- Uległam wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego straciłam obie nogi. Pomimo, że mój stan zdrowia się nie zmieni, muszę co jakiś czas stawiać się na komisje orzecznicze w ZUS. Jaki to ma sens? – pyta nasza Czytelniczka. W Prawo.pl opisywaliśmy też przypadek matki, która stoczyła batalię sądową z ZUS-em w sprawie jej córki chorej na rzadką chorobę genetyczną - zespół Pradera-Williego. Zakład wydał orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy jej córki na pięć lat i przyznał rentę socjalną. Nie uznał jednak córki za niezdolną do samodzielnej egzystencji, nie przyznając tym samym świadczenia uzupełniającego. Jednak w 2019 r. ZUS uznał córkę za niezdolną do samodzielnej egzystencji, ale tylko na trzy lata. Rodzice złożyli w ZUS sprzeciw co do tego okresu, bo choroba jest nieuleczalna. Jednym z jej objawów jest stałe odczuwanie głodu, co doprowadza do skrajnej otyłości. Aby zaspokoić głód, chory obsesyjnie poszukuje pożywienia. Może nawet je kraść albo wybierać ze śmietnika. Matka wnioskowała o uznanie córki za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji na stałe, ale nieskutecznie. Po odwołaniu, sąd pracy uznał córkę za niezdolną do samodzielnej egzystencji, ale nie odniósł się do czasu tej niesamodzielności. - Biegli sądowi orzekli niezdolność do samodzielnej egzystencji na pięć lat, tak jakby choroby genetyczne były uleczalne! Zakład kwestionował niesamodzielność córki, która nie jest w stanie żyć niezależnie, bo gdyby nie była pod stałą kontrolą, zajadłaby się na śmierć, ale według ZUS ma dwie ręce, nogi, umie pisać, jest sprawna intelektualnie, nie ma otyłości, zatem nie ma problemu. Orzecznik ZUS poinformował nas, że wprowadza się teraz przecież terapie genowe - mówi matka.
Czytaj komentarz w LEX: Renta z tytułu niezdolności do pracy>
Czytaj również: Nieuleczalna choroba nie ustąpi, ale orzeczenia są wciąż czasowe>>
Orzeczenie na stałe w ZUS to wyjątek
- Zadania związane z orzekaniem dla celów ustalania uprawnień do świadczeń (art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych) realizowane są przy zachowaniu zasad określonych w ustawie emerytalnej z 17 grudnia 1998 r. - W świetle tego przepisu zasadą jest, że niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż pięć lat. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż pięć lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu. Orzekanie na trwałe stanowi zatem wyjątek od zasady i dotyczy w szczególności sytuacji, w których ponowna ocena niezdolności do pracy przez lekarza orzecznika, komisję lekarską z oczywistych względów jest bezcelowa, gdyż w świetle aktualnej wiedzy medycznej niezdolność ta (w tym jej stopień) nie ulegnie zmianie – wyjaśnia Grzegorz Dyjak z Centrali ZUS.
Jak dodaje przedstawiciel ZUS, w postępowaniu z wniosku o świadczenia z tytułu niezdolności do pracy (np. o rentę socjalną, o rentę z tytułu niezdolności do pracy) ustalenia orzecznicze w zakresie stopnia i okresu trwania tej niezdolności dokonywane są indywidualnie. Przy ocenie niezdolności do pracy lekarze orzekający zobowiązani są uwzględnić wszystkie schorzenia, z powodu których jest leczona osoba orzekana oraz dokonać łącznej oceny ich następstw, powodujących naruszenie sprawności organizmu. Ocena orzecznicza dokonywana jest w płaszczyźnie medycznej, tj. obejmuje ocenę stanu funkcjonalnego (wynikającą z analizy dokumentacji medycznej oraz badania bezpośredniego) oraz w płaszczyźnie socjalno-zawodowej. - W płaszczyźnie medycznej uwzględnia się w szczególności: charakter i przebieg choroby (stopień zaawansowania schorzeń, rodzaj prowadzonego leczenia i jego skuteczność), stopień przystosowania organizmu do ubytków anatomicznych i skutków choroby, faktyczną utratę sprawności w wyniku choroby oraz zachowane możliwości wykonywania pracy zarobkowej. W płaszczyźnie socjalno-zawodowej ocenie podlegają: posiadane kwalifikacje, wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy, możliwość dalszego wykonywania pracy oraz możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe – mówi Grzegorz Dyjak.
Zaznacza też, że w ZUS podejmowane są również działania, które gwarantują prawidłowość i jednolitość orzekania dla potrzeb świadczeń z ubezpieczeń społecznych i innych wypłacanych świadczeń. Opracowano i przekazano do stosowania przez lekarzy orzekających standardy orzecznicze, wskazujące sposób podejścia i metodę prawidłowej oceny stanu zdrowia, stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz zdolności do wykonywania pracy zarobkowej. - Wskazówki w tym zakresie służą prawidłowemu i kompleksowemu udokumentowaniu ustaleń orzeczniczych – podkreśla Grzegorz Dyjak. Równocześnie zaznacza, że procedowany obecnie projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr UD114) nie dotyczy zmian w zakresie zasad orzekania. Zakłada, m.in. jednoosobowe orzekanie o niezdolności do pracy. Pisaliśmy o tym szczegółowo w Prawo.pl.
![[E-book] Prawo ubezpieczeń społecznych](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/81892/978-83-8358-539-0_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 42.48 zł
|Cena regularna: 59 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 44.25 zł
Nie ma renty na stałe
Jak podkreśla Katarzyna Klemba, radca prawny, orzeczenie o niezdolności do pracy na okres dłuższy niż pięć lat nie jest orzeczeniem stwierdzającym tę niezdolność bezterminowo. – Z wyroku SN z 2 marca 2017 r., (sygn. akt I UK 100/16) można wywnioskować, że nawet jeśli zostanie przyznana renta stała z tytułu niezdolności do pracy, to nigdy nie zostanie ona przyznana bezterminowo, na zawsze. Po okresie, na który została przyznana renta, jeśli jej wypłata ma być kontynuowana, należy spodziewać się badania przez lekarzy orzeczników ZUS – mówi mec. Klemba.
Zobacz także w LEX: Weryfikacja trwałej niezdolności do pracy>
Jak zaznacza mecenas, w wyniku ponownej oceny stanu zdrowia, a więc niezdolności do pracy osoby ubezpieczonej, ZUS może zmienić stopień tej niezdolności z całkowitej na częściową (lub odwrotnie) i może zmienić prawo do renty stałej na okresową. - Co więcej, może się okazać, że w ocenie lekarza orzecznika ZUS osoba ubezpieczona odzyskała zdolność do pracy, co będzie skutkowało odmową wypłaty renty na dalszy okres. W polskim systemie świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu niezdolności do pracy nie istnieje coś takiego jak renta dożywotnia – czyli renta, która przyznawana byłaby niezależnie od tego, czy okoliczności, stan zdrowia i warunki ubezpieczonego zmieniły się od chwili przyznania tej renty. ZUS przede wszystkim ma pełne prawo do przeprowadzania kontroli i weryfikacji świadczeń. Podstawę prawną, która upoważnia do tego ZUS, znajdujemy w art. 107 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - podkreśla mec. Katarzyna Klemba.
Zobacz wzór w LEX: Odwołanie od decyzji organu rentowego>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
