Rewaloryzacja emerytur i rent dla osób, które ukończyły 80 lat, oraz zmiana niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym.

USTAWA
z dnia 14 grudnia 1990 r.
o rewaloryzacji emerytur i rent dla osób, które ukończyły 80 lat, oraz o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym.

Art.  1.

Przepisy ustawy stosuje się do rewaloryzacji emerytur, rent inwalidzkich i rent rodzinnych, przysługujących osobom, które ukończyły lub ukończą 80 lat do dnia 31 grudnia 1990 r. - przyznanych na podstawie:

1)
ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr 52, poz. 268 i 270, z 1986 r. Nr 1, poz. 1, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192 oraz z 1960 r. Nr 10, poz. 58 i 61, Nr 36, poz. 206, Nr 66, poz. 390 i Nr 87, poz. 506),
2)
ustawy z dnia 27 września 1973 r. o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
3)
ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 146, z 1989 r. Nr 32, poz. 169 i Nr 35, poz. 190 oraz z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
4)
dekretu z dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
5)
ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250 i z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
6)
ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (Dz. U. Nr 5, poz. 32, z 1989 r. Nr 35, poz. 192 i z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
7)
ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
8)
ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych (Dz. U. Nr 29, poz. 156 i z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
9)
ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68 oraz z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 36, poz. 206), jeżeli podstawa wymiaru została ustalona od wynagrodzenia lub uposażenia,
10)
ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, z 1989 r. Nr 35, poz. 192 i z 1990 r. Nr 36, poz. 206),
11)
ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 29, poz. 139, z 1984 r. Nr 52, poz. 270, z 1985 r. Nr 20, poz. 85, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 oraz z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 36, poz. 206),
12)
ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 46, poz. 210, z 1885 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192 oraz z 1990 r. Nr 36, poz. 206).
Art.  2.
1.
Rewaloryzacja emerytur i rent następuje przez obliczenie nowej ich wysokości na zasadach określonych w art. 3-5 od podstawy wymiaru ustalonej przy zastosowaniu wskaźnika wynagrodzenia (uposażenia, dochodu, przychodu, podstawy wymiaru składek).
2.
Wskaźnik wysokości wynagrodzenia oblicza się na podstawie:
1)
art. 28-30 ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz. U. Nr 36, poz. 206 i Nr 66, poz. 390) w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą albo
2)
art. 16 i 161 ustawy, o której mowa w art. 1 pkt 1, jeżeli przepisy ustawy

z dnia 24 maja 1990 r. przewidywały taką możliwość.

