Konwencja o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych,podpisana w Lugano w dniu 30 października 2007 r.
SPRAWOZDANIE OBJAŚNIAJĄCE
sporządzone przez profesora Fausta Pocara
(Katedra Prawa Międzynarodowego na Uniwersytecie Mediolańskim)
(2009/C 319/01)
(Dz.U.UE C z dnia 23 grudnia 2009 r.)
______
(1) Dania podpisała konwencję w Brukseli w dniu 5 grudnia 2007 r.
(2) Dz.U. L 319 z 25.11.1988.
(3) O ile nie stwierdzono inaczej, odesłania dotyczą tekstu konwencji brukselskiej opublikowanego w Dz.U. C 27 z 26.1.1998, przedstawiającego konwencję w wersji zmienionej konwencją z dnia 9 października 1978 r. w sprawie przystąpienia Królestwa Danii, Irlandii i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej ("konwencja o przystąpieniu z 1978 roku"), konwencją z dnia 25 października 1982 r. w sprawie przystąpienia Republiki Grecji ("konwencja o przystąpieniu z 1982 roku"), konwencją z dnia 26 maja 1989 r. w sprawie przystąpienia Królestwa Hiszpanii i Republiki Portugalskiej ("konwencja o przystąpieniu z 1989 roku") oraz konwencją z dnia 29 listopada 1996 r. w sprawie przystąpienia Republiki Austrii, Republiki Finlandii i Królestwa Szwecji ("konwencja o przystąpieniu z 1996 roku").
(4) Finlandia, Szwecja i Austria, które stały się państwami członkowskimi Wspólnoty z dniem 1 stycznia 1995 r., ale były stronami konwencji lugańskiej od 1 kwietnia 1993 r.
(5)Traktat z Amsterdamu zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre akty powiązane (Dz.U. C 340 z 10.11.1997).
(6) Należy tu w szczególności wspomnieć Europejską Grupę ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, (EGPIL/GEDIP), która w dniu 7 kwietnia 1997 r. przedstawiła sekretarzowi Stałego Komitetu ds. Konwencji Lugańskiej oraz sekretarzowi generalnemu Rady Unii Europejskiej dokument zawierający serię propozycji w sprawie rewizji konwencji brukselskiej oraz lugańskiej; dokument ten rozprowadzono wśród delegatów jako dokument roboczy Rady w dniu 15 kwietnia 1997 r. (zwany dalej "propozycjami Europejskiej Grupy ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego").
(7) W posiedzeniach grupy roboczej jako obserwator uczestniczyła Polska, po tym jak wszystkie umawiające się strony konwencji lugańskiej wyraziły zgodę na jej przystąpienie do konwencji. Inni obserwatorzy na posiedzeniach grupy roboczej to Trybunał Sprawiedliwości, EFTA oraz Haska Konferencja Prawa Prywatnego Międzynarodowego.
(8) Dokument Rady 7700/99 z 30.4.1999.
(9) COM (1999) 348 wersja ostateczna z 14.7.1999.
(10) Dz.U. L 12 z 16.1.2001.
(11) Dz.U. L 299 z 16.11.2005.
(12) SEC (2002) 298 wersja ostateczna z 22.3.2002.
(13) Trybunał Sprawiedliwości, opinia 1/03, część operacyjna.
(14) Sprawozdanie na temat konwencji lugańskiej z dnia 16 września 1988 r. (Dz.U. C 189 z 28.7.1990).
(15) Sprawozdanie na temat konwencji z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. C 59 z 5.3.1979).
(16) Sprawozdanie na temat konwencji z dnia 9 października 1978 r. w sprawie przystąpienia Danii, Irlandii i Zjednoczonego Królestwa (Dz.U. C 59 z 5.3.1979).
(17) Sprawozdanie na temat konwencji z dnia 25 października 1982 r. w sprawie przystąpienia Grecji (Dz.U. C 298 z 24.11.1986).
(18) Sprawozdanie na temat konwencji z dnia 26 maja 1989 r. w sprawie przystąpienia Hiszpanii i Portugalii (Dz.U. C 189 z 28.7.1990).
(19) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-281/02 Owusu, Zb.Orz. 2005 s. I-1383 pkt 25-26.
(20) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-266/01 Préservatrice foncière TIARD, Rec. 2003 s. I-4867 pkt 36.
(21) Do celów informacyjnych zob. wykładnia wyłączenia z konwencji majątkowych stosunków małżeńskich - Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 143/78 de Cavel, Rec. 1979 s. 1055, i sprawa C-220/95 Van den Boogaard przeciwko Laumen, Rec. 1997 s. I-1147.
(22)Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U. L 149 z 5.7.1971).
(23) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-271/00 Gemeente Steenbergen, Rec. 2002 s. 10489.
(24) Sprawozdanie Jenarda i Möllera, s. 14-17.
(25) Należy pamiętać, że w zakresie przepisów dotyczących zobowiązań alimentacyjnych rozporządzenie Bruksela I zostanie zastąpione rozporządzeniem Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U. L 7 z 10.1.2009) (zob. art. 68 rozporządzenia).
