Dyrektywa 77/535/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do metod pobierania próbek i analizowania nawozów

DYREKTYWA KOMISJI

z dnia 22 czerwca 1977 r.

w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do metod pobierania próbek i analizowania nawozów

(77/535/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 22 sierpnia 1977 r.)

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą,

uwzględniając dyrektywę Rady 76/116/EWG z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do nawozów⁽¹⁾, w szczególności art. 9 ust. 2,

a także mając na uwadze, co następuje:

niniejsza dyrektywa ustanawia urzędowe kontrole nawozów EWG, w celu sprawdzenia zgodności z wymaganiami wynikającymi z przepisów wspólnotowych dotyczących jakości i składu nawozów;

środki przewidziane w niniejszej dyrektywie są zgodne z opinią Komitetu ds. Dostosowania do Postępu Technicznego Dyrektyw Dotyczących Zniesienia Barier Technicznych w Handlu Nawozami,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł  1

Państwa Członkowskie podejmą środki konieczne dla zapewnienia, że pobieranie próbek i analizy dla urzędowej kontroli nawozów EWG na podstawie art. 8 ust. 1 i 2 dyrektywy Rady 76/116/EWG z dnia 18 grudnia 1975 r. prowadzone są zgodnie z metodami opisanymi w załączniku do niniejszej dyrektywy.

Artykuł  2

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie najpóźniej do dnia 19 grudnia 1977 r. przepisy ustawowe, wykonawcze oraz administracyjne konieczne do wykonania niniejszej dyrektywy i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie zapewnią, że teksty przepisów prawa krajowego, przyjęte w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywy zostaną przekazane Komisji.

Artykuł  3

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 22 czerwca 1977 r.

	W imieniu Komisji
	Étienne DAVIGNON
	Członek Komisji

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 24 z 30.1.1976, str. 21.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I ¹

METODA POBIERANIA PRÓBEK DO KONTROLI NAWOZÓW

WPROWADZENIE

Prawidłowe pobieranie próbek jest trudną operacją wymagającą największej uwagi. Potrzebna reprezentatywna próbka do urzędowego badania nawozów nie może być zatem zbyt zbita.

Metoda pobierania próbek, opisana poniżej musi być ściśle i dokładnie stosowana przez specjalistów z doświadczeniem w konwencjonalnych procedurach pobierania próbek.

1. CEL I ZAKRES

Próbki przeznaczone do urzędowej kontroli jakości i składu nawozów, muszą być pobrane zgodnie z metodami opisanymi poniżej. Próbki otrzymane w ten sposób są uważane za reprezentatywne dla partii pobranej jako próbka.

2. URZĘDNICY POBIERAJĄCY PRÓBKI

Próbki muszą być pobierane przez urzędników specjalistów upoważnionych w tym celu poprzez Państwa Członkowskie.

3. DEFINICJE

"Partia pobrana jako próbka" : ilość produktu tworząca jednostkę o przypuszczalnie jednorodnych cechach charakterystycznych.

"Próbka pierwotna" : ilość pobrana z jednego punktu partii pobranej jako próbka.

"Próbka łączna" : zestaw próbek pierwotnych pobranych z tej samej partii pobranej jako próbka.

"Próbka zredukowana" : reprezentatywna część próbki łącznej uzyskana z ostatniego procesu redukcji.

"Próbka końcowa" : reprezentatywna część próbki zredukowanej.

4. APARATURA

4.1. Aparatura do pobierania próbek musi być wykonana z materiałów, które nie wpływają na charakterystyki badanych produktów. Aparatura taka musi być urzędowo zatwierdzona przez Państwa Członkowskie.

4.2. Aparatura zalecana do pobierania próbek stałych nawozów

4.2.1. Ręczne pobieranie próbek

4.2.1.1. Płaskodenna łopatka z pionowym bokiem.

4.2.1.2. Ostrze probiercze z długą szczeliną lub komorami. Wymiary ostrza probierczego muszą być odpowiednie do charakterystyki partii pobranej jako próbka (głębokość komory, wymiary worka) i do wielkości cząstek nawozu.

4.2.2. Mechaniczne pobieranie próbek

Zatwierdzone przyrządy mechaniczne stosuje się do pobierania próbek nawozów w ruchu.

4.2.3. Rozdzielacz

Przyrząd skonstruowany do podziału próbek na równe części stosuje się do pobierania próbek pierwotnych oraz do przygotowania próbek zredukowanych i końcowych.

4.3. Przyrząd zalecany do pobierania próbek nawozów płynnych

4.3.1. Ręczne pobieranie próbek

Otwarta rurka, próbnik, butelka lub inne właściwe narzędzie do pobierania wyrywkowych próbek z badanej partii.

4.3.2. Mechaniczne pobieranie próbek

Do pobierania próbek płynnych nawozów w ruchu można stosować zatwierdzone przyrządy mechaniczne.

5. WYMAGANIA ILOŚCIOWE

5.1. Partia pobrana jako próbka

Rozmiar partii pobranej jako próbka musi być wystarczający, aby każda tworząca ją część mogła być sprawdzona.

5.2. Próbki przyrostowe

5.2.1.	Stałe nawozy luzem lub płynne nawozy w pojemnikach powyżej 100 kg	Minimalna liczba próbek przyrostowych
5.2.1.1.	Partia pobrana jako próbka nieprzekraczająca 2,5 ton:	siedem.
5.2.1.2.	Partia pobrana jako próbka przekraczająca 2,5 tony, do 80 ton:
5.2.1.3.	Partia pobrana jako próbka przekraczająca 80 ton:	40.
5.2.2.	Paczkowane stałe nawozy lub płynne nawozy w pojemnikach (opakowaniach zbiorczych), z których żaden nie przekracza 100 kg	Minimalna liczba sprawdzanych opakowań
5.2.2.1.	Opakowania większe niż 1 kg
5.2.2.1.1.	Partia pobrana jako próbka mniejsza niż 5 opakowań:	wszystkie opakowania.
5.2.2.1.2.	Partia pobrana jako próbka z 5 do 16 opakowań:	cztery.
5.2.2.1.3.	Partia pobrana jako próbka z 17 do 400 opakowań:
5.2.2.1.4.	Partia pobrana jako próbka przekraczająca 400 opakowań:	20.
5.2.2.2.	Opakowania nieprzekraczające 1 kg:	cztery.
5.3.	Łączna próbka
	Wymagana jest pojedyncza łączna próbka z partii pobranej jako próbka. Całkowita waga próbek pierwotnych tworzących próbkę łączną musi być nie mniejsza niż:
5.3.1.	Stałe nawozy luzem lub płynne nawozy w pojemnikach powyżej 100 kg:	4 kg.
5.3.2.	Paczkowane stałe nawozy lub płynne nawozy w pojemnikach (opakowaniach zbiorczych), z których żaden nie przekracza 100 kg
5.3.2.1.	Opakowania większe niż 1 kg:	4 kg.
5.3.2.2.	Opakowania nieprzekraczające 1 kg:	waga zawartości czterech oryginalnych opakowań.
5.3.3.	Próbka nawozu azotanowo-amoniakalnego do badań zgodnie z dyrektywą 80/876/EWG, załącznik II:	75 kg

5.4. Próbki końcowe

5.4.1. Stałe i płynne nawozy

Poddać łączną próbkę redukcji do próbki końcowej, jeśli konieczne. Wymagana jest analiza co najmniej jednej próbki końcowej. Waga próbki do analizy nie może być mniejsza niż 500 g.

5.4.2. Próbka nawozu azotanowo-amoniakalnego do badań zgodnie z dyrektywą 80/876/EWG

W razie konieczności, z próbki łącznej uzyskuje się próbki końcowe w drodze redukcji.

5.4.2.1. Minimalna waga próbki końcowej do badań określonych w załączniku I: 1 kg

5.4.2.2. Minimalna waga próbki końcowej do badań określonych w załączniku II: 25 kg

6. INSTRUKCJE POBIERANIA, PRZYGOTOWANIA I PAKOWANIA PRÓBEK

6.1. Przepisy ogólne

Próbki muszą być pobrane i przygotowane, tak szybko jak to jest możliwe, uwzględniając środki ostrożności niezbędne dla zapewnienia, że próbki pozostaną reprezentatywne dla kontrolowanego nawozu. Przyrządy, ich powierzchnie oraz pojemniki przeznaczone do poboru próbek, muszą być czyste i suche.

W przypadku nawozów płynnych, badaną partię należy w miarę możliwości wymieszać.

6.2. Próbki przyrostowe

Próbki przyrostowe muszą być pobrane losowo, z całej partii pobranej jako próbka i muszą być w przybliżeniu równej wielkości.

6.2.1. Stałe nawozy luzem lub płynne nawozy w pojemnikach powyżej 100 kg

Części odpowiadająca liczbie próbek pierwotnych, wymagana zgodnie z pozycją 5.2 musi wybrana losowo, i co najmniej jedna próbka musi być pobrana z każdej z tych części. W przypadku braku możliwości spełnienia wymogów ppkt. 5.1, próbki nawozu luzem lub płynnego, znajdującego się w pojemnikach powyżej 100 kg, należy pobrać w chwili, gdy badana partia znajduje się w ruchu (podczas ładowania lub rozładowywania). W tym przypadku muszą być pobrane z losowo wybranych opisanych wyżej hipotetycznych części, kiedy są w ruchu.

6.2.2. Paczkowane stałe nawozy lub płynne nawozy w pojemnikach (opakowaniach zbiorczych), z których żaden nie przekracza 100 kg

Mając wybraną żądaną ilość opakowań do pobierania próbek, jak wskazano w pozycji 5.2, część zawartości każdego opakowania musi być wyjęta. W miarę potrzeb, próbki muszą być pobrane po oddzielnym opróżnieniu opakowań.

6.3. Przygotowanie łącznej próbki

Próbki pierwotne muszą być zmieszane do utworzenia pojedynczej próbki łącznej.

6.4. Przygotowanie próbek końcowych

Materiał w próbce łącznej musi być starannie wymieszany⁽²⁾.

Jeśli jest to konieczne, próbka łączna musi być najpierw zredukowana do co najmniej 2 kg (próbka zredukowana), stosując albo rozdzielacz mechaniczny albo metodę ćwiartowania.

Muszą być przygotowane co najmniej trzy próbki końcowe, w przybliżeniu o tej samej wielkości i zgodne z wymaganiami ilościowymi pozycji 5.4. Każda próbka musi być umieszczona w odpowiednim, szczelnym pojemniku. Wszystkie niezbędne środki ostrożności muszą być podjęte w celu zapobieżenia jakimkolwiek zmianom cech charakterystycznych próbki.

Próbki końcowe do badań określonych w dyrektywie 80/876/EWG przechowuje się w temperaturze 0-25 °C.

7. PAKOWANIE PRÓBEK KOŃCOWYCH

Pojemniki lub opakowania muszą być opieczętowane i opatrzone etykietą (cała etykieta musi być objęta pieczęcią), w taki sposób, że nie mogą być one otwarte bez uszkodzenia pieczęci.

8. ZAPIS POBIERANIA PRÓBEK

Z każdego pobierania próbek należy zachować zapis pozwalający na jednoznaczne zidentyfikowanie każdej partii pobranej jako próbka.

9. MIEJSCE PRZEZNACZENIA PRÓBEK

Z każdej części próbek przynajmniej jedna próbka końcowa, wraz z informacjami niezbędnymi do przeprowadzenia analizy lub badań, jest bez zbędnej zwłoki przesyłana do upoważnionego laboratorium analitycznego lub instytucji badawczej

______

⁽¹⁾ Gdy otrzymana liczba jest ułamkiem, powinna być ona zaokrąglona w górę do liczby całkowitej.

⁽²⁾ Jakiekolwiek zbrylenia muszą być rozbite (jeśli to konieczne odseparować je, po rozbryleniu, zwrócić do próbki).

ZAŁĄCZNIK  II ²

METODY ANALIZOWANIA NAWOZÓW

UWAGI OGÓLNE

Wyposażenie laboratoryjne

W opisach metod, ogólne wyposażenie laboratoryjne nie zostało szczegółowo zdefiniowane, poza podaniem wymiarów kolb i pipet. We wszystkich przypadkach aparatura laboratoryjna musi być dobrze wyczyszczona, szczególnie, gdy oznaczane są małe ilości pierwiastków.

Badania kontrolne

Przed analizami jest konieczne upewnienie się, że cała aparatura funkcjonuje poprawnie, i że technika analityczna jest prawidłowo stosowana, używając w miarę potrzeb związki chemiczne o znanym składzie (np. siarczany amonowe, fosforany monopotasowe itp.). Mimo wszystko, wyniki analizowanych nawozów mogą wskazywać błędny skład chemiczny, jeśli technika analityczna nie jest rygorystycznie przestrzegana. Z drugiej strony pewne liczby określeń są empiryczne i względne w odniesieniu do produktów o kompleksowym składzie chemicznym. Zaleca się, tam gdzie to możliwe, by laboratoria stosowały standardowe wzorce nawozów, o dobrze określonym składzie.

PRZEPISY OGÓLNE DOTYCZĄCE METOD ANALIZOWANIA NAWOZÓW

1. Odczynniki

Wszystkie odczynniki muszą być czyste do analizy, chyba że ustalono inaczej w metodzie analizowania. W przypadku kiedy analizie mają zostać poddane elementy śladowe, czystość odczynników musi być sprawdzona za pomocą testu zerowego. W zależności od otrzymanego wyniku może istnieć konieczność przeprowadzenia dalszego oczyszczania.

2. Woda

Rozpuszczanie, rozcieńczenie, płukanie lub mycie - czynności wymienione w metodach analizowania bez szczegółowego określenia cech rozpuszczalnika lub rozcieńczacza - wskazują na użycie wody. Normalnie woda musi zostać poddana demineralizacji lub destylacji. W tych szczególnych warunkach, które zostały wymienione w metodach analizowania, woda będzie poddana szczególnym procesom oczyszczania.

3. Wyposażenie laboratoryjne

Uwzględniając wyposażenie, które jest zazwyczaj stosowane w laboratoriach kontrolnych, przyrządy opisane w metodach analizowania są zastrzeżone dla określonych instrumentów i przyrządów lub dla aparatury spełniającej określone wymagania. Wyposażenie to musi być doskonale czyste, przede wszystkim gdy chodzi o oznaczanie małych ilości. Laboratorium będzie musiało zapewnić dokładność skalowanych wyrobów szklanych używanych w odniesieniu do norm.

Metoda 1

PRZYGOTOWANIE PRÓBKI DO ANALIZY

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę przygotowania próbki do analizy, pobraną z próbki końcowej.

2. ZASADA

Przygotowanie próbki końcowej, otrzymanej przez laboratorium jest serią operacji, zwykle przesiewania, mielenia i mieszania, przeprowadzanych w taki sposób, że:

- jednej strony najmniejsza ilość odważona przewidziana zgodnie z metodą analizy jest reprezentatywną próbką laboratoryjną,

- drugiej strony, stopień rozdrobnienia nawozu nie może ulec zmianie w trakcie przygotowania do takiego stopnia, żeby znacznie wpływać na jego rozpuszczalność w różnych odczynnikach ekstrakcyjnych.

3. APARATURA

Rozdzielacz próbek (nieobowiązkowy).

Sita z otworami 0,2 i 0,5 mm.

250-ml kolby, korkowane.

Moździerz i tłuczek porcelanowe lub młynek.

4. WYBÓR TRAKTOWANIA

Uwaga wstępna

Jeśli produkt jest odpowiedni, tylko reprezentatywna część próbki powinna być zatrzymana.

4.1. Próbki końcowe niewymagające mielenia

Azotan wapnia, azotan magnezu wapnia, azotan sodowy, azotan potasowy, cyjanamid wapniowy, siarczan amonu, azotany amonu o ponad 30 % azotu, mocznik, tomasyna, naturalne fosforany topione częściowo rozpuszczalne, strącany diuwodniony fosforan diwapniowy, prażone fosforany, fosforan glinowo-wapniowy, miękkie naturalne fosforany.

4.2. Próbki końcowe, które muszą być podzielone, a część zmielona

Są to produkty w odniesieniu, do których, niektóre oznaczenia są dokonywane bez wstępnego mielenia (stopień rozdrobnienia mielenia na przykład), a inne oznaczenia dokonywane po mieleniu. Obejmują one wszystkie związki nawozów, zawierających następujące fosforanowe składniki: tomasyna, fosforan glinowo-wapniowy, prażone fosforany, miękkie naturalne fosforany i naturalne fosforany topione częściowo rozpuszczalne. Należy podzielić próbkę końcową na dwie części, identyczne na ile to możliwe, stosując rozdzielacz próbek lub ćwiartowanie.

4.3. Próbki końcowe w odniesieniu, do których wszystkie oznaczenia są prowadzone na mielonym produkcie

Mielić należy tylko reprezentatywną część próbki. Dotyczy to wszystkich innych nawozów w wykazie, które nie są wymienione w pozycji. 4.1 i 4.2.

5. METODA

Część próbki końcowej, określona w pozycji. 4.2 i 4.3 jest szybko przesiewana przez sito o szczelinie 0,5 mm. Pozostałość jest mielona z grubsza aż do uzyskania produktu, w którym jest minimum drobnych cząstek, i następnie przesiewana. Mielenie należy prowadzić w warunkach takich, by substancja nie ogrzewała się znacząco. Operacja jest powtarzana tyle razy, ile jest to potrzebne, do momentu, gdy nie ma już pozostałości, i musi być wykonana tak szybko, jak to jest możliwe w celu zapobieżenia przyrostowi lub stratom składników (woda, amoniak). Całość produktów mielenia i przesiewania jest umieszczana w czystej kolbie, która może być zamykana.

Przed przeprowadzeniem jakiegokolwiek ważenia do analizy, cała próbka musi być gruntownie wymieszana.

6. SZCZEGÓLNE PRZYPADKI

a) Nawozy zawierające mieszaninę kilku kategorii kryształów

W tym przypadku, separacja zdarza się często. Dlatego absolutnie konieczne jest rozdrobnienie i przesianie próbki poprzez sito o szczelinach 0,200 mm. Przykład: mieszaniny fosforanu amonowego i azotanu potasowego. Zaleca się w przypadku takich produktów, mielenie całej próbki końcowej.

b) Pozostałość, która jest trudna do zmielenia i nie zawiera substancji nawozów

Zważyć pozostałość, i wziąć pod uwagę jej masę przy obliczaniu wyniku końcowego.

c) Produkty rozkładające się przy ogrzewaniu

Mielenie musi być przeprowadzone w taki sposób, by zapobiec jakiemukolwiek nagrzaniu. Zaleca się w takim przypadku użycie moździerza do mielenia. Przykłady: związki nawozów zawierających cyjanamid wapniowy i mocznik.

d) Produkty, które są nadmiernie wilgotne i tworzą pastę podczas mielenia

Dla zapewnienia homogeniczności, wybierane jest sito, które ma najmniejsze szczeliny, zdolne do przesiewania produktu rozdrobnienia z brył, ręką lub tłuczkiem. Występuje to w przypadku niektórych składników, które zawierają wodę krystaliczną.

Metoda 2

AZOT

Metoda 2.1

OZNACZANIE AZOTU AMONIAKALNEGO

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu amoniakalnego.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie nawozy azotowe, włączając nawozy wieloskładnikowe, w których azot występuje wyłącznie albo w postaci soli amonowych, albo soli amonowych wraz z azotanami.

Niniejsza procedura nie jest przeznaczona dla nawozów zawierających mocznik, cyjanamid lub inne organiczne związki azotowe.

3. ZASADA

Wypieranie amoniaku za pomocą nadmiaru wodorotlenku sodowego; destylacja; oznaczenie wydzielonego amoniaku w danej objętości standardowego kwasu siarkowego i miareczkowanie nadmiaru kwasu standardowym roztworem wodorotlenku sodowego lub potasowego.

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub demineralizowana, wolna od dwutlenku węgla i wszystkich związków azotowych.

4.1.	Rozcieńczony kwas solny: jedna objętość HCl (d = 1,18) plus jedna objętość wody.
4.2.	Kwas siarkowy: 0,1 N	}
4.3.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolnego od węglanów: 0,1 N	} dla wariantu a. } }
4.4.	Kwas siarkowy: 0,2 N	}
4.5.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolnego od węglanów: 0,2 N	}dla wariantu b (patrz Uwaga 2). } }
4.6.	Kwas siarkowy: 0,5 N	}
4.7.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolnego od węglanów: 0,5 N	}dla wariantu c (patrz Uwaga 2). } }
4.8.	Roztwór wodorotlenku sodowego, około 30 % NaOH (d = 1,733), wolny od amoniaku.
4.9.	Roztwory wskaźnikowe.

4.9.1. Mieszany wskaźnik.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0,1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną objętość A z dwiema objętościami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.9.2. Roztwór wskaźnika czerwieni metylowej.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml wodą i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.10. Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

4.11. Siarczan amonowy do analiz.

5. APARATURA

5.1. Aparat destylacyjny zawierający kolbę płaskodenną o odpowiedniej pojemności podłączony do skraplacza za pomocą głowicy przeciwbryzgowej.

Uwaga 1

Różne typy zatwierdzonego i zalecanego wyposażenia dla tego oznaczania, są reprodukowane z przedstawieniem szczegółów konstrukcji na rysunkach 1, 2, 3 i 4.

5.2. Pipety o objętości 10, 20, 25, 50, 100 i 200 ml.

5.3. Kolba miarowa 500-ml.

5.4. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obrotów na minutę).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. METODA ANALIZY

7.1. Przygotowanie roztworu

Wykonać próbę rozpuszczalności w wodzie w temperaturze pokojowej w proporcji 2 % (wag.).

Odważyć z dokładnością 0,001 g, zgodnie ze wskazówkami w tabeli 1, ilość 5 lub 7 lub 10 g przygotowanej próbki i umieścić w 500-ml kolbie miarowej. Zgodnie z wynikami próby rozpuszczalności, postępować w następujący sposób:

a) Produkty całkowicie rozpuszczalne w wodzie

Dodać do kolby ilość wody konieczną do rozpuszczenia próbki, wstrząsnąć i gdy całkowicie się rozpuści, dopełnić do objętości i dokładnie wymieszać.

b) Produkty niecałkowicie rozpuszczalne w wodzie

Dodać do kolby 50 ml wody i następnie 20 ml kwasu solnego (pozycja 4.1). Wstrząsnąć. Odstawić, nie ruszając, do ustania wydzielania się dwutlenku węgla. Dodać 400 ml wody i wstrząsać pół godziny na obrotowej wstrząsarce (pozycja 5.4). Dopełnić wodą do objętości, wymieszać i przefiltrować przez suchy filtr do suchego odbieralnika.

7.2. Analiza roztworu

Zgodnie z wybranym wariantem, umieścić w kolbie odbiorczej odmierzoną ilość standardowego kwasu siarkowego, jak wskazano w tabeli 1. Dodać odpowiednią ilość wybranego roztworu wskaźnikowego (pozycja. 4.9.1 lub 4.9.2) i, jeśli konieczne, wodę dla uzyskania objętości co najmniej 50 ml. Końcówka rury przedłużacza skraplacz musi być poniżej powierzchni roztworu.

Przenieść przy pomocy skalibrowanej pipety, zgodnie ze szczegółami przedstawionymi w tabeli, podwielokrotną część⁽¹⁾ klarownego roztworu do kolby destylacyjnej aparatu. Dodać wody w celu uzyskania całkowitej objętości około 350 ml i kilka ziarenek pumeksu w celu kontrolowania wrzenia.

Zestawić aparat destylacyjny starannie, by zapobiec jakimkolwiek stratom amoniaku, dodać do zawartości kolby destylacyjnej 10 ml stężonego roztworu wodorotlenku sodowego (pozycja 4.8) lub 20 ml odczynnika w przypadkach, gdy już użyto 20 ml kwasu solnego (pozycja 4.1) w celu rozpuszczenia próbki do badań. Stopniowo podgrzewać kolbę, aby zapobiec gwałtownemu wrzeniu. Gdy rozpocznie się wrzenie, destylować z szybkością około 100 ml w czasie od 10-15 minut; całkowita ilość destylatu musi być około 250 ml⁽²⁾. Gdy, prawdopodobnie więcej amoniaku już się nie wydzieli, obniżyć kolbę odbiorczą tak, by końcówka przedłużacza skraplacza była ponad powierzchnią roztworu.

Sprawdzić późniejszy destylat za pomocą odpowiednich odczynników, by upewnić się, że amoniak jest całkowicie oddestylowany. Przemyć przedłużacz skraplacza małą ilością wody i miareczkować nadmiar kwasu standartowym roztworem wodorotlenku sodowego lub potasowego, zaleconych dla przyjętego wariantu (patrz uwaga 2).

Uwaga 2

Można stosować roztwory standardowe o różnych stężeniach, do miareczkowania nadmiaru, pod warunkiem, że ich potrzebna ilość do miareczkowania, tak dalece jak to możliwe, nie przekracza 40-45 ml.

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę w tych samych warunkach i uwzględnić w obliczeniach końcowego wyniku.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, używając podwielokrotną część świeżo przygotowanego roztworu siarczanu amonowego (pozycja 4.11) zawierającego maksymalną ilość azotu zalecaną dla wybranego wariantu.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Wyrazić wynik analizy jako procent azotu amoniakalnego w nawozie przyjętym do analizy.

9. ZAŁĄCZNIKI

Jak wyspecyfikowano w uwadze 1 pozycja 5.1. "Aparatura", rysunki 1, 2, 3 i 4 odnoszą się do cech konstrukcji różnych typów wyposażenia przewidzianego w niniejszym dokumencie.

______

⁽¹⁾ Ilość azotu amoniakalnego zawarta w podwielokrotnej pobranej części, zgodnie z tabelą 1, winna wynosić około:

- 0,05 g dla wariantu a,

- 0,10 g dla wariantu b,

- 0,20 g dla wariantu c.

⁽²⁾ Skraplacz musi być tak wyregulowany, by zapewnić ciągły przepływ skroplin. Destylacja musi być ukończona w ciągu 30 do 40 minut.

Tabela 1

Oznaczanie azotu amoniakalnego i azotu amoniakalnego i azotanowego w nawozach

Tabela ważenia, rozcieńczania i obliczeń prowadzonych dla każdego wariantu metod a, b i c

Wariant a

Przybliżona maksymalna ilość azotu oddestylowanego: 50 mg.

Kwas siarkowy 0,1 N do umieszczenia w kolbie odbiorczej: 50 ml.

Miareczkowanie nadmiaru przez NaOH lub KOH 0,1 N.

Deklaracja (% N)	Naważka (g)	Rozcieńczenie (ml)	Roztwór próbki do destylacji (ml)	Wyrażenie wyniku(1) (% N = (50 - A) × F)
0-5	10	500	50	(50 - A) × 0,14
5-10	10	500	25	(50 - A) × 0,28
10-15	7	500	25	(50 - A) × 0,40
15-20	5	500	25	(50 - A) × 0,56
20-40	7	500	10	(50 - A) × 1,00

Wariant b

Przybliżona maksymalna ilość azotu oddestylowanego: 100 mg.

Kwas siarkowy 0,2 N do umieszczenia w kolbie odbiorczej: 50 ml.

Miareczkowanie nadmiaru przez NaOH lub KOH 0,2 N.

Deklaracja	Naważka	Rozcieńczenie	Roztwór próbki do destylacji	Wyrażenie wyniku(1)
(% N)	(g)	(ml)	(ml)	(% N = (50 - A) × F)
0-5	10	500	100	(50 - A) × 0,14
5-10	10	500	50	(50 - A) × 0,28
10-15	7	500	50	(50 - A) × 0,40
15-20	5	500	50	(50 - A) × 0,56
20-40	7	500	20	(50 - A) × 1,00

Wariant c

Przybliżona maksymalna ilość azotu oddestylowanego: 200 mg.

Kwas siarkowy 0,5 N do umieszczenia w kolbie odbiorczej: 35 ml.

Miareczkowanie nadmiaru przez NaOH lub KOH 0,5 N.

Deklaracja	Naważka	Rozcieńczenie	Roztwór próbki do destylacji	Wyrażenie wyniku (1)
(% N)	(g)	(ml)	(ml)	(% N = (50 - A) × F)
0-5	10	500	200	(35 - A) × 0,175
5-10	10	500	100	(35 - A) × 0,350
10-15	7	500	100	(35 - A) × 0,500
15-20	5	500	100	(35 - A) × 0,700
20-40	5	500	50	(35 - A) × 1,400
(1) Odnosi się do wzoru na wyrażenie wyniku:
50 lub 35 = mililitry standartowego roztworu kwasu siarkowego umieszczonego w kolbie odbiorczej;
A = mililitry sodowego lub potasowego wodorotlenku używanego w miareczkowaniu nadmiaru;
F = wskaźnik obejmujący naważkę, rozcieńczenie, podwielokrotność roztworu próbki do destylacji i równoważnik miareczkowania.

..................................................

Notka Wydawnictwa Prawniczego "Lex"

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

grafika

Rysunek 1

grafika

Rysunek 2

grafika

Rysunek 3

grafika

Rysunek 4

Legenda do rysunków 1, 2, 3 i 4

Rysunek 1

a) Kolba kulista o długiej szyjce, o pojemności 1.000 ml.

b) Rura destylacyjna z głowicą przeciwrozbryzgową, podłączona do skraplacza za pomocą sferycznego łącznika (nr 18) (sferyczny łącznik dla podłączenia do skraplacza może być zastąpiony przez odpowiednie gumowe połączenia).

c) Wkraplacz z teflonowym kurkiem dla dodawania wodorotlenku sodowego (kurek może być zastąpiony przez gumowe połączenie z zaciskiem).

d) Skraplacz z sześciokrotnym rozszerzeniem kulistym ze sferycznym łącznikiem (nr 18) na wejściu, i podłączony na wyjściu do szklanej rury przedłużacza poprzez mały gumowy łącznik (jeśli połączenie z rurą destylacyjną jest wykonane z gumowej rurki, sferyczny łącznik może być zastąpiony przez odpowiednią gumową zatyczkę).

e) Kolba 500-ml do zbierania destylatu.

Wyposażenie jest wykonane ze szkła borokrzemianowego.

Rysunek 2

a) Kolba kulista o krótkiej szyjce o pojemności 1.000 ml ze sferycznym łącznikiem (nr 35).

b) Rura destylacyjna z głowicą przeciwrozbryzgową, wyposażona w sferyczny łącznik (nr 35) na wejściu i sferyczny łącznik (nr 18) na wyjściu, połączony z boku do wkraplacza z teflonowym kurkiem dla dodawania wodorotlenku sodowego.

c) Skraplacz z sześciokrotnym rozszerzeniem kulistym ze sferycznym łącznikiem (nr 18) na wejściu i podłączony na wyjściu do szklanej rury przedłużacza poprzez mały gumowy łącznik.

d) Kolba 500-ml do zbierania destylatu.

Wyposażenie jest wykonane ze szkła borokrzemianowego.

Rysunek 3

a) Kolba kulista z długą szyjką o pojemności 750 lub 1.000 ml z dzwonowym rozszerzeniem.

b) Rura destylacyjna z głowicą przeciwrozbryzgową, wyposażona w sferyczny łącznik (nr 18) na wyjściu.

c) Kolanko ze sferycznym łącznikiem (nr 18) na wejściu, i stożkowy łapacz kropel (połączenie z rurą destylacyjną może być wykonane gumową rurką zamiast sferycznego łącznika).

d) Skraplacz z sześciokrotnym rozszerzeniem kulistym połączony na wejściu do szklanej rury przedłużacza poprzez mały gumowy łącznik.

e) Kolba 500-ml do zbierania destylatu.

Wyposażenie jest wykonane ze szkła borokrzemianowego.

Rysunek 4

a) Kolba kulista z długą szyjką o pojemności 1.000 ml z dzwonowym rozszerzeniem.

b) Rura destylacyjna z głowicą przeciwrozbryzgową i sferycznym łącznikiem (nr 18) na wyjściu, połączony z boku do wkraplacza z teflonowym kurkiem dla dodawania wodorotlenku sodowego (sferyczny łącznik może być zastąpiony przez odpowiednią gumową zatyczkę; kurek może być zastąpiony przez gumowe połączenie z zaciskiem).

c) Skraplacz z sześciokrotnym rozszerzeniem kulistym ze sferycznym łącznikiem (nr 18) na wejściu, i podłączony na wyjściu, poprzez gumowe połączenie do szklanej rury przedłużacza (jeśli połączenie z rurą destylacyjną jest wykonane z gumowej rurki, sferyczny łącznik może być zastąpiony przez odpowiednią gumową zatyczkę).

d) Kolba 500-ml do zbierania destylatu.

Wyposażenie jest wykonane ze szkła borokrzemianowego.

Metody 2.2

OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO I AMONIAKALNEGO

Metoda 2.2.1

OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO I AMONIAKALNEGO ZGODNIE Z METODĄ ULSCHA

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu azotanowego i amoniakalnego poprzez redukcję zgodnie z metodą Ulscha.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie azotowe nawozy, włączając wieloskładnikowe nawozy, w których azot występuje wyłącznie w postaci azotanów lub w postaci amoniakalnej i azotanowej.

3. ZASADA

Redukcja azotanów i azotynów do amoniaku za pomocą metalicznego żelaza w środowisku kwaśnym i wypieranie amoniaku tak utworzonego poprzez dodanie nadmiaru wodorotlenku sodowego; destylacja; oznaczenie wydzielonego amoniaku w danej objętości standardowego kwasu siarkowego i miareczkowanie nadmiaru kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego lub potasowego.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda, wolna od dwutlenku węgla i wszystkich związków azotowych.

4.1. Rozcieńczony kwas solny: jedna objętość HCl (d = 1, 18) plus jedna objętość wody.

4.2. Kwas siarkowy: 0,1 N.

4.3. Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,1 N.

4.4. Roztwór kwasu siarkowego, około 30 % H₂SO₄ (wag.), wolny od amoniaku.

4.5. Sproszkowane żelazo zredukowane w wodorze (zalecana ilość żelaza musi być zdolna zredukować co najmniej 0,05 g azotu azotanowego).

4.6. Roztwór wodorotlenku sodowego, około 30 % NaOH (d = 1,33), wolny od amoniaku.

4.7. Roztwory wskaźnikowe.

4.7.1. Mieszany wskaźnik.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0, 1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną objętość A z dwiema objętościami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.7.2. Roztwór wskaźnika czerwieni metylowej.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml wodą i przefiltrować, jeśli trzeba.

Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.8 Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

4.9. Azotan sodu do analiz.

5. APARATURA

Patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1 "Przygotowanie próbki".

7. Metoda analizy.

7.1. Przygotowanie roztworu

Patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

7.2. Procedura

Umieścić w kolbie odbiorczej dokładnie odmierzoną ilość wzorcowego kwasu siarkowego, jak wskazano w tabeli 1 metody 2.1 (wariant a) i dodać odpowiednią ilość roztworu wskaźnikowego, określonego w pozycji. 4.7.1 lub 4.7.2. Końcówka rury przedłużacza skraplacza musi być poniżej powierzchni roztworu standardowego kwasu w kolbie odbiorczej.

Przenieść przy pomocy skalibrowanej pipety, jak przedstawiono w tabeli 1 metody 2.1 (wariant a), podwielokrotną część klarownego roztworu do kolby destylacyjnej aparatu. Dodać 350 ml wody, 20 ml 30 % roztworu kwasu siarkowego (pozycja 4.4) zamieszać, i dodać 5 g zredukowanego żelaza (pozycja 4.5). Przemyć szyjkę kolby kilkoma mililitrami wody i umieścić w szyjce kolby, mały lejek o długiej nóżce. Ogrzać we wrzącej wodzie przez godzinę, a następnie przemyć nóżkę lejka kilkoma mililitrami wody.

Zachowując ostrożność, by zapobiec jakimkolwiek stratom amoniaku, dodać do zawartości kolby destylacyjnej 50 ml stężonego roztworu wodorotlenku sodowego (pozycja 4.6) lub, w przypadkach gdy użyto 20 ml kwasu solnego (1 + 1) (pozycja 4.1) do rozpuszczenia próbki, 60 ml stężonego roztworu wodorotlenku sodowego (pozycja 4.6). Złożyć aparat destylacyjny. Destylować amoniak zgodnie z procedurą opisaną w metodzie 2.1.

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę (z pominięciem próbki) w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, używając podwielokrotną część świeżo przygotowanego roztworu azotanu sodowego (pozycja 4.9) zawierającego 0,045-050 g azotu.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Wyrazić wynik analizy jako procent azotu azotanowego lub łącznie amoniakalnego i azotanowego azotu w nawozie przyjętym do analizy.

Metoda 2.2.2

OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO I AMONIAKALNEGO ZGODNIE Z METODĄ ARNDA

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu azotanowego i amoniakalnego poprzez redukcję zgodnie z metodą Arnda (modyfikowaną dla każdego z wariantów a, b i c).

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Patrz metoda 2.2.1.

3. ZASADA

Redukcja azotanów i azotynów do amoniaku w neutralnym roztworze wodnym za pomocą stopu metalu złożonego z 60 % Cu i 40 % Mg (stop Arnda) w obecności chlorku magnezu.

Destylacja amoniaku i oznaczenie wydzielonego amoniaku w znanej objętości wzorcowego kwasu siarkowego. Miareczkowanie nadmiaru kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego lub potasowego.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda, wolna od dwutlenku węgla I wszystkich związków azotowych.

4.1.	Rozcieńczony kwas solny: jedna objętość HCl (d = 1, 18) plus jedna objętość wody.
4.2.	Kwas siarkowy: 0,1 N	}
4.3.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolnego od węglanów: 0,1 N	} dla wariantu a. } }
4.4.	Kwas siarkowy: 0,2 N	}
4.5.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolnego od węglanów: 0,2 N	} dla wariantu b (patrz uwaga 2, metoda 2.1). } }
4.6.	Kwas siarkowy: 0,5 N	}
4.7.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolnego od węglanów: 0,5 N	}dla wariantu c (patrz uwaga 2, Metoda 2.1). }
4.8.	Roztwór wodorotlenku sodowego: w przybliżeniu 2 N.
4.9.	Stop Arnda do analizy: sproszkowany tak by przeszedł przez sito ze szczelinami mniejszymi niż 1 mm kwadratowy.
4.10.	20 % roztwór chlorku magnezu.
	Rozpuścić 200 g chlorku magnezowego (MgCl2 6H2O) w około 600-700 ml wody w jednolitrowej płaskodennej kolbie. Dla zapobieżenia pienieniu dodać 15 g siarczanu magnezu (MgSO4 7H2O). Po rozpuszczeniu się dodać 2 g tlenku magnezu i kilka granulek pumeksu przeciw burzliwemu wrzeniu, zatężyć zawiesinę poprzez gotowanie do 200 ml, do momentu odpędzenia jakichkolwiek śladów amoniaku z odczynników. Schłodzić, dopełnić objętość do jednego litra i przefiltrować.
4.11.	Roztwory wskaźnikowe.

4.11.1. Wskaźnik mieszany.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0,1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną część A z dwiema częściami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.11.2. Roztwór wskaźnika czerwieni metylowej.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.11.3. Roztwór wskaźnika czerwień Kongo.

Rozpuścić 3 g czerwieni Kongo w jednym litrze gorącej wody i przefiltrować, jeśli konieczne po ostudzeniu. Niniejszy wskaźnik stosuje się zamiast dwóch opisanych powyżej, w neutralizacji ekstraktu kwasowego przed destylacją, stosując 0,5 ml na 100 ml cieczy do neutralizacji.

4.12. Granulki pumeksowe przeciw burzliwemu wrzeniu, przemyte kwasem solnym i wyprażone.

4.13. Azotan sodowy do analizy.

5. APARATURA

Patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. METODA ANALIZY

7.1. Przygotowanie roztworu do analizy.

Patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

7.2. Analiza roztworu

Zgodnie z wybranym wariantem, umieścić w kolbie odbiorczej dokładnie odmierzoną ilość wzorcowego kwasu siarkowego, jak wskazano w tabeli 1 metody 2.1. Dodać odpowiednią ilość wybranego roztworu wskaźnikowego (pozycja. 4.11.1 lub 4.11.2). i na końcu wystarczającą ilość wody do uzyskania objętości co najmniej 50 ml. Końcówka rury przedłużacza skraplacz musi być poniżej powierzchni roztworu wzorcowego kwasu w kolbie odbiorczej.

Pobrać przy pomocy skalibrowanej pipety, zgodnie z tabelą 1, podwielokrotną część klarownego roztworu i umieścić w kolbie destylacyjnej aparatu.

Dodać wystarczającą ilość wody do uzyskania objętości całkowitej około 350 ml (patrz uwaga 1), 10 g stopu Arnda (pozycja 4.9), 50 ml roztworu chlorku magnezowego (pozycja 4.10) i kilka kawałków pumeksu (pozycja 4.12). Szybko podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego. Ogrzewać delikatnie przez około 30 minut. Następnie zwiększyć grzanie do destylacji amoniaku. Kontynuować destylację przez około godzinę. Po tym czasie pozostałość w kolbie powinna mieć konsystencję syropu. Po zakończeniu destylacji zmiareczkować ilość nadmiarowego kwasu w kolbie odbiorczej zgodnie z procedurą metody 2.1.

