Podwyższenie świadczeń emerytalno-rentowych od dnia 1 lipca 1989 r.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 15 czerwca 1989 r.
w sprawie podwyższenia świadczeń emerytalno-rentowych od dnia 1 lipca 1989 r.

Na podstawie art. 67 i art. 74 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr 52, poz. 268 i 270, z 1986 r. Nr 1, poz. 1 oraz z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192), w związku z art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 27 września 1973 r. o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42, poz. 202 i z 1989 r. Nr 35, poz. 190), w związku z art. 3 ust. 2 pkt 3 dekretu z dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135 i z 1989 r. Nr 35, poz. 190), w związku z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (Dz. U. Nr 5, poz. 32 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192) i w związku z art. 39 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99 i z 1985 r. Nr 20, poz. 85) oraz na podstawie art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 29, poz. 139, z 1984 r. Nr 52, poz. 270, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 oraz z 1989 r. Nr 35, poz. 190), art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 46, poz. 210, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181 oraz z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192), art. 62 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68), art. 47 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192), art. 37 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 146 oraz z 1989 r. Nr 32, poz. 169 i Nr 35, poz. 190), art. 21 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 147, z 1986 r. Nr 42, poz. 202 i z 1989 r. Nr 32, poz. 169) oraz w związku z art. 18 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 i Nr 35, poz. 190) zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Emerytury, renty inwalidzkie i renty rodzinne, zwane dalej "świadczeniami", przysługujące na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr 52, poz. 268 i 270, z 1986 r. Nr 1, poz. 1 oraz z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192), przyznane do dnia 30 czerwca 1989 r., podlegają podwyższeniu od dnia 1 lipca 1989 r. na zasadach określonych w § 2.
2.
Przy ustalaniu roku przyznania świadczenia stosuje się odpowiednio przepis art. 122 ust. 5 ustawy, o której mowa w ust. 1.
§  2. 1
 