(26) COM(97) 609 wersja ostateczna z 26.11.1997. Podobne wnioski Europejskiej Grupy ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego opowiadające się za zasadą zwykłego miejsca pobytu, pkt 26.
(27) Dz.U. L 338 z 23.12.2003. Rozporządzenie zastępuje poprzednie rozporządzenie nr 1347/2000, w którym jurysdykcja także była oparta na kryterium zwykłego miejsca pobytu.
(28) Sprawozdanie Jenarda, s. 15-16.
(29) COM (97) 609 wersja ostateczna, art. 2.
(30) Zob. w szczególności włoską wersję konwencji; to samo odnosi się do włoskiej wersji rozporządzenia Bruksela I.
(31) Trybunał Sprawiedliwości, opinia 1/03, pkt 144 i 148.
(32) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 21/76, Bier, Rec. 1976 s. 1735.
(33) Sprawozdanie Jenarda, s. 22.
(34) Sprawa 34/82 Martin Peters, Rec. 1983 s. 987; sprawa C-26/91 Jacob Handte, Rec. 1992 s. I-3697.
(35) Przynajmniej w przypadku gdy wnosi się sprzeciw wobec powództwa o niedotrzymanie umowy (sprawa 38/81 Effer, Rec. 1982 s. 825).
(36) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 189/87 Kalfelis, Rec. 1988 s. 5565.
(37) Sprawa 14/76 De Bloos, Rec. 1976 s. 1497 pkt 13: w sprawie roszczenia o odszkodowanie z tytułu niedotrzymania umowy Trybunał stwierdził, że zobowiązaniem, które należy uwzględnić, nie jest zapłata odszkodowania, lecz raczej zobowiązanie, którego niedotrzymanie powód podał jako uzasadnienie roszczenia.
(38) Sprawa 266/85 Shenavai, Rec. 1987 s. 239.
(39) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-440/97 Groupe Concorde, Rec. 1999 s. I-6307 pkt 26.
(40) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-420/97 Leathertex Rec. 1999 s. I-6747.
(41) Sprawa 12/76 Tessili, Rec. 1976 s. 1473; sprawa C-288/92 Custom Made Commercial, Rec. 1994 s. I-2913 pkt 26 (gdzie stwierdza się, że mającym zastosowanie prawem może być międzynarodowa konwencja ustalająca jednolite prawo); sprawa C-440/97 Groupe Concorde, Rec. 1999 s. I-6307.
(42) Sprawa 56/79 Zelger przeciwko Salinitriemu, Rec. 1980 s. 89.
(43) Droz, "Delendum est forum contractus?", Rec. Dalloz, 1977, chron. s. 351.
(44) COM (97) 609 wersja ostateczna, art.5.
(45) Zob. np. pkt 9 propozycji Europejskiej Grupy ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, w których omawia się ten sam temat i opowiada się za ustaleniem obiektywnych kryteriów wskazujących faktyczne miejsce dostawy towarów lub faktyczne miejsce świadczenia usług; w propozycjach tych sugeruje się jednak, że jeżeli obiektywne kryteria są niemożliwe do zastosowania w danym przypadku, to należy zastosować zasadę ogólną stanowiącą, że jurysdykcja przyznana zostaje sądom miejsca zamieszkania pozwanego, nie zaś odwołuje się do miejsca wykonania przedmiotowego zobowiązania, jak w art. 5 ust.1 lit. a) obecnego tekstu.
(46) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-386/05 Color Drack, Zb.Orz. 2007 s. I-3699.
(47) Zob. pkt 16 orzeczenia.
(48) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-220/95 Van den Boogaard przeciwko Laumen, Rec. 1997 s. I-1147 pkt 22; wcześniejsza sprawa 120/79 de Cavel, Rec. 1979 s. 731 pkt 11.
(49) Zob. w szczególności Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 120/79 de Cavel, Rec. 1979 s. 731 pkt 7.
(50) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-295/95 Farrell przeciwko Long, Rec. 1997 s. I-1683.
(51) COM (97) 609 wersja ostateczna, art. 5 ust. 2.
(52) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-433/01 Blijdenstein, Rec. 2004 s. I-981 pkt 31 i 34.
(53) Należy mieć na uwadze fakt, że art. 5 ust. 2 zostanie zastąpiony rozporządzeniem 4/2009 w sprawie zobowiązań alimentacyjnych; zob. pkt 19 powyżej.
(54)Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.U. L 338 z 23.12.2003).
(55) Sprawozdanie Jenarda, s. 26.
(56) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 21/76 Bier, Rec. 1976 s. 1735.
(57) COM (97) 609 wersja ostateczna.
(58) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-220/88 Dumez, Rec. 1990 s. I-49.
(59) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-364/93 Marinari, Rec. 1995 s. I-2719 pkt 21; sprawa C-168/02 Kronhofer, Rec. 2004 s. I-6009 pkt 19-21.
(60) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-68/93 Shevill, Rec. 1995 s. I-415 pkt 33.
(61)Rozporządzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II) (Dz.U. L 199 z 31.7.2007) przedstawia jedynie częściowe rozwiązanie.
(62) Zob. także sprawozdanie Schlossera, pkt 134, zawierający poparcie dla tego poglądu.
