(C/2025/1020)
(Dz.U.UE C z dnia 27 lutego 2025 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2023)0443),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 91 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0304/2023),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 25 października 2023 r. 1 ,
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 1 lutego 2024 r. 2 ,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki (A9-0069/2024),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.
P9_TC1-COD(2023)0271
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 12 marca 2024 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/... w sprawie wykorzystania zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej w jednolitym europejskim obszarze kolejowym, zmieniającego dyrektywę 2012/34/UE i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 913/2010
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 91,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 3 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 4 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W komunikacie Komisji "Europejski Zielony Ład" 5 został wyznaczony cel w zakresie neutralności klimatycznej, który ma zostać osiągnięty przez Unię do 2050 r., a także wyraźny cel redukcji emisji netto gazów cieplarnianych o co najmniej 55 % do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. Zaapelowano w nim o zmniejszenie o 90 % emisji gazów cieplarnianych pochodzących z transportu, dążąc jednocześnie do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń 6 , w celu ograniczenia wpływu emisji zanieczyszczeń powietrza na zdrowie o ponad 55 % i odsetka osób długotrwale narażonych na hałas komunikacyjny o 30 % do 2030 r. Emisje w sektorze transportu stanowią około 25 % całkowitych emisji gazów cieplarnianych w Unii i wzrosły one w ostatnich latach. W Europejskim Zielonym Ładzie nadano priorytet zwiększeniu roli kolei i śródlądowych dróg wodnych w śródlądowym transporcie towarów, którego 75 % stanowi dziś transport drogowy. Ponieważ kolej jest w dużej mierze zelektryfikowanym i efektywnym energetycznie rodzajem transportu, szersze korzystanie z przewozów kolejowych powinno przyczynić się do zmniejszenia emisji pochodzących z transportu oraz zużycia energii.
(2) W komunikacie w sprawie strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności 7 określono cele pośrednie, aby wyznaczyć drogę dla unijnego systemu transportu do osiągnięcia celów w zakresie zrównoważonej, inteligentnej i odpornej mobilności. Przewidziano w niej, że kolejowy ruch towarowy powinien wzrosnąć do 2030 r. o 50 %, a do 2050 r. - dwukrotnie; do 2030 r. ruch kolejowy w ramach kolei dużych prędkości powinien wzrosnąć dwukrotnie, a do 2050 r. - trzykrotnie, zaś do 2030 r. regularny transport zbiorowy w UE na dystansie do 500 km powinien być neutralny pod względem emisji dwutlenku węgla. Aby możliwe było osiągnięcie tych celów, transport kolejowy musi stać się bardziej atrakcyjny pod względem przystępności cenowej i, niezawodności i dostępności, a usługi -muszą być lepiej dostosowane do potrzeb pasażerów i nadawców towarów. [Popr. 1]
(2a) Podstawowym celem niniejszego rozporządzenia jest zwiększenie wykorzystania infrastruktury kolejowej, a tym samym zwiększenie udziału kolei w strukturze modalnej. Niniejsze rozporządzenie samo nie jest jednak w stanie zapewnić osiągnięcia unijnych celów w zakresie dekarbonizacji i przesunięcia międzygałęziowego. Zarówno państwa członkowskie, jak i Komisja powinny kontynuować prace nad wieloma innymi elementami, które mogą pomóc w dalszym zwiększaniu zarówno zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej, jak i zdolności przewozowej, takimi jak łączenie tras pociągów, harmonizacja prędkości, efektywna wymiana pasażerów, wykorzystywanie dłuższych pociągów o zwiększonym nacisku osi, wdrażanie zharmonizowanego ERTMS w całej Europie, a także automatyczna kontrola jazdy pociągu. [Popr. 2]
(2b) Zajęcie się efektywnością kolei w celu wzmocnienia aspektu konkurencyjności multimodalnej między poszczególnymi rodzajami transportu jest ważne, aby ułatwić znaczące przesunięcie międzygałęziowe i osiągnąć cele określone w strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Dlatego należy również rozważyć dalsze środki zwiększania konkurencyjności kolei, takie jak niższe opłaty za dostęp do infrastruktury. W związku ze zwiększonym zapotrzebowaniem na zdolność przepustową kolei zarówno w przypadku usług pasażerskich, jak i towarowych, konieczne będą także inwestycje w celu wdrożenia tych środków zwiększających zdolność przepustową. [Popr. 3]
(2c) Cele dotyczące przesunięcia międzygałęziowego z dróg na koleje na szczeblu UE wymagają docelowych poziomów krajowych bazujących na konkretnych planach krajowych opracowanych przez państwa członkowskie w oparciu o podejście oddolne. [Popr. 4]
(3) W przepisach dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE 8 określono zasady mające zastosowanie do zarządzania infrastrukturą kolejową i jej eksploatacji oraz zasady i procedury mające zastosowanie do alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej w kolejowych przewozach krajowych i międzynarodowych.
(4) W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 913/2010 9 przewidziano utworzenie kolejowych korytarzy towarowych oraz punktów kompleksowej obsługi (one-stop shop) w celu ułatwienia składania wniosków w sprawie zdolności przepustowej infrastruktury dla międzynarodowych usług kolejowego transportu towarowego.