Uwaga 1

Kiedy roztwór próbki jest kwaśny (po dodaniu 20 ml HCl (1 + 1) (pozycja 4.1) do rozpuszczenia próbki) podwielokrotna część wzięta do analizy jest neutralizowana w następujący sposób: do kolby destylacyjnej zawierającej pobraną podwielokrotną część dodać około 250 ml wody, niezbędną ilość jednego ze wskaźników (pozycja. 4.11.1, 4.11.2, 4.11.3) i starannie wytrząsnąć.

Neutralizować 2 N roztworem wodorotlenku sodowego (pozycja 4.8) i zakwasić ponownie kroplą kwasu solnego (1 + 1) (pozycja 4.1). Następnie postępować jak wskazano w pozycji 7.2 (druga linia).

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, używając świeżo przygotowanego roztworu azotanu sodowego (pozycja 4.13) zawierającego 0,050-0,150 g azotu azotanowego w zależności od wybranego wariantu.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Patrz metoda 2.2.1.

Metoda 2.2.3

OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO I AMONIAKALNEGO ZGODNIE Z METODĄ DEVARDA

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu azotanowego i amoniakalnego poprzez redukcję zgodnie z metodą Devarda (modyfikowaną dla każdego z wariantów a, b i c).

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Patrz metoda 2.2.1.

3. ZASADA

Redukcja azotanów i azotynów do amoniaku w silnie alkalicznym roztworze wodnym za pomocą stopu metalu złożonego z 45 % Al, 5 % Zn i 50 % Cu (stop Devarda). Destylacja amoniaku i oznaczenie wydzielonego amoniaku w znanej objętości wzorcowego kwasu siarkowego. Miareczkowanie nadmiaru kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego lub potasowego.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda, wolna od dwutlenku węgla i wszystkich związków azotowych.

4.1.	Rozcieńczony kwas solny: jedna objętość HCl (d = 1, 18) plus jedna objętość wody.
4.2.	Kwas siarkowy: 0,1 N	}
4.3	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,1 N	}dla wariantu a. }
4.4.	Kwas siarkowy: 0,2 N	} dla wariantu b (patrz
4.5.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,2 N	} uwaga 2, metoda 2.1).
4.6.	Kwas siarkowy: 0,5 N	}
4.7.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,5 N	} dla wariantu c (patrz } uwaga 2, metoda 2.1).
4.8.	Stop Devarda do analiz.
	Sproszkowany tak, że 90-100 % przechodzi przez sito o szczelinach mniejszych niż 0,25 mm kwadratowego, 50-75 % przechodzi przez sito o szczelinach mniejszych niż 0,075 mm kwadratowego. Zalecane są opakowania butelkowe zawierające maksimum 100 g.
4.9.	Roztwór wodorotlenku sodowego, około 30 % NaOH (d = 1,33), wolny od amoniaku.
4.10.	Roztwory wskaźników.

4.10.1. Wskaźnik mieszany.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0, 1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną część A z dwiema częściami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.10.2. Wskaźnik czerwień metylowa.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba.

Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.11. Etanol, 95-96 %.

4.12. Azotan sodowy do analiz.

5. APARATURA

Patrz metoda 2.1.

5.1. Aparat destylacyjny składający się z kulistej kolby o odpowiedniej objętości, podłączonej do skraplacza rurą destylacyjną z głowicą przeciwrozbryzgową, wyposażoną dodatkowo w łapacz pęcherzyków na kolbie odbiorczej dla zapobieżenia jakimkolwiek stratom amoniaku.

Typ aparatu zatwierdzonego dla niniejszego oznaczenia, jest reprodukowany, z pokazaniem wszystkich szczegółów konstrukcyjnych, na rysunku 5.

5.2. Pipety 10, 20, 25, 50, 100 i 200 ml.

5.3. Kolba miarowa 500-ml.

5.4. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obrotów na minutę).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu do analizy

Patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

7.2. Analiza roztworu

Ilość azotu azotanowego obecnego w podwielokrotności roztworu nie może przekraczać maksymalnej ilości wyrażonej w tabeli 1.

Zgodnie z wybranym wariantem, umieścić w kolbie odbiorczej dokładnie odmierzoną ilość standartowego kwasu siarkowego jak wskazano w tabeli 1. Dodać odpowiednie ilości wybranego roztworu wskaźnika (pozycja 4.10.1 lub 4.10.2) i na końcu, wystarczającą ilość wody do uzyskania objętości 50 ml. Końcówka rury przedłużacza skraplacza musi być poniżej powierzchni roztworu. Napełnić łapacz pęcherzyków wodą destylowaną.

Używając precyzyjnej pipety, pobrać podwielokrotną część, jak wskazano w tabeli 1 metody 2.1.Umieścić ją w kolbie destylacyjnej.

Dodać dostateczną ilość wody do kolby destylacyjnej do uzyskania objętości 250-300 ml, 5 ml etanolu (pozycja 4.11) i 4 g stopu Devarda (pozycja 4.8). (patrz uwaga 2).

Podejmując niezbędne środki ostrożności by zapobiec stratom amoniaku, dodać do kolby około 30 ml roztworu 30 % wodorotlenku sodowego (pozycja 4.9) i na końcu, w przypadku kwasowego rozpuszczania próbki, dodatkową ilość wystarczającą do zneutralizowania ilości kwasu solnego (pozycja 4.1), obecnego w podwielokrotnej części pobranej do analizy. Podłączyć kolbę destylacyjną do aparatury, zapewniając szczelność połączeń. Ostrożnie wstrząsnąć kolbę dla wymieszania zawartości.

Podgrzewać delikatnie, tak by uwalnianie wodoru znacznie się zmniejszało w ciągu około pół godziny, a roztwór zaczął wrzeć. Kontynuować destylację, tak zwiększając podgrzewanie, by co najmniej 200 ml cieczy destylowało w ciągu około 30 minut (nie przedłużać destylacji do ponad 45 minut).

Po zakończeniu destylacji, rozłączyć kolbę odbiorczą od aparatury, starannie przemyć rurę przedłużacza i łapacz pęcherzyków, załączając popłuczyny do kolby do miareczkowania. Miareczkować nadmiar kwasu zgodnie z procedurą w metodzie 2.1.

Uwaga 2

W obecności soli wapnia, takich jak azotan wapnia i azotan wapniowo-amonowy, jest konieczne dodanie przed destylacją na każdy gram próbki obecnej w podwielokrotnej części, 0,700 g fosforanu sodowego (Na₂HPO₄ 2H₂O) w celu zapobieżenia tworzeniu się Ca(OH)₂.

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, używając świeżo przygotowanego roztworu azotanu sodowego (pozycja 4.12) zawierającego 0,050-0,150g azotu azotanowego w zależności od wybranego wariantu.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Patrz metoda 2.2.1.

grafika

Rysunek 5

Legenda do rysunku 5

a) Kolba kulista z długą szyjką 750-ml (1.000 ml) z dzwonowym rozszerzeniem.

b) Rura destylacyjna z głowicą przeciwrozbryzgową i sferycznym łącznikiem nr 18 na wyjściu.

c) Łącznik rurowy ze sferycznym łącznikiem nr 18 na wejściu, i stożkowym łapaczem kropel na wyjściu (zamiast sferycznego łącznika można użyć odpowiedniego połączenia gumowego).

d) Skraplacz z sześciokrotnym rozszerzeniem kulistym i szklaną rurą przedłużacza montowana na gumowej zatyczce trzymającej łapacz pęcherzyków.

e) Kolba odbiorcza 750-ml.

f) Łapacz pęcherzyków zapobiegający stratom amoniaku.

Wyposażenie jest wykonane ze szkła borokrzemianowego.

Metoda 2.3

OZNACZANIE AZOTU OGÓLNEGO

Metoda 2.3.1

OZNACZANIE AZOTU OGÓLNEGO W CYJANAMIDZIE WAPNIOWYM BEZAZOTANOWYM

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu ogólnego w bezazotanowym cyjanamidzie wapniowym.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wyłącznie do cyjanamidu wapniowego (bezazotanowego).

3. ZASADA

Po roztwarzaniu Kjeldahl'a, utworzony azot amoniakalny jest wypierany przez wodorotlenek sodowy, zbierany i oznaczany we wzorcowym roztworze kwasu siarkowego.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda, wolna od dwutlenku węgla i wszystkich związków azotowych.

4.1.	Rozcieńczony kwas siarkowy (d = 1,54): jedna objętość kwasu siarkowego (d = 1,84) plus jedna objętość wody.
4.2.	Siarczan potasu do analizy.
4.3.	Tlenek miedzi (CuO): 0,3-0,4 g dla każdego oznaczenia lub równoważna ilość siarczanu miedziowego pięciowodnego, 0,95-1,25 g dla każdego oznaczenia.
4.4.	Roztwór wodorotlenku sodowego, około 30 % NaOH (d = 1,33), wolny od amoniaku.	dla wariantu a (patrz metoda 2.1).
4.5.	Kwas siarkowy: 0,1 N	} } dla wariantu a
4.6.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego; wolny od węglanów: 0,1 N	}(patrz metoda 2.1). }
4.7.	Kwas siarkowy: 0,2 N	}
4.8.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego; wolny od węglanów: 0,2 N	} dla wariantu b } (patrz uwaga 2, } metoda 2.1).
4.9.	Kwas siarkowy: 0,5 N	}
4.10.	Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego; wolny od węglanów: 0,5 N	} dla wariantu c } (patrz uwaga 2, } metoda 2.1).
4.11.	Roztwory wskaźnikowe.

4.11.1. Wskaźnik mieszany.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0,1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną objętość A z dwiema objętościami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.11.2. Wskaźnik czerwień metylowa.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.12. Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

4.13. Tiocyjanian potasu do analizy.

5. APARATURA

5.1. Aparat destylacyjny, patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

5.2. Kolba Kjeldahl'a o długiej szyjce, odpowiedniej pojemności.

5.3. Pipety 50, 100 i 200 ml.

5.4. Kolba miarowa 250-ml.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu

Odważyć, z dokładnością 0,001 g, 1 gram próbki i umieścić w kolbie Kjeldahl'a. Dodać 50 ml rozcieńczonego kwasu siarkowego (pozycja 4.1), 10-15 g siarczanu potasu (pozycja 4.2) i zalecany katalizator (pozycja 4.3). Ogrzewać powoli do odseparowania wody, gotować delikatnie dwie godziny, pozwolić ostygnąć i rozcieńczyć 100-150 ml wody. Ochłodzić ponownie, przenieść ilościowo zawiesinę do kolby miarowej 250 ml, dopełnić wodą, wstrząsnąć, i przefiltrować przez suchy filtr do suchej kolby.

7.2. Analiza roztworu

Przenieść pipetą, zgodnie z wybranym wariantem (patrz metoda 2.1), 50, 100 lub 200 ml tak otrzymanego roztworu i destylować amoniak jak opisano w metodzie 2.1, dodając dostateczną ilość roztworu NaOH (pozycja 4.4) dla zapewnienia znacznego nadmiaru.

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę (z pominięciem próbki) w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, używając podwielokrotną część wzorcowego roztworu tiocyjanianu potasowego (pozycja 4.13), o stężeniu zbliżonym do stężenia azotu w próbce.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Wyrazić wynik jako procent azotu (N) zawarty w nawozie pobranym do analizy.

Wariant a: % N = (50 - A) × 0,7.

Wariant b: % N = (50 - A) × 0,7.

Wariant c: % N = (35 - A) × 0,875.

Metoda 2.3.2

OZNACZANIE AZOTU OGÓLNEGO W CYJANAMIDZIE WAPNIOWYM ZAWIERAJĄCYM AZOTANY

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu ogólnego w cyjanamidzie wapniowym.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Metoda jest przeznaczona dla cyjanamidu wapniowego zawierającego azotany.

3. ZASADA

Proste zastosowanie metody Kjeldahl'a do cyjanamidu wapniowego zawierającego azotany nie może być stosowane. Z tego powodu azot azotanowy redukuje się do amoniaku metalicznym żelazem i chlorkiem cyny przed roztwarzaniem Kjeldahl'a.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda, wolna od dwutlenku węgla i wszystkich związków azotowych.

4.1.	Kwas siarkowy (d = 1,84).
4.2.	Sproszkowane żelazo zredukowane w wodorze.
4.3.	Siarczan potasu, drobno sproszkowany do analizy.
4.4.	Roztwór wzorcowy kwasu siarkowego: 0,1 N	}
4.5.	Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,1 N	}dla wariantu a (patrz } metoda 2.1).
4.6.	Roztwór wzorcowy kwasu siarkowego: 0,2 N	}
4.7.	Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,2 N	}dla wariantu b (patrz } uwaga 2, metoda 2.1).
4.8.	Roztwór wzorcowy kwasu siarkowego: 0,5 N	}
4.9.	Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,5 N	} Dla wariantu c (patrz } uwaga 2, metoda 2.1).
4.10.	Roztwory wskaźników.

4.10.1. Wskaźnik mieszany.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0, 1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną część A z dwiema częściami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.10.2. Wskaźnik czerwień metylowa.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95% etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.11. Roztwór chlorku cyny.

Rozpuścić 120 g SnCl₂ · 2H₂O w 400 ml stężonego kwasu solnego (d = 1,18) i dopełnić do jednego litra wodą. Roztwór musi być całkowicie klarowny i przygotowany bezpośrednio przed użyciem.

Podstawą jest sprawdzenie siły redukującej chlorku cyny.

Uwaga

Rozpuścić 0,5 g SnCl₂ · 2H₂O w 2 ml stężonego kwasu solnego (d = 1,18) i dopełnić wodą do 50 ml.

Następnie dodać 5 g soli Rochelle (winian sodowo-potasowy) i wystarczającą ilość diwęglanu sodowego do analizy, do roztworu do pojawienia się alkalicznej reakcji pokazywanej przez sprawdzenie papierkiem lakmusowym.

Miareczkować 0,1 N roztworem jodu w obecności roztworu skrobi jako wskaźnika.

1 ml roztworu jodu 0,1 N odpowiada 0,01128 g SnCl₂ · 2H₂O.

Co najmniej 80% całkowitej ilości cyny obecnej w roztworze przygotowanym w ten sposób, musi być w postaci dwuwartościowej. Użyć do miareczkowania co najmniej 35 ml roztworu jodu 0,1 N.

4.12. Roztwór wodorotlenku sodowego zawierający około 30% NaOH (d = 1,33), wolny od amoniaku.

4.13. Wzorcowy roztwór azotanowo-amoniakalny.

Odważyć 2,5 g azotanu potasu do analizy i 10,16 g siarczanu amonu do analizy i umieścić je w 250 ml kolbie miarowej. Rozpuścić w wodzie i dopełnić do 250 ml. 1 ml niniejszego roztworu zawiera 0,01 g azotu.

4.14. Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

5. APARATURA

Patrz metoda 2.3.1.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu

Odważyć z dokładnością 0,001 g, 1 g próbki i umieścić w kolbie Kjeldahl'a. Dodać 0,5 g sproszkowanego żelaza (pozycja 4.2) i 50 ml roztworu chlorku cynowego (pozycja 4.11), zamieszać i odstawić na pół godziny. Podczas czasu odstawienia zamieszać ponownie po 10 i 20 minutach. Następnie dodać 10 g siarczanu potasowego (pozycja 4.3) i 30 ml kwasu siarkowego (pozycja 4.1). Gotować i obserwować proces przez godzinę po pojawieniu się białych dymów. Zostawić do ochłodzenia i rozcieńczyć od 100-150 ml wody. Przenieść zawiesinę ilościowo do 250 ml kolby miarowej, ochłodzić, dopełnić wodą do objętości, zamieszać i przefiltrować przez suchy filtr do suchego zbiornika. Zamiast następnie dekantacji zawiesiny w celu zastosowania wariantu a, b lub c, stosowanej w metodzie 2.1, azot amoniakalny w niniejszym roztworze, można także destylować bezpośrednio, po dodaniu wystarczającej ilości wodorotlenku sodowego, dla zapewnienia dużego nadmiaru (pozycja 4.12).

7.2. Analiza roztworu

Przenieść pipetą, zgodnie z wariantem a, b lub c użytych w metodzie 2.1, odpowiednio 50, 100 lub 200 ml otrzymanego w ten sposób roztworu. Destylować amoniak zgodnie z procesem opisanym w metodzie 2.1, zwracając uwagę na dodanie do destylacyjnej kolby wystarczającej ilości roztworu wodorotlenku sodowego (pozycja 4.12) dla zapewnienia dużego nadmiaru.

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę (z pominięciem próbki) w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, stosując wzorcowy roztwór zawierający ilości azotu azotanowego i amoniakalnego porównywalne do ilości azotu azotanowego i cyjanamidowego zawartego w znitrowanym cyjanamidzie wapniowym.

W tym celu umieść 20 ml wzorcowego roztworu (pozycja 4.13) w kolbie Kjeldahl'a.

Przeprowadzić analizę zgodnie z metodą opisaną w pozycji. 7.1 i 7.2.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Wyrazić wynik jako procent azotu (N) zawarty w nawozie pobranym do analizy.

Wariant a: % N = (50 - A) × 0,7.

Wariant b: % N = (50 - A) × 0,7.

Wariant c: % N = (35 - A) × 0,875.

Metoda 2.3.3

OZNACZENIE AZOTU OGÓLNEGO W MOCZNIKU

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu ogólnego w moczniku.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Niniejsza metoda jest stosowana wyłącznie do mocznikowych nawozów, które są wolne od azotanów.

3. ZASADA

Mocznik jest przekształcany ilościowo w amoniak poprzez gotowanie w obecności kwasu siarkowego.

Uzyskany w ten sposób amoniak jest destylowany ze środowiska alkalicznego, a destylat zbierany w nadmiarze wzorcowego kwasu siarkowego. Nadmiarowy kwas jest miareczkowany przez wzorcowy roztwór alkaliczny.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda, wolna od dwutlenku węgla i wszystkich związków azotowych.

4.1.	Kwas siarkowy stężony (d = 1,84).
4.2.	Roztwór wodorotlenku sodowego, około 30% NaOH (d = 1,33), wolny od amoniaku.
4.3.	Roztwór wzorcowy kwasu siarkowego: 0,1 N	}
4.4.	Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,1 N	} dla wariantu a } (patrz metoda 2.1).
4.5.	Roztwór wzorcowy kwasu siarkowego: 0,2 N	}
4.6.	Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,2 N	} dla wariantu b } (patrz uwaga 2, } metoda 2.1).
4.7.	Roztwór wzorcowy kwasu siarkowego: 0,5 N	}
4.8.	Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego, wolny od węglanów: 0,5 N	} dla wariantu c } (patrz uwaga 2, } metoda 2.1).
4.9.	Roztwory wskaźników.

4.9.1. Mieszany wskaźnik.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0, 1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną objętość A z dwiema objętościami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.9.2. Wskaźnik czerwień metylowa.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95% etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.10. Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

4.11. Mocznik do analizy.

5. APARATURA

5.1. Aparat do destylacji, patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

5.2. Kolba miarowa 500-ml.

5.3. Pipety 25, 50 i 100 ml.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu

Odważyć z dokładnością 0,001 g, 2,5 g przygotowanej próbki, umieścić w 300-ml kolbie Kjeldahl'a i zwilżyć 20 ml wody. Wmieszać 20 ml stężonego kwasu siarkowego (pozycja 4.1) i dodać kilka granulek szklanych dla zabezpieczenia przed pryskaniem. Dla zapobieżenia rozpryskom, umieścić szklany lejek o długiej nóżce w szyjce kolby. Ogrzewać, początkowo powoli, następnie podnieść grzanie do momentu pojawienia się białych dymów (30-40 minut).

Schłodzić i rozcieńczyć od 100-150 ml wody. Ilościowo przenieść do 500-ml kolby wolumetrycznej, odrzucając jakiekolwiek osady. Pozwolić ostygnąć w temperaturze pokojowej. Dopełnić do objętości wodą, wymieszać i jeśli konieczne, przefiltrować przez suchy filtr do suchego odbieralnika.

7.2. Analiza roztworu

Za pomocą precyzyjnej pipety, przenieść 25, 50 lub 100 ml otrzymanego w ten sposób roztworu do kolby destylacyjnej, zgodnie z wybranym wariantem (patrz metoda 2.1). Destylować amoniak jak opisano w metodzie 2.1, dodając wystarczająco NaOH (d = 1,33) (pozycja 4.2) do kolby destylacyjnej zapewniając znaczny nadmiar.

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę (z pominięciem próbki) w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, używając podwielokrotną część świeżo przygotowanego roztworu mocznika (pozycja 4.11).

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Wyrazić wynik jako procent azotu (N) zawarty w nawozie pobranym do analizy.

Wariant a: % N = (50 - A) × 1,12.

Wariant b: % N = (50 - A) × 1,12.

Wariant c: % N = (35 - A) × 1,40.

Metoda 2.4

OZNACZANIE AZOTU CYJANAMIDOWEGO

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania azotu ogólnego w cyjanamidzie.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Mieszaniny cyjanamidu wapniowego i cyjanamidu wapniowego/azotany.

3. ZASADA

Cyjanamidowy azot jest strącany jako kompleks srebra i oznaczany w osadzie metodą Kjeldahl'a.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda, wolna od dwutlenku węgla i wszystkich związków azotowych.

4.1. Lodowaty kwas octowy.

4.2. Roztwór amoniaku zawierający wagowo 10 % gazowego amoniaku (d = 0,96).

4.3. Amoniakalny roztwór srebra, zgodnie z Tollensem.

Zmieszać 500 ml 10 % roztworu azotanu srebra (AgNO₃) w wodzie, z 500 ml 10 % amoniakiem (pozycja 4.2).

Nie wystawiać niepotrzebnie na światło, ciepło lub powietrze. Zwykle roztwór utrzymuje swe właściwości poprzez lata. Tak długo jak roztwór jest klarowny, odczynnik jest dobrej jakości.

4.4. Stężony kwas siarkowy (d = 1,84).

4.5. Siarczan potasu do analizy.

4.6. Tlenek miedzi (CuO), 0,3-0,4 g dla każdego oznaczenia lub równoważna ilość pięciowodnego siarczanu miedzi 0,95-1,25 g dla każdego oznaczenia.

4.7. Roztwór wodorotlenku sodowego, około 30 % NaOH (d = 1,33), wolnego od amoniaku.

4.8. Kwas siarkowy: 0,1 N.

4.9. Roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego: 0,1 N.

4.10. Roztwory wskaźnikowe.

4.10.1. Mieszany wskaźnik.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0,1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną objętość A z dwiema objętościami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.10.2. Wskaźnik czerwień metylowa.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.11. Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

4.12. Tiocyjanian potasowy do analizy.

5. APARATURA

5.1. Aparat do destylacji, patrz metoda 2.1 "Oznaczanie azotu amoniakalnego".

5.2. Kolba miarowa 500-ml (Stohmann'a).

5.3. Kolba Kjeldahl'a z długą szyjką o odpowiedniej pojemności (300-500 ml).

5.4. Pipeta 50-ml.

5.5. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obrotów na minutę).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Środki ostrożności

Stosując jakiekolwiek roztwory srebra amoniakalnego należy nosić okulary ochronne. Jeśli tylko cienkie warstwy uformują się na powierzchni cieczy, może nastąpić wybuch wskutek mieszania, zatem istotne jest zachowanie największej ostrożności.

7.2. Przygotowanie roztworu do analizy

Odważyć, z dokładnością 0,001 g, próbkę 2,5 g i umieścić w małym szklanym moździerzu. Mielić próbkę trzy razy z wodą, odlewać wodę po każdym mieleniu do 500 ml kolby miarowej Stohmann'a.

Przenieść ilościowo próbkę do 500 ml kolby miarowej Stohmann'a, myjąc tłuczek, moździerz i lejek wodą. Dopełnić wodą do około 400 ml. Dodać 15 ml kwasu octowego (pozycja 4.1). Wytrząsać na obrotowej wytrząsarce (pozycja 5.5) przez dwie godziny.

Dopełnić do 500 ml wodą, wymieszać i przefiltrować.

Przeprowadzić analizę tak szybko, jak to możliwe.

7.3. Analiza roztworu

Przenieść 50 ml filtratu do zlewki 250 ml.

Dodać roztworu amoniaku (pozycja 4.2) do lekkiego zalkalizowania i dodać 30 ml ciepłego amoniakalnego azotanu srebra (pozycja 4.3) w celu wytrącenia żółtego cyjanamidowego kompleksu srebra.

Odstawić na noc, przefiltrować i umyć osad zimną wodą, by był całkowicie wolny od aminiaku.

Umieścić filtr i osad, jeszcze mokry w kolbie Kjeldahl, dodać 10-15 g siarczanu potasowego (pozycja 4.5), katalizator (pozycja 4.6) w zalecanych proporcjach, następnie 50 ml wody i 25 ml stężonego kwasu siarkowego (pozycja 4.4).

Ogrzewać kolbę powoli, co chwilę delikatnie wstrząsać, aż zawartość zacznie wrzeć. Zwiększyć grzanie, gotować do momentu, gdy zawartość kolby stanie się bezbarwna lub bladozielona.

Kontynuować gotowanie przez godzinę, następnie odstawić do ostygnięcia.

Przenieść ciecz ilościowo z kolby Kjeldahl'a do kolby destylacyjnej, dodać kilka granulek pumeksu, przeciw burzliwemu wrzeniu (pozycja 4.11) i dopełnić wodą do całkowitej objętości około 350 ml.

Zamieszać i ostudzić.

Destylować amoniak zgodnie z metodą 2.1, wariant a, dodając wystarczającą ilość roztworu NaOH (pozycja 4.7) dla zapewnienia obecności znacznego nadmiaru.

7.4. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę (z pominięciem próbki) w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.5. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem analiz, sprawdzić, czy aparatura pracuje poprawnie, i że zastosowano właściwą metodę, używając podwielokrotną część wzorcowego roztworu tiocyjanianu potasowego (pozycja 4.12) odpowiadającego 0,05 g azotu.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Wyrazić wynik jako procent azotu cyjanamidowego zawartego w nawozie otrzymanym do analizy.

% N = (50 - A) × 0,56.

Metoda 2.5

SPEKTROFOTOMETRYCZNE OZNACZANIE BIURETU W MOCZNIKU

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania biuretu w moczniku.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Metoda jest stosowana wyłącznie do mocznika.

3. ZASADA

W środowisku alkalicznym, w obecności winianu potasowo-sodowego, biuret i dwuwartościowa miedź tworzą fioletowy związek miedzi. Optyczna gęstość roztworu jest mierzona przy długości fali około 546 nm (nanometr).

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub demineralizowana, wolna od dwutlenku węgla i amoniaku. Jakość tej wody jest szczególnie ważna w niniejszym oznaczeniu.

4.1. Metanol.

4.2. Roztwór kwasu siarkowego, około 0,1 N.

4.3. Roztwór wodorotlenku sodowego, około 0,1 N.

4.4. Alkaliczny roztwór winianu potasowo-sodowego.

W kolbie miarowej o pojemności jednego litra, rozpuścić 40 g wodorotlenku sodowego w 500 ml wody i odstawić do ochłodzenia. Dodać 50 g winianu potasowo-sodowego (NaKC₄H₄O₆ · 4H₂O). Dopełnić do kreski. Pozostawić na 24 godziny przed użyciem.

4.5. Roztwór siarczanu miedzi.

W jednolitrowej kolbie miarowej rozpuścić 15 g siarczanu miedzi.(CuSO₄ · 5H₂O) w 500 ml wody.

Dopełnić do kreski.

4.6. Świeżo przygotowany standartowy roztwór biuretu.

W 250-ml kolbie miarowej, rozpuścić 0,250 g czystego biuretu⁽¹⁾ wodzie. Dopełnić do 250 ml. 1 ml niniejszego roztworu zawiera 0,001 g biuretu.

4.7. Roztwór wskaźnika.

W kolbie miarowej 100-ml rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu, dopełnić wodą do 100 ml. Przefiltrować, jeśli pozostały jakiekolwiek nie rozpuszczone pozostałości.

5. APARATURA

5.1. Spektrofotometer lub fotometr z filtrami o czułości i dokładności umożliwiającej pomiary mniej niż 0,5 % T, zostały przedstawione⁽²⁾.

5.2. Kolby miarowe 100, 250 i 1.000 ml.

5.3. Pipety miarowe 2, 5, 10, 20, 25 i 50 ml, lub 25 ml biureta, miarowa do 0,05 ml.

5.4. Zlewka 250-ml.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie krzywej wzorcowej

Przenieść 0, 2, 5, 10, 20, 25 i 50 ml podwielokrotności roztworu wzorcowego biuretu (pozycja 4.6) w serię siedmiu kalibrowanych kolb 100 ml. Dopełnić te ilości do około 50 ml wodą, dodać kroplę wskaźnika (pozycja 4.7) i neutralizować, jeśli konieczne, kwasem siarkowym 0,1 N (pozycja 4.2). Dodać mieszając 20 ml alkalicznego roztworu winianu (pozycja 4.4), a następnie 20 ml roztworu siarczanu miedzi (pozycja 4.5).

Uwaga

Roztwory te należy odmierzyć dwiema precyzyjnymi biuretami, a jeszcze lepiej pipetami.

Dopełnić do 100 ml wodą destylowaną, zamieszać i odstawić na 15 minut przy temperaturze 30 ± 2ºC.

Stosując jako wzorzec roztwór biuretu "O", zmierzyć absorbancję każdego roztworu przy długości światła około 546 nm stosując naczyńka o odpowiedniej grubości.

Wykreślić krzywą odwzorowania, na osi rzędnych absorbancja i odpowiadające ilości biuretu, w miligramach na osi odciętych.

7.2. Przygotowanie roztworu do analizy

Zważyć z dokładnością 0,001 g, 10 g przygotowanej próbki; rozpuścić w około 150 ml wody w 250-ml kolbie miarowej i dopełnić do kreski. Przefiltrować, jeśli konieczne.

Uwaga 1

Jeśli próbka do analizy zawiera więcej niż 0,015 g azotu amoniakalnego, rozpuścić ją, w 250-ml zlewce, w 50 ml metanolu (pozycja 4.1). Zredukować przez odparowanie do objętości około 25 ml. Przenieść ilościowo do kolby miarowej 250-ml. Dopełnić do kreski wodą. Przefiltrować, jeśli konieczne, przez suchy karbowany filtr do suchego pojemnika.

Uwaga 2

Zniesienie opalescencji: jeśli jakakolwiek substancja koloidalna jest obecna, mogą powstać trudności podczas filtracji. Roztwór przeznaczony do analizy, w takim przypadku, przygotować jak następuje: rozpuścić próbkę do analizy w 150 ml wody, dodać 2 ml 1 N kwas solny, i przefiltrować roztwór przez dwa płaskie bardzo drobne filtry do kolby miarowej 250-ml. Przemyć filtry wodą i dopełnić do objętości. Kontynuować proces zgodnie z metodą opisaną w pozycji. 7.3 "Oznaczanie".

7.3. Oznaczanie

Zgodnie z przewidywaną zawartością biuretu, przenieść 25 lub 50 ml z roztworu wzmiankowanym w pozycji. 7.2 za pomocą pipety, umieść niniejszą ilość w kolbie miarowej 100-ml i zneutralizować jeśli konieczne odczynnikiem 0,1 N (pozycja. 4.2 lub 4.3) według wymagań, stosując czerwień metylową jako wskaźnik i dodać z tą samą dokładnością jak stosowano przy sporządzaniu krzywej wzorcowej, 20 ml alkalicznego roztworu winianu potasowo-sodowego (pozycja 4.4) i 20 ml roztworu miedzi (pozycja 4.5). Dopełnić do objętości, energicznie zamieszać i odstawić na 15 minut przy 30 ± 2 °C.

Następnie przeprowadzić fotometryczne pomiary i obliczyć ilość biuretu obecnego w moczniku.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

W przypadku gdy "C" jest wagą w miligramach biuretu, odczytać z rysunku krzywej wzorcowej, objętość "V" podwielokrotności:

9. DODATEK

"Jo" stanowi intensywność wiązki promieni monochromatycznych (o określonej długości fali) przed przejściem przez ośrodek przezroczysty, natomiast "J" stanowi intensywność tej wiązki po przejściu, zatem:

- transmisja:

- nieprzezroczystość

- gęstość optyczna (absorbancja): E = log O

- gęstość optyczna na jednostkę drogi optycznej:

- współczynnik absorbancji (gęstości optycznej) właściwej:

gdzie:

s = grubość warstwy w centymetrach.

c = stężenie w miligramach na litr.

k = Właściwy współczynnik dla każdej substancji w prawie Lamberta-Beera.

______

⁽¹⁾ Biuret oczyszcza się wpierw przez mycie roztworem amoniaku (10 %), następnie acetonem i suszeniem próżniowym.

⁽²⁾ Patrz pkt 9 "Dodatek".

Metody 2.6

OZNACZANIE RÓŻNYCH POSTACI AZOTU W TYCH SAMYCH PRÓBKACH

Metoda 2.6.1

OZNACZANIE RÓŻNYCH POSTACI AZOTU W TYCH SAMYCH PRÓBKACH, W NAWOZACH ZAWIERAJĄCYCH AZOT JAKO AZOTAN, AMONIAK, MOCZNIK I AZOT CYJANAMIDOWY

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania jakiejkolwiek postaci azotu w obecności każdej innej postaci.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Każdy nawóz przewidziany w dyrektywie 76/116/EWG zawierający azot w różnych postaciach.

3. ZASADA

3.1. Rozpuszczalny i nierozpuszczalny azot ogólny

Zgodnie z wykazem standardowych nawozów (załącznik I do dyrektywy 76/116/EWG), niniejsze oznaczenie stosuje się dla produktów zawierających cyjanamid wapniowy.

3.1.1. W nieobecności azotanów, próbka do badań jest mineralizowana bezpośrednio przez roztwarzanie Kjeldahl'a.

3.1.2. W obecności azotanów, próbka do badań jest mineralizowana przez roztwarzanie Kjeldahl'a po redukcji za pomocą metalicznego żelaza i chlorku cyny.

W obu przypadkach amoniak jest oznaczany zgodnie z metodą 2.1.

Uwaga

Jeśli analiza wykazuje zawartość nierozpuszczalnego azotu większą niż 0,5, stwierdza się, że nawóz zawiera inne formy nierozpuszczalnego azotu, nie umieszczone w wykazie dyrektywy 76/116/EWG.

3.2. Postacie rozpuszczalnego azotu

Oznaczenia z różnych podwielokrotności pobranych z tego samego roztworu próbki są następujące:

3.2.1. rozpuszczalny azot ogólny:

3.2.1.1 pod nieobecność azotanów, przez bezpośrednie roztwarzanie Kjeldahl'a,

3.2.1.2. w obecności azotanów, poprzez roztwarzanie Kjeldahl'a na podwielokrotnych częściach pobranych z roztworu po redukcji zgodnie z metodą Ulscha, amoniak jest oznaczany w obu przypadkach, jak opisano w metodzie 2.1;

3.2.2. rozpuszczalny azot ogólny, z wyjątkiem azotu azotanowego poprzez roztwarzanie Kjeldahl'a, po eliminacji azotu azotanowego w środowisku kwaśnym poprzez siarczan żelaza, amoniak jest oznaczany jak opisano w metodzie 2.1;

3.2.3. azot azotanowy poprzez różnicę:

3.2.3.1. pod nieobecność cyjanamidu wapnia, międzypozycja. 3.2.1.2 i 3.2.2 lub między rozpuszczalnym azotem ogólnym (pozycja 3.2.1.2) i sumą azotu amoniakalnego i azotu organicznego mocznikowego (pozycja. 3.2.4 + 3.2.5),

3.2.3.2. w obecności cyjanamidu wapnia, międzypozycja. 3.2.1.2 i 3.2.2 lub międzypozycja. 3.2.1.2 i sumą pozycja. 3.2.4 + 3.2.5 + 3.2.6;

3.2.4. azot amoniakalny:

3.2.4.1. wyłącznie w obecności azotu amoniakalnego i amoniakalnego plus azotanowego azotu, poprzez zastosowanie metody 1,

3.2.4.2. w obecności azotu mocznikowego i/lub azotu cyjanamidowego poprzez zimną destylację po wykonaniu nieznacznej alkalizacji, amoniak zostaje absorbowany we wzorcowym roztworze kwasu siarkowego i oznaczany jak opisano w metodzie 2.1;

3.2.5. azot mocznikowy:

3.2.5.1. przez przekształcenie stosując ureazę, w amoniak, który jest miareczkowany wzorcowym roztworem kwasu solnego,

lub

3.2.5.2. grawimetrycznie przez ksanthydrol: współstrącony biuret może być liczony z azotem mocznikowym bez większego błędu, jego zawartość pozostaje ogólnie niska w wielkościach bezwzględnych w mieszankach nawozów,

lub

3.2.5.3. poprzez różnicę zgodnie z następującą tabelą:

Przypadek	Azotanowy azot	Ammoniakalny azot	Cyjanamidowy azot	Różnica
1	Nieobecny	Obecny	Obecny	(3.2.1.1) - (3.2.4.2 + 3.2.6)
2	Obecny	Obecny	Obecny	(3.2.2) - (3.2.4.2 + 3.2.6)
3	Nieobecny	Obecny	Nieobecny	(3.2.1.1) - (3.2.4.2)
4	Obecny	Obecny	Nieobecny	(3.2.2) - (3.2.4.2)

3.2.6. azot cyjanamidowy, przez strącanie jako związek srebra, azot zostaje oszacowany w osadzie metodą Kjeldahl'a.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda.

4.1. Siarczan potasu do analiz.

4.2. Proszek żelaza, zredukowany wodorem (zalecana ilość żelaza musi być zdolna do redukcji co najmniej 50 mg azotu azotanowego).

4.3. Tiocyjanian potasowy do analiz.

4.4. Azotan potasowy do analiz.

4.5. Siarczan amonowy do analiz.

4.6. Mocznik do analiz.

4.7. Rozcieńczony kwas siarkowy 1 : 1 objętościowo.

4.8. Wzorcowy roztwór kwasu siarkowego: 0,2 N.

4.9. Stężony roztwór wodorotlenku sodowego, około 30 % (wag) NaOH, wolny od amoniaku.

4.10. Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego: 0,2 N, wolny od węglanów.

4.11. Roztwór chlorku cyny.

Rozpuścić 120 g SnCl₂ · 2H₂O w 400 ml stężonego kwasu solnego (d = 1,18) i dopełnić wodą do jednego litra. Roztwór musi być całkowicie klarowny i przygotowany bezpośrednio przed użyciem.

Uwaga

Ważne jest sprawdzenie siły redukującej chlorku cyny: rozpuścić 0,5 g SnCl₂ · 2H₂O w 2 ml stężonego kwasu solnego (d = 1,18) i dopełnić wodą do 50ml. Następnie dodać 5 g soli Rochelle (winian sodowopotasowy) i wystarczającą ilość diwęglanu sodowego do analizy, do roztworu do pojawienia się alkalicznej reakcji pokazywanej przez sprawdzenie papierkiem lakmusowym.

Miareczkować 0,1 N roztworem jodu w obecności roztworu skrobi jako wskaźnika.

1 ml roztworu jodu 0,1 N odpowiada 0,01128 g SnCl₂ · 2H₂O.

Co najmniej 80 % całkowitej ilości cyny obecnej w roztworze przygotowanym w ten sposób, musi być w postaci dwuwartościowej. Użyć do miareczkowania co najmniej 35 ml roztworu jodu 0,1 N.

4.12. Kwas siarkowy (d = 1,84).

4.13. Rozcieńczony kwas solny: 1 : 1 objętościowo.

4.14. Kwas octowy: 96-100%.

4.15. Roztwór kwasu siarkowego zawierającego około 30 % H₂SO₄ (wag).

4.16. Siarczan żelazawy, krystaliczny: Fe SO₄ · 7H₂O.

4.17. Wzorcowy roztwór kwasu siarkowego: 0,1 N.

4.18. Alkohol oktylowy.

4.19. Nasycony roztwór węglanu potasu.

4.20. Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego: 0,1 N (wolny od węglanów).

4.21. Nasycony roztwór wodorotlenku baru.

4.22. Roztwór węglanu sodu: 10 % (wag).

4.23. Kwas solny: 2 N.

4.24. Roztwór wzorcowy kwasu solnego: 0,1 N.

4.25. Roztwór ureazy.

Wykonać zawiesinę 0,5 g aktywnej ureazy w 100 ml wody destylowanej. Używając kwas solny 0,1 N (4,24), ustawić pH do 5,4, mierząc pH-metrem.

4.26. Ksanthydrol.

Roztwór 5 % w etanolu lub metanolu (pozycja 4.31) (nie używać produktów dających wysoką proporcję ciał nierozpuszczalnych). Roztwór może być przechowywany przez trzy miesiące, w dobrze zakorkowanej butelce, z dala od światła.

4.27. Tlenek miedzi (CuO): 0,3-0,4 g na oznaczenie lub równoważna ilość pięciowodnego siarczanu miedzi:

0,95-1,25 g na oznaczenie.