(63)Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. (Dz.U. L 95 z 21.4.1993).
(64)Dyrektywa 98/27/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 1998 r. (Dz.U. L 166 z 11.6.1998).
(65) Tak jak w sprawozdaniu Schlossera, pkt 134.
(66) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-167/00 Henkel, Rec. 2002 s. I-8111 pkt 49-50.
(67) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-334/00 Tacconi, Rec. 2002 s. I-7357 pkt 21-23, z odesłaniem do konwencji brukselskiej w sprawie dotyczącej odpowiedzialności przedumownej.
(68) Sprawozdanie Jenarda, s. 63.
(69) Przypis odnosi się wyłącznie do włoskiej wersji sprawozdania. Opisuje zmianę redakcyjną we włoskiej wersji językowej (słowa violazione involuntaria zastąpiono słowami violazione non dolosa).
(70) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-7/98 Krombach, Rec. 2002 s. I-1935 pkt 44-45.
(71) W przeciwieństwie do wniosków Trybunału Sprawiedliwości zawartych we wcześniejszym orzeczeniu, sprawa 157/80 Rinkau, Rec. 1981 s. 1391 pkt 12.
(72) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 33/78 Somafer przeciwko Saar-Ferngas, Rec. 1978 s. 2183.
(73) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 218/86 Schotte przeciwko Parfums Rothschild, Rec. 1978 s. 4905 pkt 17.
(74) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 33/78 Somafer przeciwko Saar-Ferngas, Rec. 1978 s. 2183.
(75) Sprawozdanie Jenarda, s. 26.
(76) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 189/87 Kalfelis, Rec. 1988 s. 5565 pkt 12, i sprawa C-98/06 Freeport, Zb.Orz. 2007 s. I-8319.
(77) COM (97) 609 wersja ostateczna, art. 6.
(78) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-51/97 Réunion européenne, Rec. 1998 s. I-6511.
(79) Stwierdzenie to nie ma na celu wskazania, że art. 6 ust. 1 można interpretować tak, by umożliwić powodowi wytoczenie powództwa przeciw wielu pozwanym w sądzie właściwym dla jednego z nich wyłącznie w celu wyłączenia pozostałych pozwanych spod jurysdykcji właściwego dla nich sądu: zob. Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-103/05 Reisch Montage, Zb.Orz. 2006 s. I-6827 pkt 32. Zob. także Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-98/06 Freeport, Zb.Orz. 2007 s. I-8319 pkt 54.
(80) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-365/88 Hagen, Rec. 1990 s. I-1845.
(81) Zgodnie z projektem aktu ratyfikacyjnego zatwierdzonego przez Szwajcarską Radę Federalną w dniu 18 lutego 2009 r. (BB1 2009 1777, FF 2009 1497, FF 2009 1435) Szwajcaria wycofa swoje oświadczenie dotyczące art. II protokołu 1 ze skutkiem od chwili wejścia w życie konwencji.
(82) Państwa, których dotyczy przepis, to Niemcy, Austria, Węgry i Szwajcaria.
(83) Decyzją Rady WE dotyczącej zawarcia nowej konwencji lugańskiej przyjętą w dniu 27 listopada 2008 r. (Dz.U. L 147 z 10.6.2009), Rada postanowiła, że Wspólnota przedstawi oświadczenie zgodnie z protokołem 1 art. II ust. 2 konwencji; na jego mocy na jurysdykcję przewidzianą dla postępowań, o których mowa w art. 6 ust. 2 i art. 11 nie będzie można się powoływać nie tylko w państwach członkowskich w załączniku IX do konwencji, lecz także w Estonii, na Łotwie, Litwie, w Polsce i Słowenii.
(84) Sprawozdanie Jenarda, s. 31, gdzie dodano, że miejscem zamieszkania ubezpieczającego, mającym znaczenie przy ustalaniu jurysdykcji, jest miejsce zamieszkania w momencie wszczęcia postępowania.
(85) Zob. także Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-463/06 FBTO Schadeverzekeringen NV, Zb. Orz. 2007 s. I-11321 pkt 24.
(86) Druga dyrektywa Rady 88/357/EWG z dnia 22 czerwca 1988 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie i ustanowienia przepisów ułatwiających skuteczne korzystanie ze swobody świadczenia usług oraz zmieniająca dyrektywę 73/239/EWG (Dz.U. L 172 z 4.7.1988).
(87) Pierwsza dyrektywa Rady 73/239/EWG z dnia 24 lipca 1973 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 228 z 16.8.1973).
(88) W szczególności art. 2 dyrektywy Rady 85/577/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa (Dz.U. L 372 z 31.12.1985) oraz, choć w nieco innym brzmieniu, w innych dyrektywach dotyczących konsumentów, na przykład w art. 2 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. L 95 z 21.4.1993) i w art. 2 dyrektywy 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 maja 1997 r. w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów zawieranych na odległość (Dz.U. L 144 z 4.6.1997).
(89) Zob. art. 6 rozporządzenia (WE) nr 593/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) (Dz.U. L 177 z 4.7.2008). Zob. także art. 5 konwencji rzymskiej z dnia 19 czerwca 1980 r. (Dz.U. C 334 z 30.12.2005).