(5) Zarządzanie zdolnością przepustową infrastruktury kolejowej oraz zarządzanie ruchem kolejowym mają charakter kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania sektora kolejowego. Aby umożliwić pociągom o całkowicie odmiennych parametrach, takich jak prędkość i droga hamowania, bezpieczne poruszanie się na tych samych torach, należy starannie planować i koordynować świadczenie kolejowych usług przewozowych. Optymalne zarządzanie zdolnością przepustową stwarza więcej możliwości dla przewozów kolejowych i zwiększa ich niezawodność, co jest szczególnie ważnym wymogiem w przypadku rosnącego rynku pociągów nocnych, a także ze względu na ambicję przesunięcia przewozu towarów na kolej. Rozporządzenie powinno zapewnić zarządcom infrastruktury wystarczającą elastyczność niezbędną do skutecznego zarządzania zdolnością przepustową, a jednocześnie traktowanie wszystkich przedsiębiorstw kolejowych w sposób niedyskryminujący pod względem dostępu do sieci. [Popr. 5]
(6) W dyrektywie 2012/34/UE uznano prawo państw członkowskich do niestosowania zasad dotyczących alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej do określonych części sieci kolejowej lub do określonych przewozów kolejowych, jeżeli takie wyłączenie z zakresu prawa Unii nie wpłynie na funkcjonowanie jednolitego europejskiego obszaru kolejowego. Wyłączenia te, chociaż ściśle ograniczone, w dalszym ciągu powinny mieć zastosowanie, a państwa członkowskie powinny zachować prawo do składania wniosków o takie wyłączenia w przyszłości także w odniesieniu do niniejszego rozporządzenia.
(7) Zasady i procedury zarządzania zdolnością przepustową infrastruktury kolejowej powinny lepiej odzwierciedla- ćuwzględniać i zaspokajać potrzeby wszystkich segmentów rynku kolejowego w niedyskryminmyjny sposób. Należy w nich uwzględniać w szczególności potrzebę długoterminowej stabilności dostępnej zdolności przepustowej do obsługi przewozów pasażerskich oraz krótkoterminowej elastyczności w odniesieniu do ruchu towarowego, aby umożliwić reakcję na popyt rynkowy. W procesie zarządzania zdolnością przepustową nie należy już zatem skupiać się na perspektywie rocznej, lecz podzielić go na trzy następujące po sobie etapy: strategiczne planowanie zdolności przepustowej: układanie rozkładu jazdy przewozów kolejowych i alokacja zdolności przepustowej oraz dostosowanie i zmiana zdolności przepustowej. Na wprowadzeniu lepiej określonych i zorganizowanych etapów planowania zdolności przepustowej, zapewniających możliwość długoterminowego planowania i krótkoterminowego dostosowania zarządzania zdolnością przepustową, zyskałyby w szczególności przewozy, których nie jest łatwo zaplanować z góry lub których organizacja ma charakter bardziej złożony, takie jak przewozy pociągami towarowymi lub międzynarodowymi pociągami pasażerskimi, w tym pociągami nocnymi. [Popr. 7]
(8) Coraz większa część unijnej sieci kolejowej jest przepełniona albo bliska przepełnienia i nie może zaspokoić potrzeb wszystkich wnioskodawców w zakresie zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej ani wspierać dalszego wzrostu wielkości transportu kolejowego. Oczekuje się, że rozwój infrastruktury i cyfryzacja, zgodnie z technicznymi specyfikacjami interoperacyjności opracowanymi na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/797, w szczególności europejski system zarządzania ruchem kolejowym (zwany dalej "ERTMS"), spowodują wzrost dostępnej zdolności przepustowej w perspektywie średnio- i długoterminowej. Zarządcy infrastruktury będą jednak zobowiązani do określenia priorytetów w zakresie wykorzystywania przepełnionych odcinków. Bez uszczerbku dla zasad ogólnych dotyczących priorytetów, wyznaczonych przez państwa członkowskie w ramach alokacji zdolności przepustowej infrastruktury, zarządcy infrastruktury powinni podejmować decyzje w sprawie priorytetów, przy użyciu przejrzystych i zharmonizowanych metod objaśniających,
w jaki sposób uwzględniono czynniki społeczne, ekonomiczne i środowiskowe oraz w jaki sposób wpłynęły one na decyzję zarządców. Te kryteria społecznoekonomiczne i środowiskowe powinny być oparte na przyjętych metodach i najlepszej dostępnej wiedzy. W związku z tym Komisja powinna być uprawniona do przyjęcia aktu delegowanego określającego procedury, kryteria i metody. Przygotowując ten akt delegowany, Komisja powinna współpracować z europejską siecią zarządców infrastruktury (ENIM) i Agencją Kolejową Unii Europejskiej (ERA) ustanowioną rozporządzeniem (UE) 2016/796 10 . [Popr. 8]
(8a) Istniejąca zdolność przepustowa infrastruktury kolejowej nie jest wystarczająca do osiągnięcia celów Unii na lata 2030 i 2050 dotyczących przechodzenia na transport kolejowy. W latach 1990-2021 sieć kolejowa w Unii skurczyła się o ponad 12 000 km. Osiągnięcie celów Unii w zakresie przesunięcia międzygałęziowego zależy przede wszystkim od poprawy wydajności kolei i od zwiększenia jej zdolności przepustowej, co wymaga inwestycji w konserwację, modernizację oraz budowę nowej infrastruktury kolejowej. Obejmuje to korzystanie z budżetów krajowych, z instrumentu "Łącząc Europę" ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 11 oraz z inwestycji prywatnych w celu uzupełnienia kluczowych brakujących połączeń i w celu rozładowania wąskich gardeł, a także uzyskanie odpowiednich poziomów finansowania na konserwację. W szczególności państwa członkowskie powinny zapobiegać pogarszaniu się stanu infrastruktury kolejowej i minimalizować skutki ewentualnych ograniczeń zdolności przepustowej przez zapewnienie odpowiedniego, stabilnego i punktualnego długoterminowego finansowania na podstawie wieloletnich umów eksploatacyjnych, które powinny być zawierane między państwem członkowskim a zarządcą infrastruktury na okres co najmniej pięciu lat. [Popr. 9]
