Z krytyką zawsze trzeba się liczyć. Dotyczy to zwłaszcza wszystkich funkcjonujących w przestrzeni publicznej, wśród których – mówiąc ogólnie – mieszą się również przedsiębiorcy. W końcu ich działalność jest jawna, a pewnym znaczeniu także publiczna, przede wszystkim w obszarze rynku, w którym funkcjonuje właściciel prywatnego biznesu. Jednak nie oznacza to, że każda krytyka przedsiębiorcy jest dopuszczalna. Wręcz przeciwnie, a naruszający jego dobra osobiste powinien liczyć się z surowymi konsekwencjami, o wyciągnięcie których musi starać się sam przedsiębiorca.
Czytaj też: "Wyszukiwarki" majątku dłużnika nie ma. Ale są sposoby, żeby go wytropić
Dobra osobiste przedsiębiorcy
Zgodnie z art. 23 kodeksu cywilnego dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Od razu warto zaznaczyć, że przepisy dotyczące ochrony dóbr osobistych osób fizycznych odpowiednio stosuje się do osób prawnych (art. 43 k.c.). Biorąc zaś pod uwagę treść art. 33(1) k.c. należy przyjąć, że z ochrony dóbr osobistych mogą korzystać również jednostki organizacyjne posiadające jedynie zdolność prawną. Czym zaś są same te dobra?
Sądy przyjmują, że dobrami osobistymi są wartości niematerialne wynikające ze społecznych ocen, stanowiące przedmiot społecznego uznania i typizacji, o których istnieniu rozstrzyga osąd opinii społecznej. Są to wartości uznane powszechnie w społeczeństwie i akceptowane przez dany system prawa, a jednocześnie – choć w tym zakresie długo trwał spór w doktrynie i w orzecznictwie – ich ochrona opiera się na obiektywnych kryteriach (zob. np. wyrok SA w Warszawie z dnia z dnia 8 listopada 2017 r., sygn. akt I ACa 1368/16, LEX nr 2658026). Oznacza to, że samo subiektywne odczucie podmiotu prawa, że jego dobra osobiste zostały naruszone nie wystarcza do przyznania mu możliwości korzystania ze środków ochrony właściwych dla tej instytucji prawnej. Niezbędne jest tu stwierdzenie, że do takiego naruszenia doszło biorąc pod uwagę niezależne, zobiektywizowane kryteria.
Natomiast ustalenie faktu naruszenia dóbr osobistych otwiera możliwość zastosowania odpowiednich sankcji cywilnoprawnych, określonych przede wszystkim w art. 24 k.c. – zwłaszcza zadośćuczynienia i odszkodowania, a także naruszenia powstałych skutków naruszenia. Jeżeli zaś jeszcze do niego nie doszło istnieje możliwość domagania się zaniechania działań zagrażających dobrom osobistym. W realiach biznesowych naruszenie dóbr osobistych najczęściej przejawia się w bezprawnym godzeniu w dobre imię (renomę) przedsiębiorcy.
Czytaj w LEX: Ochrona projektanta z tytułu dóbr osobistych >
![Kodeks cywilny. Komentarz [PRZEDSPRZEDAŻ]](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/82084/978-83-8358-577-2_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Tylko uprawniona krytyka
Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 24 maja 2022 r. (sygn. akt I ACa 511/21, LEX nr 3390489) słusznie stwierdził, że dobre imię przedsiębiorcy jest łączone z opinią, jaką mają o nim inne osoby (w tym inni uczestniczy profesjonalnego obrotu) ze względu na zakres jego działalności. Dobre imię przedsiębiorcy naruszają więc działania, które obiektywnie oceniając, przypisują przedsiębiorcy niewłaściwe postępowanie, mogące spowodować utratę do niego zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania. Takie działania nie mogą zostać usprawiedliwione prawem do korzystania ze swobody wypowiedzi. Przecież nie jest to prawo nieograniczone, a właśnie ochrona dóbr osobistych przedsiębiorcy może zostać uznana za jedną z jego granic.
Biorąc zaś pod uwagę fakt, że nieuzasadniona krytyka – zwłaszcza w internecie – może obecnie doprowadzić do niepowetowanych strat biznesowych, bezprawne naruszenia dóbr osobistych przedsiębiorców powinno być szczególnie surowo oceniane przez sądy. Oczywiście nie oznacza to wyłączenia możliwości krytyki prowadzącego własną działalność – jednak chodzi tu o krytykę rzeczową i opartą na faktach, a nie mającą na celu jedynie bezpodstawne zdyskredytowanie przedsiębiorcy.
Czytaj w LEX: Naruszenie renomy przedsiębiorcy przez nieuprawnione korzystanie z jego oznaczeń indywidualizujących >
Czytaj w LEX: Odmowa wpuszczenia osoby do miejsca publicznie dostępnego lub wyproszenie jej, a jej godność i wolność wyboru miejsca pobytu >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