(90)Dyrektywa Rady 87/102/EWG z dnia 22 grudnia 1986 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego (Dz.U. L 42 z 12.2.1987) zastąpiona następnie dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającą dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.U. L 133 z 22.5.2008).
(91)Dyrektywa 94/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 1994 r. w sprawie ochrony nabywców w odniesieniu do niektórych aspektów umów odnoszących się do nabywania praw do korzystania z nieruchomości w oznaczonym czasie (Dz.U. L 280 z 29.10.1994).
(92) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-423/97 Travel Vac, Rec. 1999, s. I-2195 pkt 22.
(93) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-73/04 Klein, Zb.Orz. 2005, s. I-1383 pkt 22 itd.
(94) Zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.U. L 178 z 17.7.2000), której art. 1 ust. 4 wyraźnie przewiduje, że dyrektywa "nie zajmuje się właściwością sądów"; kwestię tę rozpatruje rozporządzenie Bruksela I równolegle z konwencją lugańską.
(95) Oświadczenie Rady i Komisji jest dostępne na internetowej stronie europejskiej sieci sądowej, a dokładnie pod adresem: http://ec.europa.eu/civiljustice/docs/Reg_44-2000joint_statement_14139_en.pdf.
(96)Art. 5 ust. 5 konwencji z dnia 19 czerwca 1980 r.; zob. także art. 6 ust. 3 i art. 6 ust. 4 lit. b) rozporządzenia Rzym I.
(97)Artykuł 6 ust. 2 lit. b) konwencji (Dz.U. C 27 z 26.1.1998); zob. także art. 8 ust. 3 rozporządzenia Rzym I.
(98) W związku z art. 5 ust. 1 konwencji brukselskiej zob. Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-37/00 Weber, Rec. 2002 s. I-2013 pkt 49-58.
(99)Dyrektywa 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz.U. L 18 z 21.1.1997).
(100) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-280/90 Hacker, Rec. 1992 s. I-1111 pkt 15 (w odniesieniu do art. 16 ust. 1 konwencji brukselskiej).
(101) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-8/98 Dansommer, Rec. 2000 s. I-393 pkt 38 (w odniesieniu do art. 16 ust. 1 konwencji brukselskiej).
(102) Sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 54.
(103) Na co zwrócono uwagę w sprawozdaniu Jenarda - s. 35, i Schlossera - pkt 166-172.
(104) Zob. pkt 153 opinii 1/03: "Jednakże, o ile tożsamość przedmiotu i brzmienia przepisów wspólnotowych oraz postanowień umowy są czynnikami, które należy uwzględnić przy kontroli, czy umowa oddziałuje na te przepisy, o tyle czynniki te nie mogą same w sobie wykazać braku takiego oddziaływania. Spójność wynikająca ze stosowania takich samych przepisów jurysdykcyjnych nie jest synonimem braku oddziaływania, ponieważ stosowanie przepisu jurysdykcyjnego zawartego w przewidywanej umowie może doprowadzić do uznania, że jurysdykcję posiada sąd innego państwa, niż wynikałoby to z przepisów rozporządzenia nr 44/2001. I tak, skoro nowa konwencja lugańska zawiera artykuły tożsame z art. 22 i 23 rozporządzenia nr 44/2001 i na tej podstawie prowadzi do uznania, że jurysdykcję posiada sąd państwa trzeciego będącego stroną konwencji, chociaż pozwany ma miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, w braku konwencji właściwy byłby sąd państwa członkowskiego, natomiast przy istnieniu konwencji - państwo trzecie".
(105) Sprawozdanie Schlossera, pkt 173.
(106) COM (2000) 412 wersja ostateczna z 1.8.2000.
(107) COM (2003) 827 wersja ostateczna i COM (2003) 828 wersja ostateczna z 23.12.2003. Zgodnie z wnioskami z 2003 roku jurysdykcja zostałaby przyznana Trybunałowi Sprawiedliwości i sądowi ds. patentów wspólnotowych, który powstałby w ramach Trybunału Sprawiedliwości, a odwoływano by się do Sądu Pierwszej Instancji.
(108) Zgodnie z protokołem zaproponowanym przez Komisję Europejską (protokół 4) Trybunał Sprawiedliwości miałby jurysdykcję wyłączną w przypadku sporów dotyczących wspólnotowego prawa własności intelektualnej w zakresie, w jakim taka jurysdykcja wyłączna została mu przyznana na mocy Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Rozdział III i IV konwencji lugańskiej miałyby zastosowanie do uznawania i wykonywania orzeczeń wydanych w takich sprawach.
(109) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-4/03 GAT, Zb.Orz. 2006 s. I-6509 (w odniesieniu do art. 16 ust. 4 konwencji brukselskiej).
(110)Wyrok w sprawie GAT, pkt 25.