(9) Planowanie strategiczne zdolności przepustowej powinno przyczynić się do poprawy wykorzystania infrastruktury kolejowej dzięki przewidywaniu popytu na przewozy kolejowe oraz uwzględnianiu planowanego rozwoju, odnowienia i utrzymania infrastruktury. Ponadto planowanie strategiczne powinno zapewnić alokację zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej w sposób, który maksymalizuje wartość przewozów kolejowych dla społeczeństwa, z uwzględnieniem skutków społecznoekonomicznych i środowiskowych. Zarządcy infrastruktury powinni zapewnić, aby w planowaniu strategicznym przewidziano stopniowe zwiększanie stopnia szczegółowości informacji na temat dostępnej zdolności przepustowej oraz aby planowanie to stanowiło podstawę alokacji zdolności przepustowej. Podczas planowania strategicznego należy konsultować się z wnioskodawcami, Europejską Platformą Kolejową (ERP), klientami kolejowych usług przewozowych i ich stowarzyszeniami oraz unijnymi i krajowymi organami publicznymi, przy czym podmioty powinny móc także wnieść wkład w badanie pt. "Analiza oczekiwanych zmian na rynku transportowym", o którym mowa w art. 15, oraz przedstawić niezależne uwagi na temat jego wyników. [Popr. 10]
(10) Aby zapewnić możliwość alokacji zdolności przepustowej dla poszczególnych segmentów rynku kolejowego, w szczególności dla towarowych i międzynarodowych przewozów kolejowych, zarządcy infrastruktury powinni mieć możliwość wstępnego planowania wykorzystania zdolności przepustowej przepełnionych lub intensywnie wykorzystywanych odcinków sieci kolejowej oraz rozszerzenia takiego planowania na inne odcinki sieci, jeśli zostanie to uznane za niezbędne. W takim wstępnym planowaniu zdolności przepustowej należy uwzględnić poszczególne metody alokacji zdolności przepustowej oraz cechy poszczególnych segmentów rynku kolejowego. Powinno to umożliwić lepsze wykorzystanie infrastruktury kolejowej poprzez grupowanie pociągów o podobnych parametrach eksploatacyjnych na danym etapie alokacji zdolności przepustowej.
(11) Przyznając zdolność przepustową, zarządcy infrastruktury powinni przestrzegać planów strategicznych z zakresu podaży zdolności przepustowej przy jednoczesnym zapewnieniu, aby alokacja zdolności przepustowej odbywała się zgodnie z popytem rynkowym oraz w sposób sprawiedliwy i niedyskryminacyjny. Z tego powodu niektóre wnioski o przyznanie zdolności przepustowej mogą zostać zrealizowane przez zaoferowanie alternatywnej zdolności przepustowej lub, jeżeli nie ma innej możliwości, odrzucone, a plan dotyczący podaży zdolności przepustowej należy regularnie aktualizować, aby odzwierciedlał faktyczny popyt. [Popr. 11]
(11a) Na szeregu krajowych rynków kolejowych zarządca infrastruktury jest częścią zintegrowanej pionowo spółki holdingowej z co najmniej jednym operatorem transportu pasażerskiego i towarowego. Dla prawidłowego funkcjonowania rynku niezwykle ważne jest, aby zdolność przepustową przyznawano tym przedsiębiorstwom kolejowym w sposób sprawiedliwy, racjonalny i niedyskryminacyjny. W szczególności za poufne należy uważać informacje szczególnie chronione udostępniane zarządcy infrastruktury w procesie alokacji zdolności przepustowej. [Popr. 12]
(12) Poszczególne segmenty rynku kolejowego mają różne możliwości przewidywania swoich potrzeb w zakresie zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej. W szczególności niektórzy dostawcy usług transportu towarowego mogą nie być w stanie zidentyfikować swoich potrzeb w zakresie zdolności przepustowej wystarczająco wcześnie, aby uwzględnić je w obowiązującym rozkładzie jazdy, czyli w planie rocznym ruchu pociągów i taboru, oraz mogą nie móc dopasować jej do swojego rocznego rozkładu jazdy. Zarządcy infrastruktu- rypowinni zatem być w stanie oferować zdolność przepustową o wystarczającej jakości i wielkości także dla przewozów kolejowych, które charakteryzują się niestabilnym popytem, są organizowane ze względnie krótkim wyprzedzeniem, obejmują więcej niż jeden pociąg oraz mogą odbywać się wielokrotnie przez okres, który może nie zbiegać się w czasie z okresem ważności obowiązującego rozkładu jazdy. Tego typu oferowaną zdolność przepustową można również zapewniać w pakiecie minimalnych wcześniej obliczonych niezarezerwowanych tras pociągów, a alokację przeprowadzać w ostatniej chwili. [Popr. 13]
(12a) Państwa członkowskie stosują różne praktyki w zakresie planowania rozkładu jazdy i koncepcje te należy uwzględnić w strategicznym planowaniu zdolności przepustowej. Praktyki te wymagają zwiększonej transgranicznej koordynacji między zarządcami infrastruktury, w szczególności gdy zarządca infrastruktury wstępnie planuje zdolność przepustową z wykorzystaniem zintegrowanego kursowania w takcie. [Popr. 14]
(13) Wnioskodawcy ubiegający się o zdolność przepustową infrastruktury kolejowej powinni być w stanie planować zdolność przepustową infrastruktury i wnioskować o nią co roku w ramach obowiązującego rozkładu jazdy. Wnioskodawcy powinni być również w stanie składać wnioski o zdolność przepustową infrastruktury kolejowej z większym wyprzedzeniem w celu zapewnienia stabilnych, wieloletnich przewozów kolejowych na podstawie umów ramowych. Ponadto wnioskodawcy powinni być w stanie wystąpić o uzyskanie zdolności przepustowej krótko przed rozpoczęciem przejazdów poszczególnych pociągów w drodze wniosków ad hoc o zdolność przepustową lub świadczeniem stałych usług przewozów kolejowych w drodze wniosków składanych w ramach planowania kroczącego.