3.
Podstawę wymiaru emerytury i renty ustala się mnożąc wskaźnikiem wysokości wynagrodzenia (uposażenia, dochodu, przychodu, podstawy wymiaru składek) kwotę przewidywanego przeciętnego wynagrodzenia stanowiącą podstawę waloryzacji emerytur i rent w czwartym kwartale 1990 r.
Art.  3.
1.
Emerytura wynosi:
1)
25% przewidywanego przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę ostatniej waloryzacji emerytur i rent, zwanej dalej "kwotą bazową", oraz
2)
po 1,5% podstawy jej wymiaru za każdy pełny rok okresów, o których mowa w ust. 2.
2.
Do obliczenia wysokości świadczenia przyjmuje się okresy zatrudnienia (ubezpieczenia, wysługi emerytalnej) oraz okresy równorzędne i zaliczalne do tych okresów, ustalone w decyzjach wydanych na dzień 31 grudnia 1990 r.
3.
Wysokość emerytury wraz ze wzrostem, o którym mowa w art. 9 ust. 1, oraz dodatkiem, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2, nie może przekraczać 100% podstawy jej wymiaru.
Art.  4.
1.
Renta inwalidzka dla inwalidy I lub II grupy wynosi:
1)
25% kwoty bazowej,
2)
po 1,5% podstawy jej wymiaru za każdy pełny rok okresów, o których mowa w art. 3 ust. 2 oraz
3)
po 0,9% podstawy jej wymiaru za każdy rozpoczęty rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów, o których mowa w art. 3 ust. 2, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 55 lat życia.
2.
Wysokość renty inwalidzkiej wraz ze wzrostem, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1, oraz dodatkiem, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2, nie może przekraczać 100% podstawy jej wymiaru.
3.
Renta inwalidzka dla inwalidy III grupy wynosi 75% renty obliczonej w myśl ust. 1.
4.
Przepisów ust. 1 i 3 nie stosuje się do rent inwalidzkich przysługujących:
1)
z tytułu wypadków przy pracy, wypadków w drodze do pracy lub z pracy i chorób zawodowych oraz z tytułu wypadków i chorób zawodowych powstałych przy wykonywaniu działalności objętej przepisami, o których mowa w art. 1 pkt 2-5 i 8; wysokość tych rent ustala się na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
2)
z tytułu wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową, służbą w organach ochrony bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także w Służbie Więziennej, jeżeli z tytułu tych wypadków i chorób przysługują świadczenia odszkodowawcze na podstawie przepisów odrębnych; wysokość tych rent ustala się na podstawie przepisów, o których mowa w art. 1 pkt 11 i 12,
3)
na podstawie przepisów, o których mowa w art. 1 pkt 9; wysokość tych rent ustala się na podstawie tych przepisów.
Art.  5.
1.
Renta rodzinna wynosi:
1)
75% świadczenia, które przysługiwałoby osobie zmarłej w dniu śmierci - dla jednej osoby uprawnionej do renty,
2)
85% świadczenia, które przysługiwałoby osobie zmarłej w dniu śmierci - dla dwóch osób uprawnionych do renty,
3)
95% świadczenia, które przysługiwałoby osobie zmarłej w dniu śmierci - dla trzech lub więcej osób uprawnionych do renty.

Przy ocenie prawa do renty inwalidzkiej przysługującego osobie zmarłej w dniu śmierci przyjmuje się, że osoba zmarła była inwalidą II grupy.

2.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ustalenia wysokości renty rodzinnej przyznanej po zaginionym.
3.
Przepisy art. 4 ust. 2 i 4 stosuje się odpowiednio.
Art.  6.

Po obliczeniu wysokości emerytury lub renty ustala się wskaźnik wysokości świadczenia w relacji do kwoty bazowej, od której świadczenie zostało obliczone - wyrażony w procentach z zaokrągleniem do setnych części procentu.

Art.  7.
1.
Emerytury i renty zrewaloryzowane w myśl art. 2-5 podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach określonych w ustawie, o której mowa w art. 1 pkt 1.
2.
Ustalenie wysokości zwaloryzowanej emerytury i renty następuje przez jej obliczenie od kwoty przewidywanego na bieżący kwartał przeciętnego wynagrodzenia przy zastosowaniu wskaźnika wysokości świadczenia.
3.
Przy waloryzacji świadczeń nie stosuje się ograniczenia podwyżki podstawy wymiaru określonego w art. 74 ust. 6 ustawy, o której mowa w art. 1 pkt 1.
Art.  8.
1.
Emerytury i renty w wysokości ustalonej w myśl art. 2-5 przysługują od dnia 1 października 1990 r.
2.
Realizacja podwyżki następuje po waloryzacji przeprowadzonej w grudniu 1990 r., nie później niż do dnia 28 lutego 1991 r., z wyrównaniem od dnia 1 października 1990 r.
3.
Jeżeli wysokość emerytury lub renty ustalona w myśl art. 2-5 byłaby niższa w porównaniu do kwoty tego świadczenia przysługującej w dniu 1 października 1990 r. po waloryzacji - świadczenie wypłaca się nadal w dotychczasowej wysokości do czasu, gdy jego wysokość, należna w myśl art. 2-7, przekroczy tę kwotę.
4.
Kwota świadczenia wypłacana w myśl ust. 3 nie może być niższa od kwoty odpowiedniego świadczenia w najniższej wysokości.
Art.  9.
1.
Do zrewaloryzowanych emerytur i rent przysługują:
1)
wzrost z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na zasadach i w wysokości określonych w przepisach odrębnych,
2)
dodatek z tytułu odznaczeń państwowych na zasadach i w wysokości określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin,
3)
dodatki rodzinne na zasadach i w wysokości przewidzianych w odrębnych przepisach dla zasiłków rodzinnych przysługujących pracownikom,
4)
dodatek dla sierot zupełnych na zasadach i w wysokości przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin,
5)
dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin albo w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.
2.
Do zrewaloryzowanych emerytur i rent nie przysługują żadne inne dodatki, wzrosty ani zwiększenia poza wymienionymi w ust. 1, a także określonymi w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
Art.  10.