(111) Trybunał wyraźnie stwierdził, że jurysdykcja sądów państwa innego niż państwo, które udzieliło patentu, aby rozstrzygać pośrednio w sprawie ważności zagranicznego patentu, nie może się ograniczać tylko do przypadków, w których właściwe prawo krajowe zawęża skuteczność orzeczeń, które mają być wydane, do stron postępowania. W kilku państwach orzeczenie unieważniające patent jest skuteczne erga omnes i wspomniane ograniczenie prowadziłoby do zakłóceń i podważałoby jednolitość praw i obowiązków zawartych w konwencji w stosunku do wszystkich umawiających się państw i zainteresowanych osób (wyrok w sprawie GAT, pkt 30).
(112) Zob. także decyzja Rady z dnia 27 listopada 2008 r. dotycząca zawarcia nowej konwencji lugańskiej (Dz.U. L 147 z 10.6.2009), w której Wspólnota Europejska wyraża wolę doprecyzowania zakresu zastosowania art. 22 ust. 4 rozporządzenia Bruksela I w ten sam sposób i tym samym zapewnienia zbieżności z art. 22 ust. 4 konwencji lugańskiej, z uwzględnieniem rezultatów oceny stosowania rozporządzenia Bruksela I.
(113) Art. 1 ust. 3 konwencji.
(114) Sprawozdanie Schlossera, pkt 179.
(115) Sprawozdanie Schlossera, pkt 174.
(116) Sprawozdanie Schlossera, pkt 177.
(117) Zob. Kurz przeciwko Stella Musical, "Weekly Law Reports" 1991, t. 3, s. 1046.
(118) Sprawozdanie Schlossera, pkt 179. W sprawie istnienia międzynarodowego zwyczaju handlowego oraz oceny jego zasadności zob. w szczególności: Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-159/97 Trasporti Castelletti, Rec. 1999 s. I-1597.
(119) Odniesienie to zostało zastosowane w konwencji brukselskiej w wersji z San Sebastian z 1989 roku, a następnie w rozporządzeniu Bruksela I. Sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 58.
(120) Angielska wersja lit. a) mówi o umowie "potwierdzonej na piśmie" ("evidenced in writing"), natomiast w innych wersjach zastosowano sformułowanie oznaczające dosłownie "zawarta w formie ustnej z pisemnym potwierdzeniem".
(121) Artykuł 7 ust. 3 i 4 modelowej ustawy Komisji Narodów Zjednoczonych do spraw Międzynarodowego Prawa Handlowego o międzynarodowym arbitrażu handlowym, zmienionej przez Komisję Narodów Zjednoczonych do spraw Międzynarodowego Prawa Handlowego w dniu 7 lipca 2006 r. (dokument ONZ nr A/61/17, załącznik I): "3. Umowa o arbitraż jest sporządzona na piśmie, jeżeli jej treść została w jakiejkolwiek formie zapisana, niezależnie od tego, czy umowa o arbitraż została zawarta ustnie, przez czynności konkludentne lub w inny sposób. 4. Przekaz elektroniczny spełnia wymóg, by umowa o arbitraż była sporządzona na piśmie, jeżeli informacje w nim zawarte są dostępne do przyszłego wglądu; »przekaz elektroniczny« oznacza jakikolwiek przekaz między stronami za pomocą przekazów danych; »przekazy danych« oznaczają informację wygenerowaną, wysłaną, otrzymaną lub zachowaną za pośrednictwem środków elektronicznych, magnetycznych, optycznych lub podobnych, w tym między innymi za pośrednictwem wymiany danych (EDI), poczty elektronicznej, telegramu, teleksu lub faksu".
(122) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 24/76 Estasis Salotti, Rec. 1976 s. 1831; sprawa 25/76 Galeries Segoura, Rec.1976 s. 1851.
(123) Na poparcie tej opinii zob. sprawozdanie Jenarda, s. 38.
(124) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 150/80 Elefanten Schuh, Rec. 1981 s. 1671 pkt 17.
(125) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 27/81 Rohr przeciwko Ossberger, Rec. 1981 s. 2431 pkt 8.
(126) Sprawozdanie Jenarda, s. 38.
(127) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 150/80 Elefanten Schuh, Rec. 1981 s.1671 pkt 16.
(128) Sprawozdanie Jenarda, s. 38.
(129) Sprawozdanie Jenarda, s. 39.
(130) Sprawozdanie Schlossera, pkt 22.
(131) Aby zapoznać się z odmienną opinią, zob. sprawozdanie Jenarda, s. 40.
(132) Zob. niżej, uwagi nt. art. 34 ust. 2.
(133) Zob. art. 26 ust. 3 konwencji.
(134) Dz.U. L 160 z 30.6.2000.
(135) Dz.U. L 300 z 17.11.2005.
(136)Rozporządzenie (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 (Dz.U. L 324 z 10.12.2007).
(137) Obecnie związane rozporządzeniem nr 1393/2007, zob. pkt 116 powyżej.
(138)Art. 4-11 rozporządzenia nr 1348/2000.
(139)Art. 12-15 rozporządzenia nr 1348/2000.
(140) Sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 64.
(141) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 144/86 Gubisch przeciwko Palumbo, Rec. 1987 s. 4861, zwłaszcza w odniesieniu do identycznego roszczenia zawisłych spraw.
