1 stycznia 2025 r. weszła w życie ustawa implementująca do polskiego porządku prawnego tzw. dyrektywę CSRD* oraz dyrektywę delegowaną**. Wdrożenie niniejszych aktów unijnych, mających kluczowe znaczenie dla sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, nastąpiło w drodze nowelizacji ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw.
Czym jest sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju
Na mocy obowiązujących w Polsce przepisów sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju (dalej: SZR) polega na przedstawieniu informacji niezbędnych do zrozumienia wpływu jednostki na kwestie zrównoważonego rozwoju oraz do zrozumienia, w jaki sposób kwestie zrównoważonego rozwoju wpływają na rozwój, wyniki i sytuację jednostki.
Informacje te należy sporządzić zgodnie z Europejskimi Standardami Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (dalej: ESRS), w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej. Co istotne, SZR ma stanowić wyodrębnioną część sprawozdania z działalności i podlegać atestacji przez biegłego rewidenta.
Czytaj także: KPMG: 89 proc. polskich firm raportuje informacje ESG
Cena promocyjna: 296.1 zł
|Cena regularna: 329 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 246.75 zł
Podmioty zobowiązane do sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju
Co do zasady, do SZR zobowiązane są jednostki małe i średnie będące emitentami papierów wartościowych dopuszczone do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego (dalej: EOG) oraz jednostki duże, a także duże grupy.
Kryteria służące do ustalenia statusu jednostki są następujące: suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego, przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy oraz średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty. W ustawie o rachunkowości wprowadzono definicje tych pojęć, jak również warunki uzyskiwania i utraty danego statusu.
Ustawa nowelizująca przewiduje stopniowe wejście w życie obowiązków SZR, w zależności od przynależności do wymienionych kategorii podmiotów. Przypomnijmy, że za rok obrotowy zaczynający się po 31 grudnia 2024 r. SZR będą musiały przedstawić duże jednostki oraz duże grupy. W dalszej kolejności, po 31 grudnia 2025 r. będą zobowiązane również m.in. małe i średnie jednostki będące emitentami papierów wartościowych w EOG, dla których jednak istnieje możliwość niesporządzania SZR za lata obrotowe rozpoczynające się przed dniem 1 stycznia 2028 r.
Zobacz w LEX: ,,E'' w ESG, czyli jak kwestie środowiskowe wpływają na działalność biznesu > >
Kto i na jakich warunkach może zastosować zwolnienia
W znowelizowanej ustawie o rachunkowości są przewidziane zwolnienia z obowiązku sporządzania SZR.
W pierwszej kolejności, zwolnieniu z obowiązku sporządzenia SZR podlegają jednostki zależne (w tym również jednostki dominujące niższego szczebla) od jednostki dominującej, mającej siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na EOG.
Warunkiem zwolnienia jest łączne spełnienie następujących przesłanek:
- zawarcie w SZR grupy kapitałowej, w sprawozdaniu z działalności grupy kapitałowej jednostki dominującej, sporządzonym zgodnie z przepisami prawa państwa EOG informacji dotyczących jednostki zależnej (oraz jej jednostek zależnych);
- ujawnienie przez jednostkę zależną w swoim sprawozdaniu z działalności:
- informacji o skorzystaniu ze zwolnienia,
- nazwy i siedziby jednostki dominującej, która sporządzi SZR grupy kapitałowej,
- adresu strony internetowej, na której zostanie udostępnione w terminie 12 miesięcy od dnia bilansowego jednostki zależnej sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej jednostki dominującej wraz ze sprawozdaniem z atestacji SZR grupy kapitałowej (minimalny okres udostępniania wynosi 5 lat), a także adresu strony internetowej, na której zostaną udostępnione tłumaczenia dokumentów na język polski, w przypadku gdy jednostka dominująca ma siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu w państwie innym niż Rzeczpospolita Polska.
Ponadto, możliwe jest zwolnienie z obowiązku sporządzenia SZR jednostek zależnych (w tym również jednostek dominujących niższego szczebla) od jednostki dominującej spoza terytorium EOG. W tej sytuacji, konieczne będzie spełnienie dwóch dodatkowych warunków – oprócz tych wskazanych powyżej:
- złożenie przez kierownika jednostki zależnej w rejestrze sądowym, w terminie 12 miesięcy od dnia bilansowego, SZR jednostki dominującej wraz ze sprawozdaniem z atestacji tej sprawozdawczości oraz tłumaczenia tych dokumentów na język polski,
- zawarcie informacji określonych w art. 8 taksonomii (tzn. rozporządzenia 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/2088) dotyczących działalności prowadzonej przez korzystającą ze zwolnienia jednostkę zależną i jej jednostki zależne, w sprawozdaniu z działalności tej jednostki zależnej lub w SZR grupy kapitałowej, sporządzonej przez jednostkę dominującą.
Warto zaznaczyć, że sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej jednostki dominującej powinno zostać sporządzone zgodnie ze standardami ESRS lub standardami uznanymi za równoważne.
Czytaj w LEX: Mapa regulacji unijnych dotyczących ESG - z czym zmierzą się polscy przedsiębiorcy w ciągu najbliższych lat > >
Na warunkach analogicznych, jak opisane powyżej i dotyczące możliwości zwolnień od obowiązku sporządzania SZR jednostek zależnych w przypadku objęcia ich SZR grupy kapitałowej jednostki dominującej, znajdą zastosowanie przepisy dotyczące zwolnienia od obowiązku sporządzenia SZR grupy kapitałowej przez jednostkę dominującą będącą jednostką zależną od jednostki dominującej wyższego szczebla. Wymogiem zastosowania zwolnienia w tym przypadku będzie objęcie SZR w sprawozdaniu z działalności grupy kapitałowej jednostki dominującej wyższego szczebla, która może mieć siedzibę zarówno w państwie EOG, jak i państwie trzecim.
Należy podkreślić, że powyższych zwolnień nie stosuje się do jednostki dużej będącej emitentem papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych EOG.
Kolejne istotne zwolnienie dotyczy jednostki dominującej sporządzającej SZR grupy kapitałowej, której nie będzie zobowiązana do sporządzania własnej jednostkowej SZR.