4.28. Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

4.29. Roztwory wskaźników.

4.29.1. Mieszany wskaźnik.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0,1 N i dopełnić wodą do jednego litra

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną objętość A z dwiema objętościami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.29.2. Wskaźnik czerwień metylowa.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.30. Papierki wskaźnikowe.

Lakmusowy, bromotymolowy niebieski (lub inne czułe na pH 6-8).

4.31. Etanol lub metanol: roztwór 95 %.

5. APARATURA

5.1. Aparat destylacyjny.

Patrz metoda 2.1.

5.2. Aparat do oznaczania azotu amoniakalnego zgodnie z techniką analityczną, określoną w pozycji 7.2.5.3 (patrz rysunek 6).

Aparat jest wykonany ze specjalnie ukształtowanego odbieralnika ze szklaną szyjką do dna, boczną szyjką, rury łączącej z głowicą przeciwrozbryzgową i prostopadłą rurę do wprowadzania powietrza. Rury mogą być podłączone do odbieralnika za pomocą gumowej zatyczki z prostymi otworami. Ważne jest, by nadać właściwy kształt końcówce rury wprowadzającej powietrze, ponieważ pęcherzyki gazu musza być właściwie rozłożone w całym roztworze zawartym w odbieralniku i absorberze. Najlepsze rozwiązanie składa się z małego kawałka o kształcie grzyba, o zewnętrznej średnicy 20mm i sześciu otworach 1mm wokół obwodu.

5.3. Aparat do oznaczania azotu mocznikowego zgodnie z techniką ureazy (pozycja 7.2.6.1).

Składa się on z 300 ml kolby Erlenmeyera, z oddzielnym wkraplaczem i małym absorberem (patrz rysunek 7).

5.4. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obr/min).

5.5. A pH-metr.

5.6. Regulowana suszarka.

5.7 Aparatura szklana:

- pipety 2, 5, 10, 20, 25, 50 i 100 ml,

- kolba Kjeldahl'a z długą szyjką 300 i 500 ml,

- kolby miarowe 100, 250, 500 i 1.000 ml,

- tygiel z filtrem ze spiekanego szkła, średnica porów, 5 do 15 μ,

- moździerze.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. TECHNIKA ANALITYCZNA

7.1. Rozpuszczalny i nierozpuszczalny azot ogólny

7.1.1. Pod nieobecność azotanów

7.1.1.1. Roztwarzanie

Odważyć z dokładnością 0,001 g, ilość próbki zawierającą najwyżej 100 mg azotu. Umieścić ją w kolbie destylacyjnego aparatu (pozycja 5.1). Dodać 10-15 g siarczanu potasu (pozycja 4.1), katalizatora (pozycja 4.27) oraz kilka granulek przeciw burzliwemu wrzeniu (pozycja 4.28). Dodać następnie 50 ml rozcieńczonego kwasu siarkowego (pozycja 4.7) i całkowicie zamieszać. Na początku delikatnie ogrzewać, mieszając od czasu do czasu, aż przestanie tworzyć się piana. Następnie podgrzewać tak, by ciecz regularnie wrzała i utrzymywać to wrzenie godzinę po tym jak roztwór stanie się klarowny, uważając, by żadna organiczna substancja nie przywarła do boków kolby. Pozwolić ostygnąć. Starannie dodać około 350 ml wody, mieszając. Upewnić się, że rozpuszczenie jest tak kompletne jak to możliwe. Pozwolić ostygnąć i podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1).

7.1.1.2. Destylacja amoniaku

Przenieść za pomocą precyzyjnej pipety do odbieralnika aparatu, 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N (pozycja 4.8). Dodać wskaźnik (pozycja 4.29.1 lub 4.29.2). Upewnić się, że końcówka skraplacza jest co najmniej 1cm poniżej poziomu roztworu.

Podjąć niezbędne środki ostrożności by zapobiec jakimkolwiek stratom amoniaku, starannie dodać do kolby destylacyjnej wystarczająco roztworu stężonego wodorotlenku sodowego (pozycja 4.9) by roztwór był silnie alkaliczny (120 ml ogólnie wystarcza; sprawdzić przez dodanie kilku kropli fenoloftaleiny. Pod koniec destylacji roztwór w kolbie musi być wyraźnie alkaliczny). Ustawić podgrzewanie kolby tak, by destylować 150 ml w pół godziny. Sprawdzić papierkiem wskaźnikowym (pozycja 4.30), czy destylacja została ukończona. Jeśli nie, destylować następne 50 ml i powtarzać sprawdzenie do momentu, gdy dodatkowy destylat będzie neutralny na wskazaniu papierka wskaźnikowego (pozycja 4.30). Następnie obniżyć odbieralnik, destylować kilka mililitrów więcej i spłukać końcówkę skraplacza. Miareczkować nadmiar kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku potasowego lub sodowego 0,2 N (pozycja 4.10) do zmiany barwy wskaźnika.

7.1.1.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę (z pominięciem próbki) w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.1.1.4. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do odbieralnika aparatu (pozycja 5.1), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N (pozycja 4,8),

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach.

7.1.2. W obecności azotanów

7.1.2.1. Sprawdzana próbka

Odważyć z dokładnością 0,001 g, ilość próbki zawierającą nie więcej niż 40 mg azotu azotanowego.

7.1.2.2. Redukcja azotanu

Wymieszać sprawdzaną próbkę z 50 ml wody w małym moździerzu. Przenieść z minimalną ilością wody destylowanej do 500-ml kolby Kjeldahl'a. Dodać 5 g zredukowanego żelaza (pozycja 4.2) i 50 ml roztworu chlorku cyny (pozycja 4.11). Wstrząsnąć i odstawić na pół godziny. Podczas odstawienia zamieszać ponownie po 10 i 20 minutach.

7.1.2.3. Roztwarzanie Kjeldahl'a

Dodać 30 ml kwasu siarkowego (pozycja 4.12), 5 g siarczanu potasu (pozycja 4.1), zalecaną ilość katalizatora (pozycja 4.27) i kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28). Ogrzewać delikatnie z kolbą delikatnie przechyloną. Podnosić ogrzewanie powoli i wstrząsać okresowo roztwór dla utrzymania zawiesiny mieszaniny: ciecz ciemnieje, a następnie klaruje się wraz z tworzeniem zielono-niebieskiej zawiesiny bezwodnego siarczanu żelazowego. Następnie kontynuować podgrzewanie przez godzinę po uzyskaniu klarownego roztworu, regulując je nastawą punktu na tarczy. Odstawić do ostygnięcia. Ostrożnie podnieść zawartość kolby w górę dodawaniem małych ilości wody w ilości 100 ml. Zamieszać i przenieść zawartość kolby do kolby miarowej 500-ml. Dopełnić wodą do objętości. Zamieszać. Przefiltrować przez suchy filtr do suchego odbieralnika.

7.1.2.4. Analiza roztworu

Przenieść za pomocą pipety do kolby aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1), podwielokrotną część zawierającą najwyżej 100 mg azotu. Rozcieńczyć do około 350 ml wodą destylowaną, dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28), podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego i kontynuować oznaczenie jak opisano w pozycji. 7.1.1.2.

7.1.2.5. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.1.1.3.

7.1.2.6. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez wprowadzenie do odbieralnika aparatu (pozycja 5.1) za pomocą pipety 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N (pozycja 4,8),

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej w pozycji 7.1.2.4.

7.2. Postacie rozpuszczalnego azotu

7.2.1. Przygotowanie roztworu do analizy

Odważyć z dokładnością 1 mg, 10 g próbki i umieścić w 500-ml kolbie miarowej.

7.2.1.1. W przypadku nawozów nie zawierających azotu cyjanoamidowego

Dodać do kolby 50 ml wody i następnie 20 ml rozcieńczonego kwasu solnego (pozycja 4.13). Wstrząsnąć i odstawić do zaprzestania wydzielania się dwutlenku węgla. Dodać 400 ml wody i wstrząsać pół godziny na obrotowej wstrząsarce (pozycja 5.4). Dopełnić do objętości wodą, zamieszać i przefiltrować przez suchy filtr do suchego odbieralnika.

7.2.1.2. W przypadku nawozów zawierających azot cyjanoamidowy

Dodać do kolby 400 ml wody i kilka kropel czerwieni metylowej (pozycja 4.29.2). Jeśli konieczne, zakwasić roztwór kwasem octowym (pozycja 4.14). Dodać 15 ml kwasu octowego (pozycja 4.14). Wstrząsać na obrotowej wstrząsarce przez dwie godziny (pozycja 5.4). Jeśli konieczne, ponownie zakwasić roztwór podczas operacji stosując kwas octowy (pozycja 4.14). Dopełnić do objętości wodą, zamieszać, przefiltrować niezwłocznie przez suchy filtr do suchego odbieralnika i niezwłocznie oznaczyć azot cyjanoamidowy.

W obu przypadkach, oznaczanie różnych rozpuszczalnych postaci azotu wykonuje się w tym samym dniu, w którym sporządza się roztwór, zaczynając od azotu cyjanoamidowego i azotu mocznikowego,

jeśli są obecne.

7.2.2. Całkowicie rozpuszczalny azot

7.2.2.1. Przy nieobecności azotanów

Odpipetować do 300-ml kolby Kjeldahl'a, podwielokrotność filtratu (pozycja. 7.2.1.1 lub 7.2.1.2), zawierającą najwyżej 100 mg azotu. Dodać 15 ml stężonego kwasu siarkowego (pozycja 4.12), 0,4 g tlenku miedzi lub 1,25 g siarczanu miedzi (pozycja 4.27) i kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28). Na początku podgrzewać delikatnie do rozpoczęcia roztwarzania, następnie podnieść temperaturę, aż ciecz stanie się bezbarwna lub lekko zielonkawa i pojawią się wyraźne białe dymy. Po schłodzeniu, przenieść ilościowo roztwór do kolby destylacyjnej, rozcieńczyć wodą do około 500 ml, i dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28). Podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1) i kontynuować oznaczanie jak opisano w pozycji 7.1.1.2.

7.2.2.2. W obecności azotanów

Odpipetować do 500-ml kolby Kjeldahl'a, podwielokrotność filtratu (pozycja. 7.2.1.1 lub 7.2.1.2), zawierającą najwyżej 100 mg azotu azotanowego. Na tym etapie analizowanie całkowitej ilości azotu nie jest ważne. Dodać 10 ml kwasu siarkowego 30 % (pozycja 4.15), 5 g zredukowanego żelaza (pozycja 4.2), i niezwłocznie przykryć erlenmayerkę szkłem zegarkowym. Ogrzewać delikatnie do rozpoczęcia stabilnej, niegwałtownej reakcji. W tym momencie przerwać grzanie i odstawić kolbę na co najmniej trzy godziny w temperaturze otoczenia. Za pomocą wody, przenieść ilościowo ciecz do kolby miarowej 250-ml, zostawiając nierozpuszczone żelazo - dopełnić kolbę wodą do kreski. Zamieszać gruntownie i przenieść precyzyjną pipetą do 300-ml kolby Kjeldahl'a, podwielokrotność filtratu, zawierającą najwyżej 100 mg azotu. Dodać 15 ml stężonego kwasu siarkowego (pozycja 4.12), 0,4 g tlenku miedzi lub 1,25 g siarczanu miedzi (pozycja 4.27) i kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28).

Najpierw podgrzać delikatnie do rozpoczęcia roztwarzania, następnie podnieść temperaturę, aż ciecz stanie się bezbarwna lub lekko zielonkawa i pojawią się wyraźne białe dymy. Po schłodzeniu, przenieść ilościowo roztwór do kolby destylacyjnej, rozcieńczyć wodą do około 500 ml, i dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28). Podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1) i kontynuować oznaczanie jak opisano w pozycji 7.1.1.2.

7.2.2.3. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.1.1.3.

7.2.2.4. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do odbieralnika aparatu (pozycja 5.1), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N (pozycja 4,8),

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej w 7.2.2.1 lub 7.2.2.2.

7.2.3. Rozpuszczalny azot ogólny z wyjątkiem azotu azotanowego

Odpipetować do 300-ml kolby Kjeldahl'a, podwielokrotność filtratu (pozycja 7.2.1.1 lub 7.2.1.2), zawierającą najwyżej 50 mg azotu do oznaczenia. Rozcieńczyć do 100 ml wodą,. Dodać 5g siarczanu żelazawego, 20 ml stężonego kwasu siarkowego (pozycja 4.1) i kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28). Najpierw podgrzać delikatnie do rozpoczęcia roztwarzania, następnie podnieść temperaturę, do pojawienia się wyraźnych białych dymów. Kontynuować roztwarzanie przez 15 minut. Przerwać grzanie, wprowadzić tlenek miedzi jako katalizator, i utrzymywać taką temperaturę, żeby emisja białych dymów zachodziła następne 10-15 minut. Po schłodzeniu, przenieść ilościowo roztwór z kolby Kjeldahl'a do kolby destylacyjnej aparatu (pozycja 5.1). Rozcieńczyć wodą do około 500 ml i dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28). Podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1) i kontynuować oznaczanie jak opisano w pozycji 7.1.1.2.

7.2.3.1. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.1.1.3.

7.2.3.2. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do odbieralnika aparatu (pozycja 5.1), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N (pozycja 4,8),

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do oznaczenia.

7.2.4. Azot azotanowy

7.2.4.1. W nieobecności cyjanoamidu wapniowego

Jest uzyskiwany poprzez różnicę między wynikami uzyskanymi w pozycji 7.2.2.4 i 7.2.3.2 i/lub wynikiem uzyskanym w pozycji 7.2.2.4 i sumą wyników uzyskanych w pozycji 7.2.5.2 lub 7.2.5.5 i pozycji 7.2.6.3 lub 7.2.6.5 lub 7.2.6.6.

7.2.4.2. W obecności cyjanoamidu wapniowego

Jest uzyskiwany poprzez różnicę między wynikami uzyskanymi w pozycji 7.2.2.4 i 7.2.3.2 i między wynikiem uzyskanym w pozycji 7.2.2.4 i sumą wyników uzyskanych w pozycji 7.2.5.5, 7.2.6.3 lub 7.2.6.5 lub 7.2.6.6 i 7.2.7.

7.2.5. Azot amoniakalny

7.2.5.1. Wyłącznie w obecności azotu amoniakalnego i azotu amoniakalnego plus azotanowego

Przenieść za pomocą pipety do kolby aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1), podwielokrotną część próbki filtratu (pozycja 7.2.1.1.) zawierającą najwyżej 100 mg azotu. Rozcieńczyć do około 350 ml wodą destylowaną, dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.28) dla ułatwienia wrzenia, podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego, dodać 20 ml roztworu wodorotlenku sodowego (pozycja 4.9) i destylować, jak opisano w pozycji 7.1.1.2.

7.2.5.2. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do odbieralnika aparatu(pozycja 5.1), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N (pozycja 4,8),

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do oznaczenia.

7.2.5.3. W obecności azotu mocznikowego i/lub azotu cyjanoamidowego

Przenieść za pomocą pipety do suchej kolby aparatu destylacyjnego (pozycja 5.2), podwielokrotną część próbki filtratu (pozycja. 7.2.1.1.lub 7.2.1.2) zawierającą najwyżej 20 mg azotu. Zmontować aparat. Odpipetować, do 300 ml kolby Erlenmayera, 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,1 N (pozycja 4.17) i wystarczająco wody destylowanej, by poziom cieczy był w przybliżeniu 5 cm powyżej otworu rury zasilającej. Wprowadzić poprzez boczną szyjkę kolby reakcyjnej, wodę destylowaną, tak, aby dopełnić objętość do 50 ml. Zamieszać. Dla zapobieżenia pienieniu podczas reakcji dodać kilka kropel alkoholu oktylowego (pozycja 4.18). Zalkalizować roztwór poprzez dodanie 50 ml nasyconego roztworu węglanu potasowego (pozycja 4.19) i niezwłocznie zacząć oddzielać amoniak w ten sposób uwolniony z zimnego roztworu. Silny strumień powietrza potrzebny w tym celu (przepływ około trzy litry na minutę) jest oczyszczany najpierw przez przepuszczenie kolby płuczące zawierające rozcieńczony kwas siarkowy i rozcieńczony wodorotlenek sodowy. Zamiast stosowania sprężonego powietrza, jest także możliwa praca z próżniową pompą wodą upewniwszy się, że rura wlotowa jest połączona w wystarczająco szczelny sposób do odbieralnika stosowanego w odpędzaniu amoniaku. Oddzielanie amoniaku zachodzi całkowicie po trzech godzinach. Pomimo to, upewnić się co do tego przy zmianie kolby odbiorczej. Po zakończeniu operacji, oddzielić kolbę od aparatu, przemyć końcówkę rury i ścianki kolby małą ilością destylowanej wody. Miareczkować nadmiar kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego 0,1 N (pozycja 4.20) do szarej barwy wskaźnika ( pozycja 4.29.1).

7.2.5.4. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.1.1.3.

7.2.5.5. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,1 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do 300 ml kolby Erlenmayer'a aparatu (pozycja 5.2), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,1 N (pozycja 4.17),

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,1 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do oznaczenia.

7.2.6. Azot mocznikowy

7.2.6.1. Metoda ureazy

Przenieść za pomocą pipety do 500 ml kolby miarowej (pozycja 5.2), podwielokrotną część próbki filtratu (pozycja. 7.2.1.1.lub 7.2.1.2) zawierającą najwyżej 250 mg azotu mocznikowego. Do strącenia fosforanów dodać trochę nasyconego roztworu wodorotlenku baru (pozycja. 4.21) do momentu gdy nie zachodzi dalsze strącanie. Następnie wyeliminować nadmiar jonów baru (i wszystkich rozpuszczonych jonów wapnia), za pomocą roztworu węglanu sodowego 10 % (pozycja. 4.22).

Pozwolić osadzić się osadowi, sprawdzić czy zaszło całkowite wytrącenie. Dopełnić do kreski, zamieszać i przefiltrować przez karbowany filtr. Odpipetować 50 ml filtratu do 300 ml kolby Erlenmayer'a aparatu (pozycja 5.3). Zakwasić filtrat kwasem solnym 2 N (pozycja 4.23) do pH 3 mierzonego za pomocą pH metru (pozycja 5.5). Następnie podnieść pH do 5,4 wodorotlenkiem sodowym 0,1 N (pozycja 4.20).

Aby uniknąć strat amoniaku podczas rozkładu ureazy, zamknąć erlenmayerkę korkiem wyposażonym w rozdzielacz i mały łapacz pęcherzyków, zawierający dokładnie 2 ml wzorcowego roztworu kwasu solnego 0,1 N (pozycja 4.24). Wprowadzić poprzez lejek rozdzielacza 20 ml roztworu ureazy (pozycja 4.25) i odstawić na godzinę w temperaturze 20-25 °C. Następnie odpipetować 25 ml wzorcowego roztworu kwasu solnego 0,1 N (pozycja 4.24) do rozdzielacza, pozwolić mu spłynąć do roztworu, a następnie przepłukać małą ilością wody. W ten sam sposób przenieść ilościowo zawartość odbieralnika zabezpieczającego do roztworu zawartego w erlenmayerce. Miareczkować nadmiar kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego 0,1 N (pozycja 4.20), do pH = 5,4 mierzonego pH-metrem.

7.2.6.2. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.1.1.3.

7.2.6.3. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,1 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej dokładnie w takich samych warunkach jak analiza,

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,1 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do oznaczenia.

Uwagi

1. Po strącaniu roztworami wodorotlenku baru i węglanu sodowego, dopełnić do kreski, przefiltrować i zneutralizować, tak szybko jak to możliwe.

2. Próba miareczkowania może być także przeprowadzona ze wskaźnikiem (pozycja 4.29.2), lecz punkt końcowy jest trudniejszy do uchwycenia.

7.2.6.4. Metoda grawimetryczna z ksanthydrolem

Przenieść za pomocą pipety do zlewki 250 ml, podwielokrotną część próbki filtratu (pozycja. 7.2.1.1.lub 7.2.1.2) zawierającą najwyżej 20 mg mocznika. Dodać 40 ml kwasu octowego (pozycja 4.14). Mieszać szklanym prętem jedną minutę, odstawić wszystkie osady do osadzenia się przez pięć minut. Przefiltrować na płaskim złożu do 100 ml zlewki, przemyć kilkoma mililitrami kwasu octowego (pozycja 4.14), następnie dodawać do filtratu, kropla po kropli, 10 ml ksanthydrolu (pozycja 4.26), ciągle mieszając szklanym prętem. Odstawić do osadzenia się powstających osadów przez to połączenie, mieszać ponownie przez jedną lub dwie minuty. Odstawić na półtorej godziny. Przefiltrować przez szklany tygiel filtrujący, który był uprzednio wysuszony i zważony, lekko go wciskając; myć trzy razy po 5 ml etanolu (pozycja 4.31) bez próby usuwania całego kwasu octowego. Umieścić tygiel z osadem w suszarce, trzymać w temperaturze 130 °C przez godzinę (nie przekraczać 145 °C). Ostudzić w eksykatorze i zważyć.

7.2.6.5. Wyrażenie wyniku

gdzie:

m₁ = waga uzyskanego osadu w gramach,

M₂ = waga próbki, wyrażona w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do oznaczenia.

Wprowadzić poprawkę na ślepą próbę. Biuret, generalnie może być mierzony z azotem mocznikowym bez popełnienia większego błędu, ponieważ jego zawartość jest mała w wielkościach bezwzględnych w mieszanych nawozach.

7.2.6.6. Metoda różnicowa

Azot mocznikowy może być także obliczony zgodnie z następującą tabelą:

Przypadek	Azotanowy N	Amoniakalny N	Cyjanamidowy N	Azot mocznikowy
1	Nieobecny	Obecny	Obecny	(7.2.2.4) - (7.2.5.5 + 7.2.7)
2	Obecny	Obecny	Obecny	(7.2.3.2) - (7.2.5.5 + 7.2.7)
3	Nieobecny	Obecny	Nieobecny	(7.2.2.4) - (7.2.5.5)
4	Obecny	Obecny	Nieobecny	(7.2.3.2) - (7.2.5.5)

7.2.7. Azot cyjanoamidowy

Pobrać podwielokrotną część filtratu (pozycja 7.2.1.2), zawierającego 10-30 mg azotu cyjanoamidowego i umieścić w 250 ml zlewce. Kontynuować analizę zgodnie z metodą 2.4.

8. WERYFIKACJA WYNIKÓW

8.1. W niektórych przypadkach mogą występować różnice między azotem ogólnym uzyskanym z bezpośrednio odważonej próbki (pozycja 7.1) i rozpuszczalnego azotu ogólnego (pozycja 7.2.2). Pomimo to, różnica nie może być większa niż 0,5 %. Jeśli to nie jest nawóz zawierający nierozpuszczalne postacie azotu nie zawarte w wykazie w dyrektywie 76/116/EWG.

8.2. Przed każdym przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, wzorcowym roztworem włączając postacie azotu w proporcjach zbliżonych do analizowanej próbki. Niniejszy roztwór wzorcowy sporządza się ze wzorcowych roztworów tiocyjanianu potasowego (pozycja 4.3), azotanu potasowego (pozycja 4.4), siarczanu amonu (pozycja 4.5) i mocznika (pozycja 4.6).

grafika

Rysunek 6

Aparat do oznaczania azotu amoniakalnego

(7.2.5.3)

grafika

Rysunek 7

Aparat do oznaczania azotu mocznikowego

(7.2.6.1)

Metoda 2.6.2

OZNACZANIE RÓŻNYCH POSTACI AZOTU W NAWOZACH ZAWIERAJĄCYCH AZOT WYŁĄCZNIE JAKO AZOT AMONIAKALNY I AZOT MOCZNIKOWY

1. PRZEDMIOT

Przedmiotem niniejszego dokumentu jest sprecyzowanie uproszczonych metod dla oznaczania różnych postaci azotu w nawozach zawierających azot wyłącznie jako azot amoniakalny i mocznikowy.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Przedstawioną metodę stosuje się do wszystkich nawozów wymienionych w dyrektywie 76/116/EWG, które zawierają wyłącznie azot amoniakalny i azot mocznikowy.

3. ZASADA

Następujące oznaczenia są wykonywane na różnych porcjach roztworu pojedynczej próbki:

3.1. rozpuszczalny azot ogólny:

3.1.1. przy nieobecności azotanów bezpośrednio roztwarzaniem roztworu Kjeldahl'a,

3.1.2. w obecności azotanów, poprzez roztwarzanie Kjeldahl'a na podwielokrotnych częściach pobranych z roztworu po redukcji zgodnie z metodą Ulscha; amoniak jest oznaczany w obu przypadkach, jak opisano w metodzie 2.1;

3.2. rozpuszczalny azot ogólny, z wyjątkiem azotu azotanowego poprzez roztwarzanie Kjeldahl'a, po eliminacji azotu azotanowego w środowisku kwaśnym poprzez siarczan żelaza, amoniak jest oznaczany jak opisano w metodzie 2.1;

3.3. azotowy N, poprzez różnicę pomiędzypozycja. 3.1.2 i 3.2 lub pomiędzy rozpuszczalnym azotem ogólnym (pozycja 3.1.2) i sumą azotu amoniakalnego i azotu mocznikowego (pozycja. 3.4 + 3.5);

3.4. azot amoniakalny przez zimną destylację po lekkim zalkalizowaniu; amoniak jest otrzymywany w roztworze kwasu siarkowego i oznaczany jak w metodzie 2.1;

3.5. azot mocznikowy, albo:

3.5.1. przez przekształcenie stosując ureazę, w amoniak, który jest miareczkowany wzorcowym roztworem kwasu solnego,

3.5.2. grawimetrycznie przez ksanthydrol: współstrącony biuret może być liczony z azotem mocznikowym bez większego błędu, jego zawartość pozostaje ogólnie niska w wielkościach bezwzględnych w mieszankach nawozów,

3.5.3. różnicowo, według tabeli:

Przypadek	Azot azotanowy	Azot amoniakalny	Różnica
1	Nieobecny	Obecny	(3.1.1) - (3.4)
2	Obecny	Obecny	(3.2) - (3.4)

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda.

4.1. Siarczan potasu do analiz.

4.2. Proszek żelaza, zredukowany wodorem (zalecana ilość żelaza musi być zdolna do redukcji co najmniej 50 mg azotu azotanowego).

4.3. Azotan potasu do analizy.

4.4. Siarczan amonu do analizy.

4.5. Mocznik do analizy.

4.6. Roztwór kwasu siarkowego: 0,2 N.

4.7. Stężony roztwór wodorotlenku sodowego: około 30 % (wag) NaOH, wolny od amoniaku.

4.8. Wzorcowy roztwór wodorotlenku sodowego lub potasowego: 0,2 N, wolny od węglanów.

4.9. Kwas siarkowy o gęstości (d₂₀ = 1,84).

4.10. Rozcieńczony kwas solny: 1: 1 objętościowo.

4.11. Kwas octowy: 96-100 %.

4.12. Roztwór kwasu siarkowego zawierający około 30 % H₂SO₄ (wag.), wolny od amoniaku.

4.13. Siarczan żelazawy, krystaliczny FeSO₄ · 7H₂O.

4.14. Roztwór miareczkujący kwasu siarkowego: 0,1 N.

4.15. Alkohol oktylowy.

4.16. Nasycony roztwór węglanu potasu.

4.17. Sodowy lub potasowy roztwór wodorotlenku: 0,1 N.

4.18. Nasycony roztwór chlorku baru.

4.19. Roztwór węglanu wapnia: 10 % (wag.).

4.20. Kwas solny: 2 N.

4.21. Roztwór kwasu solnego: 0,1 N.

4.22. Roztwór ureazy.

Wykonać zawiesinę 0,5 g aktywnej ureazy w 100 ml wody destylowanej. Używając kwas solny 0,1 N (4,21), ustawić pH do 5,4, mierząc pH-metrem.

4.23. Ksanthydrol.

Roztwór 5 % w etanolu lub metanolu (pozycja 4.28) (nie używać produktów dających wysoką proporcję ciał nierozpuszczalnych). Roztwór może być przechowywany przez trzy miesiące, w dobrze zakorkowanej butli, z dala od światła.

4.24. Katalizator.

Tlenek miedzi (CuO): 0,3-0,4 g na oznaczenie lub równoważna ilość pięciowodnego siarczanu miedzi:

0,95-1,25 g na oznaczenie.

4.25. Granulki przeciw burzliwemu wrzeniu, z pumeksu, przemyte w kwasie solnym i wyprażone.

4.26. Roztwory wskaźników.

4.26.1. Mieszany wskaźnik.

Roztwór A: Rozpuścić 1 g czerwieni metylowej w 37 ml roztworu wodorotlenku sodowego 0,1 N i dopełnić wodą do jednego litra.

Roztwór B: Rozpuścić 1 g błękitu metylenowego w wodzie i dopełnić wodą do jednego litra.

Zmieszać jedną objętość A z dwiema objętościami B.

Niniejszy wskaźnik jest fioletowy w kwaśnych roztworach, szary w roztworach obojętnych i zielony w roztworach alkalicznych. Użyć 0,5 ml (10 kropli) niniejszego roztworu wskaźnika.

4.26.2. Wskaźnik czerwień metylowa.

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej w 50 ml 95 % etanolu. Dopełnić do 100 ml woda i przefiltrować, jeśli trzeba. Wskaźnik ten może być stosowany (cztery do pięciu kropel) zamiast powyższego.

4.27. Papierki wskaźnikowe.

Lakmusowy, bromotymolowy niebieski (lub inne czułe na pH 6-8).

4.28. Etanol lub metanol: roztwór 95 %.

5. APARATURA

5.1. Aparat destylacyjny

Patrz metoda 2.1.

5.2. Aparatura do oznaczania amoniakalnego azotu (pozycja 7.5.1).

Patrz metoda 2.6.1 i rysunek 6.

5.3. Aparatura do oznaczania azotu mocznikowego metodą ureazy (pozycja 7.6.1).

Patrz metoda 2.6.1 i rysunek 7.

5.4. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obr./min.).

5.5. pH-metr.

5.6. Aparatura szklana:

- pipety 2, 5, 10, 20, 25, 50 i 100 ml,

- kolba Kjeldahl'a z długą szyjką 300 i 500 ml,

- kolby miarowe 100, 250, 500 i 1.000 ml,

- tygiel z filtrem ze spiekanego szkła, średnica porów, 5-15 μm,

- moździerze.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. METODY

7.1. Przygotowanie roztworu do analizy

Odważyć z dokładnością 1 mg, 10 g próbkę i przenieść do kolby miarowej 500-ml. Dodać 50 ml wody, a następnie 20 ml rozcieńczonego kwasu solnego (pozycja 4.10). Wstrząsnąć. Zostawić w spokoju, dopóki nie skończy się uwalnianie CO₂. Dodać 400 ml wody; wstrząsać przez pół godziny; dopełnić wodą do objętości, ujednorodnić, przefiltrować przez suchy filtr do suchego pojemnika.

7.2. Azot ogólny

7.2.1. W nieobecności azotanów

Odpipetować do 300-ml kolby Kjeldahl'a, część filtratu (pozycja 7.1), zawierającą najwyżej 100 mg azotu. Dodać 15 ml stężonego kwasu siarkowego (pozycja 4.9), 0,4 g tlenku miedzi lub1,25 g siarczanu miedzi (pozycja 4.24), i kilka szklanych kulek do sterowania wrzeniem. Ogrzewać na początku umiarkowanie dla zapoczątkowania reakcji, dalej silniej do momentu aż ciecz stanie się bezbarwna lub lekko zielonkawa i pojawią się na pewno białe dymy. Po schłodzeniu przenieść roztwór do kolby destylacyjnej, rozcieńczyć do około 500 ml wodą i dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.25). Podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1) i przeprowadzić oznaczenie jak opisano w pozycji 7.1.1.2, metoda 2.6.1.

7.2.2. W obecności azotanów

Odpipetować do 500-ml kolby Kjeldahl'a, porcję filtratu (pozycja 7.1), zawierającą najwyżej 40 mg azotu azotanowego. Na tym etapie analizowanie całkowitej ilości azotu nie jest ważne. Dodać 10 ml kwasu siarkowego 30 % (pozycja 4.12), 5 g zredukowanego żelaza (pozycja 4.2), i niezwłocznie przykryć erlenmayerkę szkłem zegarkowym. Ogrzewać delikatnie do rozpoczęcia stabilnej niegwałtownej reakcji. W tym momencie przerwać podgrzewanie i odstawić kolbę na co najmniej trzy godziny w temperaturze otoczenia. Za pomocą wody, przenieść ilościowo ciecz do kolby miarowej 250-ml, zostawiając nierozpuszczone żelazo. Dopełnić kolbę wodą do kreski. Zamieszać gruntownie i przenieść pipetą precyzyjną do 300-ml kolby Kjeldahl'a, podwielokrotność filtratu, zawierającą najwyżej 100 mg azotu. Dodać 15 ml stężonego kwasu siarkowego(pozycja 4.9), 0,4 g tlenku miedzi lub 1,25 g siarczanu miedzi (pozycja 4.24) i kilka szklanych kulek do sterowania wrzeniem. Wpierw ogrzać delikatnie do rozpoczęcia roztwarzania, następnie podnieść temperaturę, aż ciecz stanie się bezbarwna lub lekko zielonkawa i pojawią się wyraźne białe dymy. Po schłodzeniu, przenieść ilościowo roztwór do kolby destylacyjnej, rozcieńczyć wodą do około 500 ml, i dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.25). Podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego (pozycja 5.1) i kontynuować oznaczanie jak opisano w pozycji 7.1.1.2., metoda 2.6.1.

7.2.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.2.4. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego 0,2N roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego (pozycja 4.8), użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do odbieralnika aparatu (pozycja 4.6), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N,

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, (pozycja 4.8) użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej (pozycja. 7.2.1 lub 7.2.2).

7.3. Azot ogólny z wyjątkiem azotu azotanowego

7.3.1. Analizowanie

Odpipetować do 300-ml kolby Kjeldahl'a, podwielokrotność filtratu (pozycja 7.1), zawierającą najwyżej 50 mg azotu do oznaczenia. Rozcieńczyć do 100 ml wodą, dodać 5 g siarczanu żelazawego (pozycja 4.13), 20 ml stężonego kwasu siarkowego pozycja 4.9), i kilka szklanych kulek dla sterowania wrzeniem. Wpierw ogrzać delikatnie, następnie mocniej, do pojawienia się wyraźnych białych dymów. Kontynuować reakcję przez 15 minut. Przerwać grzanie, wprowadzić 0,4g tlenku miedzi lub 1,25 g siarczanu miedzi (pozycja 4.24) jako katalizator, i utrzymywać taką temperaturę, żeby emisja białych dymów zachodziła następne 10-15 minut. Po schłodzeniu, przenieść ilościowo roztwór z kolby Kjeldahl'a do kolby destylacyjnej aparatu (pozycja 5.1). Rozcieńczyć wodą do około 500 ml i dodać kilka granulek pumeksu (pozycja 4.2). Podłączyć kolbę do aparatu destylacyjnego i kontynuować oznaczanie jak opisano w pozycji 7.1.1.2., metoda 2.6.1.

7.3.2. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.2.3.

7.3.3. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego 0,2 N roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego (pozycja 4.6), użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do odbieralnika aparatu (pozycja 4.8), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,2 N,

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,2 N, (pozycja 4.8) użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części.

7.4. Azot azotanowy N

Jest uzyskany jako różnica pomiędzy podpunktami:

7.2.4 - (7.5.3 + 7.6.3),

lub

7.2.4 - (7.5.3 + 7.6.5),

lub

7.2.4 - (7.5.3 + 7.6.6).

7.5. Azot amoniakalny

7.5.1. Analizowanie

Przenieść za pomocą pipety do suchej kolby aparatu destylacyjnego (pozycja 5.2), podwielokrotną część próbki filtratu (pozycja 7.1) zawierającą najwyżej 20 mg azotu. Zmontować aparat. Odpipetować, do 300 ml kolby Erlenmayera, 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,1 N (pozycja 4.14) i wystarczająco wody destylowanej, by poziom cieczy był w przybliżeniu 5 cm powyżej otworu rury zasilającej. Wprowadzić poprzez boczną szyjkę kolby reakcyjnej, wodę destylowaną tak, aby dopełnić objętość do 50 ml. Zamieszać. Dla zapobieżenia pienieniu podczas reakcji dodać kilka kropel alkoholu oktylowego (pozycja 4.15). Zalkalizować roztwór poprzez dodanie 50 ml nasyconego roztworu węglanu potasowego (pozycja 4.16) i niezwłocznie zacząć odpędzać amoniak w ten sposób uwolniony z zimnego roztworu. Silny strumień powietrza potrzebny w tym celu (przepływ około trzy litry na minutę) jest oczyszczany najpierw przez przepuszczenie kolby płuczące zawierające rozcieńczony kwas siarkowy i rozcieńczony wodorotlenek sodowy. Zamiast stosowania sprężonego powietrza, jest także możliwa praca z próżniową pompą wodą upewniwszy się, że rura wlotowa jest połączona w wystarczająco szczelny sposób do odbieralnika stosowanego w odpędzaniu amoniaku.

Oddzielenie amoniaku zachodzi całkowicie po trzech godzinach.

Pomimo to, upewnić się o tym przy zmianie kolby odbiorczej. Po zakończeniu operacji, oddzielić erlenmayerkę od aparatu, przemyć końcówkę rury i ścianki kolby małą ilością destylowanej wody.

Miareczkować nadmiar kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego 0,1 N (pozycja 4.17).

7.5.2. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.2.3.

7.5.3. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego 0,1 N roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego (pozycja 4.17), użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej przez odpipetowanie do 300 ml erlenmayerki aparatu (pozycja 5.2), 50 ml wzorcowego roztworu kwasu siarkowego 0,1 N (pozycja 4.14),

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,1 N, (pozycja 4.17) użytego w analizie próbki,

M = waga próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do analizy.

7.6. Azot mocznikowy

7.6.1. Metoda ureazy

Przenieść za pomocą pipety do 500-ml kolby miarowej porcję filtratu (pozycja 7.1) zawierającą najwyżej 250 mg azotu mocznikowego. Do strącenia fosforanów dodać trochę nasyconego roztworu wodorotlenku baru (pozycja 4.18) do momentu gdy nie zachodzi dalsze strącanie. Następnie wyeliminować nadmiar jonów baru (i wszystkich rozpuszczonych jonów wapnia), za pomocą roztworu węglanu sodowego 10 % (pozycja 4.19). Pozwolić osadzić się osadowi, sprawdzić czy zaszło całkowite wytrącenie. Dopełnić do kreski, zamieszać i przefiltrować przez karbowany filtr. Odpipetować 50 ml filtratu do 300 ml kolby Erlenmayera aparatu (pozycja 5.3). Zakwasić filtrat kwasem solnym 2 N (pozycja 4.20) do pH 3 mierzonego za pomocą pH metru. Następnie podnieść pH do 5,4 wodorotlenkiem sodowym 0,1 N (pozycja 4.17). Aby uniknąć strat amoniaku podczas rozkładu ureazy, zamknąć erlenmayerkę korkiem wyposażonym w rozdzielacz i mały łapacz pęcherzyków, zawierający dokładnie 2 ml wzorcowego roztworu kwasu solnego 0,1 N (pozycja 4.21). Wprowadzić za poprzez lejek rozdzielacza 20 ml roztworu ureazy (pozycja 4.22) i odstawić na godzinę w temperaturze 20-25 °C. Następnie odpipetować 25 ml wzorcowego roztworu kwasu solnego 0,1 N (pozycja 4.2) do wkraplacza, pozwolić mu spłynąć do roztworu, i następnie przepłukać małą ilością wody. W ten sam sposób przenieść ilościowo zawartość odbieralnika zabezpieczającego do roztworu zawartego w erlenmayerce. Miareczkować nadmiar kwasu wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego 0,1 N (pozycja 4.17), do pH = 5,4, mierzonego pH-metrem.

Uwagi

1. Po strącaniu roztworami wodorotlenku baru i węglanu sodowego, dopełnić do kreski, przefiltrować i zneutralizować, tak szybko jak to możliwe.

2. Próba miareczkowania może być także przeprowadzona ze wskaźnikiem (pozycja 4.26), lecz punkt końcowy jest trudniejszy do uchwycenia.

7.6.2. Ślepa próba

Patrz pozycja 7.2.3.

7.6.3. Wyrażenie wyniku

gdzie:

a = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,1 N, użytego w ślepej próbie, przeprowadzonej dokładnie w takich samych warunkach jak analiza,

A = ml wzorcowego roztworu wodorotlenku sodowego lub potasowego 0,1 N, użytego w analizie próbki,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do analizy.