(142) W sprawozdaniu Jenarda, s. 41, zauważono, że "Komitet [który zredagował konwencję brukselską] stwierdził, że nie ma potrzeby określać w tekście momentu, od którego postępowanie należy uznać za zawisłe, i pozostawił tę kwestię do rozstrzygnięcia prawu krajowemu każdego umawiającego się państwa".
(143) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 129/83 Zelger przeciwko Salinitriemu, Rec. 1984 s. 2397.
(144) W niektórych kantonach odnośnym momentem jest data rozpoczęcia postępowania pojednawczego przed wszczęciem postępowania sądowego.
(145) Z tym że w Grecji moment decydujący o zawisłości sprawy jest wcześniejszy w stosunku do daty złożenia wniosku w sądzie.
(146)Rozporządzenie (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. (Dz.U. L 324 z 10.12.2007), które zastąpiło rozporządzenie Rady nr 1348/2000: zob. powyżej, pkt 116.
(147) Konwencja sporządzona na podstawie art. K.3 Traktatu o Unii Europejskiej o doręczaniu w państwach członkowskich Unii Europejskiej sądowych i pozasądowych dokumentów w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. C 261 z 27.8.1997), której tekstem grupa robocza ad hoc posługiwała się podczas przeglądu konwencji brukselskiej i lugańskiej.
(148) Zob. np. Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-406/92 Tatry przeciwko Maciejowi Ratajowi, Rec. 1994 s. I-5439; Trybunał orzekł, że sprawa, w której chodzi o obciążenie pozwanego odpowiedzialnością za spowodowanie straty i nakazanie mu wypłaty odszkodowania, dotyczy tego samego roszczenia i tego samego przedmiotu co wcześniejsze powództwo wytoczone przez pozwanego mające na celu uznanie, że nie jest winny wspomnianej straty.
(149) Pod tym względem uzgodnione rozwiązanie jest lepsze niż proponowane przez Europejską Grupę ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, które aby określić moment, gdy sprawa jest ostatecznie uznana za zawisłą, odsyłało łącznie do terminu, w którym powiadomiono sąd o wniosku, i terminu, w którym doręczono zawiadomienie pozwanemu: propozycje Europejskiej Grupy ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, pkt 10-12.
(150) Jak się wydaje, orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości sprawiło, że będą to jeszcze rzadsze przypadki. W przypadku dzierżawy nieruchomości położonej częściowo w Belgii, a częściowo w Holandii Trybunał orzekł, że każde z tych dwóch państw ma jurysdykcję wyłączną nad częścią nieruchomości znajdującą się na jego terytorium, i w związku z tym wykluczył możliwość stosowania przepisu o konflikcie jurysdykcji wyłącznych, jednak tylko w tych okolicznościach, nie w ogóle: Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 158/87 Scherrens, Rec. 1988 s. 3791.
(151) Zob. np. Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 23/79 Meeth przeciwko Glacetal, Rec. 1978 s. 2133.
(152) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 150/80 Elefanten Schuh, Rec. 1981 s. 1671.
(153) Sprawozdanie Jenarda, s. 41.
(154) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-261/90 Reichert, Rec. 1992 s. I-2149 pkt 34.
(155) Zob. także Propozycje Europejskiej Grupy ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, pkt 13.
(156) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-391/95 Van Uden, Rec. 1998 s. I-7091.
(157) Sprawa Van Uden, pkt 22.
(158) Sprawa Van Uden, pkt 20 i 28.
(159) Sprawa Van Uden, pkt 29 oraz w odniesieniu do możliwości prowadzenia postępowań co do istoty sprawy przed sądem arbitrażowym - pkt 34.
(160) Sprawa Van Uden, pkt 40.
(161) Sprawa Van Uden, pkt 43-48. Jeżeli chodzi o podobne wnioski, zob. także Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-99/96 Mietz, Rec. 1999 s. I-2277 pkt 47.
(162) Sprawozdanie Jenarda, s. 42.
(163) Już po tym jak grupa robocza ad hoc zakończyła pracę, procedura exequatur została zniesiona we Wspólnocie w przypadku pewnych rodzajów orzeczeń: rozporządzenie (WE) 805/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz.U L 143 z 30.4.2004) (zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1869/2005, Dz.U. L 300 z 17.11.2005), rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U. L 399 z 30.12.2006) oraz rozporządzenie (WE) nr 861/2007 z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz.U. L 199 z 31.7.2007).
(164) W związku z tym zob. sprawozdanie Jenarda, s. 42 i sprawozdanie Schlossera, pkt 188.
(165) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 125/79 Denilauler przeciwko Couchet, Rec. 1980 s. 1553.
(166) Zob. np. Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego, który wydaje we Wspólnocie Europejskiej decyzje dotyczące wygaśnięcia lub unieważnienia pewnych rodzajów wspólnotowych praw własności intelektualnej, takich jak wspólnotowe znaki towarowe i zarejestrowane wzory, czy też krajowe sądy wyznaczone przez państwa członkowskie UE na sądy wspólnotowe na potrzeby unieważniania pewnych rodzajów wspólnotowych praw własności intelektualnej, takich jak wspólnotowe znaki towarowe, zarejestrowane i niezarejestrowane wzory.