(14) Znaczna część kolejowego transportu towarowego ma charakter dalekobieżny i wymaga transgranicznej koordynacji zarządców infrastruktury. Cel polityczny polegający na zwiększeniu ruchu kolejowego zależy także od wzrostu transgranicznych przewozów pasażerskich. W celu ułatwienia i promowania zwiększenia ruchu transgranicznego w jednolitym europejskim obszarze kolejowym niezbędna jest poprawa spójności i harmonizacji zasad i procedur w zakresie zarządzania zdolnością przepustową infrastruktury kolejowej. W związku z tym należy wzmocnić rolę europejskiej sieci zarządców infrastruktury z myślą o powierzeniu jej opracowania wytycznych dotyczących zharmonizowanego wdrażania niniejszego rozporządzenia w zakresie procedur i metod zarządzania zdolnością przepustową infrastruktury kolejowej przy zapewnieniu aktywnej koordynacji transgranicznej zdolności przepustowej i ruchu. W szczególności europejska sieć zarządców infrastruktury powinna opracować europejskie ramy odnośnie do zarządzania zdolnością przepustową, odnośnie do koordynacji zarządzania ruchem, zarządzania zakłóceniami i zarządzania kryzysowego na poziomie transgranicznym oraz odnośnie do weryfikacji skuteczności działania. Podczas opracowywania tych europejskich ram należy również konsultować się z przedsiębiorstwami kolejowymi, wnioskodawcami i innymi podmiotami zaangażowanymi w działalność operacyjną. [Popr. 15]
(15) W europejskich ramach opracowanych przez europejską sieć zarządców infrastruktury należy zawrzeć wytyczne, a zarządca infrastruktury powinien dołożyć wszelkich starań w celu ich przestrzegania, jednocześnie nadal ponosząc odpowiedzialność za swoje decyzje operacyjne. Zarządca infrastruktury powinien uzasadnić każde odstępstwo od ram opracowanych przez europejską sieć zarządców infrastruktury, przy czym odstępstwa powinny być dozwolone tylko w wyjątkowych przypadkach i pod warunkiem zatwierdzenia przez krajowy kolejowy organ regulacyjny. Uznaje się, że takie podejście zapewnia równowagę między potrzebą koordynacji i stosowania zharmonizowanych podejść w jednolitym europejskim obszarze kolejowym a potrzebą dostosowania procedur i metod do szczególnych okoliczności danych obszarów geograficznych. Po pięciu latach stosowania niniejszego rozporządzenia Komisja powinna ocenić, czy stan konwergencji procedur i metod oraz skuteczność procesu koordynacji między zarządcami infrastruktury, jak również ogólne postępy w kierunku utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego uzasadniają wprowadzenie prawa wtórnego mającego na celu zastąpienie elementów ram europejskich opracowanych przez europejską sieć zarządców infrastruktury. [Popr. 16]
(15a) Aby zapewnić niezawodną europejską sieć kolejową oraz usprawnić transgraniczny ruch kolejowy odbywający się w wielu sieciach, zarówno w przypadku transportu towarowego, jak i pasażerskiego, należy powierzyć ERA nowe zadania. Przy realizacji nowych zadań ERA powinna ściśle współpracować z ENIM i koordynatorem sieci. [Popr. 17]
(15b) Zasoby ERA są niewystarczające w stosunku do proponowanego zwiększenia jej zadań i do ambicji Unii wyrażonych w niniejszym rozporządzeniu. Dlatego kwota zasobów finansowych przeznaczonych na wykonywanie zadań ERA na podstawie niniejszego rozporządzenia powinna pochodzić z nieprzydzielonych marginesów w granicach pułapów wieloletnich ram finansowych (WRF) lub być uruchamiana za pośrednictwem nietematycznych instrumentów szczególnych WRF. Ponieważ wniosek Komisji dotyczący rewizji WRF nie wzmocnił budżetu ERA, zwiększenie środków dla ERA nie może zostać zrównoważone kompensacyjnym zmniejszeniem 240 0970010000011ر wydatków z instrumentu "Łącząc Europę" - Transport ani doprowadzić 40 zmniejszenia finansowania jakichkolwiek innych programów unijnych. [Popr. 18]
(16) Przepisy dotyczące zarządzania transgranicznym ruchem kolejowym w normalnych warunkach oraz w przypadku zakłóceń powinny wspierać płynne, stabilne i sprawne świadczenie kolejowych usług przewozowych. Przepisy te powinny zapewniać system zorganizowanej koordynacji między zarządcami infrastruktury a innymi zainteresowanymi podmiotami.