1.
Podstawę wymiaru świadczeń określonych w § 1 podwyższa się z dniem 1 lipca 1989 r. o 120% - nie więcej jednak niż o kwotę 159.000 zł.
2.
Podwyższenia świadczeń dokonuje się przy zastosowaniu współczynnika waloryzacyjnego, z wyjątkiem świadczeń określonych w § 3 pkt 2.
3.
Jeżeli kwota podwyżki świadczenia, obliczona w myśl ust. 1 i 2, byłaby niższa od kwoty obejmującej podwyżkę świadczenia wynikającą ze zwiększenia podstawy wymiaru o 81,4%, nie więcej jednak niż o 108.000 zł, oraz dodatki z tytułu wzrostu cen podstawowych artykułów żywnościowych w wysokości 17.600 zł - kwota podwyżki ulega uzupełnieniu do tej kwoty.
4.
Uzupełnienie, o którym mowa w ust. 3, zwiększa podstawę wymiaru emerytury lub renty przy odpowiednim zastosowaniu współczynnika waloryzacyjnego.
§  3.
Na zasadach określonych w § 1 i 2 podwyższeniu podlegają także świadczenia przysługujące na podstawie:
1)
ustawy z dnia 27 września 1973 r. o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42, poz. 202 i z 1989 r. Nr 35, poz. 190),
2)
ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68), jeżeli świadczenia te były obliczone od wynagrodzenia lub uposażenia przysługującego żołnierzowi zawodowemu w odpowiednim stopniu wojskowym i według stanowiska typowego dla tego stopnia,
3)
ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192),
4)
ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 146 oraz z 1989 r. Nr 32, poz. 169 i Nr 35, poz. 190),
5)
dekretu z dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135 i z 1989 r. Nr 35, poz. 190),
6)
ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 31, poz. 147, z 1986 r. Nr 42, poz. 202 i z 1989 r. Nr 32, poz. 169),
7)
ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (Dz. U. Nr 5, poz. 32 i z 1989 r. Nr 35, poz. 192),
8)
ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99 i z 1985 r. Nr 20, poz. 85).
§  4. 2
Ryczałtowe podstawy wymiaru świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 i art. 25 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68), zwiększa się od dnia 1 lipca 1989 r. odpowiednio do kwot 140.000 zł i 175.000 zł.
§  5. 3
(skreślony).
§  6.
1.
Na poczet należności z tytułu podwyższenia świadczeń zgodnie z § 2 i 4 oraz z tytułu podwyższenia najniższej emerytury i renty, o którym mowa w § 10, organy rentowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Ministerstwa Transportu, Żeglugi i Łączności wypłacą w czerwcu 1989 r. zaliczki w kwocie 30.000 zł, z uwzględnieniem ust. 2-6.
2.
Osobie pobierającej więcej niż jedno świadczenie wypłaca się jedną zaliczkę.
3.
Zaliczek nie wypłaca się do świadczeń polskich wypłacanych za granicą.
4.
Osobie, której wypłaca się niepełne świadczenie, zaliczka przysługuje w wysokości obliczonej proporcjonalnie do wysokości wypłacanego świadczenia, z uwzględnieniem ust. 6.
5.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio w przypadku wypłacania jednego świadczenia więcej niż jednej uprawnionej osobie.
6.
Osobie pobierającej emeryturę lub rentę w niepełnej wysokości oraz świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej zaliczkę wypłaca się w wysokości 50% kwoty wymienionej w ust. 1.
§  7.
1.
Zaliczkę na zasadach określonych w § 6, z zastrzeżeniem ust. 2, wypłaca się do emerytur i rent inwalidzkich przysługujących na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 i Nr 35, poz. 190) na poczet podwyżki emerytury (renty inwalidzkiej) w podstawowej wysokości, wynikającej z podwyżki najniższej emerytury pracowniczej (§ 10).
2.
Do rent rodzinnych i okresowych rent inwalidzkich przysługujących na podstawie ustawy, o której mowa w ust. 1, wypłaca się zaliczkę w kwocie 27.000 zł.
§  8.
1.
Emerytury i renty inwalidzkie, przysługujące na podstawie ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 29, poz. 139, z 1984 r. Nr 52, poz. 270, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i z 1989 r. Nr 35, poz. 190) i ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 46, poz. 210, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 38, poz. 181 oraz z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192) - żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej zwolnionym ze służby do dnia 31 grudnia 1988 r., podlegają podwyższeniu od dnia 1 lipca 1989 r. na zasadach określonych w ust. 2.
2.
Podstawę wymiaru emerytur i rent określonych w ust. 1 podwyższa się o taki procent, o jaki wzrosło przeciętne miesięczne uposażenie żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej w pierwszym półroczu 1989 r. w porównaniu z przeciętnym miesięcznym uposażeniem żołnierzy i funkcjonariuszy osiągniętym w 1988 r., nie więcej jednak niż o 250% kwoty wzrostu tego uposażenia.
3.
Ministrowie Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych ustalą, w terminie do dnia 10 lipca 1989 r., odpowiednio dla żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej, procent wzrostu przeciętnego miesięcznego uposażenia w pierwszym półroczu 1989 r. w porównaniu z przeciętnym miesięcznym uposażeniem żołnierzy i funkcjonariuszy osiągniętym w 1988 r. z równoczesnym określeniem kwoty maksymalnego wzrostu podstawy wymiaru świadczeń, stosownie do ust. 2.
4.
Wojskowe i milicyjne organy emerytalne dokonają podwyższenia świadczeń w myśl ust. 1-3 w terminie do dnia 31 lipca 1989 r., z potrąceniem zaliczki wypłaconej na podstawie ust. 5.
5.
Na zasadach określonych w § 6 organy rentowe Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wypłacą w czerwcu 1989 r. zaliczki na poczet należności z tytułu podwyższenia emerytur i rent zgodnie z ust. 1.
6.
Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do rent rodzinnych po żołnierzach zawodowych oraz funkcjonariuszach Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej zmarłych do dnia 31 grudnia 1988 r., a także po zmarłych emerytach i rencistach wojskowych i milicyjnych zwolnionych ze służby do dnia 31 grudnia 1988 r.
§  9.
1. 4
Właściwe organy rentowe dokonają podwyższenia świadczeń w myśl § 2, 4 i 10 oraz wypłacą wyrównanie za okres od dnia 1 lipca 1989 r., po potrąceniu kwot zaliczek, we wrześniu i w październiku 1989 r.
2.
Wypłata zaliczki, a także podwyższenie świadczeń i wypłata wyrównania następuje z urzędu, z tym że w razie zawieszenia prawa do świadczeń, podwyższenie świadczeń następuje przy wznowieniu ich wypłaty.
§  9a. 5
 