7.6.4. Metoda grawimetryczna z ksanthydrolem

Przenieść za pomocą pipety do zlewki 250 ml, podwielokrotną część próbki filtratu (pozycja 7.1) zawierającą najwyżej 20 mg mocznika. Dodać 40 ml kwasu octowego (pozycja 4.11). Mieszać szklanym prętem jedną minutę, odstawić wszystkie osady do osadzenia się przez pięć minut. Przefiltrować na płaskim złożu do 100 ml zlewki, przemyć kilkoma mililitrami kwasu octowego (pozycja 4.11), następnie dodawać do filtratu, kropla po kropli, 10 ml ksanthydrolu (pozycja 4.23), ciągle mieszając szklanym prętem. Odstawić do osadzenia się powstających osadów przez to połączenie, mieszać ponownie przez jedną lub dwie minuty. Odstawić na półtorej godziny. Przefiltrować przez szklany tygiel filtrujący, który był uprzednio wysuszony i zważony, lekko go wciskając; myć trzy razy 5 ml etanolu (pozycja 4.28) bez próby usuwania całego kwasu octowego. Umieścić tygiel z osadem w suszarce, trzymać w temperaturze 130 °C przez godzinę (nie przekraczać 145 °C). Ostudzić w eksykatorze i zważyć.

7.6.5. Wyrażenie wyniku

gdzie:

m = waga uzyskanego osadu, w gramach,

M = waga sprawdzanej próbki, w gramach, obecna w podwielokrotnej części pobranej do oznaczenia.

Wprowadzić poprawkę na ślepą próbę. Biuret, ogólnie mówiąc może być mierzony z azotem mocznikowym bez popełnienia większego błędu, ponieważ jego zawartość jest mała w wielkościach bezwzględnych w wieloskładnikowych nawozach.

7.6.6. Metoda różnicowa

Azot mocznikowy może być także obliczony jak wskazano w następującej tabeli:

Przypadek	N azotanowy	N amoniakalny	N mocznikowy
1	nieobecny	obecny	(7.2.4 - 7.5.3)
2	obecny	obecny	(7.3.3 - 7.5.3)

8. WERYFIKACJA WYNIKÓW

Przed każdym przeprowadzeniem analiz, sprawdzić czy aparatura pracuje poprawnie i że zastosowano właściwą metodę, wzorcowym roztworem włączając postacie azotu w proporcjach zbliżonych do analizowanej próbki. Niniejszy roztwór wzorcowy sporządza się ze wzorcowych roztworów azotanu potasu (pozycja 4.3), siarczanu amonu (pozycja 4.4) i mocznika (pozycja 4.5).

Metody 3

FOSFOR

Metody 3.1

EKSTRAKCJE

Metoda 3.1.1

EKSTRAKCJA FOSFORU ROZPUSZCZALNEGO W KWASACH MINERALNYCH

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w kwasach mineralnych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Stosowany wyłącznie do fosforanowych nawozów wymienionych w załączniku I do dyrektywy 76/116/EWG.

3. ZASADA

Ekstrakcja fosforu w nawozach mieszaniną kwasu azotowego i kwasu siarkowego.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda.

4.1. Kwas siarkowy (d₂₀ = 1,84).

4.2. Kwas azotowy (d₂₀ = 1,40).

5. WYPOSAŻENIE

Standartowe wyposażenie laboratoryjne.

5.1. Kolba Kjeldahl'a, o pojemności co najmniej 500 ml, lub 250-ml kolba kulista ze szklaną rurą tworzącą skraplacz.

5.2. Kolba miarowa 500-ml.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Zważyć z dokładnością 0,001 g, 2,5 g przygotowanej próbki i umieścić ją w suchej kolbie Kjeldahl'a.

7.2. Ekstrakcja

Dodać 15 ml wody i mieszać do uzyskania zawiesiny substancji. Dodać 20 ml kwasu azotowego (pozycja 4.2) i ostrożnie dodać 30 ml kwasu siarkowego (pozycja 4.1).

Gdy skończy się zapoczątkowana gwałtowna reakcja, powoli doprowadzić zawartość kolby do wrzenia i gotować przez 30 minut. Ostudzić i następnie ostrożnie dodać mieszając około 150 ml wody.

Kontynuować gotowanie przez 15 minut.

Całkowicie schłodzić i przenieść ciecz ilościowo do 500 ml kolby miarowej. Dopełnić do objętości, zamieszać i przefiltrować przez suchy karbowany filtr, wolny od fosforanów, odrzucają c pierwszą porcję filtratu.

7.3. Oznaczanie

Oznaczanie fosforu prowadzić według metody 3.2 na podwielokrotnej części roztworu otrzymanego w taki sposób.

Metoda 3.1.2

EKSTRAKCJA ROZPUSZCZALNEGO FOSFORU W 2% KWASIE MRÓWKOWYM (20 g na litr)

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w 2 % kwasie mrówkowym (20 g/litr).

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wyłącznie miękkie naturalne fosforany.

3. ZASADA

W celu rozróżnienia pomiędzy twardymi naturalnymi fosforanami i miękkimi naturalnymi fosforanami, fosfor rozpuszczalny w kwasie mrówkowym jest ekstrahowany w specyficznych warunkach.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Kwas mrówkowy, 2 % (20 g/litr).

Uwaga

Dodać 82 ml kwasu mrówkowego (stężenie 98-100 %; d₂₀ = 1,22) do pięciu litrów destylowanej wody.

5. APARATURA

Standartowe wyposażenie laboratoryjne.

5.1. Kolba miarowa 500-ml (np. Stohmanna).

5.2. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obr./min.).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Odważyć z dokładnością 0,001 g, 5 g przygotowanej próbki i umieścić ją w suchej kolbie miarowej 500-ml Stohmanna (pozycja 5.1) z szeroką szyjką.

7.2. Ekstrakcja

Stale obracając kolbę w ręku dodać kwasu mrówkowego o temperaturze 20 ± 1 °C (pozycja 4.1) do około 1 cm poniżej kreski kolby i dopełnić do objętości. Zamknąć kolbę gumowym korkiem i wstrząsać 30 minut przy temperaturze 20 ± 2 °C na obrotowej wstrząsarce (pozycja 5.2).

Przefiltrować roztwór przez suchy karbowany filtr, wolny od fosforanów do suchego szklanego odbieralnika. Odrzucić pierwszą porcję filtratu.

7.3. Oznaczanie

Oznaczyć fosfor zgodnie z metodą 3.2 na podwielokrotnej części całkowicie klarownego roztworu filtratu.

Metoda 3.1.3

EKSTRAKCJA ROZPUSZCZALNEGO FOSFORU W 2% KWASIE CYTRYNOWYM (20 g na litr)

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w 2 % kwasie cytrynowym (20 g/litr).

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Tylko dla tomasyny (patrz załącznik I do dyrektywy).

3. ZASADA

Ekstrakcja fosforu z nawozu 2 % roztworem kwasu cytrynowego (20g/l) w danych warunkach.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda

4.1. 2 % roztwór kwasu cytrynowego (20 g/litr), przygotowany z krystalicznego, kwasu cytrynowego (C₆H₈O₇ · 7H₂O).

Uwaga

Sprawdzić stężenie niniejszego roztworu kwasu cytrynowego przez zmiareczkowanie 10 ml tego ostatniego, wzorcowym roztworem wodorotlenku sodowego 0,1 N, używając fenoloftaleiny jako wskaźnika.

Jeśli roztwór jest prawidłowy musi być zużyte 28,55 ml wzorcowego roztworu.

5. APARATURA

5.1. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obrotów na minutę).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Analiza jest prowadzona na produkcie otrzymanym po starannym wymieszaniu oryginalnej próbki dla zapewnienia jej jednorodności. Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Odważyć z dokładnością 0,001 g, 5 g przygotowanej próbki i umieścić ją w suchej kolbie z dostatecznie szeroką szyjką, o pojemności 600 ml, wstrząsając całkowicie ciecz.

7.2. Ekstrakcja

Dodać 500 ± 1 ml roztworu kwasu cytrynowego o temperaturze 20 ± 1 °C. Przy dodawaniu pierwszych mililitrów odczynnika wstrząsać energicznie, ręcznie kolbę dla powstrzymania tworzenia się grudek i zapobieżenia przylepianiu się substancji do ścianek. Zamknąć kolbę gumowym korkiem i wstrząsać na obrotowej wstrząsarce (pozycja 5.1) dokładnie 30 minut w temperaturze 20 ± 2 °C.

Przefiltrować niezwłocznie roztwór przez suchy karbowany filtr, wolny od fosforanów do suchego szklanego odbieralnika, odrzucając pierwsze 20 ml filtratu. Kontynuować filtrowanie do uzyskania wystarczającej ilości filtratu do przeprowadzenia oznaczenia fosforu.

7.3. Oznaczanie

Oznaczanie ekstrahowanego fosforu prowadzić według metody 3.2 na podwielokrotnej części roztworu otrzymanego w taki sposób.

Metoda 3.1.4

EKSTRAKCJA FOSFORU ROZPUSZCZALNEGO W NEUTRALNYM CYTRYNANIE AMONOWYM

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w neutralnym cytrynianie amonowym.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie nawozy w odniesieniu, do których rozpuszczalność w neutralnym cytrynianie amonowy jest ustanowiona (patrz załącznik I do dyrektywy 76/116/EWG).

3. ZASADA

Ekstrakcja fosforu w temperaturze 65 °C za pomocą roztworu neutralnego cytrynianu amonowego (pH 7) w specyficznych warunkach.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda.

4.1. Neutralny roztwór cytrynianu amonu (pH 7).

Niniejszy roztwór musi zawierać 185 g na litr krystalicznego kwasu cytrynowego i posiadać ciężar właściwy 1,09 w 20 °C i pH równe 7.

Odczynnik przygotowuje się następująco.

Rozpuścić 370 g krystalicznego kwasu cytrynowego (C₆H₈O₇ · 7H₂O) w około 1,5 litra wody i sporządzić w przybliżeniu neutralny roztwór przez dodanie 345 ml roztworu wodorotlenku amonu (28-29 % NH₃). Jeśli stężenie NH₃ jest mniejsze niż 28 %, dodać odpowiednio większą ilość roztworu wodorotlenku amonu i rozcieńczyć kwas cytrynowy w odpowiednio mniejszej ilości wody.

Schłodzić i ustawić dokładnie odczyn neutralny roztworu, trzymając elektrody pH-metru zanurzone w roztworze. Dodać amoniaku o zawartości 28-29 % NH₃, kropla po kropli, ciągle mieszając (mieszadłem mechanicznym) do uzyskania wartości pH dokładnie równej 7 w temperaturze 20 ºC. W tym punkcie dopełnić do objętości dwóch litrów i sprawdzić pH ponownie. Odczynnik przechowywać w zamkniętym pojemniku i sprawdzać wartość pH w regularnych odstępach czasu.

5. APARATURA

5.1. Zlewka dwulitrowa.

5.2. pH-metr.

5.3. Kolba Erlenmayera 200 lub 250-ml.

5.4. Kolba miarowa 500-ml i kolba miarowa 2.000-ml.

5.5. Łaźnia wodna ustawiona termostatycznie na 65 ºC, wyposażona w odpowiednie mieszadło (patrz rysunek 8).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Przenieść 1 lub 3 g analizowanego nawozu (patrz załącznik I A i B do dyrektywy) do 200 lub 250-ml kolby Erlenmeyera zawierającej 100 ml roztworu cytrynianu amonowego, uprzednio ogrzanego do 65 °C.

7.2. Analiza roztworu

Zakorkować kolbę Erlenmeyera i wstrząsnąć w celu uzyskania zawiesiny nawozu bez tworzących się grudek. Wyjąć korek na chwilę, w celu wyrównania ciśnienia i zamknąć ponownie kolbę Erlenmeyera.

Umieścić kolbę w łaźni wodnej ustawionej na ogrzanie zawartości kolby dokładnie do 65 °C i podłączyć ją do mieszadła (patrz rysunek 8). Podczas mieszania poziom zawiesiny w kolbie musi pozostawać stale poniżej poziomu wody w łaźni wodnej⁽¹⁾. Mieszanie mechaniczne wyregulować tak, by zapewnić całkowite wymieszanie zawiesiny.

Po mieszaniu przez dokładnie jedną godzinę, wyjąć kolbę Erlenmeyera z łaźni wodnej.

Ostudzić niezwłocznie pod bieżącą wodą do temperatury otoczenia i, niezwłocznie przenieść ilościowo zawartość kolby Erlenmeyera do kolby miarowej 500-ml strumieniem wody (tryskawka). Dopełnić wodą do objętości. Wymieszać całkowicie. Przefiltrować przez suchy karbowany filtr (średni, wolny od fosforanów) do suchego pojemnika, odrzucając pierwszą część filtratu (około 50 ml).

W ten sposób otrzyma się około 100 ml klarownego filtratu.

7.3. Oznaczanie

Oznaczyć zawartość fosforu w ekstrakcie w ten sposób otrzymanym zgodnie z metodą 3.2.

______

⁽¹⁾ Jeśli mieszadło mechaniczne nie jest osiągalne, kolba może być wstrząsana ręcznie co pięć minut.

grafika

Rysunek 8

Metody 3.1.5

EKSTRAKCJA ALKALICZNYM CYTRYNIANEM AMONOWYM

Metoda 3.1.5.1

Ekstrakcja rozpuszczalnego fosforu zgodnie z metodą Petermanna przy 65 °C

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w alkalicznym cytrynianie amonowym.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wyłącznie do osadu dwuhydratu fosforanu dwuwapniowego (CaHPO₄ · 2H₂O) diwodnego.

3. ZASADA

Ekstrakcja fosforu w temperaturze 65 °C z roztworu alkalicznego cytrynianu amonu (Petermann) w specyficznych warunkach.

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub demineralizowana posiadająca takie same właściwości jak woda destylowana.

4.1. Roztwór Petermanna.

4.2. Właściwości

Kwas cytrynowy (C₆H₈O₇ · 7H₂O): 173 g na litr

Amoniak: 42 g na litr azotu amoniakalnego

pH pomiędzy 9,4 i 9,7.

Przygotowanie z cytrynianu diamonowego

Rozpuścić 931 g cytrynianu diamonowego (masa cząsteczkowa 226,19) w około 3.500 ml wody, w pięciolitrowej standardowej kolbie. Wstawić do łaźni z bieżącą wodą, wymieszać, schłodzić i dodać małą ilość amoniaku. Dla przykładu, dla d₄²⁰ = 0,906 odpowiadającemu stężeniu wagowemu 20,81% azotu amoniakalnego, należy użyć 502 ml roztworu amoniaku. Ustawić temperaturę roztworu 20 °C, dopełnić do objętości destylowaną wodą. Wymieszać.

Przygotowanie z kwasu cytrynowego i amoniaku

Rozpuścić 865 g kwasu cytrynowego jednowodnego w około 2.500 ml destylowanej wody w pojemniku o pojemności około pięciu litrów. Umieścić pojemnik w łaźni lodowej i dodawać w małych ilościach, ciągle wstrząsając, roztwór amoniaku, używając wkraplacza, którego nóżka jest zanurzona w roztworze kwasu cytrynowego. Dla przykładu, dla d₄²⁰ = 0,906 odpowiadającemu stężeniu wagowemu 20,81% azotu amoniakalnego, należy użyć 1.114 ml roztworu amoniaku. Ustawić temperaturę roztworu 20 °C, przenieść do pięciolitrowej standardowej kolby, dopełnić do objętości destylowaną wodą i wymieszać.

Sprawdzić zawartość azotu amoniakalnego jak następuje:

Przenieść 25 ml roztworu do 250-ml kolby miarowej i dopełnić do objętości wodą destylowaną. Wymieszać. Oznaczyć azot amoniakalny zawarty w 25 ml niniejszego roztworu według metody 2.1. Jeśli roztwór jest prawidłowy zużywa się 15 ml 0,5 N H₂SO₄.

Jeśli stężenie azotu amoniakalnego jest większe niż 42 g na litr, NH₃ odpędza się strumieniem obojętnego gazu lub przez umiarkowane ogrzewanie, by powtórnie sprowadzić pH do 9,7. Wykonać drugie oznaczenie.

Jeśli stężenie azotu amoniakalnego jest mniejsze niż 42 g na litr, konieczne jest dodanie wagowej ilości roztworu amoniaku:

lub objętości przy 20 ºC.

Jeśli V jest mniejsze niż 25 ml, dodać to bezpośrednio do kolby pięciolitrowej wraz z naważką V × 0,173 g sproszkowanego kwasu cytrynowego.

Jeśli V jest większe niż 25 ml, wygodniej jest sporządzić nowy litr odczynnika w następujący sposób:

Odważyć 173 g kwasu cytrynowego. Rozpuścić go w 500 ml wody. Biorąc pod uwagę wskazane środki ostrożności, dodać nie więcej niż 225 + V × 1.206 ml roztworu amoniaku, który był używany do przygotowania pięciu litrów odczynnika. Dopełnić do objętości wodą. Zamieszać.

Wymieszać niniejszy litr z 4.975 ml uprzednio przygotowanego.

5. APARATURA

5.1. Łaźnia wodna dająca ustawić temperaturę 65 ± 1 °C.

5.2. Kolba miarowa 500-ml (np.: Stohmanna).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Odważyć z dokładnością 0,001 g, 1 g przygotowanej próbki i przenieść go do 500 ml kolby miarowej (pozycja 5.2).

7.2. Ekstrakcja

Dodać 200 ml alkalicznego roztworu cytrynianu amonowego (pozycja 4.1). Zamknąć kolbę i wstrząsać ręcznie, energicznie kolbę dla powstrzymania tworzenia się grudek i zapobieżenia przylepianiu się substancji do ścianek.

Umieścić kolbę w łaźni wodnej ustawionej na 65 °C wstrząsać co pięć minut w ciągu pierwszej pół godziny. Po każdym wstrząśnięciu unieść korek dla wyrównania ciśnienia. Poziom wody w łaźni wodnej musi być powyżej poziomu roztworu w kolbie. Pozostawić kolbę w łaźni wodnej na dalszą godzinę w temperaturze 65 °C i wstrząsać co 10 minut. Wyjąć kolbę, schłodzić do temperatury około 20 °C, dopełnić do objętości 500 ml wodą. Wymieszać i przefiltrować przez suchy karbowany sączek papierowy, wolny od fosforanów, odrzucając pierwszą porcję filtratu.

7.3. Oznaczanie

Oznaczyć fosfor zgodnie z metodą 3.2 na podwielokrotnej części roztworu filtratu, otrzymanego w ten sposób.

Metoda 3.1.5.2

Ekstrakcja rozpuszczalnego fosforu zgodnie z metodą Petermanna w temperaturze otoczenia

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w zimnym alkalicznym cytrynianie amonowym.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wyłącznie do rozdrobnionych fosforanów.

3. ZASADA

Ekstrakcja fosforu w temperaturze około 20 °C w alkalicznym roztworze cytrynianu amonowego (roztwór Petermanna) w specyficznych warunkach.

4. ODCZYNNIK

Patrz metoda 3.1.5.1.

5. APARATURA

5.1. Standartowe wyposażenie laboratoryjne, i 250 -ml kolba miarowa (Stohmanna).

5.2. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obrotów na minutę).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Zważyć z dokładnością 0,001 g, 2,5 g przygotowanej próbki i umieścić ją w kolbie miarowej 250-ml (pozycja 5.1).

7.2. Ekstrakcja

Dodać trochę roztworu Petermanna o temperaturze 20 °C, wstrząsać bardzo mocno dla powstrzymania tworzenia się grudek i zapobieżenia przylepianiu się substancji do ścianek kolby. Dopełnić do kreski roztworem Petermann'a i zamknąć kolbę gumowym korkiem.

Wstrząsać przez dwie godziny na wstrząsarce obrotowej (pozycja 5.2). Przefiltrować niezwłocznie przez suchy, karbowany filtr, wolny od fosforanów, do suchego pojemnika, odrzucając pierwszą porcje filtratu.

7.3. Oznaczanie

Oznaczyć fosfor zgodnie z metodą 3.2 na podwielokrotnej części roztworu filtratu, otrzymanego w ten sposób.

Metoda 3.1.5.3

Ekstrakcja rozpuszczalnego fosforu w alkalicznym cytrynianie amonowym Joulie

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w alkalicznym cytrynianie amonowym Joulie.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie proste i wieloskładnikowe fosforowe nawozy, w których fosfor występuje w postaci glinowowapniowej.

3. ZASADA

Ekstrakcja poprzez energiczne wstrząsanie alkalicznego roztworu cytrynianu amonowego o określonych właściwościach (gdzie stosowne w obecności oksyny) w temperaturze około 20 °C.

4. ODCZYNNIKI

Destylowana lub demineralizowana woda.

4.1. Alkaliczny roztwór cytrynianu amonu Joulie.

Niniejszy roztwór zawiera 400 g kwasu cytrynowego 153 g NH₃ na litr. Jego zawartość wolnego amoniaku jest około 55 g na litr. Przygotowuje go się jedną z opisanych poniżej metod.

4.1.1. W kolbie miarowej jednolitrowej, rozpuścić 400 g kwasu cytrynowego (C₆H₈O₇ · 7H₂O) w około 600 ml amoniaku (d₂₀ = 0,925, np. 200 g NH₃ na litr). Kwas cytrynowy dodawać stopniowo w ilościach 50-80 g utrzymując temperaturę poniżej 50 °C. Dopełnić do objętości jednego litra amoniakiem.

4.1.2. W jednolitrowej kolbie miarowej rozpuścić 432 g dizasadowego cytrynianu amonowego (C₆H₁₄N₂O₇) w 300 ml wody. Dodać 440 ml amoniaku (d₂₀ = 0,925). Dopełnić wodą do objętości jednego litra.

Uwaga

Sprawdzenie całkowitej zawartości amoniaku.

Pobrać próbkę 10-ml roztworu cytrynianu I umieścić w 250 ml kolbie. Dopełnić do objętości wodą. Oznaczyć zawartość azotu amoniakalnego na 25 ml tego roztworu zgodnie z metodą 2.1.

1 ml H₂SO₄ 0,5 N = 0,008516 g NH₃

Przy tych warunkach, odczynnik musi być skorygowany, gdy liczba mililitrów na miareczkowanie leży pomiędzy 17,7 i 18 ml.

Jeśli tak nie jest, dodać 4,25 ml amoniaku (d₂₀ = 0,925) na każde 0,1 ml poniżej 18 ml, wskazanych powyżej.

4.2. Sproszkowana 8-hydroksychinolina (oksyna).

5. APARATURA

5.1. Standartowe laboratoryjne wyposażenie i mały moździerz, szklany lub porcelanowy z tłuczkiem.

5.2. Kolby miarowe 500 ml.

5.3. Kolba miarowa 1.000ml.

5.4. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obrotów na minutę).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Odważyć z dokładnością 0,0005 g, 1 g przygotowanej próbki i umieścić w małym moździerzu. Dodać około 10 kropli cytrynianu (pozycja 4.1) do zwilżenia jej i rozkruszyć bardzo starannie tłuczkiem.

7.2. Ekstrakcja

Dodać 20 ml cytrynianu amonowego (pozycja 4.1) i wymieszać na pastę, odstawić do osadzenia na około jedną minutę.

Zdekantować ciecz do kolby miarowej 500 ml odcedzając cząstki, które mogły ujść z poprzedniego wilgotnego rozdrabniania. Dodać 20 ml roztworu cytrynianu (pozycja 4.1) do pozostałości, zmielić jak wyżej i zdekantować ciecz do kolby miarowej. Powtórzyć proces cztery razy, tak, że pod koniec piątego okresu czasu, wszystkie produkty były wlane do kolby. Całkowita ilość cytrynianu użytego do tych procesów wynosi około 100 ml.

Spłukać tłuczek i moździerz nad kolbą miarową za pomocą 40 ml wody destylowanej.

Zakorkowaną kolbę wstrząsać trzy godziny na obrotowej wstrząsarce (pozycja 5.4).

Odstawić kolbę na 15-16 godzin, wytrząsać ją ponownie przez trzy godziny w tych samych warunkach.

Utrzymywać w ciągu całego procesu temperaturę 20 ± 2 °C.

Dopełnić do kreski miarowej destylowaną wodą. Filtrować przez suchy filtr, odrzucić pierwszą porcję filtratu i zebrać klarowny filtrat do suchej kolby.

7.3. Oznaczanie

Oznaczyć fosfor zgodnie z metodą 3.2 na podwielokrotnej części roztworu filtratu, otrzymanego w ten sposób.

8. DODATEK

Zastosowanie oksyny czyni możliwym użycie tej metody do nawozów zawierających magnez. Użycie jej jest zalecane, gdy stosunek magnezu i bezwodnika fosforowego jest większy od 0,03 (Mg/P₂O₅ > 0,03). Jeśli zachodzi taki przypadek, dodać 3 g oksyny do zwilżonej próbki do analizy. Użycie oksyny pod nieobecność magnezu nie jest ponadto w stanie zakłócić dalsze oznaczenie. Jednakże, wiedząc o braku magnezu, nie należy używać oksyny.

Metoda 3.1.6

EKSTRAKCJA FOSFORU ROZPUSZCZALNEGO W WODZIE

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu rozpuszczalnego w wodzie.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie nawozy, włączając wieloskładnikowe nawozy, gdzie musi być oznaczony fosfor rozpuszczalny w wodzie.

3. ZASADA

Ekstrakcja w wodzie poprzez wstrząsanie w specyficznych warunkach.

4. ODCZYNNIK

Woda destylowana lub demineralizowana.

5. APARATURA

5.1. Kolba miarowa 500-ml (np.: Stohmanna).

5.2. Obrotowa wstrząsarka (35-40 obr./min.).

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Odważyć z dokładnością 0,001 g, 5 g przygotowanej próbki i umieścić w kolbie miarowej 500-ml (pozycja 5.1).

7.2. Ekstrakcja

Dodać do kolby 450 ml wody, której temperatura jest pomiędzy 20 i 25 °C.

Wytrząsać na wstrząsarce obrotowej (pozycja 5.2) przez 30 minut.

Następnie dopełnić wodą do kreski, wymieszać całkowicie poprzez wstrząsanie i przefiltrować przez suchy karbowany sączek, wolny od fosforanów do suchego pojemnika.

7.3. Oznaczanie

Oznaczyć fosfor zgodnie z metodą 3.2 na podwielokrotnej części roztworu filtratu, otrzymanego w ten sposób.

Metoda 3.2

OZNACZANIE EKSTRAHOWANEGO FOSFORU

(Metoda grawimetryczna z użyciem fosfomolibdenianu chinoliny)

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania fosforu w ekstraktach z nawozów.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Metoda ma zastosowanie dla wszystkich ekstraktów nawozów⁽¹⁾ dla oznaczania różnych postaci fosforu.

3. ZASADA

Po możliwej hydrolizie postaci fosforu innych niż ortofosforany, jony ortofosforanowe są strącane w kwaśnym środowisku w postaci fosfomolibdenianu chinoliny.

Po filtracji i przemyciu, osad jest suszony w 250 °C i ważony.

W wyżej wzmiankowanych warunkach, nie jest wywierane działanie zakłócające poprzez związki mogące występować w roztworze (mineralne i organiczne kwasy, jony amoniowe, rozpuszczalne krzemiany itp.) jeśli do strącania stosuje się odczynnik oparty na sodowym molibdenianie lub molibdenianie amonowym.

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub demineralizowana.

4.1. Stężony kwas azotowy (d₂₀ = 1,40).

4.2. Przygotowanie odczynnika.

4.2.1. Przygotowanie odczynnika opartego na molibdenianie sodowym.

Roztwór A: Rozpuścić 70 g molibdenianu sodowego diwodnego w 100 ml destylowanej wody.

Roztwór B: Rozpuścić 60 g kwasu cytrynowego jednowodnego w 100 ml destylowanej wody i dodać 85 ml stężonego kwasu azotowego (pozycja 4.1).

Roztwór C: Wymieszać roztwór A z roztworem B dla uzyskania roztworu C.

Roztwór D: Do 50 ml wody destylowanej dodać 35 ml stężonego kwasu azotowego (pozycja 4.1), następnie 5 ml świeżo destylowanej chinoliny. Dodać ten roztwór do roztworu C, całkowicie wymieszać i odstawić na noc w ciemności. Następnie dopełnić do 500 ml wodą destylowaną, zamieszać ponownie i przefiltrować przez lejek z filtrem ze spiekanego szkła (pozycja 5.6).

4.2.2. Przygotowanie odczynnika opartego na molibdenianie amonowym.

Roztwór A: W 300 ml wody destylowanej rozpuścić 100 g molibdenianu amonowego delikatnie ogrzewając i mieszając od czasu do czasu.

Roztwór B: Rozpuścić 120 g kwasu cytrynowego jednowodnego w 200 ml wody destylowanej, dodać 170 ml stężonego kwasu azotowego (pozycja 4.1).

Roztwór C: Dodać 10 ml świeżo destylowanej chinoliny do 70 ml stężonego kwasu azotowego (pozycja 4.1).

Roztwór D: Powoli nalewać, dobrze mieszając, roztwór A do roztworu B. Po całkowitym wymieszaniu dodać roztwór C do tej mieszaniny i dopełnić do jednego litra. Odstawić na dwa dni i ciemnym miejscu i przefiltrować przez lejek z filtrem ze spiekanego szkła (pozycja 5.6).

Odczynniki 4.2.1 i 4.2.2 mogą być stosowane w ten sam sposób; oba muszą być przechowywane w ciemnym miejscu w zakorkowanych butlach polietylenowych.

5. APARATURA

5.1. Standardowe laboratoryjne wyposażenie i 500-ml kolba Erlenmeyera z szeroką szyjką.

5.2. Kalibrowane pipety 10,25 i 50 ml.

5.3. Tygiel filtracyjny o porowatości 5-20 μ.

5.4. Kolba Buchnera.

5.5. Suszarka regulowana 250 ± 10 ºC.

5.6. Lejek z filtrem ze spiekanego szkła o porowatości 5 do 20 μ.

6. PROCEDURA

6.1. Obróbka roztworu

Za pomocą pipety pobrać podwielokrotną część ekstraktu nawozu (patrz tabela 2) zawierającą około 0,01 g P₂O₅ i wlać do 500-ml kolby Erlenmeyera. Dodać 15 ml stężonego kwasu azotowego⁽²⁾ (pozycja 4.1) i rozcieńczyć wodą do około 100 ml.

Tabela 2

Oznaczenie podwielokrotnych części roztworów fosforanów

% P2O5 w nawozie	% P w nawozie	Próbka, do analizy (g)	Rozcieńczenie (do ml)	Próbka, (ml)	Rozcieńczenie (do ml)	Próbka, do strącania (ml)	Fosfomolibdenian chinoliny przelicznik (F), w % P2O5	Fosfomolibdenian chinoliny przelicznik (F'), w % P
5-10	} 2,2-4,4 }	1	500	-	-	50	32,074	13,984
	}	5	500	-	-	10	32,074	13,984
10-25	} 4,4-11,0 }	1	500	-	-	25	64,148	27,968
	}	5	500	50	500	50	64,148	27,968
+ 25	} + 11 }	1	500	-	-	10	160,370	69,921
	}	5	500	50	500	25	128,296	55,937

6.2. Hydroliza

Jeżeli w roztworze podejrzewa się obecność metafosforanów, pirofosforanów lub polifosforanów przeprowadza się hydrolizę jak następuje:

Doprowadzić zawartość kolby Erlenmeyera powoli do wrzenia i utrzymywać w tej temperaturze do ukończenia hydrolizy (zwykle zabiera to jedną godzinę). Zwrócić uwagę, by zapobiec stratom przez wypryskiwanie i nadmierne parowanie, mogące zmniejszyć początkową objętość więcej niż o połowę, poprzez zamontowanie powrotnego skraplacza. Po hydrolizie dopełnić do początkowej objętości destylowaną wodą.

6.3. Suszenie i ważenie tygla

Wysuszyć tygiel filtracyjny (pozycja 5.3) przez co najmniej 15 minut w suszarce ustawionej na 250 ± 10 °C. Zważyć po ostygnięciu w eksykatorze.

6.4. Strącanie

Kwaśny roztwór zawarty w kolbie Erlenmeyera podgrzać do rozpoczęcia wrzenia i rozpocząć strącanie fosfomolibdenianu chinoliny poprzez dodanie 40 ml odczynnika strącającego (odczynnik 4.2.1 lub 4.2.2)⁽³⁾ kropla po kropli, ciągle mieszając. Umieścić kolbę Erlenmeyera w łaźni parowej, zostawić na 15 minut, wstrząsnąć od czasu do czasu. Roztwór musi być przefiltrowany niezwłocznie po schłodzeniu.

6.5. Filtrowanie i mycie

Filtrować roztwór pod próżnią przez dekantację. Przemyć osad w kolbie Erlenmeyera za pomocą 30 ml wody. Zdekantować i przefiltrować roztwór. Powtórzyć ten proces pięć razy. Ilościowo przenieść resztę osadu do tygla, przemywając wodą. Myć cztery razy 20 ml wody, pozwalając cieczy wsiąknąć w tygiel przed każdym dodaniem. Wysuszyć całkowicie osad.

6.6. Suszenie i ważenie

Przetrzeć tygiel z zewnątrz papierem filtracyjnym. Umieścić tygiel w suszarce i go do uzyskania stałej wagi w temperaturze 250 °C (pozycja 5.5) (zwykle 15 minut); ostudzić w eksykatorze do temperatury otoczenia i szybko zważyć.

6.7. Ślepa próba

Dla każdej serii oznaczeń przeprowadzić ślepą próbę używając tylko odczynników i rozpuszczalników w proporcjach stosowanych w ekstrakcji (roztwór cytrynianu itd.) i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

6.8. Weryfikacja

Przeprowadzić oznaczenie używając podwielokrotną część roztworu fosforanu diwodoropotasowego zawierającego 0,01 g P₂O₅.

7. WYRAŻENIE WYNIKU

Jeśli próbki do analizy i rozcieńczenia pokazane w tabeli 2 są stosowane, obowiązuje następujący wzór:

% P w nawozie = (A - a) × F'

lub

% P₂O₅ w nawozie = (A - a) × F

gdzie:

A = waga, w gramach, fosfomolibdenianu chinoliny,

a = waga, w gramach, fosfomolibdenianu chinoliny, uzyskanego w ślepej próbie,

F i F' = współczynniki podane w dwóch ostatnich kolumnach tabeli 2.

Dla próbek do analizy i rozcienczeń różnych od podanych w tabeli 2, stosuje się następujące wzory:

lub

gdzie:

f i f' = przeliczniki przekształcenia fosfomolibdenianu chinoliny w P₂O₅ = 0,032074, (f) lub w P = 0,013984 (f').

D = współczynnik rozcieńczenia.

M = waga, w gramach, analizowanej próbki.

______

⁽¹⁾ Fosfor rozpuszczalny w kwasach mineralnych, fosfor rozpuszczalny w wodzie, fosfor rozpuszczalny w roztworach cytrynianu amonu, fosfor rozpuszczalny w 2 % kwasie cytrynowym i fosfor rozpuszczalny w 2 % kwasie mrówkowym.

⁽²⁾ 21 ml gdy roztwór do stracania zawiera więcej niż 15 ml roztworu cytrynianu (obojętny cytrynian, Petermanna lub Joulie'ego alkaliczny cytrynian).

⁽³⁾ Do strącania roztworów fosforu zawierających więcej niż 15 ml roztworu cytrynianu (obojętny, Petermanna lub Joulie) które zostały zakwaszone 21 ml stężonego kwasu azotowego (patrz przypis dopozycja 6.1) stosując 80 ml odczynnika strącającego.

Metoda 4

POTAS

Metoda 4.1

OZNACZANIE POTASU ROZPUSZCZALNEGO W WODZIE

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania potasu rozpuszczalnego w wodzie.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie potasowe nawozy wymienione w załączniku I do dyrektywy 76/116/EWG.

3. ZASADA

Potas w próbce poddawanej analizie poddaje się rozpuszczeniu w wodzie. Po wyeliminowaniu lub związaniu substancji mogących zakłócać oznaczenie ilościowe, potas jest wytrącany w lekko alkalicznym środowisku w postaci czterofenyloboranu potasu.

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub demineralizowana.

4.1. Formaldehyd.

Roztwór formaldehyd od 25-35%.

4.2. Chlorek potasu do analizy.

4.3. Roztwór wodorotlenku sodowego: 10 N.

Zwrócić uwagę, by zapewnić użycie tylko wolnego od potasu wodorotlenku sodowego.

4.4. Roztwór wskaźnika.

Rozpuścić 0,5 g fenoloftaleiny w 90% etanolu I dopełnić do objętości 100 ml.

4.5. Roztwór EDTA.

Rozpuścić 4 g diwodnej disodowej soli kwasu etylenodiaminoczterooctowego w wodzie w 100 ml kolbie miarowej. Dopełnić do objętości i wymieszać.

Przechowywać niniejszy odczynnik w plastikowym pojemniku.

4.6. Roztwór STPB.

Rozpuścić 32,5 g tetrafenyloboranu sodowego w 480 ml wody, dodać 2 ml roztworu wodorotlenku sodowego (pozycja 4.3) i 20 ml roztworu chlorku magnezowego (100 g MgCl₂ · 6H₂O na litr).

Mieszać 15 minut i filtrować przez drobny, bezpopiołowy filtr.

Przechowywać niniejszy odczynnik w plastikowym pojemniku.

4.7. Ciecz do przemywania.

Rozcieńczyć 20 ml roztworu STPB (pozycja 4.6) do 1.000 ml wodą.

4.8. Woda bromowa.

Nasycony roztwór bromu w wodzie.

5. APARATURA

5.1. 1.000-ml kolba miarowa.

5.2. Zlewka 250-ml.

5.3. Tygiel filtracyjny o porowatości 5-20 μ.

5.4. Suszarka regulowana o temperaturze 120 ± 10 °C.

5.5. Eksykator.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

W przypadku soli potasu, próbkę zmielić wystarczająco drobno w celu uzyskania reprezentatywnej próbki do analizy. Dla takich produktów zastosować metodę (pozycja. 1 ust. 6 lit. a).

7. PROCEDURA

7.1. Próbka

Odważyć, z dokładnością 0,001 g, 10 g przygotowywanej próbki (5 g dla soli potasu zawierających więcej niż 50 % tlenku potasu). Umieścić niniejszą próbkę w 600 ml zlewce z około 400 ml wody.

Doprowadzić do wrzenia, gotować przez 30 minut. Schłodzić, przenieść ilościowo do kolby miarowej 1.000-ml, dopełnić do objętości, wymieszać i przefiltrować do suchego odbieralnika. Odrzucić pierwsze 50 ml filtratu (patrz pozycja 7.6, uwaga w sprawie procedury).

7.2. Przygotowanie podwielokrotnej części do strącania

Przenieść za pomocą pipety podwielokrotną część filtratu zawierającą 25-50 mg potasu (patrz tabela 3) i umieścić ją w zlewce 250-ml. Jeśli wymagane, dopełnić do 50 ml wodą.

Dla usunięcia jakichkolwiek zakłóceń, dodać 10 ml roztworu EDTA (pozycja 4.5), kilka kropli roztworu fenoloftaleiny (pozycja 4.4) i wmieszać, kropla po kropli, roztwór wodorotlenku sodowego (pozycja 4.3) do zmiany barwy na czerwoną, następnie dodać kilka kropli więcej wodorotlenku sodowego dla zapewnienia nadmiaru (zwykle 1 ml wodorotlenku sodowego jest wystarczający do zneutralizowania próbki i zapewnienia nadmiaru).

Dla wyeliminowania większości amoniaku [patrz pozycja 7.6 lit. b), uwaga w sprawie procedury], gotować powoli przez 15 minut.

Jeśli konieczne, dodać wody do uzyskania objętości 60 ml.

Doprowadzić roztwór do wrzenia, zdjąć zlewkę z pogrzewacza, dodać 10 ml formaldehydu (pozycja 4.1). Dodać kilka kropel fenoloftaleiny i, jeśli konieczne trochę więcej, wodorotlenku sodowego do pojawienia się wyraźnego czerwonego zabarwienia. Przykryć zlewkę szkiełkiem zegarowym i umieścić w łaźni parowej na 15 minut.

7.3. Ważenie tygla

Wysuszyć tygiel filtracyjny (patrz pozycją 5 "Aparatura") do stałej wagi (około 15 minut) w suszarce przy temperaturze 120 °C (pozycja 5.4).

Pozwolić tyglowi ostygnąć w eksykatorze, a następnie go zważyć.

7.4. Strącanie

Zdjąć zlewkę z łaźni parowej, wmieszać kropla po kropli 10 ml roztworu STPB (pozycja 4.6). To dodawanie zajmuje około dwóch minut. Odczekać co najmniej 10 minut przed filtracją.

7.5. Filtrowanie i przemywanie

Filtrować pod próżnią do zważonego tygla, przepłukać zlewkę cieczą do przemywania (pozycja 4.7), umyć osad trzy razy cieczą do przemywania (pozycja 60 ml w sumie cieczy do przemywania) i dwa razy wodą, od 5-10 ml.

Wysuszyć niezwłocznie osad.

7.6. Suszenie i ważenie

Przetrzeć z zewnątrz tygiel papierem filtracyjnym. Umieścić tygiel z jego zawartością w suszarce na półtorej godziny, w temperaturze 120 °C. Pozwolić ostygnąć tyglowi w eksykatorze do temperatury otoczenia i szybko zważyć.

Uwaga do procedury

a) Jeśli filtrat jest koloru ciemnego, przenieść za pomocą pipety, podwielokrotną część zawierającą najwięcej 100 mg K₂O i umieścić w 100-ml kolbie miarowej, dodać wody bromowej i doprowadzić do wrzenia, w celu eliminacji jakiegokolwiek nadmiaru bromu. Po ostygnięciu, dopełnić do objętości, przefiltrować i ilościową analizą, ustalić zawartość potasu w podwielokrotnej części filtratu.

b) W przypadku gdy obecna jest mała ilość lub wcale azotu amoniakalnego, nie ma potrzeby gotowania przez 15 minut.