(17) Funkcjonowanie infrastruktury kolejowej wymaga nie tylko ścisłej współpracy między zarządcami infrastruktury, ale także silnej interakcji z przedsiębiorstwami kolejowymi i innymi podmiotami bezpośrednio zaangażowanymi w transport kolejowy i multimodalny oraz działalność logistyczną. Niezbędne jest zatem zapewnienie zorganizowanej koordynacji między zarządcami infrastruktury a innymi zainteresowanymi podmiotami. Aby wzmocnić rolę przedsiębiorstw kolejowych i wnioskodawców, ustanawia się ERP jako organ doradczy ENIM. W ERP uczestniczyć mogą również operatorzy obiektów i terminali infrastruktury usługowej, podmioty działające w obszarze multimodalnych zdolności przepustowych, jak porty morskie i śródlądowe, oraz właściciele innych obiektów infrastruktury usług transportu kolejowego. ENIM powinna skonsultować się z ERP, zanim rozpocznie przygotowania do przyjęcia europejskich ram zarządzania zdolnością przepustową, zarządzania ruchem i zarządzania wynikami. Ponadto ERP może zapewniać ENIM bliższy wgląd w rozwój sytuacji rynkowej, a także wydawać opinie z inicjatywy własnej na temat wszelkich wniosków lub decyzji ENIM i ERA. [Popr. 19]
(18) Niezawodność przewozów kolejowych jest jednym z aspektów, do których klienci kolei przywiązują największą wagę, a także zasadniczym wymogiem odbudowującego się rynku pociągów nocnych, w przypadku którego klienci kolei i wnioskodawcy muszą z dużym wyprzedzeniem wiedzieć, w jaki sposób mogą funkcjonować dane usługi. Niezawodność rozkładów jazdy jest również aspektem krytycznym dla płynnego funkcjonowania systemu kolejowego, w którym dochodzi do silnych interakcji między przewozami i efektami zewnętrznymi sieci. Z tego względu odchylenia od rozkładu jazdy należy ograniczyć do minimum. Należy ponadto wprowadzić system odpowiednich zachęt mających na celu promowanie realizacji zobowiązań przez zarządców infrastruktury, przedsiębiorstwa kolejowe, operatorów obiektów infrastruktury usługowej i inne właściwe zainteresowane podmioty. Zachęty te powinny mieć charakter zarówno gospodarczy, jak i pozagospodarczy. [Popr. 20]
(19) Ciągłe monitorowanie jakości infrastruktury kolejowej i usług transportowych jest warunkiem wstępnym poprawy świadczenia tych usług. Zarządcy infrastruktury powinni zatem prowadzić monitorowanie i ocenę porównawczą wyników w zakresie usług związanych z infrastrukturą kolejową i kolejowych usług przewozowych. Określając własne docelowe wartości wyników w planie, o którym mowa w art. 8 ust. 3 dyrektywy 2012/34/UE, zarządcy infrastruktury powinni konsultować się z krajowymi organami regulacyjnymi, ministerstwami krajowymi i Komisją, aby zapewnić spójność tych wartości docelowych z unijnymi docelowymi wartościami wyników. Niezbędne jest zatem także utworzenie przejrzystego i obiektywnego systemu wskaźników, który dostarcza informacji zwrotnych na temat tych aspektów świadczenia usług, które są istotne dla poszczególnych podmiotów zaangażowanych w działalność operacyjną oraz dla klientów końcowych kolejowych usług przewozowych. Główna funkcja tego systemu powinna dotyczyć monitorowania realizacji zobowiązań podjętych przez podmioty zaangażowane w działalność operacyjną oraz postępów w wynikach w miarę upływu czasu, przy jednoczesnym uwzględnieniu różnych okoliczności i parametrów w ramach sektora kolejowego. W celu utworzenia takiego systemu oraz analizy jego produktu Komisja i ERA powinna mieć możliwość polegania na niezależnych ekspertach posiadających dogłębną wiedzę na temat sektora kolejowego, tworzących organ weryfikujący skuteczność działania. Organ ten powinien mieć możliwość udzielania Komisji i ERA niezależnych porad eksperckich we wszystkich dziedzinach, które wpływają na skuteczność działania przewozów kolejowych i zarządzanie infrastrukturą. [Popr. 21]
(20) W celu poprawy świadczenia usług z zakresu infrastruktury kolejowej w jednolitym europejskim obszarze kolejowym zarządcy infrastruktury, w ścisłej współpracy z Komisją, ERA organem weryfikującym skuteczność działania i właściwymi zainteresowanymi podmiotami, powinni opracować i wdrożyć wspólne ramy weryfikacji skuteczności działania. Ich celem powinno być zapewnienie, aby wszyscy zarządcy infrastruktury w UE stosowali wspólne zasady i metody z zakresu pomiaru skuteczności działania, wykorzystując uzgodnione wskaźniki. Ramy te powinny również umożliwić identyfikację uchybień w skuteczności działania unijnej sieci kolejowej. Powinny zapewnić, aby zarządcy infrastruktury wyznaczyli cele z zakresu skuteczności działania w sposób uwzględniający specyfikę sieci, którą zarządzają, a jednocześnie zapewniający spójność w identyfikacji najbardziej istotnych uchybień w skuteczności działania. Ramy powinny umożliwić zarządcom infrastruktury współpracę na szczeblu UE, w tym w ERA, w zakresie identyfikacji środków służących usunięciu uchybień w skuteczności działania oraz śledzenia ich skutków. Zarządcy infrastruktury, współpracując z ERA w ramach europejskiej sieci zarządców infrastruktury oraz uwzględniając opinię organu weryfikującego skuteczność działania oraz Komisji, powinni poddawać te ramy regularnemu przeglądowi w celu zapewnienia, aby były one odpowiednie do celu. [Popr. 22]
(21) W celu zapewnienia skutecznych unijnych ram koordynacji zarządców infrastruktury kolejowej należy przyznać więcej uprawnień operacyjnych europejskiej sieci zarządców infrastruktury, ustanowionej na mocy dyrektywy 2012/34/UE. Ramy te powinny obejmować mechanizmy decyzyjne, które umożliwią unijnym zarządcom infrastruktury kolejowej skuteczną koordynację strategicznego planowania zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej.