1.
Świadczenia przysługujące na podstawie ustawy, o której mowa w § 1, oraz na podstawie przepisów wymienionych w § 3, przyznane w okresie po dniu 30 czerwca 1989 r. zwiększa się według zasad określonych w ust. 2 i 3, z zastrzeżeniem ust. 4.
2. 6
Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń, o których mowa w ust. 1, wynagrodzenie osiągnięte w miesiącach poprzedzających dzień 1 października 1989 r. podwyższa się o 120%, nie więcej jednak niż o 159.000 zł.
3.
Podwyższenie świadczeń, o których mowa w ust. 1, następuje z urzędu, z tym że w razie zawieszenia prawa do świadczeń, podwyższenie świadczeń następuje przy wznowieniu ich wypłaty.
4.
Przepisy ust. 1-3 nie mają zastosowania do świadczeń ustalanych w myśl § 5 ust. 1-3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 1984 r. w sprawie okresów zatrudnienia za granicą i zasad udzielania świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu tego zatrudnienia (Dz. U. Nr 17, poz. 81, z 1986 r. Nr 28, poz. 136 i z 1988 r. Nr 21, poz. 147).
§  10.
W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie najniższych emerytur i rent (Dz. U. Nr 8, poz. 44, z 1986 r. Nr 2, poz. 12, z 1987 r. Nr 40, poz. 232, z 1988 r. Nr 33, poz. 251 i z 1989 r. Nr 4, poz. 26) § 1 otrzymuje brzmienie:

"§ 1. Kwoty najniższych emerytur i rent inwalidzkich oraz rent rodzinnych od dnia 1 lipca 1989 r. wynoszą:

1) 40.000 zł miesięcznie - emerytura, renta rodzinna, renta inwalidzka I i II grupy oraz renta inwalidzka III grupy dla inwalidów, którzy osiągnęli wiek: 55 lat kobieta i 60 lat mężczyzna,

2) 33.000 zł miesięcznie - renta inwalidzka III grupy dla inwalidów, którzy nie osiągnęli wieku określonego w pkt 1."

§  11.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
1 § 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 30 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.291) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1989 r.
2 § 4 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 30 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.291) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1989 r.
3 § 5 skreślony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 30 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.291) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1989 r.
4 § 9 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 30 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.291) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1989 r.
5 § 9a:

- dodany przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 30 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.50.291) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lipca 1989 r.

- z dniem 1 stycznia 1990 r. zwiększenia wynagrodzeń, o którym mowa w § 9a nin. rozporządzenia nie stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytur i rent, poza wypadkami określonymi w § 7 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 października 1990 r. zmieniającego niektóre przepisy w sprawie ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U.90.71.418), zgodnie z § 7 ust. 4 rozporządzenia zmieniającego.

6 § 9a ust. 2 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 12 stycznia 1990 r. (Dz.U.90.3.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 18 stycznia 1990 r.

Zmiany w prawie

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024
Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024
Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024
Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024
Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1989.38.208

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Podwyższenie świadczeń emerytalno-rentowych od dnia 1 lipca 1989 r.
Data aktu: 15/06/1989
Data ogłoszenia: 20/06/1989
Data wejścia w życie: 20/06/1989