7.7. Pobierane podzielniki i czynniki

Tabela 3

Dla metody 4

% K2O w nawozie	% K w nawozie	Próbka do analizy (g)	Próbka roztworu ekstrahowanego do rozcieńczenia (ml)	Rozcieńczenie (do ml)	Podwielokro tna część pobierana jako próbka do strącania (ml)	Przelicznik (F),	Przelicznik (F'),
5-10	4,2-8,3	10	-	-	50	26,280	21,812
10-20	8,3-16,6	10	-	-	25	52,560	43,624
		{	albo -		10	131,400	109,060
20-50	16,6-41,5	10 {	albo 50	250	50	131,400	109,060
Więcej	Więcej niż	{	albo -	-	10	262,800	218,120
niż 50	41,5	5 {	albo 50	250	50	262,800	218,120

7.8. Ślepa próba

Dla każdej serii oznaczeń przeprowadzić ślepą próbę, stosując tylko odczynniki, w proporcjach używanych w analizie i uwzględnić to przy obliczaniu końcowego wyniku.

7.9. Próba kontrolna

W celu uzyskania sprawdzenia metody analizy, przeprowadzić oznaczenie na podwielokrotnej części roztworu wodnego chlorku potasowego, zawierającego najwyżej 40 mg K₂O.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Jeśli stosować próbki do analizy i rozcieńczenia pokazane w tabeli 3, wzór do przeliczenia jest następujący:

% K₂O w nawozie = (A - a) × F

lub

% K w nawozie = (A - a) × F'

gdzie:

A = waga, w gramach, osadu z próbki,

a = waga, w gramach, osadu ze ślepej próby,

F i F' = współczynniki (patrz tabela 3).

Dla próbek i rozcieńczeń, które różnią się od tych przedstawionych w tabeli 3, stosować następujące wzory:

lub

gdzie:

f = przelicznik, KTPB do K2O = 0,1314,

f' = przelicznik, KTPB w K = 0,109,

D = współczynnik rozcieńczenia,

M = waga, w gramach, próbki do analizy.

Metoda 5

MAGNEZ

Metoda 5.1

(skreślona)

Metoda 5.2.

(skreślona)

Metoda 5.3.

(skreślona)

Metoda 5.4.

(skreślona)

Metoda 6

CHLOR

Metoda 6.1

OZNACZANIE CHLORKÓW W NIEOBECNOŚCI MATERIAŁU ORGANICZNEGO

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę oznaczania chlorku w przypadku braku materiału organicznego.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie nawozy wolne od materiałów organicznych.

3. ZASADA

Chlorki, rozpuszczalne w wodzie są strącane w kwaśnym środowisku przez nadmiar wzorcowego roztworu azotanu srebra. Nadmiar jest miareczkowany roztworem tiocyjanianu amonowego w obecności siarczanu żelazowo-amonowego (metoda Volharda).

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub demineralizowana, wolna od chlorków.

4.1 Nitrobenzen lub eter dietylowy.

4.2. Kwas azotowy: 10 N.

4.3. Roztwór wskaźnika.

Rozpuścić 40 g siarczanu żelazowo-amonowego Fe₂(SO₄)₃ · (NH₄)₂SO₄ · 24H₂O w wodzie i dopełnić do jednego litra.

4.4. Roztwór wzorcowy azotanu srebra: 0,1 N.

4.5. Roztwór wzorcowy tiocyjanianu amonowego: 0,1 N.

Przygotowanie.

Ponieważ niniejsza sól jest higroskopijna i nie może być suszona bez ryzyka rozkładu, zaleca się odważyć około 9 g, rozpuścić w wodzie i dopełnić do objętości jednego litra. Nastawić stężenie 0,1 N poprzez miareczkowanie AgNO₃ 0,1 N.

5. APARATURA

5.1. Wstrząsarka obrotowa (35-40 obrotów na minutę).

5.2. Biurety.

5.3. Kolba miarowa 500-ml.

5.4. Kolba stożkowa (Erlenmeyera) 250 ml.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka i przygotowanie roztworu

Umieścić 5 g próbkę, odważoną z dokładnością 0,001 g, w 500-ml kolbie miarowej i dodać 450 ml wody. Mieszać pół godziny za pomocą wstrząsarki (pozycja 5.1); dopełnić do 500 ml wodą destylowaną; wymieszać i przefiltrować do zlewki.

7.2. Oznaczenie

Pobrać podwielokrotną część filtratu zawierającą nie więcej niż 0,150 g chlorku. Na przykład 25 ml (0,25 g), 50 ml (0,5 g) lub 100 ml (1 g). Jeśli pobrana próbka jest mniejsza niż 50 ml, jest konieczne dopełnienie do objętości 50 ml wodą destylowaną.

Dodać 5 ml kwasu azotowego 10 N (pozycja 4.2), 20 ml roztworu wskaźnika (pozycja 4.3), i dwie krople wzorcowego roztworu tiocyjanianu amonowego (próbka tego ostatniego odczynnika jest pobierana z biurety ustawionej na zero).

Następnie za pomocą biurety dodać roztworu wzorcowego azotanu srebra (pozycja 4.4) do momentu uzyskania nadmiaru 2-5 ml. Dodać 5 ml nitrobenzenu lub 5 ml eteru dietylowego (pozycja 4.1) i wstrząsnąć dobrze do aglomeracji osadu. Miareczkować nadmiar azotanu srebra tiocyjanianem amonowym 0,1 N (pozycja 4.5) do pojawienia się czerwonobrązowej barwy, która utrzymuje się po delikatnym wstrząśnięciu kolbą.

Uwaga

Nitrobenzen lub eter dietylowy (lecz przede wszystkim nitrobenzen) zapobiega reakcji chlorku srebra z tiocyjanowymi jonami. Dlatego uzyskuje się przejrzystą zmianę barwy wskaźnika.

7.3. Ślepa próba

Wykonać ślepą próbę w tych samych warunkach i uwzględnić ją w obliczeniach wyniku końcowego.

7.4. Próba kontrolna

Przed przeprowadzeniem oznaczeń sprawdzić dokładność metody poprzez użycie podwielokrotnej części świeżo przygotowanego roztworu chlorku potasu, tak by ta niniejsza część zawierała znaną ilość 100 mg chlorków.

8. WYRAŻENIE WYNIKU

Wyrazić wynik analizy jako procent chlorków zawartych w próbce otrzymanej do analizy.

Obliczyć procent chlorków (Cl) według wzoru:

gdzie:

V_z = ilość mililitrów azotanu srebra 0,1 N,

V_cz = ilość mililitrów azotanu srebra 0,1 N, użytego w ślepej próbie,

V_a = ilość mililitrów tiocyjanianu amonowego 0,1 N,

V_ca = ilość mililitrów tiocyjanianu amonowego 0,1 N, użytego w ślepej próbie,

M = waga, w gramach, pobranej próbki (pozycja 7.2).

Metoda 7

STOPIEŃ MIELENIA

Metoda 7.1

OZNACZENIE STOPNIA MIELENIA (METODA SUCHA)

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa suchą procedurę dla oznaczania stopnia mielenia.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Wszystkie typy nawozów EWG, w których podano wymagania stopnia mielenia używając sit 0,63 i 0,160 mm.

3. ZASADA

Poprzez mechaniczne wytrząsanie sita, oznacza się ilości produktu o wymiarze ziarna większym niż 0,63mm i te o wymiarze ziarna pomiędzy 0,16 i 0,63 mm i oblicza procent stopnia mielenia jest.

4. APARATURA

4.1. Mechaniczna wytrząsarka sitowa.

4.2. Sita o szczelinach 0,16 i 0,63 mm standartowych wymiarów (20 cm średnica i 5 cm wysokości).

5. PROCEDURA

Odważyć, z dokładnością 0,05 g, 50 g substancji. Zamontować dwa sita I pojemnik zbierający na wytrząsarce (pozycja 4.1), sito z większymi szczelinami umieścić na górze. Umieścić próbkę do analizy na górze. Przesiewać 10 minut i usunąć część zebraną na dnie. Włączyć ponownie aparaturę i po minucie sprawdzić, czy ilość zebrana na dnie w tym czasie, nie jest większa od 250 mg. Powtórzyć proces (za każdym razem jedną minutę), do momentu gdy ilość zbierana będzie mniejsza od 250mg. Zważyć oddzielnie pozostały materiał na obu sitach.

6. WYRAŻENIE WYNIKU

% stopnia rozdrobnienia próbki, pokazany przez sito ze szczelinami 0,63 mm = (50 - M₁) × 2

% stopnia rozdrobnienia próbki, pokazany przez sito ze szczelinami 0,16 mm = [50 - (M₁ + M₂)] × 2

gdzie:

M₁ = waga, w gramach, pozostałości na sicie ze szczelinami 0,63 mm,

M₂ = waga, w gramach, pozostałości na sicie ze szczelinami 0,16 mm.

Odpad z sita o szczelinach 0,63 mm został już wyeliminowany.

Wyniki tych obliczeń zaokrąglać w górę do najbliższej jednostki.

Metoda 7.2

OZNACZANIE STOPNIA MIELENIA MIĘKKICH NATURALNYCH FOSFORANÓW

1. ZAKRES

Niniejsza metoda służy do oznaczania stopnia mielenia miękkich naturalnych fosforanów.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Miękkie naturalne fosforany.

3. ZASADA

Dla próbek o drobnym rozmiarze ziarna, aglomeracja może utrudnić przesiewanie na sucho. Z tej przyczyny stosuje się zwykle mokre przesiewanie.

4. ODCZYNNIKI

Roztwór sześciometafosforanu sodowego: 1 %.

5. APARATURA

5.1 Sita o szczelinach 0,16 i 0,63 mm standartowych wymiarów (20 cm średnica i 5 cm wysokości); pojemniki zbierające.

5.2. Szklany lejek o średnicy 20cm, montowany na statywie.

5.3. Zlewki 250-ml.

5.4. Suszarka.

6. METODA ANALIZY

6.1. Pobieranie próbek

Odważyć, z dokładnością 0,05 g, 50 g substancji. Przemyć wodą obie strony sit, umieścić sito o szczelinach 0,125 mm powyżej sita 0,063 mm.

6.2. Procedura

Umieścić próbkę do analizy na górze sita. Przesiewać pod małym strumieniem zimnej wody (można użyć wody miejskiej) do momentu, kiedy woda przechodząca jest już praktycznie czysta. Zwrócić uwagę na zapewnienie takiego przepływu wody, by niższe sito, nigdy nie było wypełnione wodą.

Gdy pozostałość na górnym sicie wydaje się, mniej więcej stała, zdjąć to sito i umieścić w międzyczasie na pojemniku zbierającym.

Kontynuować mokre przesiewanie przez niższe sito przez kilka minut do momentu, gdy woda przechodząca jest czysta.

Zmienić sito 0,125 mm na sito 0,063 mm. Przenieść jakikolwiek osad z pojemnika zbierającego na górę sita i zacząć ponowne przesiewanie pod małym strumieniem wody do czasu, gdy woda jeszcze raz zrobi się czysta.

Ilościowo przenieść każdą z pozostałości w różne zlewki za pomocą lejka. Przeprowadzić w zawiesinę każdą pozostałość poprzez napełnienie zlewek wodą. Odstawić na około jedną minutę, zdekantuj możliwie największą ilością wody.

Umieścić zlewki w suszarce w 150 °C na dwie godziny.

Zostawić do ostygnięcia, zdjąć pozostałości szczotką i zważyć.

7. WYRAŻENIE WYNIKU

Zaokrąglić wyniki obliczeń w górę, do najbliższej jednostki.

% stopnia rozdrobnienia próbki, pokazany przez sito ze szczelinami 0,125 mm = (50 - M₁) × 2

% stopnia rozdrobnienia próbki, pokazany przez sito ze szczelinami 0,063 mm = [50 - (M₁ + M₂)] × 2

gdzie:

M₁ = waga w gramach pozostałości na sicie 0,125 mm,

M₂ = waga w gramach pozostałości na sicie 0,063 mm.

8. UWAGI

Jeśli po przesiewaniu zaobserwuje się obecność zbryleń, analiza musi być przeprowadzona ponownie w następujący sposób.

Powoli wlać 50 g próbki do kolby jednolitrowej zawierającej 500 ml roztworu sześciometafosforanu sodowego, ciągle mieszając. Zakorkować kolbę i wstrząsnąć energicznie ręcznie, by rozbić zbrylenia. Przenieść całą zawiesinę na górne sito i przemyj kolbę energicznie. Kontynuować analizę jak opisano w pozycji 6.2.

Metody 8

DRUGORZĘDNE SKŁADNIKI ODŻYWCZE

Metoda 8.1

EKSTRAKCJA WAPNIA CAŁKOWITEGO, MAGNEZU CAŁKOWITEGO, SODU CAŁKOWITEGO I SIARKI CAŁKOWITEJ W FORMIE SIARCZANÓW

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę ekstrahowania wapnia całkowitego, magnezu całkowitego i sodu całkowitego oraz ekstrahowania siarki całkowitej w formie siarczanów w taki sposób, by ten ekstrakt mógł być używany do określania każdego wymaganego składnika odżywczego.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów, dla których w dyrektywie Rady 89/284/EWG⁽¹⁾ przewidziana jest deklaracja wapnia całkowitego, magnezu całkowitego, sodu całkowitego i siarki całkowitej w formie siarczanów.

3. ZASADA

Rozpuszczanie przez gotowanie w rozcieńczonym kwasie solnym.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

5. APARATURA

Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1 dyrektywy Komisji 77/535/EWG.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań

Wapń, magnez, sód i siarka w formie siarczanów są ekstrahowane z próbki do badań wynoszącej pięć gramów, ważonych do jednego miligrama.

Jednakże w przypadku kiedy nawóz zawiera więcej niż 15 % siarki (S), np. 37,5 % SO₃, i więcej niż 18,8 % wapnia (Ca), np. 26,3 % CaO, ekstrahowanie wapnia i siarki jest przeprowadzane na próbce do badań wynoszącej jeden gram, ważony do jednego miligrama. Umieścić próbkę do badań w 600-mililitrowej zlewce.

7.2. Przygotowanie roztworu

Dodać około 400 mililitrów wody i, uważając, kiedy próbka zawiera znaczącą ilość węglanów, stopniowo 50 mililitrów rozcieńczonego kwasu solnego (4.1). Doprowadzić do wrzenia i utrzymać przez 30 minut. Odstawić do ostygnięcia, mieszając co jakiś czas. Zlać ilościowo do 500 mililitrowej kolby skalowanej. Uzupełnić objętość wodą i wymieszać. Przepuścić przez suchy filtr do suchego zbiornika, wyzbywając się porcji wstępnej. Ekstrakt musi być całkowicie przejrzysty. Zatkać, jeśli filtrat nie został natychmiast użyty.

Metoda 8.2

EKSTRAKCJA SIARKI CAŁKOWITEJ OBECNEJ W RÓŻNYCH FORMACH

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę ekstrahowania siarki całkowitej zawartej w nawozach w postaci elementarnej i/lub w innych związkach chemicznych.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów EWG, dla których w dyrektywie Rady 89/284/EWG przewidziana jest deklaracja siarki całkowitej obecnej w różnych formach (elementarnej, tiosiarczanu, siarczynu, siarczanu).

3. ZASADA

Siarka elementarna jest przekształcona w środowisku alkalicznym na polisulfidy i tiosiarczany; te wraz z wszystkimi siarczynami, które mogą być obecne, są następnie utleniane w reakcji z nadtlenkiem wodoru. Różne formy siarki są w ten sposób przekształcane w siarczany, które są określone przez wytrącenie się siarczanu baru (metoda 8.9).

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.2. Roztwór wodorotlenku sodu, NaOH, minimum 30 % (d = 1,33).

4.3. Roztwór nadtlenku wodoru, 30 % w/w.

4.4. Roztwór wodny chlorku baru BaCl₂ 2H₂O, 122 gramy na litr.

5. APARATURA

Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań.

Odważyć do jednego miligrama ilość nawozu zawierającego między 80 i 350 miligramami siarki (S) lub 200 i 875 miligramami SO₃.

Z reguły (gdzie S 15 %) odważyć 2,5 grama. Umieścić próbkę do badań w 400-mililitrowej zlewce.

7.2. Utlenianie.

Dodać 20 mililitrów roztworu wodorotlenku sodu (4.2) i 20 mililitrów wody. Przykryć szkiełkiem zegarkowym. Gotować przez 5 minut na talerzu grzewczym (5.1). Zdjąć z talerza grzewczego. Stosując strumień gorącej wody, zebrać siarkę przylegającą do ścian zlewki i gotować przez 20 minut. Odstawić do ostygnięcia.

Dodawać 2 mililitry próbki pierwotnej nadtlenku węgla (4.3), dopóki nie zostanie zauważona reakcja. Konieczne będzie sześć-osiem nadtlenków wodoru. Pozostawić reakcję utleniania na godzinę, następnie doprowadzić do wrzenia i utrzymywać ten stan przez pół godziny. Odstawić do ostygnięcia.

7.3. Przygotowanie roztworu do analizy.

Dodać około 50 mililitrów wody i 50 mililitrów roztworu kwasu solnego (4.1).

- Jeśli poziom siarki (S) jest niższy niż 5 %:

przefiltrować do 600-mililitrowej zlewki. Kilkakrotnie umyć zimną wodą pozostałość znajdującą się na filtrze. Po umyciu sprawdzić, czy w ostatnich kroplach filtratu nie ma już siarczanu, stosując roztwór chlorku baru (4.4). Filtrat musi być doskonale czysty. Siarczan jest wyznaczony na całym filtracie zgodnie z metodą 8.9.

- Jeśli poziom siarki (S) jest wyższy niż 5 %:

przenieść ilościowo do 250-mililitrowej kolby pomiarowej, uzupełnić wodą i wymieszać. Przefiltrować przez suchy filtr do suchego zbiornika; filtrat musi być całkowicie czysty. Zatkać, jeśli roztwór nie zostanie natychmiast zastosowany. Siarczany oznaczyć na równoważność tego roztworu przez wytrącenie w formie siarczanu baru (metoda 8.9).

Metoda 8.3

EKSTRAKCJA ROZPUSZCZALNEGO W WODZIE WAPNIA, MAGNEZU, SODU I SIARKI (W FORMIE SIARCZANÓW)

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę dotyczącą ekstrahowania rozpuszczalnego w wodzie wapnia, magnezu, sodu i siarki (w formie siarczanów) w taki sposób, by ten sam ekstrakt mógł być użyty w celu określenia każdego wymaganego składnika odżywczego.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest wyłącznie do nawozów, dla których w dyrektywie Rady 89/284/EWG przewidziana jest deklaracja rozpuszczalnego w wodzie wapnia, magnezu, sodu i siarki (w formie siarczanów).

3. ZASADA

Składniki odżywcze są rozpuszczane we wrzącej wodzie.

4. ODCZYNNIKI

Woda destylowana lub zdemineralizowana o równoważnej jakości.

5. APARATURA

Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań.

a) W przypadku kiedy nawozy nie zawierają siarki lub jej zawartość w tym momencie jest nie większa niż 3 % siarki (S), np. 7,5 % SO₃, i zawartość wapnia jest nie większa niż 4 % wapnia (Ca), np. 5,6 % CaO, odważyć pięć gramów nawozu z dokładnością do jednego miligrama.

b) W przypadku kiedy nawóz zawiera więcej niż 3 % siarki (S) i więcej niż 4 % wapnia (Ca), odważyć jeden gram nawozu z dokładnością do jednego miligrama.

Umieścić próbkę do badań w 600 mililitrowej zlewce.

7.2. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU

Dodać około 400 mililitrów wody i gotować przez 30 minut. Odstawić do wystygnięcia, co jakiś czas mieszając, i zlać ilościowo do 500-mililitrowej kolby skalowanej. Uzupełnić wodą i wymieszać.

Przefiltrować przez suchy filtr do suchego zbiornika. Pozbyć się porcji wstępnej filtratu. Filtrat musi być całkowicie przejrzysty.

Zatkać, jeśli roztwór nie zostanie natychmiast zastosowany.

Metoda 8.4

EKSTRAHOWANIE ROZPUSZCZALNEJ W WODZIE SIARKI, KTÓRA WYSTĘPUJE W RÓŻNYCH FORMACH

1. ZAKRES

Niniejszy dokument określa procedurę ekstrahowania rozpuszczalnej w wodzie siarki w różnych formach zawartej w nawozach.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów, dla których dyrektywa 89/284/EWG przewiduje deklarację rozpuszczalnego w wodzie tritlenku siarki.

3. ZASADA

Siarka jest rozpuszczana w zimnej wodzie i przekształcona w siarczan przez utlenienie w reakcji z nadtlenkiem wodoru w środowisku alkalicznym.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.2. Roztwór wodorotlenku sodu zawierający przynajmniej 30 % NaOH (d = 1,33).

4.3. Roztwór nadtlenku wodoru, 30 % w/w.

5. APARATURA

5.1. 500-mililitrowa skalowana kolba Stohmanna.

5.2. Wstrząsarka obrotowa, 30-40 obrotów na minutę.

5.3. Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań.

a) W przypadku kiedy nawóz nie zawiera siarki lub jej zawartość w danym momencie jest nie większa niż 3 % siarki (S), np. 7,5 % SO₃, i zawartość wapnia jest nie większa niż 4 % wapnia (Ca), np. 5,6 % CaO, odważyć 5 gramów nawozu z dokładnością do jednego miligrama.

b) W przypadku kiedy nawóz zawiera więcej niż 3 % siarki (S) i więcej niż 4 % wapnia (Ca), odważyć jeden gram nawozu do jednego miligrama.

Umieścić próbkę do badań w 500-mililitrowej zlewce (5.1).

7.2. Przygotowanie roztworu

Dodać około 400 mililitrów wody. Zatkać. Wstrząsać (5.2) przez 30 minut. Uzupełnić wodą i wymieszać. Przefiltrować przez suchy filtr do suchego zbiornika. Zatkać, jeśli roztwór nie będzie natychmiast stosowany.

7.3. Utlenianie równoważnej porcji, która będzie analizowana

Użyć równoważnej porcji roztworu ekstraktu, nieprzekraczającej 50 mililitrów i jeśli to możliwe zawierającej 20 i 100 miligramów siarki (S).

Uzupełnić objętość do 50 mililitrów wodą, jeśli to konieczne. Dodać trzy mililitry roztworu wodorotlenku sodu (4.2) i dwa mililitry roztworu nadtlenku wodoru (4.3). Przykryć szkłem zegarkowym i przez godzinę delikatnie gotować na rozgrzanym talerzu (5.3). Dodawać po jednym mililitrze próbki pierwotnej roztworu nadtlenku wodoru tak długo, jak długo trwa reakcja (maksymalnie pięć mililitrów).

Następnie odstawić do wystygnięcia. Usunąć szkło zegarkowe i zmyć wewnętrzną stronę do zlewki. Dodać średnio 20 mililitrów rozcieńczonego kwasu solnego (4.1). Uzupełnić wodą do około 300 mililitrów.

Określić zawartość siarczanów w całym roztworze poddanym utlenianiu zgodnie z metodą 8.9.

Metoda 8.5

EKSTRAKCJA I OZNACZANIE ZAWARTOŚCI SIARKI ELEMENTARNEJ

OSTRZEŻENIE

W tej metodzie analizy wykorzystuje się disiarczek węgla (CS₂). Dlatego też należy podjąć szczególne środki ostrożności, w szczególności dotyczące:

- przechowywania CS₂,

- wyposażenia ochronnego dla personelu,

- higieny pracy,

- zapobiegania wznieceniu ognia i wybuchom,

- rozprzestrzenienia się odczynnika.

Metoda wymaga wysoko wyszkolonych pracowników i odpowiednio wyposażonego laboratorium.

1. ZAKRES

Określa procedurę ekstrahowania i określania siarki elementarnej zawartej w nawozach.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Metoda ta stosowana jest do nawozów EWG, dla których dyrektywa Rady 89/284/EWG przewiduje deklarację całkowitej siarki w formie elementarnej.

3. ZASADA

Po usunięciu rozpuszczalnych składników siarka elementarna jest ekstrahowana dzięki zastosowaniu disiarczku węgla, po dokonanym oznaczeniu wagowym wyekstrahowanej siarki.

4. ODCZYNNIKI

Disiarczek węgla.

5. APARATURA

5.1 100-mililitrowa kolba ekstrakcyjna ze szklaną zatyczką.

5.2 Aparat Soxhleta wraz z odpowiednimi elementami filtracyjnymi.

5.3. Obrotowa wyparka próżniowa.

5.4. Piec elektryczny, wentylator wspomagający, ustawiony na 90 ± 2 °C.

5.5. Porcelanowa płytka Petriego, od pięciu do siedmiu centymetrów średnicy, nieprzekraczająca pięciu centymetrów wysokości.

5.6 Elektryczny talerz grzewczy z regulowaną temperaturą.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1.

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań

Odważyć od pięciu do dziesięciu gramów próbki z dokładnością do jednego miligrama i umieścić w gilzie do ekstrakcji aparatu Soxhleta (5.2).

7.2. Ekstrahowanie siarki

Zawartość umyć dokładnie gorącą wodą w celu usunięcia wszystkich rozpuszczalnych związków. Suszyć w piecu o temperaturze 90 °C (5.4) przez przynajmniej jedną godzinę. Umieścić filtr w aparacie Soxhleta (5.2).

Umieścić kilka perełek szklanych w kolbie aparatu (5.1) i zważyć (P₀), następnie dodać 50 mililitrów disiarczku węgla (4.1).

Połączyć aparat i pozostawić na sześć godzin w celu wyekstrahowania siarki elementarnej. Wyłączyć grzanie i po ostudzeniu odłączyć kolbę. Połączyć kolbę z wyparką obrotową (5.3) i odparowywać aż do momentu, w którym zawartość kolby stężeje do masy gąbczastej.

Osuszyć kolbę w piecu o temperaturze 90 °C (5.4) (ogólnie rzecz biorąc niezbędna jest jedna godzina) aż do momentu, w którym zostanie uzyskana stała waga (P₁).

7.3. Oznaczanie czystości siarki elementarnej

Niektóre substancje mogą być ekstrahowane za pomocą disiarczku węgla w tym samym czasie co siarka elementarna. Czystość siarki elementarnej jest oznaczana w sposób następujący:

ujednorodnić zawartość kolby, tak dokładnie jak jest to możliwe, i usunąć od dwóch do trzech gramów, zważonych z dokładnością do jednego miligrama (n). Umieścić na płytce Petriego (5.5). Zważyć płytkę razem z zawartością (P₂). Umieścić na gorącym talerzu, którego temperatura nie przekracza 220 °C, by nie spowodować spalenia siarki. Kontynuować sublimację przez trzy lub cztery godziny aż do uzyskania stałej wagi (P₃).

notabene: Dla niektórych nawozów może nie być konieczne ustalanie czystości siarki. W tym przypadku pominąć krok 7.2.

8. WYNIKI

Procentowa zawartość siarki (S) elementarnej w nawozie jest następująca:

Gdzie:

m = masa próbki do badań nawozu w gramach,

P₀ = masa kolby Soxhleta w gramach,

P₁ = masa kolby Soxhleta i zanieczyszczonej siarki po osuszeniu,

n = masa zanieczyszczonej siarki przeznaczonej do oczyszczenia, w gramach,

P₂ = masa płytki Petriego,

P₃ = masa płytki Petriego po sublimacji siarki.

Metoda 8.6

MANGANOMETRYCZNE OZNACZANIE WYEKSTRAHOWANEGO WAPNIA NASTĘPUJĄCE PO WYTRĄCENIU SIĘ W FORMIE SZCZAWIANU

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą określeniu ilości wapnia w ekstrakcie nawozu.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów EWG, dla których dyrektywa Rady 89/284/EWG przewiduje deklarację całkowitego i/lub rozpuszczalnego wapnia.

3. ZASADA

Przygotowanie wapnia zawartego w równoważnej części roztworu ekstraktu w formie szczawianu, który jest określony przez miareczkowanie przy zastosowaniu nadmanganianu potasu.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) i jedna objętość wody.

4.2. Rozcieńczyć kwas siarkowy w stosunku 1:10:

jedna objętość kwasu siarkowego (d = 1,84) w dziesięciu objętościach wody.

4.3. Rozcieńczyć roztwór amoniaku w stosunku 1:1:

jedna objętość amoniaku (d = 0,88) i jedna objętość wody.

4.4. Nasycony roztwór szczawianu amoniaku ((NH₄)₂ C₂O₄ H₂O) o temperaturze otoczenia (średnio 40 gramów na litr).

4.5 Roztwór kwasu cytrynowego, 30 % (m/v).

4.6 Roztwór chlorku amonowego, 5 % (m/v).

4.7 Roztwór błękitu brometylowego w etanolu, w 95 %, 0,1 % (m/v).

4.8 Roztwór zieleni bromokrezolowej w etanolu, w 95 %, 0,04 % (m/v).

4.9 Roztwór mianowany nadmanganianu potasu, 0,02 M.

5. APARATURA

5.1 Tygiel filtracyjny o porowatości 5-20 μ spieczonego szkła.

5.2 Kąpiel w gorącej wodzie.

6. PRZYGOTOWANIE RÓWNOWAŻNEJ ILOŚCI DO ANALIZY

Używając pipety, pobrać porcję roztworu ekstraktu uzyskanego metodą 8.1 lub 8.3, zawierającego się między 15 i 50 miligramami wapnia Ca (= 21-70 miligramów CaO). Niech objętość tej równoważnej ilości wynosi v₂. Wlać do 400-mililitrowej zlewki. Jeśli to konieczne, zneutralizować (zmieniając wskaźnik (4.7) z zielonego na błękitny) kilkoma kroplami roztworu amoniaku (4.3).

Dodać jeden mililitr roztworu kwasu cytrynowego (4.5) i pięć mililitrów roztworu chlorku amoniaku (4.6).

7. WYTRĄCANIE SIĘ SZCZAWIANU WAPNIA

Dodać około 100 mililitrów wody. Doprowadzić do wrzenia i dodać 8-10 kropli roztworu wskaźnikowego (4.8) i powoli dodawać 50 mililitrów gorącego roztworu szczawianu amoniaku (4.4). Kiedy następuje wytrącenie, rozpuścić, dodając kilka kropel kwasu solnego (4.1). Neutralizować bardzo powoli dzięki roztworowi amoniaku (4.3), ciągle mieszając, do uzyskania pH 4.4-4.6 (zmieniając wskaźnik (4.8) z zielonego na błękitny). Zlewkę umieścić w gotującej się wodzie przygotowanej do kąpieli (5.2) na około 30 minut.

Usunąć zlewkę z kąpieli, resztę pozostawić na godzinę i przefiltrować do tygla (5.1).

8. MIARECZKOWANIE OSADU SZCZAWIANU

Umyć zlewkę i tygiel, tak by całkowicie usunąć nadmiar szczawianu amoniaku (można to skontrolować, sprawdzając, czy brak jest chlorku w wodzie przeznaczonej do mycia). Umieścić tygiel w 400-mililitrowym tyglu i rozpuścić osad w 50 mililitrach gorącego kwasu siarkowego (4.2). Dodać wodę do tygla w celu uzyskania objętości około 100 mililitrów. Doprowadzić do temperatury 70-80 °C i miareczkować kropla po kropli za pomocą roztworu nadmanganianu (4.9), aż kolor różowy utrzyma się przez minutę. Niech ta wartość = n.

9. WYNIKI

Zawartość wapnia (Ca) w nawozie jest następująca:

Gdzie:

n = liczba mililitrów użytego nadmanganianu,

m = masa próbki do badań w gramach,

v₂ = objętość równoważnej ilości w mililitrach,

v₁ = objętość roztworu ekstrakcji w mililitrach,

t = stężenie molowe roztworu nadmanganianu w molach na litr.

CaO (%) = Ca (%) × 1,400.

Metoda 8.7

OKREŚLANIE MAGNEZU ZA POMOCĄ ATOMOWEJ ABSORBCJI SPEKTROFOTOMETRYCZNEJ

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą określeniu zawartości magnezu w ekstrakcie nawozu.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda jest stosowana do ekstraktów nawozów EWG uzyskanych metodą 8.1 i 8.3, dla których wymagana jest deklaracja całkowitego magnezu i/lub magnezu rozpuszczalnego w wodzie, z następującymi wyjątkami:

nawozy wymienione w Załączniku do dyrektywy w sprawie drugorzędnych składników odżywczych (89/284/EWG):

typ 4 (kizeryt),

typ 5 (siarczan magnezu) i

typ 7 (kizeryt z siarczanem potasu),

do którego stosowana jest metoda 8.8.

Metoda określona poniżej stosowana jest do wszystkich ekstraktów nawozów zawierających elementy w ilościach, które mogą zakłócić kompleksometryczne określanie magnezu.

3. ZASADA

Określanie magnezu przez atomową absorpcję spektrofotometryczną po właściwym rozcieńczeniu ekstraktu.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Kwas solny, roztwór 1 M

4.2. Kwas solny, roztwór 0,5 M

4.3. Mianowany roztwór magnezu, 1,00 miligramów na litr.

4.3.1. Rozpuścić 1,013 grama siarczanu magnezu (MgSO₄, 7H₂ O) w 0,5 M roztworu kwasu solnego (4.2).

4.3.2. Odważyć 1,658 grama tlenku magnezu (MgO), wcześniej kalcynowanego w celu usunięcia wszystkich śladów nasycania ditlenkiem węgla. Umieścić w zlewce ze 100 mililitrami wody i 120 mililitrami 1 M kwasu solnego (4.1). W momencie kiedy ulegnie to rozpuszczeniu, zlać ilościowo do 1000-mililitrowej, skalowanej kolby. Uzupełnić objętość i wymieszać.

lub:

4.3.3. Techniczny roztwór mianowany.

Laboratorium jest odpowiedzialne za badanie takich roztworów.

4.4. Roztwór chlorku strontu.

Rozpuścić 75 gramów chlorku strontu (SrCl₂ 6H₂O) w roztworze kwasu solnego (4.2) i uzupełnić tym samym roztworem kwasu do 500 mililitrów.

5. APARATURA

Spektrofotometr umieszczony dla absorpcji atomowej, z lampą magnezową o 285,2 nm.

Płomień powietrzno-acetylenowy.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metody 8.1 i 8.3.

7. PROCEDURA

7.1. Jeżeli nawóz ma zgłoszoną zawartość magnezu (Mg) wynoszącą więcej niż 6 % (np. 10 % jako MgO), użyć 25 mililitrów (V₁) roztworu ekstraktu (6). Przenieść do 100-mililitrowej kolby skalowanej, uzupełnić wodą i wymieszać. Czynnik rozcieńczenia wynosi D₁ = 100/V₁.

7.2. Używając pipety, pobrać 10 mililitrów roztworu ekstraktu lub roztwór (7.1). Przenieść do 200-mililitrowej, skalowanej kolby. Uzupełnić objętość za pomocą 0,5 M roztworu kwasu solnego(4.2) i wymieszać. Czynnik rozcieńczenia wynosi 200/10.

7.3. Rozcieńczyć ten roztwór (7.2) za pomocą 0,5 M roztworu kwasu solnego (4.2), tak aby uzyskać zagęszczenie w optymalnym polu roboczym spektrofotometru (5.1). V₂ jest to objętość próbki w 100 mililitrach. Czynnik rozcieńczenia wynosi D₂ = 100/V₂.

Roztwór końcowy powinien zawierać 10 % v/v roztworu chlorku strontu (4.4).

7.4. Przygotowanie roztworu do próby ślepej.

Przygotować roztwór do próby ślepej przez powtórzenie całej procedury od ekstrakcji (metoda 8.1 lub 8.3), pomijając jedynie próbkę do badań nawozu.

7.5. Przygotowanie roztworu wzorcowego.

Przez rozpuszczenie mianowanego roztworu (4.3) 0,5 M kwasem solnym, przygotować przynajmniej pięć roztworów o rosnącym zagęszczeniu w ramach optymalnego zakresu pomiarowego aparatu (5.1).

Roztwory te powinny zwierać 10 % v/v roztworu chlorku strontu (4.4).

7.6. Pomiar.

Ustawić spektrofotometr (5.1) o długości fali 285,2 nm.

Rozpylać systematycznie roztwór wzorcowy (7.5), roztwór próbny (7.3) i roztwór do próby ślepej (7.4), przemywając narzędzie roztworem, który będzie następnie mierzony. Powtórzyć tę operację trzy razy. Wykreślić krzywą, oznaczając na rzędnej główne wartości absorpcji każdego wzorcowania (7.5), na odciętej - odpowiadające zagęszczenie magnezu w μg/ml. Określić zagęszczenie magnezu w próbie (7.3), X_s i próbie ślepej (7.4), X_b, odnosząc się do krzywej wzorcowej.

8. WYNIKI

Obliczyć wielkość magnezu (Mg) lub tlenku magnezu (MgO) w próbie przez odniesienie do roztworu wzorcowego i biorąc pod uwagę roztwór do próby ślepej.

Procent magnezu (Mg) w nawozie jest równy:

X_s = zagęszczenie roztworu, który będzie analizowany i zanotowany na krzywej wzorcowej, w μg/ml.

X_b = zagęszczenie roztworu do próby ślepej, jak zapisano na krzywej wzorcowej, w μg/ml.

D₁ = czynnik rozcieńczenia, kiedy roztwór jest rozcieńczony (7.1).

Równa się cztery, jeśli wzięto 25 mililitrów.

Równa się jeden, jeśli roztwór nie został rozcieńczony.

D₂ = czynnik rozcieńczenia w 7.3.

M = masa próbki do badania w momencie ekstrakcji.

MgO (%) = Mg (%)/0,6

Metoda 8.8

OKREŚLANIE MAGNEZU PRZEZ KOMPLEKSOMETRIĘ

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą określeniu zawartości magnezu w ekstraktach nawozów.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda jest stosowana do następujących ekstraktów nawozów EWG, dla których określenie całego magnezu i/lub magnezu rozpuszczalnego w wodzie jest przewidziane:

- nawozy wymienione w dyrektywie 76/116/EWG: czysty nawóz azotowy, typ 1 b (wapniowy azotan magnezu), typ 7 (siarkoazotan magnezu), typ 8 (nawóz azotowy z domieszką magnezu) i czysty nawóz potasowy, typ 2 (wzbogacony kainit), typ 4 (chlorek potasu zawierający magnez), typ 6 (siarczan potasu zawierający sól magnezową),

- nawozy wymienione w Załączniku do dyrektywy w sprawie składników odżywczych (89/284/EWG).

3. ZASADA

Magnez jest rozpuszczany metodą 8.1 i/lub 8.3. Pierwsze miareczkowanie: z kwasem etylenodiaminotetraoctowym Ca i Mg w obecności czarnego T eriochromu. Drugie miareczkowanie: z kwasem etylenodiaminotetraoctowym Ca w obecności calceinowego lub calconowego kwasu węglowego. Określanie magnezu przez różnicę.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Mianowany molowy roztwór magnezu 0,05:

4.1.1. Rozpuścić 1,232 gramów siarczanu magnezu (MgSO₄ 7H₂O) w 0,5 M roztworu kwasu solnego (4.11) i uzupełnić do 100 mililitrów, stosując ten sam kwas.

lub:

4.1.2. Odważyć 2,016 gramów tlenku magnezu wcześniej poddanego kalcynowaniu w celu usunięcia wszystkich śladów nasycania ditlenkiem węgla. Umieścić w zlewce wraz ze 100 mililitrami wody.

Mieszać w około 120 mililitrach około 1 M kwasu solnego (4.12).

Po rozpuszczeniu przenieść ilościowo do skalowanej, 1000-mililitrowej kolby. Uzupełnić do objętości i wymieszać.

Jeden mililitr tych roztworów powinien zawierać 1,216 miligrama Mg (= 2,016 miligrama MgO).

Laboratorium jest odpowiedzialne za zbadanie siły tego mianowanego roztworu.

4.2. 0,05-molowy roztwór kwasu etylenodiaminotetraoctowego

Odważyć 18,61 grama disodowo-diwodzianowej soli etylenediaminetetraoctowego (C₁₀H₁₄N₂Na₂O₈2H₂O), umieścić w 1.000-mililitrowej zlewce i rozpuścić w 600-800 mililitrach wody. Roztwór przenieść ilościowo do skalowanej, 1000-mililitrowej kolby. Objętość uzupełnić i wymieszać. Roztwór ten sprawdzić ze standardowym roztworem (4.1), biorąc próbę 20 mililitrów tego drugiego i miareczkując zgodnie z procedurą analityczną opisaną w 7.2.

Jeden mililitr roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego powinien odpowiadać 1,216 miligrama Mg (= 2,016 miligrama MgO) i 2,004 miligrama Ca (= 2,804 miligrama CaO) (patrz uwagi 10.1 i 10.6).