(167) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-7/98 Krombach, Rec. 2000 s. I-1935 pkt 23 i 37, w nawiązaniu do prawa do obrony.
(168) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-38/98 Renault przeciwko Maxicarowi, Rec. 2000 s. I-2973 pkt 30, w nawiązaniu do właściwego stosowania wspólnotowych zasad swobodnego przepływu towarów i wolnej konkurencji przez sądy państwa pochodzenia.
(169) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-7/98 Krombach, Rec. 2000 s. I-1935 pkt 38-40.
(170) Sprawozdanie Jenarda, s. 44. Sprawozdanie Schlossera, pkt 194.
(171) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 166/80 Klomps przeciwko Michelowi, Rec. 1981 s. 1593, pkt 15-19.
(172) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-305/88 Lancray przeciwko Peters und Sickert, Rec. 1990 s. I-2725 pkt 15, 18 i 23.
(173) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-123/91 Minalmet przeciwko Brandeis, Rec. 1992 s. I-5661 pkt 22; sprawa C-78/95 Hendrikman, Rec. 1996 s. I-4943 pkt 18-21.
(174) Zbliżone podejście prezentowane jest w propozycjach Europejskiej Grupy ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, pkt 14-16.
(175) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 49/84, Debaecker przeciwko Bouwmanowi, Rec. 1985 s. 1779, sentencja wyroku.
(176) Grupa robocza ad hoc nie chciała przenosić sformułowań zawartych w art. 26 ust. 2 do art. 34 ust. 2 w formie dosłownej, jak pierwotnie sugerowała Komisja, tak aby nie wprowadzać dodatkowego wymogu weryfikowania działań sądu, który wydał orzeczenie.
(177) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 166/80 Klomps przeciwko Michelowi, Rec. 1981 s. 1593 pkt 19.
(178) W orzeczeniach w sprawach Minalmet i Hendrikman, zob. pkt 134 powyżej. Jeśli chodzi o analogiczne postanowienie rozporządzenia Bruksela I, Trybunał Sprawiedliwości doprecyzował, że możliwość odwołania się przez pozwanego od orzeczenia zaocznego w państwie pochodzenia zakłada, iż został on poinformowany o tym orzeczeniu I miał wystarczająco dużo czasu na przygotowanie obrony i wszczęcie postępowania odwoławczego; zob. sprawa C-283/05 ASML, Rec. 2006 s. I-12041.
(179) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 49/84, Debaecker przeciwko Bouwmanowi, Rec. 1985 s. 1779 pkt 10-13.
(180) Sprawozdanie Jenarda, s. 45.
(181) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 145/86 Hoffman przeciwko Krieg, Rec. 1988 s. 645 pkt 25, w odniesieniu do orzeczenia dotyczącego alimentów, wydanego za granicą w sprawie między małżonkami, które było nie do pogodzenia z wyrokiem orzekającym rozwód w państwie, w którym wystąpiono u uznanie.
(182) Sprawozdanie Schlossera, pkt 205.
(183) Propozycje Europejskiej Grupy ds. Prawa Prywatnego Międzynarodowego, pkt 28.
(184) Sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 67, 14-17, 79-84.
(185) Sprawozdanie Jenarda, s. 46.
(186) Pkt 128 powyżej.
(187) Sprawozdanie Jenarda, s. 47.
(188) Sprawozdanie Schlossera, pkt 208-213 i sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 68-69.
(189) Wskazano także, że przydatna byłaby instrukcja zawierająca informacje praktycznie potrzebne do rozpoznania sądu lub innego właściwego organu, które to informacje z oczywistych względów nie mogą być zawarte w samej konwencji ani w żadnym załączniku.
(190) Zob. sprawozdanie Jenarda, s. 49-50.
(191) Organ wystawiający zaświadczenie musi uzyskać niezbędne informacje z orzeczenia, którego dotyczy zaświadczenie, może jednak do tego potrzebować pomocy strony zainteresowanej. Na przykład jeśli zgodnie z prawem państwa pochodzenia obowiązek doręczenia dokumentu wszczynającego postępowanie spoczywa nie na sądzie, ale na powodzie, powód musi dostarczyć organowi wystawiającemu zaświadczenie dowód na to, że faktycznie doszło do doręczenia, tak aby na zaświadczeniu można było umieścić odpowiednią datę.
(192) Sprawozdanie Jenarda, s. 55-56.
(193) Sprawozdanie Jenarda, s. 56.
(194) Jedyna konsekwencja zwłoki jest zatem taka, że organ, do którego wystąpiono o wykonanie, może narazić się na odpowiedzialność, jeżeli tak stanowi prawo krajowe lub prawo Wspólnoty, ponieważ konwencja stanie się częścią dorobku prawnego Wspólnoty. kwestię powtarzających się opóźnień może rozważyć stały komitet przewidziany w protokole 2.
(195) Artykuł 43 ust. 4 powtarza zatem postanowienia art. 40 ust. 2 konwencji z 1988 roku.
(196) Zob. również sprawozdanie Jenarda, s. 53.
(197) Tak jak w przypadku Malty, gdzie nie można już odwoływać się do żadnego innego sądu, z wyjątkiem postępowania w sprawach o alimenty.
