Projekt rozporządzenia Rady Ministrów nowelizujący rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych jest obecnie konsultowany z organizacjami samorządowymi i związkowymi. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wskazuje, że nowela, w związku z podwyższeniem od 1 lipca płacy minimalnej do 4300 zł brutto ma uaktualnić minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Ministerstwo uzasadnia, że mimo samodzielnego kształtowania wynagrodzeń w regulaminach wynagradzania przez pracodawców samorządowych, pracownicy samorządowi zgłaszają potrzebę poprawienia ich sytuacji płacowej i podwyższenia kwot we wszystkich kategoriach zaszeregowania, bo obowiązujące stawki są mało atrakcyjne dla pracowników poszukujących pracy i nie są konkurencyjne w porównaniu w innymi jednostkami spoza sfery samorządowej. Takie postulaty napływały także w formie pism i wniosków do ministerstwa.
Czytaj w LEX: Składniki wynagradzania pracowników samorządowych >
W sześciu kategoriach podwyżka mniejsza niż minimum
Z projektu nowelizacji rozporządzenia wynika, że największe podwyżki ponad 20 proc. obejmą pracowników objętych I-V kategorią zaszeregowania. Przedstawiają się one następująco:
- I kategoria zaszeregowania propozycja 4000 zł (jest 3300 zł) wzrost o 21,2 proc.,
- II - 4050 zł (3350 zł) wzrost o 20,9 proc.,
- III - 4100 zł (3400 zł) wzrost o 20,6 proc.,
- IV – 4150 zł (3450 zł) wzrost o 20,3 proc.,
- V – 4200 zł (3500 zł) wzrost o 20 proc.,
- VI – 4250 zł (3550 zł) wzrost o 19,7 proc.,
- VII – 4300 zł (3600 zł) wzrost 19,4 proc.,
- VIII – 4350 zł (3650 zł) wzrost o 19,2 proc.,
- IX – 4400 zł (3700 zł) wzrost o 18,9 proc.,
- X – 4500 zł (3800 zł) wzrost o 18,4 proc.,
- XI – 4600 zł (3900 zł) – wzrost o 17,9 proc.,
- XII – 4700 zł (4000 zł) wzrost o 17,5 proc.,
- XIII – 4800 zł (4100 zł) wzrost o 17,1 proc.,
- XIV – 4900 zł (4200 zł) wzrost i 16,7 proc.,
- XV – 5000 zł (4300 zł) wzrost o 16,3 proc.,
- XVI - 5200 zł (4400 zł) wzrost o 18,2 proc.,
- XVII – 5200 zł (4600 zł) wzrost o 17,4 proc.,
- XVIII – 5600 zł (4800 zł) wzrost o 16,7 proc,.
- XIX – 5900 zł (5000 zł) wzrost o 18 proc.,
- XX - 6200 zł (5200 zł) wzrost o 19,2 proc.
Resort przyznaje, że stawki w kategorii I-VI będą niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego od 1 lipca 2024 r. czyli 4300 zł. Ale wskazuje jednocześnie, że minimalne wynagrodzenie za pracę, poza wynagrodzeniem zasadniczym, obejmuje również inne składniki wynagrodzenia i świadczenia pracownicze, w tym m.in. dodatek funkcyjny, premie, nagrody oraz dodatki do wynagrodzenia z wyjątkami określonymi w ustawie.
- Należy zauważyć, że wynagrodzenie pracownika samorządowego nie może być ustalone poniżej kwoty określonej dla przypisanej mu kategorii zaszeregowania, co może oznaczać obligatoryjne podwyżki. Zatem ustalenie poziomu minimalnego wynagrodzenia zasadniczego w I kat. zaszeregowania dla pracowników samorządowych na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę tj. w wysokości 4300 zł oznaczałoby 30 proc. podwyżkę (1000 zł). W sytuacji, gdy podwyżki dla pracowników państwowej sfery budżetowej określone są na poziomie 20 proc. – uzasadnia ministerstwo.
Czytaj w LEX: II OSK 372/20, Kompetencja do określania zasad wynagradzania pracowników samorządowych. - Wyrok NSA >
Rozporządzenie coraz bardziej demotywuje
Samorządowcy ripostują, że o ile pieniądze na 20 proc. podwyżki dla administracji publicznej rząd zabezpieczył w budżecie państwa, to samorządowcy środki na ten cel muszą sami wygospodarować. Podkreślają również, że projekt kolejny raz pogłębia spłaszczenie wysokości wynagradzania pomiędzy pracownikami o najniższych i najwyższych kwalifikacjach, a co za tym idzie zakresu odpowiedzialności. Zaproponowane stawki oddziałują demotywująco na pracowników o wyższych kwalifikacjach. Patrycja Grebla-Tarasek, radca prawny, ekspert Związku Powiatów Polskich, wskazuje, że zaproponowane w rozporządzeniu stawki nie są stawkami rynkowymi, szczególnie w przypadku wyższych kategorii zaszeregowania. Rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych od kilku lat w zasadzie nie pełni funkcji regulacji zasad wynagradzania tychże pracowników, a wręcz przeciwnie – szkodzi w prowadzeniu sensownej polityki kadrowej.