(22) Kolejowe organy regulacyjne powinny współpracować na szczeblu unijnym w celu zapewnienia spójnego stosowania ram regulacyjnych oraz jednakowego traktowania wnioskodawców w całym jednolitym europejskim obszarze kolejowym. Współpraca ta powinna odbywać się w ramach europejskiej sieci kolejowych organów regulacyjnych (ENRB) z myślą o opracowaniu wspólnych praktyk dotyczących podejmowania decyzji, do których organy te są uprawnione na mocy niniejszego rozporządzenia. W tym celu europejska sieć kolejowych organów regulacyjnychENRB powinna realizować zadania z zakresu koordynacji oraz przyjmować niewiążące zalecenia i opinie, które nie powinny wpływać na kompetencje kolejowych organów regulacyjnych ani kompetencje zarządców infrastruktury. ENRB powinna sprawdzać zgodność europejskich ram z celami regulacyjnymi rozporządzenia. Nadzór regulacyjny należy sprawować w taki sposób, aby zapobiec podważaniu przez decyzje krajowe zharmonizowanych procedur opisanych w ramach europejskich, chyba że w niniejszym rozporządzeniu przewidziano inaczej. [Popr. 23]
(23) Skuteczne zarządzanie zdolnością przepustową kolei oraz ruchem kolejowym wymaga wymiany danych i informacji między zarządcami infrastruktury, wnioskodawcami i innymi podmiotami zaangażowanymi w działalność operacyjną. Wymiana ta może stać się znacznie bardziej skuteczna i wydajna dzięki interoperacyjnym narzędziom cyfrowym oraz, w miarę możliwości, automatyzacji. Należy zatem w pierwszej kolejności wdrożyć specyfikacje interoperacyjności oraz zapewnić ich dalszy rozwój w celu nadążenia za postępem technologicznym i nowymi procesami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. Aby zapewnić szybki rozwój i wdrożenie, Komisja powinna być uprawniona do przyjęcia aktu delegowanego dotyczącego wdrożenia zintegrowanego cyfrowego europejskiego zarządzania ruchem kolejowym i zarządzania nim. Ponieważ ERA jest europejskim organem systemowym ds. aplikacji telematycznych, powinna być ściśle zaangażowana w opracowywanie i wdrażanie narzędzi cyfrowych, o których mowa w art. 62 niniejszego rozporządzenia, aby zapewnić ich zgodność z technicznymi specyfikacjami interoperacyjności (TSI) dla aplikacji telematycznych zdefiniowanymi w dyrektywie (UE) 2016/797, a także zgodność z art. 23 rozporządzenia (UE) 2016/796. [Popr. 24]
(23a) Pracownicy mają zasadnicze znaczenie dla sprawnego funkcjonowania sektora kolejowego. Cyfryzacja jest niezbędna do zwiększenia efektywności usług i do poprawy ich jakości. Cyfryzacji i automatyzacji zdolności przepustowej kolei i zarządzania ruchem kolejowym będzie musiał towarzyszyć rozwój umiejętności cyfrowych wśród pracowników sektora. Dodatkowe szkolenia i inwestycje w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych w związku z nowymi wymaganiami cyfrowymi mają umożliwić pracownikom dostosowanie się i wnoszenie pozytywnego wkładu w należyte funkcjonowanie sektora poprzez lepszą komunikację i zdolność radzenia sobie z nieoczekiwanymi zdarzeniami. [Popr. 25]
(24) Zarządcy infrastruktury powinni zapewnić dostosowanie, w szczególności w zakresie cyfryzacji, do prac Wspólnego Europejskiego Przedsięwzięcia Kolejowego, utworzonego na mocy tytułu IV rozporządzenia Rady (UE) 2021/2085, w odniesieniu do planu centralnego, o którym mowa w art. 86 ust. 5, i Filara Systemowego, o którym mowa w art. 85 ust. 2 lit. c), oraz za pośrednictwem Grupy ds. Wdrażania, o której mowa w art. 97 rozporządzenia (UE) 2021/2085.