Rewaloryzacji emerytur i rent dokonuje się z urzędu, a jeżeli prawo do świadczeń jest zawieszone - na wniosek osoby zainteresowanej albo przy wznowieniu ich wypłaty.

Art.  11.

W ustawie z dnia 16 grudnia 1972 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 29, poz. 139, z 1984 r. Nr 52, poz. 270, z 1985 r. Nr 20, poz. 85, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 oraz z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 36, poz. 206) wprowadza się następujące zmiany:

1)
art. 6 otrzymuje brzmienie:

"Art. 6. Emerytury i renty podlegają podwyższeniu na zasadach i w terminach określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.";

2)
w art. 61:
a)
ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Podwyższeniem obejmuje się emerytury i renty żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej do ostatniego dnia kwartału poprzedzającego kwartał, w którym to podwyższenie następuje."

b)
ust. 3 skreśla się,
c)
w ust. 4 powołanie "ust. 1-3" zastępuje się powołaniem "ust. 1 i 2";
3)
art. 62- 64 skreśla się.
Art.  12.

W ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 46, poz. 210, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192 oraz z 1990 r. Nr 36, poz. 206) wprowadza się następujące zmiany:

1)
art. 6 otrzymuje brzmienie:

"Art. 6. Emerytury i renty podlegają podwyższeniu na zasadach i w terminach określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.";

2)
w art. 61:
a)
ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Podwyższeniem obejmuje się emerytury i renty funkcjonariuszy zwolnionych ze służby do ostatniego dnia kwartału poprzedzającego kwartał, w którym to podwyższenie następuje.",

b)
ust. 3 skreśla się.
c)
w ust. 4 powołanie "ust. 1-3" zastępuje się powołaniem "ust. 1 i 2";
3)
art. 62- 64 skreśla się.
Art.  13.

W ustawie z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz. U. Nr 36, poz. 206 i Nr 66, poz. 390) wprowadza się następujące zmiany:

1)
art. 29 otrzymuje brzmienie:

"Art. 29. Wojskowe i milicyjne organy emerytalne w odniesieniu do świadczeń przysługujących na podstawie przepisów, o których mowa w art. 11 i 13, podejmą prace przygotowawcze zmierzające do przeprowadzenia rewaloryzacji emerytur i rent wojskowych oraz milicyjnych, ustalając wskaźnik wysokości uposażenia. Ministrowie Obrony Narodowej, Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości określą sposób ustalania wskaźnika wysokości uposażenia żołnierza, funkcjonariusza organów ochrony bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także funkcjonariusza Służby Więziennej dla celów rewaloryzacji emerytur i rent.";

2)
w art. 29a w zdaniu pierwszym skreśla się wyrazy "najpóźniej do dnia 31 grudnia 1990 r.".
Art.  14.

W sprawach dotyczących emerytur i rent, nie unormowanych w ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy wymienione w art. 1.

Art.  15.

Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 października 1990 r., z tym że przepisy art. 7, 11 i 12 wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 1991 r.

Zmiany w prawie

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024
Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024
Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024
Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024
Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1990.92.540

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Rewaloryzacja emerytur i rent dla osób, które ukończyły 80 lat, oraz zmiana niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym.
Data aktu: 14/12/1990
Data ogłoszenia: 31/12/1990
Data wejścia w życie: 31/12/1990, 01/01/1991, 01/10/1990