- Oczywiście, znany jest nam argument strony rządowej, iż zaproponowane stawki są jedynie stawkami minimalnymi i nic nie stoi na przeszkodzie, aby samorządy lepiej opłacały swoich pracowników. Można jednak zadać pytanie, do czego ma służyć obecny projekt rozporządzenia, skoro na pewno nie do tworzenia sensownej polityki wynagrodzeń w samorządach. Dla przykładu niemożliwe jest znalezienie chętnej osoby na stanowisko geologa powiatowego czy geodety powiatowego za stawkę 5000 zł czy radcę prawnego za stawkę 4800 zł, podczas gdy minimalne wynagrodzenie w lipcu 2024 r. roku wyniesie 4300 zł – argumentuje ekspertka ZPP.
Zwraca uwagę, że zaproponowane stawki, są mało atrakcyjne dla poszukujących pracy oraz zupełnie niekonkurencyjne w porównaniu z prywatnym biznesem. A to powoduje, że brak jest chętnych do podjęcia pracy w samorządach, a także odpływ wykwalifikowanych pracowników samorządowych. Podkreśla, że na przestrzeni lat poziom wynagrodzeń pracowników samorządowych nie nadąża ani za płacą minimalną, ani za przeciętnymi wynagrodzeniami.
Czytaj w LEX: Uprawnienia pracowników samorządowych zależne od stażu pracy - okresy wliczane do stażu pracy >
Dodatek stażowy premiuje najniższe stanowiska
Marek Wójcik, ekspert ds. legislacji ZMP, sekretarz strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, zwraca uwagę, że ostatnie lata przyniosły nieprawdopodobne spłaszczenie struktury płac w samorządach.
- A fakt, że do wynagrodzenia minimalnego nie wlicza się wynagrodzenia stażowego, powoduje ogromne perturbacje. Przykładowo mamy problem polegający na tym, że zatrudniamy fachowca z wyższym wykształceniem i równocześnie zatrudniamy panią, która sprząta z 20-letnim stażem. I ta pani ma "na dzień dobry" 900 zł czy 1000 zł więcej niż człowiek po studiach, jeżeli mają takie samo wynagrodzenie zasadnicze – przytacza Marek Wójcik.
Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Związku Powiatów Polskich, przypomina, że dodatek stażowy został wprowadzony po to, żeby osoby, które mają większe doświadczenie, pozostawały w administracji z tego względu, że wraz z upływem lat, w których się nabywa doświadczenie, pewne rzeczy są w stanie zrobić lepiej.
- Tymczasem ze względu na zmianę przepisów dotyczących wynagrodzenia minimalnego i sposobu jego kalkulacji, uzyskaliśmy sytuację taką, że automatycznie w sektorze publicznym osoby na stanowiskach pomocniczych potrafią zarabiać więcej tylko i wyłącznie dlatego, że dostatecznie długo na tych stanowiskach pomocniczych pracowały. Zatem to jest odrębny wątek, o którym trzeba dyskutować - mianowicie struktura wynagrodzeń i jej racjonalność w ramach systemu publicznego – uważa Grzegorz Kubalski.
Niektórzy pracownicy trafią do wyższych grup
Projekt nowelizacji rozporządzenia przewiduje też korekty w katalogu stanowisk i zmiany w kategorii zaszeregowania. Stanowisko geodety powiatowego i geodety województwa ma być usytuowane na poziomie kierownika ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej - XVI kategorii zaszeregowania (dotychczas XV). Z kolei stanowisko młodszy inspektor w straży miejskiej podwyższono do XII kategorii zaszeregowania (dotychczas XI), tj. tak jak obowiązuje dla stanowiska starszy specjalista. W przypadku jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, centrów integracji społecznej, jednostek organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz centra usług społecznych zaproponowano podwyższenie kategorii zaszeregowania o jedną dla stanowisk:
- starszy opiekun medyczny z kategorii XI na XII i z X na XI,
- opiekun medyczny z kategorii X na XI i IX na X,
- opiekun w ośrodku pomocy społecznej z kategorii V na VI,
- młodszy opiekun w ośrodku pomocy społecznej z kategorii IV na V.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