4.3. 0,05 mianowany roztwór molowy wapnia

Odważyć 5,004 grama suchego węglanu wapnia. Umieścić w zlewce ze 100 mililitrami wody. Stopniowo mieszać w 120 mililitrach około 1 M kwasu solnego (4.12).

Doprowadzić do wrzenia w celu usunięcia ditlenku węgla, ostudzić, przenieść ilościowo do skalowanej, jednolitrowej kolby, objętość uzupełnić wodą i wymieszać. Sprawdzić roztwór na obecność roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2), postępując według procedury analitycznej (7.3). Jeden mililitr tego roztworu powinien zawierać 2,004 miligrama Ca (= 2,804 miligrama CaO) i odpowiadać jednemu mililitrowi 0,05 molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2).

4.4. Wskaźnik calcein

Ostrożnie wymieszać w moździerzu jeden gram calcein ze 100 gramami chlorku sodowego. Użyć 10 miligramów tej mieszaniny. Wskaźnik zmienia się z zielonego na pomarańczowy. Miareczkowanie musi być prowadzone aż do uzyskania koloru pomarańczowego, który nie ma żadnych zielonych zabarwień.

4.5. Wskaźnik calconowego kwasu węglowego

Rozpuścić 400 miligramów calconowego kwasu węglowego w 100 mililitrach metanolu. Roztwór ten może być trzymany jedynie około czterech tygodni. Zastosować trzy krople tego roztworu. Wskaźnik zmienia się z czerwonego na błękitny. Miareczkowanie musi być prowadzone do momentu otrzymania koloru błękitnego, który nie ma żadnych czerwonych zabarwień.

4.6. Wskaźnik czarnego T eriochromu

Rozpuścić 300 miligramów czarnego T eriochromu w mieszaninie 25 mililitrów 1-propanolu i 15 mililitrach trietanoloaminy. Roztwór ten może być trzymany jedynie około czterech tygodni. Zastosować trzy krople tego roztworu. Wskaźnik zmienia się z czerwonego na błękitny. Miareczkowanie musi być prowadzone do momentu otrzymania koloru błękitnego, który nie ma żadnych czerwonych zabarwień. Roztwór zmienia kolor jedynie w obecności magnezu. Jeśli to konieczne, dodać jeden mililitr standardowego roztworu (4.1).

W momencie kiedy obecny jest i wapń, i magnez, kwas etylenodiaminotetraoctowy najpierw tworzy zespół z wapniem, a następnie z magnezem. W tym przypadku dwa elementy są na bieżąco określane.

4.7. Roztwór cyjanku potasu

Wodny 2 % roztwór KCN. (Nie wciągać do pipety ustami i stosować się do 10.7).

4.8. Roztwór wodorotlenku potasu i cyjanku potasu

Rozpuścić 280 gramów KOH i 66 gramów KCN w wodzie, uzupełnić do objętości jednego litra i zmieszać.

4.9. pH 10,5 roztwór buforowy

W 500-mililitrowej, skalowanej kolbie rozpuścić 33 gramy chlorku amonu w 200 mililitrach wody i dodać 250 mililitrów amoniaku (d = 0,91), uzupełnić objętość wodą i zmieszać. Regularnie badać pH roztworu.

4.10. Rozpuszczony kwas solny: jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.11. Roztwór kwasu solnego średnio 0,5 M.

4.12. Roztwór kwasu solnego średnio 1 M.

4.13. Roztwór wodorotlenku sodu 5 M.

5. APARATURA

5.1. Magnetyczne lub mechaniczne mieszadło.

5.2. Miernik pH.

6. PRÓBA KONTROLNA

Oznaczenie przeprowadzić na równoważnej części roztworu (4.1 i 4.3) w taki sposób, aby współczynnik Ca/Mg wyniósł średnio tyle ile współczynnik roztworu, który będzie analizowany. W tym celu użyć (a) roztwór mianowany (4.3) i (b-a) roztwór mianowany (4.1). (a) i (b) oznaczają liczbę mililitrów roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego użytego w dwóch miareczkowaniach przeprowadzonych na roztworze przeznaczonym do analizy. Procedura ta jest poprawna jedynie, jeśli roztwory kwasu etylenodiaminotetraoctowego, wapnia i magnezu są dokładnie równe. Jeśli nie ma to miejsca, należy dokonać poprawki.

7. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

Patrz metody 8.1 i 8.3.

8. OZNACZANIE

8.1. Pobierane są równoważne próbki.

Równoważne części będą zawierały się, tak dalece jak to możliwe, między 9 i 18 miligramami magnezu (= 15-30 miligramów MgO).

8.2. Miareczkowanie w obecności czarnego T eriochromu

Za pomocą pipety pobrać równoważną część (8.1) roztworu do analizy i umieścić w 400-mililitrowej zlewce. Nadwyżkę kwasu zneutralizować 5 M roztworem wodorotlenku sodu (4.12), stosując miernik pH. Rozpuścić w wodzie do około 100 mililitrów. Dodać 5 mililitrów roztworu buforowego (4.9). Zmierzone miernikiem pH musi zawierać się między 10,5 ± 0,1. Dodać 2 mililitry roztworu cyjanku potasu (4.7) i trzy krople wskaźnika czarnego T eriochromu (4.6). Miareczkowanie przeprowadzić za pomocą roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2). Mieszając delikatnie za pomocą mieszadła (5.1) (patrz 10.2, 10.3 i 10.4). Niech "b" wynosi pewną liczbę mililitrów 0,05-molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego.

8.3. Miareczkowanie w obecności calceinowego lub calconowego kwasu węglowego

Za pomocą pipety pobrać równoważną część roztworu do analizy, równą tej, która została pobrana z powyższego miareczkowania, i umieścić w 400-mililitrowej zlewce. Nadwyżkę kwasu zneutralizować 5 M roztworem wodorotlenku sodu (4.13), stosując miernik pH. Rozpuścić w wodzie do około 100 mililitrów. Dodać 10 mililitrów roztworu KOH/KCN (4.8) i wskaźnik (4.4) lub (4.5). Mieszając delikatnie za pomocą mieszadła (5.1), przeprowadzić miareczkowanie za pomocą roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego (4.2) (patrz 10.2, 10.3 i 10.4). Niech "a" wynosi pewną liczbę mililitrów 0,05 molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego.

9. WYNIKI

W przypadku nawozów EWG, do których stosowana jest metoda (5 gramów nawozu w 500 mililitrach ekstraktu), zawartość procentowa nawozu wynosi:

Gdzie:

a = liczba mililitrów 0,05-molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego użytego do miareczkowania w obecności calceinowego lub calconowego kwasu węglowego,

b = liczba mililitrów 0,05-molowego roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego użytego do miareczkowania w obecności czarnego T eriochromu,

M = masa próbki obecnej w pobranej równoważnej części (w gramach),

T = 0,2016 x molowość roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego 0,05-molowego (patrz 4.2),

T' = 0,1216 x molowość roztworu kwasu etylenodiaminotetraoctowego 0,05-molowego (patrz 4.2).

10. UWAGI

10.1. Stechmiometryczny wskaźnik kwasu etylenodiaminotetraoctowego - metal w analizie kompleksometrycznej jest zawsze 1:1, bez względu na wartościowość metalu i pomimo że kwas etylenodiaminotetraoctowy jest czterowartościowy. Roztwór miareczkowania kwasu etylenodiaminotetraoctowego i roztwór mianowany są zatem zawsze molowe i nie normalne.

10.2. Wskaźniki kompleksometryczne są często wrażliwe na powietrze. Roztwór nie może stracić koloru podczas miareczkowania. W takim przypadku muszą zostać dodane jedna lub dwie krople wskaźnika. Szczególnie dotyczy to czarnego eriochromu lub calconowego kwasu węglowego.

10.3. Zestawy wskaźników metalu są często relatywnie stałe i zmiana koloru może trochę potrwać. Ostatnie krople EDTA muszą więc być dodawane powoli, a kropla 0,05-molowego roztworu magnezu (4.1) lub wapnia jest dodawana, by zapewnić, że kolor jeszcze się nie zmienił. Dotyczy to szczególnie przypadku złożonego - magnezu eriochromowego.

10.4. Zmiana wskaźnika musi być obserwowana nie pionowo, ale poziomo, w poprzek roztworu, a zlewka musi być umieszczona na białym tle w dobrze oświetlonym miejscu. Zmiana wskaźnika może być również łatwo widoczna, gdy się umieści zlewkę na szkle matowym podświetlanym od dołu (lampą 25-watową).

10.5. Analiza ta wymaga pewnego doświadczenia. Zadanie obejmuje między innymi obserwowanie zmiany koloru roztworów standardowych 4.1 i 4.3. Zaleca się, by określanie było przeprowadzane przez tego samego chemika.

10.6. Jeśli zastosowany jest roztwór kwasu etylenodiaminotetraoctowego o zagwarantowanej mocy (np. Titrisol, Normex), może to ułatwić kontrolę równoważności roztworów standardowych 4.1, 4.2 i 4.3.

10.7. Roztwory zawierające cyjanek potasu muszą być przelane przez zlew dopóki nie zostanie on zmieniony w nieszkodliwy związek np. przez utlenienie podchlorynem sodu następującym po alkalizacji.

Metoda 8.9

OZNACZANIE SIARCZANÓW

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę służącą oznaczaniu obecności siarki w ekstraktach nawozów w formie siarczanów.

2 ZAKRES ZASTOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do oznaczania siarczanów obecnych w ekstraktach uzyskanych metodami 8.1, 8.2, 8.3 i 8.4.

3. ZASADA

Oznaczenie wagowe jako siarczanu barowego.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozpuszczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego (d = 1,18) i jedna objętość wody.

4.2. Roztwór chlorku baru BaCl₂ 2H₂O: 122 gramy na litr.

4.3. Roztwór azotanu srebra: 5 gramów na litr.

5. APARATURA

5.1. Tygle porcelanowe.

5.2. Gorąca woda do kąpieli.

5.3. Piec do suszenia o temperaturze 105 °C ± 1 °C.

5.4. Piec elektryczny o temperaturze 800 °C ± 50 °C.

6. PROCEDURA

6.1. Pobieranie próbek roztworu

Pobrać pipetą równoważną część jednego roztworu ekstrakcyjnego wskazanego na 2, zawierającego 20-100 miligramów S lub 50 i 250 miligramów SO₃.

Tę równoważną część umieścić w zlewce o odpowiedniej pojemności. Dodać 20 mililitrów rozcieńczonego kwasu solnego (4.1). Uzupełnić wodą do około 300 mililitrów.

6.2. Przygotowanie osadu

Doprowadzić roztwór do wrzenia. Dodawać kropla po kropli około 20 mililitrów roztworu chlorku baru (4.2), cały czas mieszając intensywnie roztwór. Gotować przez kilka minut.

Zlewkę, przykrytą szkłem zegarkowym, umieścić na godzinę w gotującej się wodzie kąpielowej. Utrzymywać w temperaturze ± 60 °C, aż ciecz z osadem stanie się przejrzysta. Przejrzysty roztwór zlać powoli, filtrując przez bezpopiołowy filtr. Osad umyć kilka razy gorącą wodą. Osad zgromadzony na filtrze myć, aż filtrat nie będzie zawierał chlorku. Można to sprawdzić, stosując roztwór azotanu srebra (4.3).

6.3. Spopielanie i ważenie osadu

Papierowy filtr i osad umieścić na porcelanowym tyglu (5.1), wcześniej zważone do 0,1 miligrama. Osuszyć w piecu (5.3) i spopielać przez pół godziny w około 800 °C (5.4). Pozostawić do ostygnięcia w eksykatorze i zważyć do 0,1 miligrama.

7. WYRAŻANIE WYNIKÓW

Jeden miligram siarczanu baru odpowiada 0,137 miligrama S lub 0,343 miligrama SO₃.

Procentowa zawartość S w nawozie jest następująca:

Gdzie:

w = masa osadu siarczanu baru w miligramach,

v₁ = objętość roztworu ekstrakcyjnego w mililitrach,

v₂ = równoważna objętość w mililitrach,

m = masa próbki do badań w gramach.

Metoda 8.10

OZNACZANIE EKSTRAKTU SODU

1. ZAKRES

Niniejszy dokument definiuje procedurę oznaczania sodu w ekstraktach nawozów.

2. ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda stosowana jest do nawozów EWG, dla których dyrektywa Rady 89/284/EWG przewiduje deklarację sodu.

3. ZASADA

Po odpowiednim rozcieńczeniu ekstraktu, uzyskanego metodą 8.1 i/lub 8.3, zawartość sodu w roztworze jest ustalona za pomocą spektrofotometrii płomieniowej.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony kwas solny:

Jedna objętość kwasu solnego do analizy (d = 1,18) plus jedna objętość wody.

4.2. Azotan aluminium Al(NO₃)₃, 9H₂O.

4.3. Chlorek cezu CsCl.

4.4. Bezwodny chlorek sodowyNaCl.

4.5. Chlorek cezu i roztwór azotanu aluminium.

Rozpuścić w wodzie 50 gramów chlorku cezu (4.3) i 250 gramów azotanu aluminium (4.2) w 1.000-mililitrowej, skalowanej kolbie. Uzupełnić objętość wodą i wymieszać.

4.6. Standardowy roztwór sodu: 1 miligram/mililitr Na.

Rozpuścić w wodzie 2,542 grama chlorku sodowego (4.4) w 1000-mililitrowej, skalowanej kolbie. Dodać 10 mililitrów kwasu solnego (4.1). Uzupełnić objętość wodą i wymieszać.

5. APARATURA

Spektrofotometr przystosowany do emisji płomienia, ustawiony na 589,3 nm.

6. ROZTWORY WZORCOWE

6.1. Umieścić 10 mililitrów roztworu standardowego (4.6) w 250-mililitrowej, skalowanej kolbie. Uzupełnić objętość i wymieszać. Stężenie roztworu: 40 μg/ml Na.

6.2. Umieścić 0, 5, 10, 15, 20, 25 mililitrów pośredniego roztworu (6.1) w 100-mililitrowej kolbie skalowanej. Dodać 10 mililitrów roztworu (4.5). Uzupełnić objętość i wymieszać. Stężenie roztworu: 0, 2, 4, 6, 8, 10 μg/ml Na.

7. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW DO POMIARU

W zależności od przewidywanej zawartości sodu w roztworze ekstrakcyjnym, jak w metodzie 8.1 lub 8.3 (pięć gramów nawozu w 500 mililitrach), przeprowadzić rozcieńczenie zgodnie z następującą tabelą:

	Na (%)	Pośrednie rozcieńczanie		Końcowe rozcieńczanie		Stopień
Na2O (%)		próba (ml) (v2)	rozcieńczenie w ml (v3)	próba (ml) (v4)	rozcieńczenie w ml	rozcieńczenia
3-5	2,2-3,7	10	50	10	100	50
5-10	3,7-7,4	10	100	10	100	100
10-20	7,4-15	10	100	5	100	200
20-38	15-28	5	100	5	100	400

Uzupełnić rozcieńczenie pośrednie wodą. W trakcie końcowego rozcieńczania dodać 10 mililitrów roztworu (4.5) do 100-mililitrowej, skalowanej kolby.

Przy badaniu próbki jednogramowej objętość końcowego rozcieńczenia (v₄) pomnożyć przez pięć.

8. OZNACZANIE

Spektrofotometr (5.1) ustawić do pomiaru na 589,3 nm. Ustawić przyrząd, mierząc otrzymany roztwór wzorcowy (6.2). Następnie dostosować czułość narzędzia, by móc użyć całej skali w momencie zastosowania największego stężenia roztworu wzorcowego. Następnie zmierzyć otrzymaną próbę roztworu przeznaczoną do analizy (7). Czynności te powtórzyć trzy razy.

9. WYNIKI

Narysować krzywą wzorcową, kreśląc średnią otrzymaną dla każdego roztworu wzorcowego wzdłuż rzędnej, a odpowiadające stężenia, wyrażone w mg na mililitr, wzdłuż odciętej. Oznaczyć stężenie sodu w roztworze badanym. Obliczyć ilość sodu w roztworze mianowanym, biorąc pod uwagę poziomy rozcieńczenia. Wyniki przedstawić jako procent próby.

Procentowa zawartość Na (sodu) w nawozie jest następująca:

Gdzie:

x = stężenie roztworu wprowadzonego do spektrometru w μg/ml,

v₁ = objętość roztworu ekstrakcyjnego w mililitrach,

v₂ = równoważna objętość w roztworze pośrednim w mililitrach,

v₃ = objętość pośredniego rozcieńczenia w mililitrach,

v₄ = równoważna objętość w ml końcowego rozcieńczenia (w 100 mililitrach),

m = masa próbki do badań w gramach.

Metoda 9

PIERWIASTKI ŚLADOWE

Metoda 9.1

EKSTRAKCJA CAŁKOWITYCH PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH

1. ZAKRES

Metoda ta określa procedurę ekstrakcji następujących pierwiastków śladowych: całkowitego boru, całkowitego kobaltu, całkowitej miedzi, całkowitego żelaza, całkowitego manganu, całkowitego molibdenu i całkowitego cynku. Celem jest przeprowadzenie minimalnej liczby ekstrakcji, wykorzystując tam gdzie to możliwe ten sam ekstrakt do oznaczenia całkowitego poziomu każdego z pierwiastków wymienionych powyżej.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedura ta dotyczy nawozów EWG, objętych dyrektywą Rady 89/530/EWG⁽²⁾, zawierających jeden lub więcej następujących pierwiastków śladowych: bor, kobalt, miedź, żelazo, mangan, molibden i cynk. Stosuje się ją do każdego pierwiastka śladowego, którego zadeklarowana zawartość jest mniejsza lub równa 10 %.

3. ZASADA

Rozpuszczenie we wrzącym rozcieńczonym kwasie solnym.

Uwaga: Ekstrakcja jest przeprowadzana metodą doświadczalną i może nie być ilościowa w zależności od produktu lub innych składników nawozu. W szczególności, w przypadku niektórych tlenków manganu, ekstrahowana ilość może być znacznie mniejsza niż całkowita ilość manganu, którą produkt zawiera. Na producentach nawozów spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie, że zadeklarowana zawartość rzeczywiście odpowiada ilości ekstrahowanej zgodnie z warunkami odpowiednimi dla tej metody.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczyć roztwór kwasu solnego (HCl), około 6 M:

Zmieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 1 objętością wody.

4.2 Stężony roztwór amoniaku (NH₄OH, ρ = 0,9 g/ml)

5. APARATURA

Elektryczna płyta grzejna z regulacją temperatury.

Uwaga: Gdy ma być oznaczana zawartość boru w ekstrakcie, nie używać szkła borokrzemianowego. Ponieważ metoda wymaga gotowania, zaleca się teflon lub szkło kwarcowe. Dokładnie wypłukać naczynia szklane, jeśli były myte w detergentach zawierających borany.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1 (dyrektywa 77/535/EWG, Dz.U. L, 213 z 22.8.1977, str. 1).

7. PROCEDURA

7.1 Próbka analityczna

Wziąć pewną ilość nawozu, odważając 2-10 g, w zależności od zadeklarowanej zawartości pierwiastka w produkcie. Poniższą tabelę należy zastosować w celu uzyskania końcowego roztworu, który po odpowiednim rozcieńczeniu będzie się znajdował w zakresie pomiarowym dla każdej metody. Próbki powinny być ważone z dokładnością do 1 mg.

Zadeklarowana zawartość pierwiastków śladowych w nawozie (%)	10	5	2
< 0,01	Waga pierwiastków w próbce (mg)	1	0,5-250
0,01- < 5	100-200	Objętość ekstraktu (ml)	250
5-10	500	500	Stężenie pierwiastków w ekstrakcie (mg/l)
Waga próbki analitycznej g)	4	1-500	200-400

Umieścić próbkę w 250 ml zlewce.

7.2 Przygotowanie roztworu

Jeśli to konieczne, zwilżyć próbkę niewielką ilością wody, dodać ostrożnie małymi porcjami 10 ml rozcieńczonego kwasu solnego (4.1) na gram nawozu, następnie dodać około 50 ml wody. Przykryć zlewkę szkłem zegarkowym i wymieszać. Doprowadzić do wrzenia na płycie grzejnej i gotować przez 30 minut. Zostawić do schłodzenia, od czasu do czasu mieszając. Przenieść ilościowo do kolby pomiarowej o pojemnosci 250 lub 500 ml (patrz tabela). Uzupełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać. Przefiltrować przez suchy filtr do suchego pojemnika. Odrzucić pierwszą porcję. Ekstrakt musi być doskonale klarowny.

Zaleca się przeprowadzenie oznaczeń bezzwłocznie na podwielokrotnych porcjach klarownego filtratu, jeśli nie, pojemniki powinny być zakorkowane.

Uwaga: Ekstrakty, w których ma być oznaczona zawartość boru: wyregulować pH między 4 a 6 za pomocą stężonego amoniaku (4.2).

8. OZNACZANIE

Oznaczanie każdego pierwiastka śladowego należy przeprowadzać na podwielokrotnych porcjach wskazanych w metodzie, dla każdego poszczególnego pierwiastka śladowego.

Jeśli to konieczne, usunąć organiczne chelatujące lub kompleksujące substancje z podwielokrotnej porcji ekstraktu, stosując metodę 9.3. W przypadku oznaczania za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej, także usuwanie może nie być konieczne.

Metoda 9.2

EKSTRAKCJA PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH ROZPUSZCZALNYCH W WODZIE

1. ZAKRES

Metoda ta określa procedurę ekstrahowania rozpuszczalnych w wodzie postaci następujących pierwiastków śladowych: boru, kobaltu, miedzi, żelaza, manganu, molibdenu i cynku. Celem jest przeprowadzenie minimalnej liczby ekstrakcji, wykorzystując tam gdzie to możliwe, ten sam ekstrakt do oznaczenia poziomu każdego z pierwiastków śladowych wymienionych powyżej.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedura ta dotyczy nawozów EWG, objętych dyrektywą 89/530/EWG, zawierających jeden lub więcej następujących pierwiastków śladowych: bor, kobalt, miedź, żelazo, mangan, molibden i cynk. Stosuje się ją do każdego pierwiastka śladowego, którego zadeklarowana zawartość jest mniejsza lub równa 10.

3. ZASADA

Pierwiastki śladowe są ekstrahowane przez wytrząsanie nawozu w wodzie w temperaturze 20 °C ± 2 °C.

Uwaga: Ekstrakcja jest przeprowadzana metodą doświadczalną i może być albo nie być ilościowa.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczyć roztwór kwasu solnego (HCl), około 6 M:

Wymieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 1 objętością wody.

5. APARATURA

5.1 Zestaw wstrząsarki obrotowej z około 35-40 obrotami na minutę.

5.2 Pehametr.

Uwaga: Gdy ma być oznaczana zawartość boru w ekstrakcie, nie używać szkła borokrzemianowego. Do tej ekstrakcji zaleca się teflon lub szkło kwarcowe. Dokładnie wypłukać naczynia szklane, jeśli były myte w detergentach zawierających borany.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1 (dyrektywa 77/535/EWG, Dz.U. L, 213 z 22.8.1977, str. 1).

7. PROCEDURA

7.1 Próbka analityczna

Wziąć pewną ilość nawozu, odważając 2-10 g, w zależności od zadeklarowanej zawartości pierwiastka w produkcie. Poniższą tabelę należy zastosować w celu uzyskania końcowego roztworu, który po odpowiednim rozcieńczeniu będzie się znajdował w zakresie pomiarowym dla każdej metody. Próbki powinny być ważone z dokładnością do 1 mg.

Zadeklarowana zawartość pierwiastków śladowych w nawozie (%)	10	5	2
< 0,01	Waga pierwiastków w analitycznej próbce (mg)	1	0,5-250
0,01- < 5	100-200	Objętość ekstraktu (ml)	250
5-10	500	500	Stężenie pierwiastków w ekstrakcie (mg/l)
Waga próbki analitycznej g)	4	1-500	200-400

Umieścić próbkę w kolbie o pojemności 250 lub 500 ml (zgodnie z tabelą).

7.2 Przygotowanie roztworu

Dodać około 200 ml wody do kolby o pojemności 250 ml lub 400 ml wody do kolby o pojemności 500 ml.

Dobrze zakorkować kolbę. Mocno potrząsnąć ręką, aby zdyspergować próbkę, następnie umieścić kolbę na wstrząsarce i wytrząsać przez 30 minut.

Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

7.3 Przygotowanie roztworu do analizy

Przefiltrować niezwłocznie do czystej, suchej kolby. Zakorkować ją. Przeprowadzić oznaczanie natychmiast po filtrowaniu.

Uwaga: Jeśli filtrat stopniowo mętnieje, należy przeprowadzić jeszcze jedną ekstrakcję, postępując zgodnie z ppkt 7.1 i 7.2 w kolbie o pojemności Ve. Przefiltrować do kolby jednomiarowej o pojemności W, która była uprzednio wysuszona i do której wprowadzono 5,00 ml rozcieńczonego kwasu solnego (4.1). Przerwać filtrowanie w momencie, gdy dojdzie się do kreski. Dokładnie wymieszać.

W tych warunkach wartość V w wyrażeniu wyników wynosi:

V = Ve x W/(W - 5).

Rozcieńczenia w wyrażeniu wyników zależą od tej wartości V.

8. OZNACZANIE

Oznaczanie każdego pierwiastka śladowego przeprowadza się na podwielokrotnych porcjach wskazanych w metodzie, dla każdego poszczególnego pierwiastka śladowego.

Jeśli to konieczne, usunąć organiczne chelatujące lub kompleksujące substancje z podwielokrotnej porcji stosując metodę 9.3. W przypadku oznaczania za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej, takie usuwanie może nie być konieczne.

Metoda 9.3

USUWANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Z EKSTRAKTÓW NAWOZOWYCH

1. ZAKRES

Metoda ta określa procedurę usuwania związków organicznych z ekstraktów nawozowych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie pierwiastka całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

Uwaga: Obecność małych ilości substancji organicznej nie wpływa na oznaczenia za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej.

3. ZASADA

Związki organiczne w podwielokrotnej porcji ekstraktu utlenia się nadtlenkiem wodoru.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczyć roztwór kwasu solnego (HCl), około 0,5 M:

Zmieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 20 objętościami wody.

4.2 Roztwór nadtlenku wodoru (30 % H₂O₂, ρ = 1,11 g/ml), wolny od pierwiastków śladowych.

5. APARATURA

Elektryczna płyta grzejna z regulacją temperatury.

6. PROCEDURA

Wziąć 25 ml roztworu ekstraktu otrzymanego metodą 9.1 lub metodą 9.2 i umieścić w zlewce o pojemności 100 ml. W przypadku metody 9.2 dodać 5 ml rozcieńczonego roztworu kwasu solnego (4.1). Następnie dodać 5 ml roztworu nadtlenku wodoru (4.2). Przykryć szkłem zegarkowym. Zostawić w temperaturze pokojowej na około jedną godzinę, aby utlenianie zaszło, następnie stopniowo doprowadzić do wrzenia i gotować przez pół godziny. Jeśli to konieczne, dodać dalsze 5 ml nadtlenku wodoru do roztworu, ale gdy on wystygnie. Następnie zagotować, aby usunąć nadmiar nadtlenku wodoru. Zostawić do schłodzenia i przenieść ilościowo do kolby pomiarowej o pojemności 50 ml i uzupełnić do kreski. Jeśli to konieczne, przefiltrować.

Rozcieńczenie to należy uwzględnić przy pobieraniu porcji podwielokrotnych i obliczaniu procentowej zawartości pierwiastka śladowego w produkcie.

Metoda 9.4

OZNACZANIE PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROMETRII ABSORPCJI ATOMOWEJ

(PROCEDURA OGÓLNA)

1. ZAKRES

Dokument ten określa procedurę ogólną oznaczania poziomów niektórych pierwiastków śladowych w ekstraktach nawozowych za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie pierwiastka całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

Dostosowania tej procedury do różnych pierwiastków śladowych są podane szczegółowo w metodach określonych specjalnie dla każdego pierwiastka.

Uwaga: W większości przypadków obecność małych ilości substancji organicznej nie wpłynie na oznaczenia za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej.

3. ZASADA

Po tym, jak ekstrakt został poddany, tam gdzie to konieczne, obróbce w celu zmniejszenia lub wyeliminowania przeszkadzających związków chemicznych, rozcieńcza się ekstrakt tak, aby jego stężenie było w optymalnym zakresie spektrometru przy długości fali odpowiedniej dla pierwiastka śladowego, który ma być oznaczany.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczony roztwór kwasu solnego (HCl), około 6 M:

Zmieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 1 objętością wody.

4.2 Rozcieńczyć roztwór kwasu solnego (HCl), około 0,5 M:

Zmieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 20 objętościami wody.

4.3 Roztwory soli lantanu (10 g La na litr).

Odczynnik ten jest używany do oznaczeń kobaltu, żelaza, manganu i cynku. Można go otrzymać:

a) z tlenku lantanu rozpuszczonego w kwasie solnym (4.1). Umieścić 11,73 g tlenku lantanu (La2O3) w 150 ml wody w 1 litrowej kolbie pomiarowej i dodać 120 ml 6 M kwasu solnego (4.1). Zostawić do rozpuszczenia, a następnie dopełnić wodą do 1 litra i dokładnie wymieszać. Roztwór ten ma stężenie około 0,5 M w kwasie solnym; albo

b) z roztworów chlorku, siarczanu lub azotanu lantanu. Rozpuścić 26,7 g siedmiowodnego chlorku lantanu (LaCl₃ 7H₂O) lub 31,2 g sześciowodnego azotanu lantanu (La(NO₃)₃ 6H₂O) lub 26,2 g dziewięciowodnego siarczanu lantanu [La₂(SO₄)₃ 9H₂O] w 150 ml wody, następnie dodać 85 ml 6 M kwasu solnego (4.1). Zostawić do rozpuszczenia a następnie dopełnić do 1 litra wodą. Dokładnie wymieszać. Roztwór ten ma stężenie około 0,5 M w kwasie solnym.

4.4 Roztwory wzorcowe

Do ich przygotowania - zobacz poszczególną metodę oznaczania dla każdego pierwiastka śladowego.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej wyposażony w źródła emitujące promieniowanie charakterystyczne dla pierwiastków śladowych, które mają być oznaczane.

Analityk musi przestrzegać instrukcje producenta i być zaznajomiony z aparatem. Aparat musi pozwalać na korekcję tła tak, aby można je było zastosować w miarę potrzeb (Co i Zn). Gazy, które mają być używane to powietrze i acetylen.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Przygotowanie roztworów ekstraktów pierwiastków śladowych, które maję być oznaczane.

Patrz metoda 9.1 i/lub 9.2 i jeśli trzeba 9.3.

6.2 Obróbka roztworu do analizy

Rozcieńczyć podwielokrotną porcję ekstraktu, który otrzymano metodą 9.1, 9.2 lub 9.3 z wodą i/lub kwasem solnym (4.1) lub (4.2) tak, aby otrzymać w końcowym roztworze do pomiaru, stężenie pierwiastka, który ma być oznaczany, odpowiednie do stosowanego zakresu wzorcowego (7.2) i stężenie kwasu solnego przynajmniej 0,5 M, ale nie wyższe niż 2,5 M. Działanie to może wymagać jednego lub więcej kolejnych rozcieńczeń.

Wziąć podwielokrotną porcję końcowego roztworu otrzymanego przez rozcieńczenie ekstraktu, niech a) będzie jej objętością w ml, i wlać do 100 ml kolby pomiarowej. Przy oznaczaniu zawartości kobaltu, żelaza, manganu lub cynku dodać 10 ml roztworu soli lantanu (4.3). Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać. Jest to końcowy roztwór do pomiaru. Niech D będzie współczynnikiem rozcieńczenia.

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Przygotować roztwór do próby ślepej poprzez powtórzenie całej procedury od etapu ekstrakcji, pomijając jedynie próbkę analityczną nawozu.

7.2 Przygotowanie roztworów wzorcowych

Z roboczego roztworu wzorcowego przygotowanego z zastosowaniem metody, podanej dla każdego poszczególnego pierwiastka śladowego, przygotować w 100 ml kolbach pomiarowych serię przynajmniej pięciu roztworów wzorcowych o rosnącym stężeniu w optymalnym zakresie pomiarowym spektrometru. Jeśli to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego, aby doprowadzić go jak najbliżej stężenia rozcieńczonego roztworu do analizy (6.2). Do oznaczania kobaltu, żelaza, manganu lub cynku dodać 10 ml tego samego roztworu soli lantanu (4.3) jaki zastosowano w 6.2. Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać.

7.3 Oznaczanie

Przygotować spektrometr (5) do oznaczania i nastawić na długość fali podanej w metodzie dla danego pojedynczego pierwiastka śladowego.

Wstrząsnąć trzy razy kolejno roztwory wzorcowe (7.2), roztwór do analizy (6.2) i roztwór do próby ślepej (7.1), za każdym razem zapisując wynik i przepłukując aparat destylowaną wodą między poszczególnymi wstrzyknięciami.

Sporządzić krzywą wzorcową, wykreślając średni odczyt spektrometru dla każdego roztworu wzorcowego (7.2) na osi rzędnych, a odpowiadające stężenie pierwiastka, wyrażone w µg/ml, na osi odciętych.

Z tej krzywej określić stężenia odpowiedniego pierwiastka śladowego w roztworze do analizy xs (6.2) i w roztworze do próby ślepej xb (7.1), wyrażając te stężenia w µg/ml.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Zawartość procentowa pierwiastka śladowego (E) w nawozie wynosi:

E (%) = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 10⁴).

Jeśli zastosowano metodę (9.3):

E (%) = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 10⁴).

gdzie:

E jest ilością oznaczanego pierwiastka śladowego wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

xs jest stężeniem roztworu do analizy (6.2) w µg/ml;

xb jest stężeniem roztworu do próby ślepej (7.1), w µg/ml;

V jest objętością ekstraktu otrzymanego metodą 9.1 lub 9.2 w ml;

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu przeprowadzonemu w (6.2);

M jest masą próbki analitycznej pobranej zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2 w gramach.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D:

Jeśli (al), (a2), (a3)..,.,., (ai) i a) są podwielokrotnymi porcjami, a v1), (v2), (v3),.,.,., vi) i (100) są objętościami w ml odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniom, to współczynnik rozcieńczenia D będzie wynosił:

D = (v1/a1) x (v2/a2) x (v3/a3) x.x.x.x. (vi/ai) x (100/a).

Metoda 9.5

OZNACZANIE BORU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROFOTOMETRII Z AZOMETYNEM-H

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania boru w ekstraktach nawozowych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie boru jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

3. ZASADA

W roztworze azometynu-H jony boranowe tworzą żółty związek, którego stężenie oznacza się za pomocą molekularnej spektrometrii absorpcji przy 410 nm. Jony przeszkadzające są maskowane przez EDTA.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Roztwór buforowy EDTA

Do kolby pomiarowej o pojemności 500 ml zawierającej 300 ml wody wprowadzić:

- 75 g octanu amonu (NH₄OOCCH₃);

- 10 g soli dwusodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctowego (Na2EDTA);

- 40 ml kwasu octowego (CH₃COOH, ρ = 1,05 g/ml).

Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać. Wartość pH roztworu, sprawdzane za pomocą elektrody szklanej, musi wynosić 4,8 ± 0,1.

4.2 Roztwór azometynu-H

Do kolby pomiarowej o pojemnosci 200 ml wprowadzić:

- 10 ml roztworu buforowego (4.1);

- 400 mg azometynu-H (C₁₇H₁₂NNaO₈S₂);

- 2 g kwasu L-askorbinowego (C₆H₈O₆).

Dopełnić do kreski i dokładnie wymieszać. Nie przygotowywać dużych ilości tego odczynnika, ponieważ jest on trwały tylko przez kilka dni.

4.3 Roztwory wzorcowe boru

4.3.1 Roztwór podstawowy boru (100 µg/ml)

Rozpuścić 0,5719 g kwasu borowego (H₃BO₃) w wodzie w kolbie pomiarowej o pojemności 1000 ml. Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać. Przenieść do plastikowej butelki do przechowywania w lodówce.

4.3.2 Roztwór roboczy boru (10 µg/ml)

Umieścić 50 ml roztworu podstawowego (4.3.1) w kolbie pomiarowej o pojemności 500 ml. Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr wyposażony w absorpcję molekularną z komórkami mającymi ścieżkę optyczną 10 mm i nastawiony na długość fali 410 nm.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Przygotowanie roztworu boru

Patrz metody 9.1 i/lub 9.2 i jeśli to odpowiednie, 9.3.

6.2 Przygotowanie roztworu do analizy

Rozcieńczyć podwielokrotną porcję ekstraktu (6.2) w celu uzyskania stężenia boru takiego, jak określono w 7.2.

Mogą być konieczne dwa kolejne rozcieńczenia. Niech D będzie współczynnikiem rozcieńczenia.

6.3 Przygotowanie roztworu korygującego

Jeśli roztwór do analizy (6.2) jest zabarwiony, przygotować odpowiedni roztwór korygujący przez umieszczenie w plastikowej kolbie 5 ml roztworu do analizy (6.2), 5 ml roztworu buforowego EDTA (4.1) i 5 ml wody i dokładnie wymieszać.

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Przygotować roztwór do próby ślepej poprzez powtarzanie całej procedury od etapu ekstrakcji, pomijając jedynie próbkę analityczną nawozu.

7.2 Przygotowanie roztworów wzorcowych

Przenieść 0, 5, 10, 15, 20 i 25 ml roboczego roztworu wzorcowego (4.3.2) do szeregu kolb pomiarowych o pojemności 100 ml. Dopełniać do 100 ml wodą i dokładnie wymieszać. Roztwory te zawierają 0-2,5 µg/ml boru.

7.3 Wywoływanie koloru

Przenieść 5 ml roztworów wzorcowych (7.2), roztworów do analizy (6.2) i do próby ślepej (7.1) do szeregu plastikowych kolb. Dodać 5 ml roztworu buforowego EDTA (4.1). Dodać 5 ml roztworu azometynu-H (4.2).

Dokładnie wymieszać i zostawić w ciemni na 2½ do trzech godzin do pojawienia się koloru.

7.4 Oznaczanie

Zmierzyć absorbancję roztworów otrzymanych w ppkt 7.3 oraz, jeśli to odpowiednie, roztworu korygującego (6.3) w stosunku do wody przy długości fali 410 nm. Przemyć komórki wodą przed każdym nowym odczytem.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Wykreślić krzywą wzorcową i stężenia roztworów wzorcowych (7.2) na osi odciętych, a absorbancję otrzymaną ze spektrofotometru (7.4) na osi rzędnych.

Odczytać z krzywej wzorcowej stężenie boru w roztworze do próby ślepej (7.1), stężenie boru w roztworze do analizy (6.2) i jeśli roztwór do analizy jest zabarwiony, skorygowane stężenie roztworu do analizy. Aby obliczyć to ostatnie, odjąć absorbancję roztworu korygującego (6.3) od absorbancji roztworu do analizy (6.2) i wyznaczyć skorygowane stężenie roztworu do analizy. Zapisać stężenie roztworu do analizy (6.2), z lub bez skorygowania X(xs) i roztworu do próby ślepej (xb).

Zawartość procentową boru w nawozie wyraża się przez;

B % = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 9.3:

B % = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 10⁴)

gdzie:

B jest ilością boru wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

xs jest stężeniem (µg/ml) w roztworze do analizy (6.2), z lub bez skorygowania;

xb jest stężeniem (µg/ml) w roztworze do próby ślepej (7.1);

V jest objętością, w ml, ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2;

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu wykonanemu w ppkt 6.2;

M jest masą, w gramach, próbki analitycznej pobranej zgodnie z metodą 9.1. lub 9.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: jeśli (a1) i (a2) są kolejnymi podwielokrotnymi porcjami, a (v1) i (v2) są objętościami odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniom, to współczynnik rozcieńczenia wyraża się przez:

D = (v1/a1) x (v2/a2)

Metoda 9.6

OZNACZANIE KOBALTU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROMETRII ABSORPCJI ATOMOWEJ

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania kobaltu w ekstraktach nawozowych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie kobaltu jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

3. ZASADA

Po odpowiedniej obróbce i rozcieńczeniu ekstraktów, oznacza się zawartość kobaltu za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej

4. ODCZYNNIKI

4.1 Roztwór kwasu solnego około 6 M.

Patrz metoda 9.4 (4.1).

4.2 Roztwór kwasu solnego około 0,5 M.

Patrz metoda 9.4 (4.2).

4.3 Roztwory soli lantanu (10 g La na litr)

Patrz metoda 9.4 (4.3).

4.4 Roztwory wzorcowe kobaltu

4.4.1 Roztwór podstawowy kobaltu (1.000 µg/ml)

W zlewce o pojemności 250 ml odważyć z dokładnością do 0,1 mg, 1 g kobaltu, dodać 25 ml 6 M kwasu solnego (4.1) i ogrzewać na płycie grzejnej, aż kobalt się całkowicie rozpuści. Po schłodzeniu przenieść roztwór ilościowo do 1.000 ml kolby pomiarowej. Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

4.4.2 Roztwór roboczy kobaltu (100 µg/ml)

Umieścić 10 ml roztworu podstawowego (4.4.1) w kolbie pomiarowej o pojemności 100 ml. Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej: patrz metoda 9.4, (5). Aparat musi być wyposażony w źródło promieni charakterystycznych dla kobaltu (240,7 nm). Spektrometr ten musi umożliwiać przeprowadzenie korekcji tła.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Roztwór ekstraktu kobaltu

Patrz metody 9.1 i/lub 9.2 jeśli to odpowiednie, 9.3.

