Posiadacz nieruchomości Henryk B. złożył wniosek o zasiedzenie gruntu w gminie S. Sąd okręgowy i wcześniej rejonowy - odmówiły uwzględnienia tego wniosku.
Zaniechanie oględzin gruntu
Wnioskodawca Henryk B. wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na jej oczywistą zasadność, „zarówno w zakresie zarzutów co do naruszenia przepisów postępowania, jak i przepisów prawa materialnego”. Wnioskodawca utrzymywał, że oczywistość naruszenia przepisów postępowania przez sąd okręgowy wyraża się w tym, że zaniechał przeprowadzenia dowodu z oględzin gruntu będącego przedmiotem postępowania. Podczas gdy wnioskodawca zgłaszał stosowne zarzuty w odniesieniu do orzeczenia sądu rejonowego oraz w „sprzeczności wyrażanych przez sąd okręgowy ocen i ustaleń faktycznych z deklarowanym przez tenże sąd przyjęciem stanu faktycznego i ocen dokonanych przez sąd I instancji”.
Wnioskodawca utrzymywał, że „brak oględzin w terenie nie pozwolił pozyskać przez sąd właściwej perspektywy merytorycznej, zdolności percepcyjnej (poznawczej), tj. zdolności do odczytywania i oceniania innych dowodów zgromadzonych w sprawie (zeznania świadków), jak również powiązania wynikających z ich treści z konkretną sytuacją topograficzną gruntu objętego wnioskiem o zasiedzenie”.
Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie w sprawie z wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości >
Posiadanie było zależne?
O tym, że sąd okręgowy „nie pochylił się z należytą troską, powagą i wnikliwością nad sprawą” miało świadczyć to, że z jednej strony przyjął za własne ustalenia sądu I instancji, lecz zarazem wywiódł, iż „posiadanie wnioskodawcy nie miało nigdy charakteru samoistnego”.
Zobacz też linię orzeczniczą w LEX: Posiadanie samoistne jako warunek nabycia własności rzeczy przez zasiedzenie >
Według wnioskodawcy o oczywistości naruszenia prawa materialnego, tj. art. 172 k.c. w zw. z art. 336 k.c. świadczy przyjęcie, że „rodzaj posiadania wykonywanego w stosunku do gruntu zasiadywanego należy oceniać przez pryzmat praw przysługujących osobie posiadacza do nieruchomości sąsiedniej. W tej sprawie sprowadziło się to do przyjęcia przez sądy obu instancji, iż osoba nie może wykonywać posiadania właścicielskiego w stosunku do gruntu zasiadywanego, jeżeli osobie tej przysługuje udział w prawie użytkowania wieczystego do gruntu sąsiedniego, jako prawa związanego z prawem własności nieruchomości lokalowej”.
Zobacz też linię orzeczniczą w LEX: Dobra i zła wiara posiadacza w kontekście zasiedzenia >
Nie było oczywistego naruszenia
Sąd Najwyższy orzekł, że uzasadnienie oczywistej zasadności skargi kasacyjnej jako przesłanki jej przyjęcia do rozpoznania wymaga powołania się na kwalifikowaną postać naruszenia zaskarżonym orzeczeniem przepisów prawa materialnego lub procesowego i przeprowadzania wywodu zmierzającego do jego wykazania.
Oczywistość naruszenia ma miejsce wówczas, gdy jest ono widoczne prima facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej, bez potrzeby wchodzenia w szczegóły czy dokonywania pogłębionej analizy tekstu wchodzących w grę przepisów.
A ponadto trzeba wykazać, że naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Dowód z oględzin służy właściwej identyfikacji przedmiotu zasiedzenia. Jest on konieczny do przeprowadzenia w sprawie o takim przedmiocie wtedy, gdy ta identyfikacja wywołuje problemy, gdy powstają wątpliwości odnośnie tego, na jakie granice posiadania w przestrzeni powołuje się wnioskujący o stwierdzenie zasiedzenia – stwierdziła sędzia sprawozdawca Marta Romańska.
W tej sprawie przedmiotem postępowania był grunt w centrum miasta, pomiędzy ścianą budynku i ulicą, zaznaczony precyzyjnie na mapach, którego stan w różnym okresie korzystania z niego przez wnioskodawcę obrazowały zdjęcia złożone do akt sprawy o zasiedzenie.
Posiadanie musi być jawne
- Nie sposób w tych okolicznościach twierdzić, że zaniechanie przeprowadzenia oględzin gruntu, którego dotyczył wniosek stanowiło uchybienie prawu procesowemu, mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy, z uwagi na brak możliwości rozeznania przez sądy meriti, jaki jest obraz przedmiotu postępowania – orzekła sędzia Romańska.
Nie można zgodzić się ze skarżącym, jakoby wykluczył możliwość zasiedzenia przez wnioskodawcę gruntu przylegającego do jego nieruchomości lokalowej z uwagi na przyjęcie, „iż osoba nie może wykonywać posiadania właścicielskiego w stosunku do gruntu zasiadywanego, jeżeli osobie tej przysługuje udział w prawie użytkowania wieczystego do gruntu sąsiedniego, jako prawa związanego z prawem własności nieruchomości lokalowej”, co miało świadczyć odmówienie o oczywistym naruszeniu przez sąd okręgowy art. 336 i art. 172 k.c. sąd okręgowy nie uczynił takiego generalnego założenia, jakie przypisuje mu wnioskodawca, lecz dostrzegł, że rodzice wnioskodawcy i on sam zaczęli korzystać z gruntu przy budynku, na który mieli wyjście z lokalu najmowanego od Skarbu Państwa, a następnie od gminy S. ze świadomością, iż korzystanie to jest zależne od korzystania z lokalu i z jego najmem się wiąże.
Tak też ich sytuację mógł postrzegać właściciel, a umożliwienie przez uprawnionego właściciela korzystania z przedmiotu jego prawa, nie stanowi o wyzbyciu się własnego posiadania i rezygnacji z woli „posiadania go dla siebie”. Właściciel może dysponować przedmiotem swojego prawa dowolnie, w tym zezwolić na jego zależne posiadanie innym osobom.
W celu przekształcenia posiadania zależnego w samoistne, prowadzące do zasiedzenia nieruchomości, konieczne jest jawne dla otoczenia, ale przede wszystkim dla właściciela, zamanifestowanie zmiany woli posiadania rzeczy dla siebie z wyzuciem z posiadania właściciela.
SN zaznaczył dodatkowo, że konieczne jest, by posiadanie, które ma doprowadzić do zasiedzenia, było jawne. Władać bowiem jak właściciel można jedynie przez podejmowanie czynności widocznych dla otoczenia. Wnioskodawca przytoczył przykłady takich działań własnych i poprzedników, lecz polecenia właściciela odnośnie do tego, w jaki sposób ma wykorzystywać grunt, respektował.
Postanowienie Izby Cywilnej SN z 4 marca 2025 r., sygnatura akt I CSK 1450/24
Cena promocyjna: 71.28 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 74.26 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
![Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Wzory umów, pism i dokumentów [PRZEDSPRZEDAŻ]](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/82764/978-83-8390-422-1_,mn6D62SdolTgn7bKqdfXjIVm.jpg.webp)
