca w rankingu najwyżej opodatkowanych krajów UE zajmują: Francja – 22,5 euro, Niemcy – 15,37 euro, Austria – 15 euro, Włochy – 12 euro (dla miesięcznej konsumpcji poniżej 200 MWh) oraz Finlandia 7,03 euro. W Polsce opodatkowanie energii elektrycznej to 4,71 euro, co stanowi prawie dziesięciokrotność wartości dedykowanej. Zbliżone stawki występują w Estonii (4,47 euro) i Grecji (5 euro). To oznacza, że Polska zajmuje w Unii Europejskiej 8. miejsce pod względem wysokości stawki podatku akcyzowego na energię elektryczną.
„Polska nie jest wprawdzie w ścisłej czołówce krajów o najwyższym opodatkowaniu energii elektrycznej, ale warto zauważyć, że w pozostałych państwach UE koszty akcyzy są zdecydowanie niższe i oscylują w okolicach wartości minimalnej stawki dedykowanej, czyli od 0,5 euro w Hiszpanii, Irlandii czy Luksemburgu, do maksymalnie 1,53 euro na Malcie. Biorąc pod uwagę 28 krajów członkowskich, wysokość podatku akcyzowego w naszym kraju może negatywnie wpływać na konkurencyjność polskich firm na arenie międzynarodowej” – zauważa Marcin Drozd, Konsultant w Dziale Produktów Energetycznych w Ayming Polska.
Preferencje podatkowe dla zakładów energochłonnych
W większości państw członkowskich Unii Europejskiej przedsiębiorstwa energochłonne już od kilku, a nawet kilkunastu lat, mogą korzystać z różnego rodzaju preferencji podatkowych, pozwalających na obniżenie kosztu energii elektrycznej. Jeszcze do końca 2015 r. polskie przedsiębiorstwa były w znacznie gorszej sytuacji niż ich zagraniczni konkurenci. Koszty energii elektrycznej, w tym wysoka stawka opodatkowania, były szczególnie uciążliwe dla zakładów energochłonnych. Przełomowym momentem dla polskiego przemysłu było wprowadzenie 1 stycznia 2016 r. do ustawodawstwa postanowień wymienionych w unijnej dyrektywie energetycznej (2003/96/WE), pozwalających państwom członkowskim na zastosowanie obniżek podatku dla produktów energetycznych i energii elektrycznej.
Wprowadzone formy wsparcia dla zakładów energochłonnych umożliwiają zmniejszenie kosztu podatku akcyzowego zawartego w cenie energii elektrycznej. Firmy mogą skorzystać z takiego wsparcia na dwa sposoby – uzyskując zwrot części zapłaconego podatku akcyzowego lub zwolnienie z konieczności odprowadzania tego podatku. O częściowy zwrot mogą ubiegać się wyłącznie podmioty spełniające szereg wymogów, takich jak np. wykonywanie określonej działalności. Z kolei całkowite zwolnienie z podatku akcyzowego dotyczy przedsiębiorstw, które w swojej działalności wykorzystują energię elektryczną w procesach energochłonnych.
Poszukiwanie oszczędności w obszarze kosztów energii elektrycznej
Akcyza od energii elektrycznej to koszt w wysokości 20 zł za każdą MWh. Oczywiście zużycie energii zawsze zależy od wielkości i profilu działalności przedsiębiorstwa. Przykładowo, polska firma zużywająca 15 GWh energii elektrycznej rocznie, w ramach podatku akcyzowego zasila budżet państwa kwotą 300 tys. zł. Tymczasem przedsiębiorstwo w Czechach za tę samą ilość energii odprowadziłoby tylko 66 000 zł, a w Hiszpanii zaledwie 31 800 zł. Przy tak wysokich obciążeniach podatkowych przedsiębiorstwa w Polsce zmuszone są do poszukiwania oszczędności. Obniżenie kosztów energii można osiągnąć uzyskaniem zwolnienia z odprowadzania części akcyzy, zmianą taryfy dystrybucyjnej lub dostawcy energii, inwestycją w odnawialne źródła energii czy poprawą efektywności energetycznej przedsiębiorstwa. Choć rozwiązań jest wiele, z doświadczenia Ayming Polska wynika, że firmy nie zawsze są ich świadome lub nie do końca wiedzą, jak z nich korzystać.
„Zdarza się, że przedsiębiorcom brakuje wiedzy na temat rynku i rozwiązań, które umożliwiają redukcję kosztów energii elektrycznej. Tymczasem obniżenie kosztów energii można osiągnąć nie tylko w ramach zmiany dostawcy czy zwiększenia efektywności energetycznej przedsiębiorstwa, np. poprzez wymianę oświetlenia czy nieszczelnych urządzeń grzewczych. Szukanie oszczędności w obszarze energii to złożony proces, który wymaga bieżącego śledzenia zmian w prawie energetycznym i analizy wielu działań w przedsiębiorstwie, ale przy tym pozwala na uzyskanie realnych oszczędności dla organizacji” – zaznacza Marcin Drozd, Konsultant w Dziale Produktów Energetycznych w Ayming Polska.
Chociaż wysokość podatku akcyzowego od energii elektrycznej w Polsce jest wysoka w porównaniu do pozostałych krajów UE, energochłonne firmy już teraz mają do swojej dyspozycji mechanizmy umożliwiające im zmniejszenie obciążeń podatkowych. Przedsiębiorstwa powinny zdawać sobie sprawę z korzyści wynikających z właściwego wykorzystania potencjału dostępnych rozwiązań, aby uzyskiwać oszczędności w obszarze energii elektrycznej.