6.2 Przygotowanie roztworu do analizy

Patrz metoda 9.4 (6.2). Roztwór do analizy musi zawierać 10 % (v/v) roztworu soli lantanu (4.3).

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Patrz metoda 9.4 (7.1). Roztwór do próby ślepej musi zawierać 10 % (v/v) roztworu soli lantanu zastosowanego w ppkt 6.2.

7.2 Przygotowanie roztworów wzorcowych

Patrz metoda 9.4 (7.2).

Do optymalnego zakresu oznaczania 0-5 µg/ml kobaltu, umieścić odpowiednio 0, 0,5, 1, 2, 3, 4 i 5 ml roztworu roboczego (4.4.2) w szeregu kolb pomiarowych o pojemności 100 ml. Jeśli to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego, tak aby było jak najbliższe stężeniu roztworu do analizy. Dodać do każdej kolby 10 ml roztworu soli lantanu zastosowanego w ppkt 6.2. Dopełnić do 100 ml 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać. Roztwory te zawierają odpowiednio 0, 0,5, 1, 2, 3, 4 i 5 µg/ml kobaltu.

7.3 Oznaczanie

Patrz metoda 9.4 (7.3). Przygotować spektrometr (5) do pomiaru przy długości fali 240,7 nm.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Patrz metoda 9.4 (8).

Procentową zawartość kobaltu w nawozie wyraża się przez:

Co % = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 9.3:

Co % = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 10⁴)

gdzie:

Co jest ilością kobaltu wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

xs jest stężeniem, µg/ml, roztworu do analizy (6.2);

xb jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do próby ślepej (7.1);

V jest objętością, w ml, ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2;

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu przeprowadzonemu w 6.2;

M jest masą, w gramach, próbki analitycznej pobranej zgodnie z metodą 9.1. lub 9.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: jeśli (a1), (a2), (a3),.,.,., (ai) i a) są podwielokrotnymi porcjami, a (v1), (v2), (v3),.,.,., vi) i (100) są objętościami w ml odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniem, to współczynnik rozcieńczania D wyraża się przez:

D = (v1/a1) x (v2/a2) x (v3/a3) x ... x (vi/ai) x (100/a).

Metoda 9.7

OZNACZANIE MIEDZI W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROMETRII ABSORPCJI ATOMOWEJ

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania miedzi w ekstraktach nawozowych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie całkowitej/lub rozpuszczalnej w wodzie miedzi jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

3. ZASADA

Po odpowiedniej obróbce i rozcieńczeniu ekstraktów, oznacza się zawartość miedzi za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Roztwór kwasu solnego, około 6 M

Patrz metoda 9.4, (4.1).

4.2 Roztwór kwasu solnego, około 0,5 M

Patrz metoda 9.4, (4.2.).

4.3 Roztwór nadtlenku wodoru (30 % H2O2, ρ = 1,11 g/ml), wolny od pierwiastków śladowych.

4.4 Roztwory wzorcowe miedzi

4.4.1 Roztwór podstawowy miedzi (1.000 µg/ml)

W zlewce o pojemności 250 ml odważyć, z dokładnością do 0,1 mg, 1 g miedzi, dodać 25 ml 6 M kwasu solnego (4.1), dodać 5 ml roztworu nadtlenku wodoru (4.5) i ogrzewać na płycie grzejnej, aż miedź się całkowicie rozpuści. Przenieść roztwór ilościowo do kolby pomiarowej o pojemności 1.000 ml. Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

4.4.2 Roztwór roboczy miedzi (100 µg/ml)

Umieścić 20 ml roztworu podstawowego (4.4.1) w kolbie pomiarowej o pojemności 200 ml. Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr wyposażony do absorpcji atomowej; patrz metoda 9.4 (5). Aparat musi być zaopatrzony w źródło promieni charakterystycznych dla miedzi (324,8 nm).

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Roztwór ekstraktu miedzi

Patrz metody 9.1 i/lub 9.2 i, jeśli to odpowiednie, 9.3.

6.2 Przygotowanie roztworu do analizy

Patrz metoda 9.4 (6.2).

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Patrz metoda 9.4 (7.1).

7.2 Przygotowanie roztworów wzorcowych

Patrz metoda 9.4 (7.2).

Do optymalnego zakresu oznaczania 0-5 µg/ml miedzi, umieścić odpowiednio 0, 0,5, 1, 2, 5, 4 i 5 ml roztworu roboczego (4.4.2) w szeregu kolb pomiarowych o pojemności 100 ml. Jeśli to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego tak, aby było jak najbliższe stężeniu roztworu do analizy (6.2). Dopełnić do 100 ml 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać. Roztwory te zawierają odpowiednio 0, 0,5, 1, 2, 5, 4 i 5 µg/ml miedzi.

7.3 Oznaczanie

Patrz metoda 9.4, (7.5). Przygotować spektrometr (5) do pomiaru przy długości fali 524,8 nm.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Patrz metoda 9.4, (8).

Procentową zawartość miedzi w nawozie wyraża się przez:

Cu % = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 9.3:

Cu % = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 10⁴)

gdzie:

Cu jest ilością miedzi wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

xs jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do analizy (6.2);

xb jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do próby ślepej (7.1);

V jest objętością, w ml, ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2;

D jest współczynnikiem rozcieńczenia przeprowadzonego w ppkt 6.2;

M jest masą w gramach, próbki analitycznej pobranej zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: jeśli (a1), (a2), (a3).,.,., (ai) i a) są podwielokrotnymi porcjami, a (v1), (v2), (v3),.,.,., vi) i (100) są objętościami w ml, odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniom, to współczynnik rozcieńczenia D wyraża się przez:

D = (v1/a1) x (v2/a2) x (v3/a3) x ... x (vi/ai) x (100/a).

Metoda 9.8

OZNACZANIE ŻELAZA W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROMETRII ABSORPCJI ATOMOWEJ

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania żelaza w ekstraktach nawozowych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2 dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie żelaza jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

3. ZASADA

Po odpowiedniej obróbce i rozcieńczeniu ekstraktu, zawartość żelaza oznacza się za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Roztwór kwasu solnego, około 6 M

Patrz metoda 9.4 (4.1).

4.2 Roztwór kwasu solnego około 0,5 M

Patrz metoda 9.4 (4.2).

4.3 Roztwór nadtlenku wodoru (30 % H₂O₂, ρ = 1,11 g/ml), wolny od pierwiastków śladowych.

4.4 Roztwory soli lantanu (10 g La na litr)

Patrz metoda 9.4, (4.3).

4.5 Roztwory wzorcowe żelaza

4.5.1 Roztwór podstawowy żelaza (1.000 µg/ml)

W zlewce o pojemności 500 ml odważyć, z dokładnością do 0,1 mg, 1 g czystego drutu żelaznego, dodać 200 ml 6 M kwasu solnego (4.1) i 15 ml roztworu nadtlenku wodoru (4.3). Ogrzewać na płycie grzejnej aż żelazo całkowicie się rozpuści. Po wystygnięciu, przenieść ilościowo do kolby pomiarowej o pojemnosci 1.000 ml. Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

4.5.2 Roztwór roboczy żelaza (100 µg/ml)

Umieścić 20 ml roztworu podstawowego (4.5.1) w kolbie pomiarowej o pojemności 200 ml. Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej: patrz metoda 9.4 (5). Aparat musi być wyposażony w źródło promieni charakterystycznych dla żelaza (248,3 nm).

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Roztwór ekstraktu żelaza

Patrz metody 9.1 i/lub 9.2 jeśli to właściwe, 9.3.

6.2 Przygotowanie roztworu do analizy

Patrz metoda 9.4 (6.2). Roztwór do analizy musi zawierać 10 % (v/v) roztworu soli lantanu.

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Patrz metoda 9.4 (7.1). Roztwór do analizy musi zawierać 10 % (v/v) roztworu soli lantanu użytego w ppkt 6.2.

7.2 Przygotowanie roztworów wzorcowych

Patrz metoda 9.4 (7.2).

Do optymalnego zakresu oznaczania 0-10 µg/m żelaza, umieścić odpowiednio 0, 2, 4, 6, 8 i 10 ml roztworu roboczego (4.5.2) w szeregu kolb pomiarowych o pojemności 100 ml. Jeśli to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego tak, aby było jak najbliższe stężeniu roztworu do analizy. Dodać 10 ml roztworu soli lantanu użytego w ppkt 6.2. Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać. Roztwory te zawierają odpowiednio 0, 2, 4, 6, 8 i 10 µg/ml żelaza.

7.3 Oznaczanie

Patrz metoda 9.4 (7.3). Przygotować spektrometr (5) do pomiaru przy długości fali 248,3 nm.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Patrz metoda 9.4 (8).

Procentową zawartość żelaza w nawozie wyraża się przez:

Fe % = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 9.3:

Fe % = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 10⁴)

gdzie:

Fe jest ilością żelaza wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

xs jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do analizy (6.2);

xb jest stężeniem, w µg/ml roztworu do próby ślepej (7.1);

V jest objętością, w ml, ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2;

D jest współczynnikiem rozcieńczenia przeprowadzonego w 6.2;

M jest masą, w gr, próbki analitycznej pobranej zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: jeśli (a1), (a2), (a3),.,.,., (ai) i a) są podwielokrotnymi porcjami, a (v1), (v2), (v3),.,.,., vi) i (100) są objętościami, w ml, odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniem, to współczynnik rozcieńczenia D wyraża się przez:

D = (v1/a1) × (v2/a2) × (v3/a3) × ... × (vi/ai) × (100/a).

Metoda 9.9

OZNACZANIE MANGANU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROMETRII ABSORPCJI ATOMOWEJ

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania manganu w ekstraktach nawozowych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie manganu jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

3. ZASADA

Po odpowiedniej obróbce i rozcieńczeniu ekstraktów, poziom manganu oznacza się za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Roztwór kwasu solnego, około 6 M

Patrz metoda 9.4, (4.1).

4.2 Roztwór kwasu solnego około 0,5 M

Patrz metoda 9.4, (4.2).

4.3 Roztwory soli lantanu (10 g La na litr)

Patrz metoda 9.4, (4.3).

4.4 Roztwory wzorcowe manganu

4.4.1 Roztwór podstawowy manganu (1.000 µg/ml)

W zlewce o pojemności 250 ml odważyć, z dokładnością do 0,1 mg, 1 g manganu, dodać 25 ml 6 M roztworu kwasu solnego (4.1). Ogrzewać na płycie grzejnej aż mangan się całkiem rozpuści. Po wystygnięciu przenieść roztwór ilościowo do kolby pomiarowej o pojemności 1.000 ml. Dopełnić do kreski wodę i dokładnie wymieszać.

4.4.2 Roztwór roboczy manganu (100 µg/ml)

W kolbie pomiarowej o pojemności 200 ml rozcieńczyć 20 ml roztworu podstawowego (4.4.1) 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2). Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej: patrz metoda 9.4 (5). Aparat musi być wyposażony w źródło linii charakterystycznych dla manganu (279,6 nm).

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Roztwór ekstraktu manganu

Patrz metody 9.1 i/lub 9.3. i jeśli to odpowiednie, 9.3.

6.2 Przygotowanie roztworu do analizy

Patrz metoda 9.4, (6.2) Roztwór do analizy musi zawierać 10 % objętości roztworu soli lantanu. (4.3).

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Patrz metoda 9.4 (7.1). Roztwór do próby ślepej musi zawierać 10 % obj. roztworu soli lantanu użytego w ppkt 6.2.

7.2 Przygotowanie roztworów wzorcowych

Patrz metoda 9.4 (7.2).

Do optymalnego przedziału 0-5 µg/ml manganu, umieścić odpowiednio 0, 0,5, 1, 2, 3, 4 i 5 ml roztworu roboczego (4.4.2) w szeregu kolb pomiarowych o pojemności 100 ml. Tam, gdzie to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego tak, aby było jak najbliższe stężeniu roztworu do analizy. Do każdej kolby dodać 10 ml roztworu soli lantanu użytego w ppkt 6.2. Dopełnić do 100 ml 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać. Roztwory te zawierają odpowiednio 0, 0,5, l, 2, 3, 4 i 5 µg/ml manganu.

7.3 Oznaczanie

Patrz metoda 9.4 (7.3). Przygotować spektrometr (5) do pomiarów przy długości fali 279,6 nm.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Patrz metoda 9.4 (8).

Procentowa zawartość manganu w nawozie jest następująca:

Mn % = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 9.3;

Mn % = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 10⁴)

gdzie:

Mn jest ilością manganu wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

xs jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do analizy (6.2);

xb jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do próby ślepej (7.1);

V jest objętością, w ml, ekstraktu otrzymanego z zastosowaniem metody 9.1 lub 9.2;

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu przeprowadzonemu w ppkt 6.2;

M jest masą, w gramach, próbki analitycznej pobranej z zastosowaniem metody 9.1. lub 9.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: jeśli (a1), (a2), (a3),.,.,., (ai) i a) są podwielokrotnymi porcjami, a (v1), (v2), (v3),.,.,., vi) i (100) są objętościami, w ml, odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniu, to współczynnik rozcieńczenia D będzie wynosił:

D = (v1/a1) × (v2/a2) × (v3/a3) × ... × (vi/ai) × (100/a).

Metoda 9.10

OZNACZANIE MOLIBDENU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROMETRII ZWIĄZKU Z TIOCYJANIANEM AMONU

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania molibdenu w ekstraktach nawozowych.

2. ZAKRES ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie molibdenu jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

3. ZASADA

Molibden (V) tworzy związek[MoO(SCN)₅]- w środowisku kwasowym z jonami SCN-.

Związek ten jest ekstrahowany octanem n-butylu. Przeszkadzające jony, np. żelaza, pozostają w fazie wodnej.

Żółtopomarańczową barwę oznacza się za pomocą molekularnej spektrometrii absorpcji przy 470 nm.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczony roztwór kwasu solnego (HCl), około 6 M

Patrz metoda 9.4 (4.1).

4.2 Roztwór miedzi (70 mg/l) w 1,5 M kwasie solnym

Rozpuścić 275 mg siarczanu miedzi (CuSO₄ 5H₂O), odważonego z dokładnością do 0,1 mg, w 250 ml 6 M roztworu kwasu solnego (4.1) w 1.000 ml kolbie pomiarowej. Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

4.3 Roztwór kwasu L-askorbinowego (50 g/l)

Rozpuścić 50 g kwasu L-askorbinowego (C₆H₈O₆) w wodzie, w kolbie pomiarowej o pojemności 1.000 ml. Dopełnić do kreski wodą, dokładnie wymieszać i przechowywać w lodówce.

4.4 Octan n-butylu

4.5 Roztwór tiocyjanianu amonu, 0,2 M

Rozpuścić 15,224 g NH₄SCN w wodzie, w kolbie pomiarowej o pojemności 1.000 ml. Dopełnić do kreski wodą; dokładnie wymieszać i przechowywać w ciemnej butelce.

4.6 Roztwór chlorku cyny (50 g/l) w 2 M kwasie solnym

Roztwór ten musi być doskonale klarowny i przygotowany tuż przed użyciem. Należy użyć bardzo czystego chlorku cyny, w przeciwnym razie roztwór nie będzie klarowny.

Aby przygotować 100 ml roztworu, rozpuścić 5 g (SnCl₂₂H₂O) w 35 ml 6 M roztworu HCl (4.1). Dodać 10 ml roztworu miedzi (4.2) Dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

4.7 Roztwory wzorcowe molibdenu

4.7.1 Roztwór podstawowy molibdenu (500 µg/ml)

Rozpuścić 0,920 g molibdenianu amonu [(NH₄)₆Mo₇O₂₄ 4H₂O] odważonego z dokładnością do 0,1 mg, w 6 M kwasie solnym (4.1) w 1.000 ml kolbie pomiarowej. Dopełnić do kreski tym roztworem i dokładnie wymieszać.

4.7.2 Roztwór pośredni molibdenu (25 µg/ml)

Umieścić 25 ml roztworu podstawowego (4.7.1) w kolbie pomiarowej o pojemności 500 ml. Dopełnić do kreski 6 M kwasem solnym (4.1) i dokładnie wymieszać.

4.7.3 Roztwór roboczy molibdenu (2,5 µg/ml)

Umieścić 10 ml roztworu pośredniego (4.7.2) w kolbie pomiarowej o pojemności 100 ml. Dopełnić do kreski 6 M kwasem siarkowym (4.1) i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

5.1 Spektrometr wyposażony do absorpcji molekularnej z kuwetami mającymi 20 mm ścieżkę optyczną i nastawiony na długość fali 470 nm.

5.2 Lejki rozdzielające 200 lub 250 ml.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Roztwór ekstraktu molibdenu

Patrz metody 9.1 i/lub 9.2 i, jeśli to odpowiednie, 9.3.

6.2 Przygotowanie roztworu do analizy

Rozcieńczyć podwielokrotną porcję ekstraktu (6.1) 6 M roztworem kwasu solnego (4.1) w celu uzyskania odpowiedniego stężenia molibdenu. Niech D będzie współczynnikiem rozcieńczenia.

Wziąć podwielokrotną porcję a) z roztworu ekstraktu zawierającą 1-12 µg molibdenu i umieścić ją w lejku rozdzielającym (5.2). Dopełnić do 50 ml 6 M roztworem kwasu solnego (4.1).

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Przygotować roztwór do próby ślepej poprzez powtarzanie całej procedury od etapu ekstrakcji, pomijając jedynie próbkę analityczną nawozu.

7.2 Przygotowanie szeregu roztworów wzorcowych

Przygotować serię przynajmniej sześciu roztworów wzorcowych o rosnącym stężeniu odpowiadającym optymalnemu zakresowi spektrometru.

Dla przedziału molibdenu 0-12,5 µg, umieścić odpowiednio 0, 1, 2, 3, 4 i 5 ml roztworu roboczego (4.7.5) w lejkach rozdzielających (5.2). Dopełnić do 50 ml 6 M kwasem solnym (4.1). Lejki te zawierają odpowiednio 0, 2,5, 5, 7,5, 10 i 12,5 µg molibdenu.

7.3 Tworzenie i rozdział związku

Do każdego lejka rozdzielającego (6.2, 7.1 i 7.2) dodać w następującej kolejności:

- 10 ml roztworu miedzi (4.2);

- 20 ml roztworu kwasu L-askorbinowego (4.3);

dokładnie wymieszać i odczekać dwie lub trzy minuty. Następnie dodać:

- 10 ml octanu n-butylu (4.4), używając pipety z dokładną podziałką;

- 20 ml roztworu tiocyjanianu (4.5).

Potrząsać przez jedną minutę, aby wyekstrahować związek w fazie organicznej, zostawić do wytrącenia; po rozdzieleniu się dwóch faz, odciągnąć całą fazę wodną i odrzucić ją; następnie przemyć fazę organiczną:

- 10 ml roztworu chlorku cyny (4.6).

Potrząsać przez jedną minutę, zostawić do wytrącenia i odciągnąć całą fazę wodną. Zebrać fazę organiczną do probówki; umożliwi to zebranie kropel wody w zawiesinie.

7.4 Oznaczanie

Zmierzyć absorbancję roztworów otrzymanych w ppkt 7.3 przy długości fali 470 nm stosując jako odniesienie roztwór wzorcowy 0 µg/ml molibdenu (7.2).

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Sporządzić krzywą wzorcową, wykreślając odpowiednie masy molibdenu w roztworach wzorcowych (7.2), wyrażone w µg, na osi odciętych, a odpowiednie wartości absorbancji (7.4), podane przez odczyty spektrometru, na osi rzędnych.

Z tej krzywej określić masę molibdenu w roztworze do analizy (6.2) i roztworze do próby ślepej (7.1) masy te są oznaczone odpowiednio (x 5) i (x b).

Zawartość procentowa molibdenu w nawozie wynosi:

Mo % = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 9.3:

Mo % = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 10⁴)

gdzie:

Mo jest ilością molibdenu wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

a jest objętością w ml, porcji podwielokrotnej uzyskanej z ostatniego rozcieńczenia roztworu (6.2);

xs jest masą Mo, w µg, w roztworze do analizy (6.2);

xb jest masą Mo, w µg, w roztworze do próby ślepej (7.1), którego objętość odpowiada objętości a) podwielokrotnej porcji roztworu do analizy (6.2);

V jest objętością, w ml, roztworu ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2;

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu przeprowadzonemu w 6.2;

M jest masą w gramach, próbki analitycznej pobranej zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: jeśli (a1), (a2) są kolejnymi porcjami podwielokrotnymi, a (v1), (v2) są objętościami odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniom, to współczynnik rozcieńczenia D wyniesie:

D = (v1/a1) x (v2/a2).

Metoda 9.11

OZNACZANIE CYNKU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ SPEKTROMETRII ABSORPCJI ATOMOWEJ

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania cynku w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR ZASTOSOWANIA

Procedurę tę stosuje się do analizowania próbek nawozów ekstrahowanych metodami 9.1 i 9.2, dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie cynku jest wymagane przez dyrektywę 89/530/EWG.

3. ZASADA

Po odpowiedniej obróbce i rozcieńczeniu ekstraktów poziom cynku jest oznaczany za pomocą spektrometrii absorpcji atomowej.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Roztwór kwasu solnego, około 6 M

Patrz metoda 9.4 (4.1).

4.2 Roztwór kwasu solnego, około 0,5 M

Patrz metoda 9.4 (4.2).

4.3 Roztwory soli lantanu (10 g La na litr)

Patrz metoda 9.4 (4.3).

4.4 Roztwory wzorcowe cynku

4.4.1 Roztwór podstawowy cynku (1.000 µg/ml)

W kolbie pomiarowej o pojemności 1.000 ml rozpuścić 1 g sproszkowanego cynku lub płatków cynkowych, odważonych z dokładnością do 0,1 mg, w 25 ml 6 M kwasu solnego (4.1). Po całkowitym rozpuszczeniu, dopełnić do kreski wodę i dokładnie wymieszać.

4.4.2 Roztwór roboczy cynku (100 µg/ml)

W kolbie pomiarowej o pojemności 200 ml rozcieńczyć 20 ml roztworu podstawowego (4.4.1) 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2). Dopełnić do kreski 0,5 M roztworem kwasu solnego i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej, patrz metoda 9.4 (5). Aparat musi być wyposażony w źródło linii charakterystycznych dla cynku (213,8 nm). Spektrometr musi pozwalać na sporządzenie korekcji tła.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1 Roztwór ekstraktu cynku

Patrz metody 9.1 i/lub 9.2 i jeśli to odpowiednie, 9.3.

6.2 Przygotowanie roztworu do analizy

Patrz metoda 9.4, (6.2). Roztwór do analizy musi zawierać 10 % objętości roztworu soli lantanu.

7. PROCEDURA

7.1 Przygotowanie roztworu do próby ślepej

Patrz metoda 9.4, (7.1). Roztwór do próby ślepej musi zawierać 10 % objętości roztworu soli lantanu użytego w ppkt 6.2.

7.2 Przygotowanie roztworów wzorcowych

Patrz metoda 9.4, (7.2).

Do optymalnego przedziału cynku 0-5 µg/ml, umieścić odpowiednio 0, 0,5, 1, 2, 3, 4 i 5 ml roztworu roboczego (4.4.2) w szeregu kolb pomiarowych o pojemności 100 ml. Tam, gdzie to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego tak, aby doprowadzić go jak najbliżej stężenia roztworu do analizy. Dodać 10 ml roztworu soli lantanu, zastosowanego w (6.2), do każdej kolby pomiarowej. Dopełnić do 100 ml 0,5 M roztworem kwasu solnego (4.2) i dokładnie wymieszać. Roztwory te zawierają odpowiednio: 0, 0,5, 1, 2, 3, 4 i 5 µg/ml cynku.

7.3 Oznaczanie

Patrz metoda 9.4 (7.3). Przygotować spektrometr do pomiarów przy długości fali 213,8 nm.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Patrz metoda 9.4 (8).

Procentowa zawartość cynku w nawozie równa się:

Zn % = [(X_s - X_b) x V x D]/(M x 104)

Jeśli zastosowano metodę 9.3:

Zn % = [(X_s - X_b) x V x 2D]/(M x 104)

gdzie:

Zn jest ilością cynku wyrażoną jako procentowa zawartość w nawozie;

xs jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do analizy (6.2);

xb jest stężeniem, w µg/ml, roztworu do próby ślepej (7.1);

V jest objętością, w ml, roztworu ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2.

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu przeprowadzonemu w (6.2);

M jest masę w gramach, próbki analitycznej pobranej zgodnie z metodą 9.1 lub 9.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: jeśli (a1), (a2), (a3),.,.,., (ai) i a) są kolejnymi podwielokrotnymi porcjami, a (v1), (v2), (v3),.,.,., vi) i (100) są objętościami odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniem, to współczynnik rozcieńczenia D wyniesie:

D = (v1/a1) × (v2/a2) × (v3/a3) × ... × (vi/ai) × (100/a).

Metody 10

PIERWIASTKI ŚLADOWE O STĘŻENIU WYŻSZYM NIŻ 10 %

Metoda 10.1

EKSTRAKCJA CAŁKOWITYCH PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH

1. ZAKRES

Metoda ta określa procedurę ekstrakcji następujących pierwiastków śladowych: całkowitego boru, całkowitego kobaltu, całkowitej miedzi, całkowitego żelaza, całkowitego manganu, całkowitego molibdenu i całkowitego cynku. Celem jest przeprowadzenie minimalnej liczby ekstrakcji, wykorzystując tam, gdzie to możliwe ten sam ekstrakt do określenia całkowitego poziomu każdego z pierwiastków śladowych wymienionych powyżej.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta dotyczy nawozów Wspólnoty, objętych dyrektywą 89/530/EWG, zawierających jeden lub więcej następujących pierwiastków śladowych: bor, kobalt, miedź, żelazo, mangan, molibden i cynk. Jest ona stosowana do każdego pierwiastka śladowego, którego zadeklarowana zawartość wynosi ponad 10 %.

3. ZASADA

Rozpuszczanie we wrzącym rozcieńczonym kwasie solnym.

Uwaga: Ekstrakcja jest doświadczalna i może nie być ilościowa w zależności od produktu lub innych składników nawozu. W szczególności, w przypadku niektórych tlenków manganu, ilość wyekstrahowana może być znacznie mniejsza niż całkowita ilość manganu, którą produkt zawiera. Na producentach nawozów spoczywa odpowiedzialność, za zapewnienie, że zadeklarowana zawartość rzeczywiście odpowiada wyekstrahowanej ilości zgodnie z warunkami właściwymi dla tej metody.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony roztwór kwasu solnego (HCl), około 6 M

Wymieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 1 objętością wody.

4.2. Stężony roztwór amoniaku (NH₄OH, ρ = 0,9 g/ml)

5. APARATURA

5.1. Elektryczna płyta grzejna z regulacją temperatury.

5.2. pH-metr

Uwaga: Gdy w ekstrakcie ma być oznaczona zawartość boru, nie stosować naczyń ze szkła borokrzemianowego. Ponieważ metoda ta obejmuje wrzenie, preferowane są naczynia teflonowe lub krzemionkowe. Jeśli naczynia szklane były myte w detergentach zawierających borany to należy je dokładnie wypłukać.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz: metoda 1 (dyrektywa 77/535/EWG).

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań

Wziąć pewną ilość nawozu odważając 1 lub 2 g, w zależności od zadeklarowanej zawartości pierwiastka w produkcie. Poniższa tabela stosowana jest w celu uzyskania końcowego roztworu, który po odpowiednim rozcieńczeniu, będzie się znajdował w zakresie pomiarowym dla każdej metody. Próbki powinny być odważone z dokładnością do 1 mg.

Deklarowana zawartość pierwiastka śladowego w nawozie (%)	> 10 < 25	≥ 25
Masa próbki do badań (g)	2	1
Masa pierwiastka w próbce (mg)	> 200 < 500	≥ 250
Objętość ekstraktu V (ml)	500	500
Stężenie pierwiastka w ekstrakcie (mg/l)	> 400 < 1.000	≥ 500

Umieścić próbkę w 250 ml zlewce.

7.2. Przygotowanie roztworu

Jeśli to konieczne, zwilżyć próbkę niewielką ilością wody, dodać ostrożnie 10 ml rozcieńczonego kwasu solnego (ppkt 4.1) na gram nawozu, niewielkimi porcjami, następnie dodać około 50 ml wody. Przykryć zlewkę szkiełkiem zegarkowym i wymieszać. Doprowadzić do wrzenia na płycie grzejnej i gotować przez 30 minut. Pozostawić do schłodzenia od czasu do czasu mieszając. Przenieść ilościowo do 500 ml kolby pomiarowej. Uzupełnić objętość wodą i dokładnie wymieszać. Przefiltrować przez suchy filtr do suchego pojemnika. Odrzucić pierwszą porcję. Ekstrakt musi być doskonale czysty.

Zaleca się przeprowadzenie oznaczeń bezzwłocznie na podwielokrotnych porcjach klarownego filtratu, jeśli nie, pojemniki powinny być zakorkowane.

Uwaga: Ekstrakty, w których należy oznaczyć zawartość boru.

Dostosować pH między 4 a 6 za pomocą stężonego roztworu amoniaku (ppkt 4.2).

8. OZNACZANIE

Oznaczanie każdego, pierwiastka śladowego należy przeprowadzić na podwielokrotnych porcjach wskazanych w metodzie dla każdego poszczególnego pierwiastka śladowego.

Metod 10.5, 10.6, 10.7, 10.9 i 10.10 nie można stosować do oznaczania pierwiastków obecnych w postaci schelatowanej lub kompleksu. W takich przypadkach należy przed oznaczaniem zastosować metodę10.3.

W przypadku oznaczeń za pomocą AAS (metody 10.8 i 10.11) takie postępowanie może nie być konieczne.

Metoda 10.2

EKSTRAKCJA PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH ROZPUSZCZALNYCH W WODZIE

1. ZAKRES

Metoda ta określa procedurę ekstrakcji rozpuszczalnych w wodzie postaci następujących pierwiastków śladowych: bor, kobalt, miedź, żelazo, mangan, molibden i cynk. Celem jest przeprowadzenie minimalnej liczby ekstrakcji, wykorzystując tam, gdzie to możliwe ten sam ekstrakt do określenia poziomu każdego z pierwiastków śladowych wymienionych powyżej.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta dotyczy nawozów Wspólnoty, objętych dyrektywą 89/530/EWG, zawierających jeden lub więcej następujących pierwiastków śladowych: bor, kobalt, miedź, żelazo, mangan, molibden i cynk. Jest ona stosowana do każdego pierwiastka śladowego, którego zadeklarowana zawartość wynosi ponad 10 %.

3. ZASADA

Pierwiastki śladowe ekstrahuje się przez wytrząsanie nawozu w wodzie w 20 ± 2 °C.

Uwaga: Ekstrakcja jest doświadczalna i może być lub może nie być ilościowa.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Rozcieńczony roztwór kwasu solnego (HCl), około 6 M

Wymieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,8 g/ml) z 1 objętością wody.

5. APARATURA

5.1. Wstrząsarka obrotowa ustawiona na około 35-40 obr/min.

Uwaga: Gdy w ekstrakcie ma być oznaczona zawartość boru, nie stosować naczyń ze szkła borokrzemianowego. Ponieważ metoda ta obejmuje wrzenie, preferowane są naczynia teflonowe lub krzemionkowe. Jeśli naczynia szklane były myte w detergentach zawierających borany to należy je dokładnie wypłukać.

6. PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

Patrz metoda 1 (dyrektywa 77/535/EWG).

7. PROCEDURA

7.1. Próbka do badań

Wziąć pewną ilość nawozu odważając 1 lub 2 g, w zależności od zadeklarowanej zawartości pierwiastka w produkcie. Poniższa tabela stosowana jest w celu uzyskania końcowego roztworu, który po odpowiednim rozcieńczeniu, będzie się znajdował w zakresie pomiarowym dla każdej metody. Próbki powinny być odważone z dokładnością do 1 mg.

Deklarowana zawartość pierwiastka śladowego w nawozie (%)	> 10 < 25	≥ 25
Masa próbki do badań (g)	2	1
Masa pierwiastka w próbce (mg)	> 200 < 500	≥ 250
Objętość ekstraktu V (ml)	500	500
Stężenie pierwiastka w ekstrakcie (mg/l)	> 400 < 1.000	≥ 500

Umieścić próbkę w 500 ml kolbie.

7.2 Przygotowanie roztworu

Dodać około 400 ml wody.

Dobrze zatkać kolbę. Mocno wstrząsnąć ręcznie, aby zdyspergować próbkę, następnie umieścić kolbę na wstrząsarce i wytrząsać przez 30 minut.

Uzupełnić objętość wodą i dokładnie wymieszać.

7.3 Przygotowanie roztworu badanego

Natychmiast przefiltrować do czystej, suchej kolby. Zakorkować kolbę. Oznaczanie przeprowadzić natychmiast po filtrowaniu.

Uwaga: Jeśli filtrat stopniowo mętnieje należy przeprowadzić jeszcze jedną ekstrakcję zgodnie z ppkt 7.1 i 7.2 w kolbie o objętości Ve. Przefiltrować do kolby pomiarowej objętość W, którą uprzednio osuszono i do której wprowadzono 5 ml rozcieńczonego kwasu solnego (ppkt 4.1). Przerwać filtrowanie w momencie, gdy osiągnięta zostanie kreska kalibracyjna. Dokładnie wymieszać.

W tych warunkach wartość V w wyrażeniu wyników wynosi:

V = V_e × W / (W - 5)

Rozcieńczenia w wyrażeniu wyników zależą od tej wartości V.

8. OZNACZANIE

Oznaczanie każdego pierwiastka śladowego przeprowadza się na podwielokrotnych porcjach wskazanych w tej metodzie dla każdego poszczególnego pierwiastka śladowego.

Metod 10.5, 10.6, 10.7, 10.9 i 10.10 nie można stosować do oznaczenia pierwiastków zawartych w postaci schelatowanej lub kompleksu. W takich przypadkach należy przed oznaczeniem zastosowań metodę 10.3.

W przypadku oznaczeń za pomocą AAS (metody 10.8 i 10.11) takie postępowanie może nie być konieczne.

Metoda 10.3

USUWANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Z EKSTRAKTÓW NAWOZOWYCH

1. ZAKRES

Metoda określa procedurę usuwania związków organicznych z ekstraktów nawozowych.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do analizy próbek nawozów, wyekstrahowanych metodami 10.1 i 10.2, dla których podanie całkowitej i/lub rozpuszczalnej w wodzie ilości pierwiastka jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

Uwaga: Obecność niewielkich ilości substancji organicznej zwykle nie wpływa na oznaczenia za pomocą spektrometrii absorpcyjnej atomowej (AAS).

3. ZASADA

Związki organiczne w podwielokrotnej porcji ekstraktu są utleniane nadtlenkiem wodoru.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczony roztwór kwasu solnego (HCl), około 0,5 M

Wymieszać 1 objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 20 objętościami wody.

4.2 Roztwór nadtlenku wodoru (30 % H₂O₂, ρ = 1,11 g/ml), niezawierający pierwiastków śladowych.

5. APARATURA

Elektryczna płyta grzejna z regulacją temperatury.

6. PROCEDURA

Wziąć 25 ml roztworu ekstraktu uzyskanego metodą 10.1 lub metodą 10.2 i umieścić go w 100 ml zlewce.

Wprzypadku metody 10.2, dodać 5 ml rozcieńczonego roztworu kwasu solnego (ppkt 4.1). Następnie dodać 5 ml roztworu nadtlenku wodoru (ppkt 4.2). Przykryć szkiełkiem zegarkowym. Zostawić do utlenienia w temperaturze pokojowej na około 1 godzinę, następnie stopniowo doprowadzić do wrzenia i gotować przez pół godziny. Jeśli to konieczne, dodać kolejne 5 ml nadtlenku wodoru do roztworu, kiedy się on schłodzi.

Następnie zagotować, aby usunąć nadmiar nadtlenku wodoru. Pozostawić do schłodzenia i przenieść ilościowo do 50 ml kolby pomiarowej oraz uzupełnić do objętości. Jeśli to konieczne, przefiltrować.

Należy uwzględnić to rozcieńczenie przy pobieraniu porcji podwielokrotnych i obliczaniu procentowej zawartości pierwiastka śladowego w produkcie.

Metoda 10.4

OZNACZANIE PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ

(PROCEDURA OGÓLNA)

1. ZAKRES

Dokument ten określa procedurę ogólną oznaczania poziomów żelaza i cynku w ekstraktach nawozowych za pomocą spektrometrii absorpcyjnej atomowej.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do analizowania próbek nawozów wyekstrahowanych metodami 10.1 i 10.2, dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie żelaza lub cynku jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG. Dostosowania tej procedury do różnych pierwiastków śladowych są wyszczególnione w metodach określonych specjalnie dla każdego pierwiastka.

Uwaga: W większości przypadków obecność niewielkich ilości substancji organicznej nie wpłynie na oznaczenia za pomocą spektrometrii absorpcyjnej atomowej.

3. ZASADA

Po poddaniu ekstraktu obróbce, w miarę potrzeby, aby zredukować lub usunąć zakłócające związki chemiczne, ekstrakt rozcieńcza się tak, aby jego stężenie było w optymalnym zakresie spektrometru przy długości fali odpowiedniej dla pierwiastka śladowego, który ma być oznaczony.

4. ODCZYNNIKI

4.1 Rozcieńczony roztwór kwasu solnego (HCl), około 6 M

Wymieszać jedną objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 1 objętością wody.

4.2 Rozcieńczony roztwór kwasu solnego (HCl), około 0,5 M

Wymieszać jedną objętość kwasu solnego (p = 1,18 g/ml) z 20 objętościami wody.

4.3 Roztwory soli lantanu (10 g La na litr)

Ten odczynnik jest stosowany do oznaczeń żelaza i cynku. Można go przygotować albo:

a) z tlenku lantanu rozpuszczonego w kwasie solnym (ppkt 4.1). Umieścić 11,73 g tlenku lantanu (La₂O₃) w 150 ml wody w 1 litrowej kolbie pomiarowej i dodać 120 ml kwasu solnego 6 M (ppkt 4.1). Pozostawić do rozpuszczenia, a następnie uzupełnić do 1 litra wodą i dokładnie wymieszać. W roztworze tym stężenie kwasu solnego wynosi około 0,5 M; lub

b) z roztworów chlorku, siarczanu lub azotanu.

Rozpuścić 26,7 g heptawodnego chlorku lantanu (LaCI₃7H₂O) lub 31,2 g heksawodnego azotanu lantanu (La(NO₃)₃6H₂O) lub 26,2 g nonawodnego siarczanu lantanu (La₂(SO₄)₃9H₂O) w 150 ml wody, następnie dodać 85 ml kwasu solnego 6 M (ppkt 4.1). Pozostawić do rozpuszczenia a następnie uzupełnić do 1 litra wodą. Dokładnie wymieszać. W roztworze tym stężenie kwasu solnego wynosi około 0,5 M.

4.4 Roztwory wzorcowe

Aby je przygotować, patrz poszczególne metody oznaczania dla każdego pierwiastka śladowego.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej wyposażony w źródło emitujące promieniowanie charakterystyczne dla pierwiastków śladowych, które mają być oznaczane.

Analityk musi postępować zgodnie z instrukcjami producenta i musi być zaznajomiony z aparatem. Aparat musi mieć korektę tła, tak żeby można ją było stosować, jeśli zajdzie potrzeba (np. Zn). Gazy, które będą stosowane to powietrze i acetylen.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1. Przygotowanie roztworów ekstraktów zawierających pierwiastki, które mają być oznaczane

Patrz metoda 10.1 i/lub 10.2 albo, gdzie właściwe, 10.3.

6.2. Obróbka roztworu badanego

Rozcieńczyć podwielokrotną porcję ekstraktu, otrzymanego metodą 10.1, 10.2 lub 10.3, wodą i/lub kwasem solnym (ppkt 4.1) lub (ppkt 41.2) tak, aby uzyskać, w końcowym roztworze do pomiaru, stężenie pierwiastka, który ma być oznaczany, odpowiednie dla zastosowanego zakresu kalibracyjnego (ppkt 7.2) oraz stężenie kwasu solnego przynajmniej 0,5 M , ale nie wyższe niż 2,5 M. Operacja ta może wymagać jednego lub kilku kolejnych rozcieńczeń.

Końcowy roztwór należy otrzymać umieszczając podwielokrotną porcję rozcieńczonego ekstraktu w 100 ml kolbie pomiarowej. Niech objętość tej podwielokrotnej porcji wyniesie (a) ml. Dodać 10 ml roztworu soli lantanu (ppkt 4.3). Uzupełnić objętość roztworem kwasu solnego 0,5 M (ppkt 4.2) i dokładnie wymieszać. Niech D będzie współczynnikiem rozcieńczenia.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu próby ślepej

Przygotować roztwór próby ślepej powtarzając całą procedurę od etapu ekstrakcji pomijając jedynie próbkę do badań nawozu.