(25) Z myślą o zarządcach infrastruktury oraz w dziedzinie nadzoru regulacyjnego należy zapewnić mechanizm określania kryteriów, zasad i procedur dotyczących zarządzania zdolnością przepustową, współpracy między zainteresowanymi podmiotami w zakresie przewozów kolejowych oraz koordynacji na szczeblu UE. Mechanizm ten wymaga, aby zarządcy infrastruktury oraz kolejowe organy regulacyjne, we współpracy z właściwymi zainteresowanymi podmiotami, opracowali i wdrożyli europejskie ramy i wytyczne. Po dokonaniu oceny opracowania i wdrożenia ram europejskich oraz w przypadku, gdy w wyniku dobrowolnego stosowania wytycznych sektorowych nie osiągnięto wymaganego poziomu spójności regulacyjnej, Komisja powinna dysponować środkami, które umożliwią wyeliminowanie takich nieadekwatności regulacyjnych, w razie potrzeby w drodze aktów wykonawczych lub delegowanych.
(26) W celu zapewnienia płynnego procesu zarządzania zdolnością przepustową i ruchem w odniesieniu do międzynarodowych przewozów kolejowych, zmniejszenia do minimum odwołań przyznanej zdolności przepustowej i przerw w operacjach kolejowych spowodowanych zakłóceniami w sieci kolejowej, a także w celu uwzględnienia zmian w praktykach zarządców infrastruktury oraz wykorzystywania nowych metod alokacji zdolności przepustowej, należy przekazać Komisji uprawnienie do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu. Uprawnienia te powinny dotyczyć: dokumentów będących wynikiem planowania strategicznego zdolności przepustowej infrastruktury; harmonogramu strategicznego planowania zdolności przepustowej oraz procesu alokacji zdolności przepustowej; terminów dokonania zmian przyznanej zdolności przepustowej oraz opracowania alternatywnych rozwiązań dla wnioskodawców; harmonogramu koordynacji ograniczeń zdolności przepustowej, wynikających z prac infrastrukturalnych, konsultacji w sprawie tych ograniczeń oraz podania ich do wiadomości publicznej; zdefiniowania intensywnie wykorzystywanej i przepełnionej infrastruktury oraz określenia procedur i metod obliczania stopnia wykorzystania zdolności przepustowej; kryteriów identyfikacji i zgłaszania zakłóceń w funkcjonowaniu sieci; informacji, jakich należy udzielać podmiotom zaangażowanym w działalność operacyjną; oraz dziedzin, które zarządcy infrastruktury powinni koordynować, i szczegółowych ustaleń dotyczących takiej koordynacji. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 12 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te powinny otrzymywać wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(27) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do wprowadzenia wymogów technicznych i operacyjnych mających na celu ułatwienie płynnego funkcjonowania jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, dotyczących jednolitych kryteriów w zakresie wymogów ustanawianych przez zarządców infrastruktury w odniesieniu do wnioskodawców; wspólnych procedur, kryteriów i metod zarządzania niedostateczną zdolnością przepustową, planowania ewentualnościowego oraz alokacji zdolności przepustowej poza okresem objętym obowiązującym rozkładem jazdy; wspólnego podejścia do odszkodowań wypłacanych za zmiany w przyznanej zdolności przepustowej; wspólnych kryteriów i procedur zmiany rozkładu jazdy; definicji technicznych elementów systemu monitorowania skuteczności działania przewozów kolejowych i usług związanych z koleją, w tym wymogów dotyczących metod i danych oraz ich przeglądu. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 13 .
(28) Zasady alokacji zdolności przepustowej określone w dyrektywie 2012/34/UE zastępuje się zasadami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. W związku z tym w niniejszym rozporządzeniu należy określić zasady współpracy między zarządcami infrastruktury, zasady współpracy między kolejowymi organami regulacyjnymi, wymogi dotyczące elementów zawartych w regulaminie sieci (opisującym charakter infrastruktury kolejowej i dostępnym dla przedsiębiorstw kolejowych), warunki dostępu do tego regulaminu oraz zasady i kryteria alokacji zdolności przepustowej. W dyrektywie 2012/34/UE należy pozostawić zasady współpracy i koordynacji oraz elementy regulaminu sieci niezwiązane z zarządzaniem zdolnością przepustową.