(198) Zob. sprawozdanie Jenarda, s. 52.
(199) W dokumencie COM(97) 609 wersja ostateczna zaproponowano, aby po aktualnym art. 33 wstawić nowy artykuł o następującej treści: "Orzeczenia wydane w umawiającym się państwie, w przypadku wydania prawomocnego nakazu, powodują powstanie prawa, w którym możliwe jest zarządzenie tymczasowych środków zabezpieczających na mocy prawa państwa, do którego wystąpiono, nawet w przypadku, gdy nie są one wykonalne lub nie zostały uznane za wykonalne w państwie, do którego wystąpiono".
(200) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 148/84, Deutsche Genossenschaftsbank przeciwko Brasserie du Pêcheur, Rec. 1985 s. 1981 pkt 18.
(201) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 119/84, Capelloni i Aquilini przeciwko Pelkmansowi, Rec. 1985 s. 3147 pkt 11.
(202) Trybunał Sprawiedliwości, Capelloni i Aquilini przeciwko Pelkmansowi, pkt 21.
(203) Trybunał Sprawiedliwości, Capelloni i Aquilini przeciwko Pelkmansowi, pkt 25-26.
(204) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-220/95 Van den Boogaard przeciwko Laumen, Rec. 1997 s. I-1147 pkt 21-22, w odniesieniu do angielskiego orzeczenia, w którym ta sama decyzja dotycząca powództwa rozwodowego regulowała zarówno stosunek małżeński stron, jak i kwestie alimentacyjne.
(205) Zob. pkt 169 poniżej.
(206) Sprawozdanie Jenarda, s. 53-54.
(207) Sprawozdanie Schlossera, pkt 213.
(208) Artykuł 44 konwencji lugańskiej z 1988 roku ograniczył jej stosowanie do "postępowania, o którym mowa w art. 32-35".
(209) Sprawozdanie Jenarda, s. 54.
(210) Należy zauważyć, że we włoskiej wersji konwencji wcześniejsze określenie "atti autentici" ("dokumenty urzędowe") zostało zastąpione sformułowaniem "atti pubblici" ("dokumenty publiczne). Zmiana ta ma na celu odzwierciedlenie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, jak wyjaśniono w tekście.
(211) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-260/97 Unibank przeciwko Christensenowi, Rec. 1999 s. I-3715 pkt 15, w odniesieniu do art. 50 konwencji brukselskiej.
(212) Sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 72.
(213) Sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 106-107.
(214) Wyraźnie określającego, że w postępowaniach uproszczonych w sprawie nakazów zapłaty wyrażenie "sąd" obejmuje szwedzkie służby egzekucyjne (kronofogdemyndighet).
(215) Konwencja została ratyfikowana przez Danię (2 maja 1989 r.), Norwegię (1 listopada 1994 r.) i Finlandię (21 grudnia 1995 r.), natomiast przystąpiły do niej Irlandia (17 października 1989 r.) i Szwecja (30 kwietnia 1993 r.). Zgodnie z art. 15 konwencji wchodzi ona w życie sześć miesięcy po złożeniu dokumentu ratyfikacyjnego lub notyfikacji o przystąpieniu. Grecja ratyfikowała konwencję już 27 lutego 1967 r. przed pojawieniem się konwencji z 1988 roku. Tylko Islandia nie przystąpiła do konwencji.
(216) Sprawozdanie Jenarda, s. 59. Sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 77.
(217) Trybunał Sprawiedliwości, sprawa C-406/92 Tatry przeciwko Maciejowi Ratajowi, Rec. 1994 s. I-5439 pkt 24-25 I 27, w odniesieniu do zastosowania konwencji brukselskiej do zawisłości sprawy i spraw wiążących się ze sobą, w sytuacjach, w których aspektów tych nie reguluje konwencja specjalna ograniczająca się do określonych przepisów jurysdykcyjnych (w tym przypadku konwencją specjalną była konwencja brukselska z 1952 roku w sprawie zajmowania statków morskich).
(218) Pkt 7 powyżej.
(219) Sprawozdanie Jenarda, s. 61.
(220) To ograniczenie zostało dodane do konwencji brukselskiej na mocy konwencji o przystąpieniu z 1978 roku: sprawozdanie Schlossera, pkt 249-250.
(221) Pkt 180 niniejszego dokumentu.
(222) Pkt 7 niniejszego dokumentu.
(223) Artykuł 62 konwencji z 1988 roku; zob. sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 89-90.
(224) Na wniosek Danii doprecyzowano w negocjacjach, że aktualna sytuacja Wysp Owczych i Grenlandii w odniesieniu do konwencji z 1988 roku zostanie w nowej konwencji utrzymana. Zob. sprawozdanie Jenarda i Möllera, pkt 95.
(225) Zob. pkt 101 niniejszego dokumentu.
(226) Konwencja z 30 czerwca 2005 r. w sprawie porozumień o wyborze sądu przyjęta na 20. posiedzeniu Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego.
(227) Zob. sprawozdanie T. Hartleya i M. Dogaouchiego na temat konwencji haskiej, pkt 271-282.
(228) Protokół (nr 6) do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.