7.2. Przygotowanie roztworów wzorcowych

Z roboczego roztworu wzorcowego otrzymanego z zastosowaniem metody podanej dla każdego poszczególnego pierwiastka śladowego, przygotować w 100 ml kolbach pomiarowych serię przynajmniej pięciu roztworów wzorcowych o rosnącym stężeniu w optymalnym zakresie pomiarowym spektrometru. Jeśli to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego tak, aby doprowadzić go jak najbliżej stężenia rozcieńczonego roztworu badanego (ppkt 6.2). Przy oznaczaniu żelaza lub cynku dodać 10 ml tego samego roztworu soli lantanu (ppkt 4.3), jaki zastosowano w (ppkt 6.2). Uzupełnić do kreski roztworem kwasu solnego 0,5 M (ppkt 4.2) i dokładnie wymieszać.

7.3. Oznaczanie

Przygotować spektrometr (pkt 5) do oznaczania i nastawić go na długość fali podanej w metodzie dla danego pojedynczego pierwiastka śladowego.

Opryskać trzy razy w kolejności roztwory wzorcowe (ppkt 7.2), roztwór badany (ppkt 6.2) i roztwór próby ślepej (ppkt 7.1), za każdym razem zapisując wynik i przepłukując aparat wodą destylowaną między poszczególnymi pryśnięciami.

Sporządzić krzywą wzorcową wykreślając średni odczyt spektrometru dla każdego roztworu wzorcowego (ppkt 7.2) na osi rzędnych, a odpowiadające stężenie pierwiastka, wyrażone w μg/ml, na osi odciętych.

Z tej krzywej określić stężenia odpowiedniego pierwiastka śladowego w roztworze badanym X_s (ppkt 6.2) i w roztworze próby ślepej X_b (ppkt 7.1), wyrażając te stężenia w μg na ml.

8. WYRAŻANIE WYNIKÓW

Zawartość procentową pierwiastka śladowego (E) w nawozie wyraża się poprzez:

E (%) = [(X_s - X_b)× V × D] / (M × 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 10.3:

E (%) = [(X_s - X_b)× V × 2D] / (M × 10⁴)

gdzie:

E jest ilością oznaczanego pierwiastka śladowego, wyrażoną jako zawartość procentowa w nawozie;

X_s jest stężeniem w roztworze badanym (ppkt 6.2), w μg/ml;

X_b jest stężeniem w roztworze próby ślepej (ppkt 7.1), w μg/ml;

V jest objętością ekstraktu otrzymanego metodą 10.1 lub 10.2, w ml;

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu przeprowadzonemu w (ppkt 6.2);

M jest masą próbki do badań pobranej zgodnie z metodą 10.1 lub 10.2, w gramach.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D:

Jeśli (a₁), (a₂), (a₃),..., (a₁) i a) są podwielokrotnymi porcjami, a (v₁), (v₂), (v₃),..., (v₁) i (100) są objętościami w ml odpowiadającymi im odpowiednim rozcieńczeniem, współczynnik rozcieńczenia D wyniesie:

D = (v₁/a₁) × (v₂/a₂) × (v₃/a₃) × ∙ ∙ ∙ × (v_i/a_i) × (100 / a)

Metoda 10.5

OZNACZANIE BORU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ MIARECZKOWANIA ACYDYMETRYCZNEGO

1. ZAKRES

Dokument ten określa procedurę oznaczania zawartości boru w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do ekstraktów z próbek nawozów, otrzymanych metodą 10.1 lub metodą 10.2 i dla których podanie całkowitej zawartości boru i/lub zawartości boru rozpuszczalnego w wodzie jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

3. ZASADA

Kompleks mannitoborowy tworzy się w następującej reakcji boranu z mannitem:

C₆H₈(OH)₆ + H₃BO₃ → C₆H₁₅O₈B+ H₂O

Kompleks ten miareczkuje się roztworem wodorotlenku sodu do pH wynoszącego 6,3.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Roztwór wskaźnika czerwieni metylowej

Rozpuścić 0,1 g czerwieni metylowej (C₁₅H₁₅N₃O₂) w 50 ml alkoholu etylowego (95 %) w 100 ml kolbie pomiarowej. Uzupełnić objętość do 100 ml wodą. Dokładnie wymieszać.

4.2. Rozcieńczony roztwór kwasu solnego, około 0,5 M

Wymieszać 1 objętość kwasu solnego HCl, (ρ: 1,18 g/ml) z 20 objętościami wody.

4.3. Roztwór wodorotlenku sodu, około 0,5 M

Nie może zawierać ditlenku węgla. Rozpuścić 20 g wodorotlenku sodu (NaOH) w postaci pastylek w 1 litrowej kolbie pomiarowej zawierającej około 800 ml zagotowanej wody. Gdy roztwór się schłodzi, dopełnić objętość do 1.000 ml zagotowaną wodą i dokładnie wymieszać.

4.4. Roztwór mianowany wodorotlenku sodu, około 0,025 M

Nie może zawierać ditlenku węgla. Rozcieńczyć roztwór wodorotlenku sodu 0,5 M (ppkt 4.3) 20-tokrotnie zagotowaną wodą i dokładnie wymieszać. Należy oznaczyć wartość roztworu ma w przeliczeniu na bor (B)

(patrz ust. 9).

4.5. Roztwór wzorcowy boru (100 μg/ml B)

Rozpuścić 0,5719 g kwasu borowego (H₃BO₃), odważonego z dokładnością do 0,1 mg, w wodzie, w 1.000 ml kolbie pomiarowej. Uzupełnić objętość wodą i dokładnie wymieszać. Przenieść do plastikowej butelki do przechowywania w lodówce.

4.6. D-mannit (C₆H₁₄O₆) sproszkowany

4.7. Chlorek sodu (NaCl)

5. APARATURA

5.1. pH-metr z elektrodą szklaną

5.2. Mieszadło magnetyczne

5.3. 400 ml zlewka z pałeczką teflonową

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1. Przygotowanie roztworu boru

Patrz metody 10.1, 10.2 oraz, gdzie właściwe, 10.3.

7. PROCEDURA

7.1. Badanie

W 400 ml zlewce (ppkt 5.3) umieścić podwielokrotną część a) ekstraktu (ppkt 6.1) zawierającą 2-4 mg B. Dodać 150 ml wody.

Dodać kilka kropel roztworu wskaźnika czerwieni metylowej (ppkt 4.1).

W przypadku ekstrakcji metodą 10.2, należy roztwór zakwasić dodając kwas solny 0,5 M (ppkt 4.2) do punktu zmiany roztworu wskaźnika, następnie dodać jeszcze 0,5 ml kwasu solnego 0,5 M (ppkt 4.2).

Po dodaniu 3 g chlorku sodowego (ppkt 4.7), doprowadzić roztwór do wrzenia i odprowadzić ditlenek węgla. Pozwolić ostygnąć. Umieścić zlewkę na mieszadle magnetycznym (ppkt 5.2) i włożyć wstępnie skalibrowane elektrody pH-metru (ppkt 5.1).

Dostosować pH na dokładnie 6.3, najpierw za pomocą 0,5 M roztworu wodorotlenku sodu (ppkt 4.3), a następnie roztworu 0,025 M (ppkt 4.4).

Dodać 20 g D-mannitu (ppkt 4.6), rozpuścić go całkowicie i dokładnie wymieszać. Miareczkować roztworem wodorotlenku sodu 0,025 M (ppkt 4.4) do pH 6,3 (trwałość przynajmniej 1 minuta). Niech x₁ będzie wymaganą objętością.

8. ROZTWÓR PRÓBY ŚLEPEJ

Przygotować roztwór próby ślepej powtarzając całą procedurę od etapu przygotowywania roztworu, pomijając jedynie nawóz. Niech x₀ będzie wymaganą objętością.

9. WARTOŚĆ BORU (B) W ROZTWORZE WODOROTLENKU SODU (PPKT 4.4)

Za pomocą pipety wprowadzić 20 ml (2,0 mg B) roztworu wzorcowego (ppkt 4.5) do 400 ml zlewki i dodać kilka kropel roztworu wskaźnika czerwieni metylowej (ppkt 4.1). Dodać 3 chlorku sodowego (ppkt 4.7) oraz roztwór kwasu solnego (ppkt 4.2) aż do punktu zmiany roztworu wskaźnika (ppkt 4.1).

Uzupełnić objętość do około 150 ml i stopniowo doprowadzić do wrzenia, aby usunąć ditlenek węgla. Pozwolić ostygnąć. Umieścić zlewkę na mieszadle magnetycznym (ppkt 5.2) i włożyć wstępnie skalibrowane elektrody pH-metru (ppkt 5.1). Dostosować pH na dokładnie 6.3, najpierw za pomocą roztworu wodorotlenku sodu 0,5 M (ppkt 4.5), a następnie roztworu 0,025 M (ppkt 4.4).

Dodać 20 g D-mannitu (ppkt 4.6), rozpuścić go całkowicie i dokładnie wymieszać. Miareczkować roztworem wodorotlenku sodu 0,025 M (ppkt 4.4) do pH wynoszącego 6,3 (trwałość przynajmniej 1 minuta). Niech V₁ będzie wymaganą objętością.

Przygotować roztwór próby ślepej w taki sam sposób, zastępując roztwór wzorcowy 20 ml wody. Niech V₀ będzie wymaganą objętością.

Wartość boru (F), w mg/ml, w roztworze mianowanym NaOH (ppkt 4.4) jest następująca:

F (mg / ml) = 2 / (V₁ - V₀)

1 ml dokładnie roztworu wodorotlenku sodu 0,025 M odpowiada 0,27025 mg B.

10. WYRAŻANIE WYNIKÓW

Zawartoċ procentowa boru w nawozie wyraża się przez:

gdzie:

B (%) jest zawartością procentową boru w nawozie;

X₁ jest objętością, w ml, roztworu wodorotlenku sodu 0,025 M (ppkt 4.4);

X₀ jest objętością, w ml, 0,025 M roztworu wodorotlenku sodu M (ppkt 4.4);

F jest wartością boru (B), w mg/ml, w 0,025 M roztworze wodorotlenku sodu M (ppkt 4.4);

V jest objętością, w ml, roztworu ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 10.1 lub 10.2;

a jest objętością, w ml, podwielokrotnej części (ppkt 7.1) pobranej z roztworu ekstraktu (ppkt 6.1);

M jest masą, w gramach, próbki do badań pobranej zgodnie z metodą 10.1 lub 10.2.

Metoda 10.6

OZNACZANIE KOBALTU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH METODĄ GRAWIMETRYCZNĄ Z 1-NITROZO-2-NAFTOLEM

1. ZAKRES

Dokument ten określa procedurę oznaczania kobaltu w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR ZASTOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do ekstraktów z próbek nawozów, otrzymanych metodą 10.1 lub metodą 10.2, dla których podanie zawartości kobaltu jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

3. ZASADA

Kobalt III łączy się z 1-nitrozo-2-naftolem dając czerwony osad Co (C₁₀H₆ONO)₃, 2H₂O. Po doprowadzeniu kobaltu zawartego w ekstrakcie do stanu kobaltu III, kobalt ten wytrąca się w środowisku kwasu octowego roztworem 1-nitrozo-2-naftolu. Po przefiltrowaniu osad przemywa się i suszy do stałej masy, a następnie waży jako Co (C₁₀H₆ONO)₂, 2H₂O.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Roztwór nadtlenku wodoru (H₂O₂ ρ = 1,11 g/ml) 30 %

4.2. Roztwór wodorotlenku sodu, około 2 M

Rozpuścić 8 g wodorotlenku sodu w postaci pastylek w 100 ml wody.

4.3. Rozcieńczony roztwór kwasu solnego, około 6 M

Wymieszać jedną objętość kwasu solnego (ρ = 1,18 g/ml) z 1 objętością wody.

4.4. Kwas octowy (99,7 % CH₃CO₂H) (p = 1,05 g/ml)

4.5. Roztwór kwasu octowego(1:2), około 6 M

Wymieszać jedną objętość kwasu octowego (ppkt 4.4) z 2 objętościami wody.

4.6. Roztwór 1-nitrozo-2-naftolu w 100 ml kwasu octowego (ppkt 4.4). Dodać 100 ml letniej wody. Dokładnie wymieszać. Natychmiast przefiltrować. Otrzymany roztwór musi być użyty natychmiast.

5. APARATURA

5.1. Tygiel filtracyjny P 16/ISO 4793, porowatość 4, pojemność 30 lub 50 ml

5.2 Piec suszarniczy o temperaturze 130 ± 2 ^oC.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1. Przygotowanie roztworu kobaltu

Patrz metody 10.1 lub 10.2.

6.2. Przygotowanie roztworu do analizy

Umieścić podwielokrotną część ekstraktu zawierającą nie więcej niż 20 mg Co w 400 ml zlewce. Jeśli ekstrakt uzyskuje się zgodnie z metodą 10.2, zakwasić pięcioma kroplami kwasu solnego (ppkt 4.3). Dodać około 10 ml roztworu nadtlenku wodoru (ppkt 4.1). Pozwolić utleniaczowi działać w zimnym stanie przez 15 minut, a następnie dopełnić wodą do około 100 ml. Przykryć zlewkę szkiełkiem zegarkowym. Doprowadzić roztwór do temperatury wrzenia i gotować przez około 10 min. Schłodzić. Zalkalizować roztworem wodorotlenku sodu (ppkt 4.21) po kropelce, aż zacznie się wytrącać czarny wodorotlenek kobaltu.

7. PROCEDURA

Dodać 10 ml kwasu octowego (ppkt 4.4) i uzupełnić roztwór wodą do około 200 ml. Ogrzać do wrzenia. Za pomocą biurety dodać 20 ml roztworu l-nitrozo-2-naftolu (ppkt 4.6) po kropelce, cały czas mieszając. Zabezpieczyć intensywnym mieszaniem, aby osad skoagulował.

Przefiltrować; przez uprzednio zważony tygiel filtracyjny (ppkt 5.1), uważając aby nie zapchać tego tygla. Pamiętając o tym, należy uważać, aby ciecz znajdowała się nad osadem podczas całego procesu filtrowania.

Przemyć zlewkę rozcieńczonym kwasem octowym (ppkt 4.5), aby usunąć cały osad, przemyć osad na filtrze rozcieńczonym kwasem octowym (ppkt 4.5) następnie trzy razy gorącą wodą.

Wysuszyć w piecu suszarniczym (ppkt 5.2) przy 130 ± 2 °C aż do uzyskania stałej masy.

8. WYRAŻANIE WYNIKÓW

1 mg osadu Co (C₁₀H₆ONO)₃, 2H₂O odpowiada 0,096381 mg Co.

Zawartość procentowa kobaltu (Co) w nawozie wyrażona jest przez:

gdzie:

X jest masą osadu w mg;

V jest objętością w ml ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 10.1 lub metodą 10.2;

a jest objętością w ml podwielokrotnej części wziętej z ostatniego rozcieńczenia;

D jest współczynnikiem rozcieńczenia tej podwielokrotnej części;

M jest masą próbki do badań w gramach.

Metoda 10.7

OZNACZANIE MIEDZI W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH METODĄ MIARECZKOWANIA

1. ZAKRES

Dokument ten określa procedurę oznaczania miedzi w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do ekstraktów z próbek nawozów, otrzymanych metodą 10.1 lub metodą 10.2, dla których podanie zawartości miedzi jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

3. ZASADA

Jony miedziowe są redukowane w środowisku kwaśnym jodkiem potasu:

Jod w ten sposób miareczkuje się roztworem mianowanym tiosiarczanu sodu w obecności skrobi jako wskaźnika zgodnie z:

4. ODCZYNNIKI

4.1. Kwas azotowy (HNO₃, ρ = 1,40 g/ml)

4.2. Mocznik [(NH₂)₂ C = 0]

4.3. Roztwór 10 % w/v wodorofluorku amonu (NH₄HF₂)

Przechowywać ten roztwór w plastikowym pojemniku.

4.4. Roztwór wodorotlenku amonu (1 + 1)

Zmieszać 1 objętość amoniaku (NH₄OH, ρ: 0,9 g/ml) z 1 objętością wody.

4.5. Roztwór wzorcowy tiosiarczanu sodu

Rozpuścić 7,812 g pięciowodnego tiosiarczanu sodu (Na₂S₂O₃5H₂O) w wodzie w 1 l kolbie pomiarowej. Roztwór ten należy przygotować tak, aby 1 ml = 2 mg Cu. Dla stabilizacji dodać kilka kropel chloroformu. Roztwór musi być przechowywany w szklanym pojemniku i chroniony przed światłem.

4.6. Jodek potasu (KI)

4.7. Roztwór rodanku potasu (KSCN) (25 % w/v).

Przechowywać roztwór w plastikowej kolbie.

4.8. Roztwór skrobi (około 0,5 %)

Umieścić 2,5 g skrobi w 600 ml zlewce. Dodać około 500 ml wody. Zagotować mieszając. Schłodzić do temperatury otoczenia. Roztwór ten ma krótki okres przechowywania. Jego przechowywanie można przedłużyć dodając około 10 mg jodku rtęci.

5. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

Przygotowanie roztworu miedzi

Patrz metody 10.1 i 10.2.

6. PROCEDURA

6.1. Przygotowanie roztworu do miareczkowania

Umieścić podwielokrotną porcję roztworu zawierającą nie mniej niż 20-40 mg Cu w 500 ml kolbie Erlenmeyera.

Odprowadzić szybko wszelki obecny nadmiar tlenu przez gotowanie. Uzupełnić objętość do około 100 ml wody. Dodać 5 ml kwasu azotowego (ppkt 4.1), doprowadzić do wrzenia i gotować przez około pół minuty.

Zdjąć kolbę Erlenmeyera z aparatu grzejnego, dodać około 3 g mocznika (ppkt 4.2) i ponowić gotowanie przez około pół minuty.

Zdjąć z aparatu grzejnego i dodać 200 ml zimnej wody. Jeśli to konieczne, schłodzić zawartość kolby Erlenmeyera do temperatury otoczenia.

Stopniowo dodawać roztwór wodorotlenku amonu (ppkt 4.4), aż roztwór stanie się niebieski, a następnie dodać jeszcze 1 ml.

Dodać 50 ml roztworu wodorofluorku amonu (ppkt 4.3) i wymieszać.

Dodać 10 g jodku potasu (ppkt 4.6) i rozpuścić go.

6.2. Miareczkowanie roztworu

Umieścić kolby Erlenmeyera na mieszadle magnetycznym. Włożyć pręcik do kolby Erlenmeyera i nastawić mieszadło na żądaną prędkość.

Za pomocą biurety dodać standardowego roztworu tiosiarczanu sodu (ppkt 4.5) aż brązowy kolor jodu uwodnionego z roztworu stanie się mniej intensywny.

Dodać 10 ml roztworu skrobi (ppkt 4.8).

Kontynuować miareczkowanie roztworem tiosiarczanu sodu (ppkt 4.5) aż purpurowy kolor prawie zniknie .

Dodać 20 ml roztworu rodanku potasu (ppkt 4.7) i kontynuować miareczkowanie aż do całkowitego zniknięcia koloru fioletowego.

Zapisać objętość zastosowanego roztworu tiosiarczanu.

7. WYRAŻANIE WYNIKÓW

1 ml roztworu mianowanego tiosiarczanu sodu (ppkt 4.5) odpowiada 2 mg Cu.

Procentową zawartość miedzi w nawozie wyraża się przez:

gdzie:

X jest objętością w ml zastosowanego roztworu tiosiarczanu sodu;

V jest objętością w ml roztworu ekstraktu zgodnie z metodami 10.1 i 10.2;

a jest objętością w ml porcji podwielokrotnej;

M jest masą w g poddanej obróbce próbki do badań zgodnie z metodami 10.1 i 10.2.

Metoda 10.8

OZNACZANIE ŻELAZA W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania żelaza w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do ekstraktów z próbek nawozów otrzymanych metodami 10.1 i 10.2, dla których podanie całkowitego i/lub rozpuszczalnego w wodzie żelaza jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

3. ZASADA

Po odpowiedniej obróbce i rozcieńczeniu ekstraktu zawartość żelaza określa się za pomocą spektrometrii absorpcyjnej atomowej.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Roztwór kwasu solnego, około 6 M

Patrz metoda 10.4, (ppkt 4.1).

4.2. Roztwór kwasu solnego, około 0,5 M

Patrz metoda 10.4, (ppkt 4.2).

4.3. Roztwór nadtlenku wodoru (30 % H₂O₂, d = 1,11 g/ml) wolny od pierwiastków śladowych

4.4. Roztwory soli lantanu (10 g La na litr).

Patrz metoda 10.4, (ppkt 4.3).

4.5. Roztwór kalibracyjny żelaza

4.5.1. Roztwór podstawowy żelaza (1.000 μg/ml)

W 500 ml zlewce odważyć, z dokładnością do 0,1 mg, 1 g czystego drutu żelaznego, dodać 200 ml kwasu solnego 6 M (ppkt 4.1) i 15 ml roztworu nadtlenku wodoru (ppkt 4.3). Ogrzać na płycie grzejnej aż żelazo się całkowicie rozpuści. Po schłodzeniu przenieść ilościowo do 1.000 ml kolby pomiarowej. Uzupełnić do objętości wodą i dokładnie wymieszać.

4.5.2. Roztwór roboczy żelaza (100 μg/ml)

Umieścić 20 ml roztworu podstawowego (ppkt 4.5.1) w 200 ml kolbie pomiarowej. Dopełnić do objętości roztworem kwasu solnego 0,5 M (ppkt 4.2) i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej: patrz metoda 10.4, (pkt 5). Aparat musi być wyposażony w źródło promieni charakterystycznych dla żelaza (248,3 nm).

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1. Roztwór ekstraktu żelaza

Patrz metody 10.1 i/lub 10.2 oraz, jeśli właściwe, 10.3.

6.2. Przygotowanie roztworu badanego

Patrz metoda 10.4, (ppkt 6.2). Roztwór badany musi zawierać 10 %(v/v) roztworu soli lantanu.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu próby ślepej

Patrz metoda 10.4 (ppkt 7.1). Roztwór próby ślepej musi zawierać 10 %(v/v) roztworu soli lantanu zastosowanego w ppkt 6.2.

7.2. Przygotowanie roztworów wzorcowych

Patrz metoda 10.4, (ppkt 7.2).

Dla optymalnego zakresu oznaczania od 0-10 μg/ml żelaza umieścić odpowiednio 0, 2, 4, 6, 8 i 10 ml roztworu roboczego (ppkt 4.5.2) w szeregu 100 ml kolb miarowych. Jeśli to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego tak, aby było jak najbliższe stężeniu roztworu badanego. Dodać 10 ml roztworu soli lantanu użytego w ppkt 6.2. Dopełnić do objętości roztworem kwasu solnego 0,5 M (ppkt 4.2) i dokładnie wymieszać. Roztwory te zawierają odpowiednio 0, 2, 4, 6, 8 i 10 μg/ml żelaza.

7.3. Oznaczanie

Patrz metoda 10.4, (ppkt 7.3). Przygotować spektrometr (pkt 5) do pomiaru na długości fali 248,3 nm.

8. WYRAŻANIE WYNIKÓW

Patrz metoda 10.4, (pkt 8).

Zawartość procentową żelaza w nawozie wyraża się przez:

Fe (%) = [(X_s - X_b)× V × D] / (M × 10⁴)

jeśli stosuje się metodę 10.3:

Fe (%) = [(X_s - X_b)× V × 2D] / (M × 10⁴)

gdzie:

Fe jest ilością żelaza wyrażoną jako procent nawozu;

X_s jest stężeniem w μg/ml roztworu badanego (ppkt 6.2);

X_b jest stężeniem w μg/ml roztworu próby ślepej (ppkt 7.1);

V jest objętością w ml ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 10.1 lub 10.2;

D jest współczynnikiem rozcieńczenia przeprowadzonego w ppkt 6.2;

M jest masą w gramach próbki do badań pobranej zgodnie z metodą 10.1 lub 10.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: Jeśli (a₁), (a₂), (a₃),..., (a_i) i a) są podwielokrotnymi porcjami, a (v₁), (v₂), (v₅),..., (v_i) i (100) są objętościami, w ml, odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniom, to współczynnik rozcieńczenia D wyraża się przez:

D = (v₁/a₁) × (v₂/a₂) × (v₃/a₃) × ∙ ∙ ∙ × (v_i/a_i) × (100 / a)

Metoda 10.9

OZNACZANIE MANGANU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ MIARECZKOWANIA

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania manganu w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR ZASTOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do ekstraktów z próbek nawozów otrzymanych metodami 10.1 i 10.2, dla których podanie manganu jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

3. ZASADA

Jeśli jony chlorkowe są obecne w ekstrakcie, to odpędza się je przez gotowanie ekstraktu z kwasem siarkowym. Mangan utlenia się bizmutem sodowym w środowisku kwasu azotowego. Utworzony nadmanganian jest redukowany nadmiarem siarczanu żelazawego. Nadmiar ten miareczkuje się roztworem nadmanganianu potasu.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Stężony kwas siarkowy (H₂SO₄, ρ = 1,84 g/ml)

4.2. Kwas siarkowy, około 9 M

Starannie wymieszać 1 objętość stężonego kwasu siarkowego (ppkt 4.1) z 1 objętością wody.

4.3. Kwas azotowy, 6 M

Wymieszać 3 objętości kwasu azotowego (HNO₃, ρ = 1,40 g/ml) z 4 objętościami wody.

4.4. Kwas azotowy, 0,3 M

Wymieszać 1 objętość kwasu azotowego 6 M z 19 objętościami wody.

4.5. Bizmutan sodu (NaBiO₃) (85 %)

4.6. Ziemia okrzemkowa

4.7. Kwas ortofosforowy, 15 M (H₃PO₄, ρ = 1,71 g/ml)

4.8. Roztwór siarczanu żelazawego, 0,15 M

Rozpuścić 41,6 g siedmiowodnego siarczanu żelazawego (FeSO₄ 7H₂0) w 1-litrowej kolbie pomiarowej. Dodać 25 ml stężonego kwasu siarkowego (ppkt 4.1) i 25 ml kwasu fosforowego (ppkt 4.7). Dopełnić do 1.000 ml. Wymieszać.

4.9. Roztwór nadmanganianu potasu, 0,020 M

Odważyć 3,160 g nadmanganianu potasu (KMnO₄) z dokładnością do 0,1 mg. Rozpuścić i dopełnić do 1.000 ml wodą.

4.10. Roztwór azotanu srebra, 0,1 M

Rozpuścić 1,7 g azotanu srebra (AgNO₃) w wodzie i dopełnić do 100 ml.

5. APARATURA

5.1. Tygiel filtracyjny P16/ISO 4793, porowatość 4, pojemność 50 ml, zainstalowany na 500 ml kolbie filtracyjnej.

5.2. Mieszadło magnetyczne.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1. Roztwór ekstraktu manganu

Patrz metody 10.1 i 10.2. Jeśli nie wiadomo, czy są obecne jony chlorkowe należy przeprowadzić test na roztworze jedną kroplą roztworu azotanu srebra (ppkt 4.10).

6.2. W przypadku nieobecności jonów chlorkowych, umieścić podwielokrotną część ekstraktu zawierającą od 10-20 mg manganu, w wysokiej 400 ml zlewce. Doprowadzić objętość około 25 ml, albo przez odparowanie albo przez dodanie wody. Dodać 2 ml stężonego kwasu siarkowego (ppkt 4.1).

6.3. Jeśli jony chlorkowe są obecne, należy je usunąć w następujący sposób:

Umieścić podwielokrotną część ekstraktu, zawierającą od 10-20 mg manganu w wysokości 400 ml zlewce. Dodać 5 ml kwasu siarkowego 9 M (ppkt 4.2.). Pod wyciągiem laboratoryjnym doprowadzić do wrzenia na płycie grzejnej i gotować aż do wydzielenia się obfitych białych oparów. Kontynuować aż objętość zostanie zmniejszona do około 2 ml (cienka warstwa syropowatej cieczy na dnie zlewki). Pozostawić do schłodzenia do temperatury otoczenia.

Ostrożnie dodać 25 ml wody i ponownie przeprowadzić test na obecność chlorków jedną kroplą roztworu azotanu srebra (ppkt 4.10). Jeśli chlorki są nadal obecne, powtórzyć operację po dodaniu 5 ml kwasu siarkowego 9 M (ppkt 4.2).

7. PROCEDURAD

odać 25 ml kwasu azotowego 6 M (ppkt 4.3) i 2,5 g bizmutanu sodu (ppkt 4.5) do 400-ml zlewki zawierającej roztwór badany. Intensywnie mieszać przez trzy minuty na mieszadle magnetycznym (ppkt 5.2).

Dodać 50 ml kwasu azotowego 0,3 M (ppkt 4.4) i ponownie zamieszać. Przefiltrować w próżni przez tygiel (ppkt 5.1), którego dno jest pokryte ziemią okrzemkową (ppkt 4.6). Przemyć tygiel kilka razy 0,3 M kwasem azotowym (ppkt 4.4) aż do uzyskania bezbarwnego filtratu.

Przenieść filtrat i roztwór myjący do 500 ml zlewki. Wymieszać i dodać 25 ml roztworu siarczanu żelazawego 0,15 M (ppkt 4.8). Jeśli filtrat stanie się żółty po dodaniu siarczanu żelazawego, dodać 3 ml kwasu ortofosforowego 15 M (ppkt 4.7).

Za pomocą biurety miareczkować nadmiar siarczanu żelazawego roztworem nadmanganianu potasu 0,02 M (ppkt 4.9) aż mieszanina stanie się różowa i kolor będzie trwały przez 1 minutę. Przeprowadzić próbę ślepą w tych samych warunkach, pomijając jedynie próbkę do badań.

Uwaga: Utleniony roztwór nie może mieć kontaktu z gumą.

8. WYRAŻANIE WYNIKÓW

1 ml roztworu nadmanganianu potasu 0,02 M odpowiada 1,099 mg manganu (Mn)

gdzie:

X_b jest objętością w ml nadmanganianu użytego do próby ślepej;

X_s jest objętością w ml nadmanganianu użytego do próbki do badań;

V jest objętością w ml roztworu ekstraktu zgodnie z metodami 10.1 i 10.2;

a jest objętością w ml podwielokrotnej porcji pobranej z ekstraktu;

M jest masą w g próbki do badań.

Metoda 10.10

OZNACZANIE MOLIBDENU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH METODĄ GRAWIMETRYCZNĄ Z 8-HYDROKSYCHINOLINĄ

1. ZAKRES

Dokument ten opisuje procedurę oznaczania molibdenu w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do ekstraktów z próbek nawozów otrzymanych metodą 10.1 i 10.2, dla których podanie molibdenu jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

3. ZASADA

Poziom molibdenu ustala się przez wytrącanie go jako oksynianu molibdenylu w określonych warunkach.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Roztwór kwasu siarkowego, około 1 M

Ostrożnie wlać 55 ml kwasu siarkowego (H₂SO₄, ρ = 1,84 g/ml) do 1-litrowej kolby pomiarowej zawierającej 800 ml wody. Wymieszać. Po schłodzeniu dopełnić do jednego litra. Wymieszać.

4.2. Rozcieńczony roztwór wodny amoniaku (1:3)

Wymieszać 1 objętość stężonego roztworu amoniaku (NH₄OH, ρ = 0,9 g/ml) z 3 objętościami wody.

4.3. Rozcieńczony roztwór kwasu octowego (1:3)

Wymieszać 1 objętość stężonego kwasu octowego (99,7 % CH₃COOH, ρ = 1,049 g/ml) z 3 objętościami wody.

4.4. Roztwór soli dwusodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctowego (EDTA)

Rozpuścić 5 g Na₂EDTA w wodzie, w 100 ml kolbie pomiarowej. Dopełnić do kreski i wymieszać.

4.5. Roztwór buforowy

W 100-ml kolbie pomiarowej rozpuścić 15 ml stężonego kwasu octowego i 30 g octanu amonu w wodzie. Dopełnić do 100 ml.

4.6. Roztwór 7-hydroksychinoliny (oksyny)

W 100-ml kolbie pomiarowej rozpuścić 3 g 8-hydroksychinoliny w 5 ml stężonego kwasu octowego. Dodać 80 ml wody. Dodać po kropelce roztworu wodnego amoniaku (ppkt 4.2) aż roztwór zmętnieje, a następnie dodawać kwas octowy (ppkt 4.3) aż roztwór ponownie stanie się klarowny.

Dopełnić wodą do 100 ml.

5. APARATURA

5.1. Tygiel filtracyjny P16/ISO4793, porowatość 4, pojemność 30 ml.

5.2. pH-metr z elektrodą szklaną.

5.3. Piec suszarniczy o temperaturze 130-135 °C.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1. Przygotowanie roztworu molibdenu. Patrz metoda 10.1 i metoda 10.2.

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu badanego

Umieścić podwielokrotną porcję, zawierającą od 25-100 mg Mo, w 250-ml zlewce. Dopełnić wodą do 50 ml.

Dostosować pH roztworu na 5 dodając kroplami roztwór kwasu siarkowego (ppkt 4.1). Dodać 15 ml roztworu EDTA (ppkt 4.4), a następnie 5 ml roztworu buforowego (ppkt 4.5). Dopełnić wodą do około 80 ml.

7.2. Otrzymywanie i przemywanie osadu

Otrzymywanie osadu

Ogrzać roztwór lekko. Cięgle mieszając dodać roztwór oksyny (ppkt 4.6). Kontynuować wytrącanie do czasu, gdy już nie będzie obserwować się powstawania osadu. Dodać jeszcze odczynnika, aż sklarowany roztwór nad osadem stanie się trochę żółty. Zazwyczaj powinna wystarczyć ilość 20 ml. Kontynuować lekkie podgrzewanie osadu przez dwie do trzech minut.

Sączenie i przemywanie

Przesączyć przez tygiel filtracyjny (ppkt 5.1). Przepłukać kilkakrotnie 20 ml gorącej wody. Woda z przepłukiwania powinna stopniowo stawać się bezbarwna wskazując, że oksyna nie jest już obecna.

7.3. Ważenie osadu

Wysuszyć osad w temperaturze 130-135 °C do stałej masy (przynajmniej przez 1 godzinę).

Pozostawić do schłodzenia w eksykatorze, a następnie zważyć.

8. WYRAŻANIE WYNIKÓW

1 mg oksynianu molibdenylu MoO₂(C₉H₆ON)₂ odpowiada 0,2305 mg Mo.

Zawartość procentową molibdenu w nawozie sztucznym wyraża się przez:

gdzie:

X jest masą w mg osadu oksynianu molibdenylu;

V jest objętością w ml roztworu ekstraktu zgodnie z metodami 10.1 lub 10.2;

a jest objętością w ml podwielokrotnej porcji pobranej z ostatniego rozcieńczenia;

D jest współczynnikiem rozcieńczenia porcji podwielokrotnej;

M jest masą w g próbki do badań.

Metoda 10.11

OZNACZANIE CYNKU W EKSTRAKTACH NAWOZOWYCH ZA POMOCĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ

1. ZAKRES

Metoda ta opisuje procedurę oznaczania cynku w ekstraktach nawozowych.

2. OBSZAR STOSOWANIA

Procedura ta ma zastosowanie do ekstraktów z próbek nawozów otrzymanych metodami 10.1 i 10.2, dla których podanie cynku jest wymagane dyrektywą 89/530/EWG.

3. ZASADA

Po odpowiedniej obróbce i rozcieńczeniu ekstraktów, poziom cynku określa się za pomocą atomowej spektrometrii absorpcyjnej.

4. ODCZYNNIKI

4.1. Roztwór kwasu solnego, około 6 M

Patrz metoda 10.4, (ppkt 4.1).

4.2. Roztwór kwasu solnego, około 0,5 M

Patrz metoda 10.4, (ppkt 4.2).

4.3. Roztwory soli lantanu (10 g La na litr)

Patrz metoda 10.4, (ppkt 4.3).

4.4. Roztwory wzorcowe cynku

4.4.1. Roztwór podstawowy cynku (1.000 μg/ml)

W 1.000 ml kolbie pomiarowej rozpuścić 1 g sproszkowanego cynku lub płatków cynkowych, odważony z dokładnością do 0,1 mg, w 25 ml kwasu solnego 6 M (ppkt 4.1). Gdy cynk się całkowicie rozpuści, dopełnić do kreski wodą i dokładnie wymieszać.

4.4.2. Roztwór roboczy cynku (100 μg/ml)

W 200 ml kolbie pomiarowej rozpuścić 20 ml roztworu podstawowego (ppkt 4.4.1) w roztworze kwasu solnego 0,5 M (ppkt 4.2). Dopełnić do kreski roztworem kwasu solnego 0,5 M i dokładnie wymieszać.

5. APARATURA

Spektrometr absorpcji atomowej

Patrz metoda 10.4, (pkt 5). Aparat musi być wyposażony w źródło linii charakterystycznych dla cynku (213,8 nm). Spektrometr musi umożliwiać wykonanie korekcji tła.

6. PRZYGOTOWANIE ROZTWORU DO ANALIZY

6.1. Roztwór ekstraktu cynku

Patrz metody 10.1 i/lub 10.2.

6.2. Przygotowanie roztworu badanego

Patrz metoda 10.4, (ppkt 6.2). Roztwór badany musi zawierać 10 % objętościowych roztworu soli lantanu (ppkt 4.3).

7. PROCEDURA

7.1. Przygotowanie roztworu próby ślepej.

Patrz metoda 10.4, (ppkt 7.1). Roztwór próby ślepej musi zawierać 10 %objętościowych roztworu soli lantanu użytego w ppkt 6.2.

7.2. Przygotowanie roztworów wzorcowych

Patrz metoda 10.4. (ppkt 7.2).

Dla optymalnego przedziału cynku od 0-5 μg/ml należy umieścić odpowiednio 0, 0,5, 1, 2, 3, 4, i 5 ml roztworu roboczego (ppkt 4.4.2) w szeregu 100 ml kolb pomiarowych. Tam, gdzie to konieczne, dostosować stężenie kwasu solnego tak, aby było ono jak najbliższe stężeniu roztworu badanego. Dodać 10 ml roztworu soli lantanu, użytego w (ppkt 6.2), do każdej kolby pomiarowej. Dopełnić do 100 ml roztworem kwasu solnego 0,5 M (ppkt 4.2) i dokładnie wymieszać.

Roztwory te zawierają odpowiednio: 0, 0,5, 1, 2, 3, 4 i 5 μg/ml cynku.

7.3. Oznaczanie

Patrz metoda 10.4, (ppkt 7.3). Przygotować spektrometr (pkt 5) do pomiarów przy długości fali 213,8 nm.

8. WYRAŻENIE WYNIKÓW

Patrz metoda 10.4 (pkt 8)

Zawartość procentową cynku w nawozie wyraża się przez:

Zn (%) = [(X_s - X_b)× V × D] / (M × 10⁴)

Jeśli zastosowano metodę 10.3:

Zn (%) = [(X_s - X_b)× V × 2D] / (M × 10⁴)

gdzie:

Zn jest ilością cynku wyrażoną jako procent nawozu;

X_s jest stężeniem w μg/ml roztworu badanego;

X_b jest stężeniem w μg/ml roztworu próby ślepej;

V jest objętością w ml roztworu ekstraktu otrzymanego zgodnie z metodą 10.1 lub 10.2;

D jest współczynnikiem odpowiadającym rozcieńczeniu przeprowadzonemu w (ppkt 6.2);

M jest masą w g próbki do badań pobranej zgodnie z metodą 10.1 lub 10.2.

Obliczanie współczynnika rozcieńczenia D: gdzie (a₁), (a₂), (a₃)..., (a_i) i a) są kolejnymi podwielokrotnymi porcjami a (v₁), (v₂), (v₃)..., (v_i) i (100) są objętościami odpowiadającymi ich odpowiednim rozcieńczeniom, to współczynnik rozcieńczenia D będzie wynosił:

D = (v₁/a₁) × (v₂/a₂) × (v₃/a₃) × ∙ ∙ ∙ × (v_i/a_i) × (100 / a)

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 111 z 22.4.1989, str. 34.

⁽²⁾ Dz.U. L 281 z 30.9.1989, str. 116.

1 Załącznik I zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 87/566/EWG z dnia 24 listopada 1987 r. (Dz.U.UE.L.87.342.32) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 26 listopada 1987 r.

2 Załącznik II:

-zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 79/138/EWG z dnia 14 grudnia 1978 r. (Dz.U.UE.L.79.39.3) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 20 grudnia 1978 r.

- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 89/519/EWG z dnia 1 sierpnia 1989 r. (Dz.U.UE.L.89.265.30) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 17 sierpnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 93/1/EWG z dnia 21 stycznia 1993 r. (Dz.U.UE.L.93.113.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 7 maja 1993 r.

- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 95/8/WE z dnia 10 kwietnia 1995 r. (Dz.U.UE.L.95.86.41) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 23 kwietnia 1995 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1977.213.1
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 77/535/EWG w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do metod pobierania próbek i analizowania nawozów
• Data aktu: 22/06/1977
• Data ogłoszenia: 22/08/1977
• Data wejścia w życie: 27/06/1977