(29) W ocenie ex post rozporządzenia (UE) nr 913/2010 14 stwierdzono, że wpływ rozporządzenia był zbyt ograniczony, aby przyczyniło się ono do przesunięcia międzygałęziowego z dróg na koleje. Co więcej, współpraca pomiędzy państwami członkowskimi a zarządcami infrastruktury w zakresie zarządzania infrastrukturą kolejową z perspektywy transgranicznej była nadal nieskuteczna. Ocena wykazała również, że oddzielne zarządzanie zdolnością przepustową kolejowych korytarzy towarowych oraz zdolnością przepustową reszty sieci jest nieefektywne. Do eksploatacji zdolności przepustowej sieci kolejowej należy stosować jednolite ramy regulacyjne, konsolidujące powiązane przepisy dyrektywy 2012/34/UE i rozporządzenia (UE) nr 913/2010. Rozporządzenie (UE) nr 913/2010 i przepisy dyrektywy 2012/34/UE dotyczące alokacji zdolności przepustowej należy zatem uchylić i zastąpić niniejszym rozporządzeniem. Odpowiednie artykuły rozporządzenia (UE) nr 1315/2013 w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej należy odpowiednio zmienić. [Popr. 26]
(29a) Podobnie należy zapewnić zgodność z rozporządzeniami wykonawczymi w sprawie: zasad alokacji w obiektach infrastruktury usługowej (rozporządzenie wykonawcze (UE) 2017/2177) oraz procedury i kryteriów dotyczących umów ramowych (rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/545). [Popr. 27]
(30) Opracowanie obowiązującego rozkładu jazdy wymaga działań przygotowawczych w latach poprzedzających wejście w życie tego rozkładu. Przejście z ram regulacyjnych, ustanowionych w drodze dyrektywy 2013134132012/34/1 i rozporządzenia (UE) nr 913/2010, na jednolite ramy ustanowione w drodze niniejszego rozporządzenia oznacza zatem, że opracowywanie obowiązujących rozkładów jazdy na podstawie nowych ram należy rozpocząć równolegle ze stosowaniem przepisów przewidzianych w aktualnych ramach. W związku z tym w fazie przejściowej musi obowiązywać podwójny system, zgodnie z którym niezbędne działania przygotowawcze dotyczące danego rozkładu jazdy powinny być zgodne z ramami prawnymi stosowanymi do tego konkretnego obowiązującego rozkładu jazdy. Należy pozostawić możliwość dalszego obowiązywania umów ramowych, zawartych na podstawie aktualnych ram, w okresie przejściowym zgodnie z nowym systemem do czasu wygaśnięcia danej umowy. [Popr. 28]
(31) Zgodnie z nowymi ramami działania przygotowawcze dotyczące obowiązującego rozkładu jazdy należy rozpocząć od publikacji strategii zdolności przepustowej pięć lat przed wejściem w życie danego obowiązującego rozkładu jazdy. W trosce o zapewnienie wczesnego stosowania nowych ram regulacyjnych oraz uwzględnienie pracy przygotowawczej podjętej już przez sektor, harmonogram działań zmierzających do ustanowienia pierwszych dwóch obowiązujących rozkładów jazdy mógłby zostać skrócony do 38 miesięcy poprzez skrócenie etapu strategii zdolności przepustowej. W związku z tym pierwszym obowiązującym rozkładem jazdy wchodzącym w zakres nowych ram regulacyjnych powinien być obowiązujący rozkład jazdy rozpoczynający się z dniem [9 grudnia 2029 r.]. Wszystkie zainteresowane podmioty powinny niezwłocznie rozpocząć niezbędne przygotowania w celu zapewnienia zgodności z nowymi ramami, Państwa członkowskie, które są w stanie udowodnić, że przeprowadziły wszystkie niezbędne działania przed datą przyjęcia rozporządzenia, mogą rozważyć wcześniejszą datę rozpoczęcia jego stosowania, [Popr. 29]
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Nie będzie podwyższenia kar dla pracodawców, przewidzianych w Kodeksie pracy, za wykroczenia przeciwko prawom pracowników. W czwartek Sejm przyjął poprawkę Senatu wykreślającą z ustawy poprawkę Lewicy. Posłowie zgodzili się też na to, by agencje pracy tymczasowej mogły zatrudniać cudzoziemców także na podstawie umów cywilnoprawnych, a nie tylko na umowę o pracę.
20.03.2025Sejm przyjął w czwartek większość poprawek redakcyjnych i doprecyzowujących, które Senat wprowadził do ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Przewiduje ona reformę urzędów pracy, w tym m.in. podniesienie zasiłku dla bezrobotnych i ułatwienia w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.
20.03.2025Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Projekt po raz drugi wróci do komisji sejmowej.
19.03.2025Senat nie zgodził się w czwartek na zniesienie obowiązku zawierania umów o pracę z cudzoziemcami będącymi pracownikami tymczasowymi przez agencje pracy tymczasowej, ale umożliwił agencjom zawieranie umów cywilnoprawnych. Senatorowie zdecydowali natomiast o skreśleniu przepisu podnoszącego kary grzywny dla pracodawców przewidziane w kodeksie pracy. W głosowaniu przepadła też poprawka Lewicy podnosząca z 2 tys. zł do 10 tys. zł kary grzywny, jakie w postępowaniu mandatowym może nałożyć Państwowa Inspekcja Pracy.
13.03.2025Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie zgodziło się na usunięcie z ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców przepisu podnoszącego w kodeksie pracy kary dla pracodawców. Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zaakceptowała we wtorek jedynie poprawki Biura Legislacyjnego Senatu do tej ustawy. Nie można jednak wykluczyć, że na posiedzeniu Senatu inni senatorowie przejmą poprawki zgłaszane przez stronę pracodawców.
11.03.2025Podczas ostatniego posiedzenia Sejmu, ku zaskoczeniu zarówno przedsiębiorców, jak i części posłów koalicji rządzącej, Lewica w ostatniej chwili „dorzuciła” do ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom poprawki zaostrzające kary za naruszanie przepisów prawa pracy - m.in. umożliwiające orzeczenie kary ograniczenia wolności. Jednocześnie zignorowano postulaty organizacji pracodawców, mimo wcześniejszych zapewnień rządu o ich poparciu.
27.02.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.1020 |
Rodzaj: | Rezolucja |
Tytuł: | Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2024 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wykorzystania zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej w jednolitym europejskim obszarze kolejowym, zmieniającego dyrektywę 2012/34/UE i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 913/2010 (COM(2023)0443 - C9-0304/2023 - 2023/0271(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie) |
Data aktu: | 12/03/2024 |
Data ogłoszenia: | 27/02/2025 |