Różnorodność środków zabezpieczenia wierzytelności daje wierzycielom stosunkowo duże pole manewru przy zabezpieczaniu swoich praw – również na etapie ich dochodzenia na drodze postępowania sądowego. Nie znaczy to, że sięgnięcie po zabezpieczenie, przykładowo w postaci hipoteki na nieruchomości, przesądza o sukcesie przyszłej egzekucji. Niekiedy okazuje się, że jest ona niedopuszczalna. Chociażby wówczas, gdy dłużnika objęto postępowaniem sanacyjnym. Co wówczas dzieje się z hipoteką?
Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych
Roszczenia można zabezpieczać na wiele różnych sposobów. Przykładowo, w stosunku do roszczeń pieniężnych, ustawodawca wskazuje na takie metody zabezpieczenia, jak:
- zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;
- ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu bądź zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem;
- obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową (art. 747 kodeksu postępowania cywilnego).
Z pewnością ustanowienie hipoteki przymusowej zalicza się do jednej z popularniejszych metod zabezpieczenia roszczeń. Jednakże nigdy zabezpieczenie nie przesądza o ewentualnej egzekucji. Celem wskazanego instrumentu pozostaje zwiększenie szans na skuteczną egzekucję, w przypadku gdy roszczenie zostanie prawomocnie potwierdzone. Chodzi tu przede wszystkim o zachowanie majątku dłużnika w takim stanie, w jakim znajduje się on w momencie ustanawiania zabezpieczenia. Zabezpieczenie nie przesądza o przyszłej egzekucji, co więcej – gdy okaże się ona niemożliwa ze względu na jakieś szczególne okoliczności.
Przeczytaj także: Miało być "i", a jest "lub" - przez błąd wolno budować bliżej sąsiada
Tymczasowość zabezpieczenia
Charakterystyczną cechą zabezpieczenia jest tym samym jego tymczasowość. Regułą, wyrażoną w art. 754 (1) par. 1 k.p.c., pozostaje upadek zabezpieczenia po upływie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, albo od uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego od orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, chyba że uprawniony wniósł o dokonanie czynności egzekucyjnych. Czy termin ten biegnie, jeżeli egzekucja jest niedopuszczalna? Niedawno ciekawy kazus w tym obszarze rozstrzygnął Sąd Najwyższy.
Zobacz w LEX: Metody uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym > >
Cena promocyjna: 207.21 zł
|Cena regularna: 259 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 181.3 zł
Kiedy restrukturyzacja wyklucza egzekucję?
Otóż na mocy art. 312 ust. 1 prawa restrukturyzacyjnego (dalej: pr. restr.) postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej wszczęte przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania. Jednocześnie prawem sędziego-komisarza – działającego na wniosek dłużnika lub zarządcy – pozostaje uchylenie zajęć dokonanych w postępowaniu egzekucyjnym przed dniem otwarcia sanacji (art. 312 ust. 2 pr. restr.). Poza tym po dniu otwarcia sanacji niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej. Nie można także wykonać w stosunku do tego majątku postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia (art. 312 ust. 4 pr. restr.).
Okazuje się więc, że w czasie trwania postępowania sanacyjnego masa sanacyjna nie może być przedmiotem egzekucji bądź zabezpieczenia roszczenia. Oczywiście ograniczenie to dotyczy również ustanowienia hipoteki przymusowej. Co zaś z terminem upadku zabezpieczenia hipotecznego, które zostały ustanowione na nieruchomości dłużnika wchodzącej w skład masy sanacyjnej? Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23 października 2024 r., sygn. akt III CZP 25/24 stwierdził, że nie biegnie on w czasie, gdy na podstawie art. 312 ust. 4 pr. restr. niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku dłużnika. Praktycznie przez cały czas trwania sanacji – o ile zabezpieczenie nie zostanie uchylone przez sędziego-komisarza – dwuletni termin na upadek zabezpieczenie po prostu nie biegnie.
Czytaj również w LEX: Hipoteka przymusowa jako środek egzekucyjny > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
