Decyzja w tej drugiej sprawie ma związek z utratą mocy obowiązującej tych przepisów po ich uchyleniu w czerwcu kolejną nowelizacją. Ustawą z dnia 27 czerwca 2018 roku artykuły 55a oraz 55b ustawy o IPN zostały uchylone. - W związku z tym trybunał na podstawie art. 59 ust. 1 punkt 4 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym postanowił umorzyć postępowanie w zakresie badania konstytucyjności art. 55a ustawy o IPN - powiedział w uzasadnieniu wyroku sędzia Andrzej Zielonacki.

Czytaj: Sejm uchwalił zmiany w ustawie o IPN>>
 

Kontrowersyjna nowelizacja

Skarga prezydenta Andrzeja Dudy do TK, w trybie kontroli następczej, dotyczyła nowelizacji ustawy o IPN uchwalonej przez Sejm pod koniec stycznia 2018 r. Wywołała ona kontrowersje m.in. w USA, Izraelu i na Ukrainie. 

Czytaj: Prezydent kieruje ustawę o IPN do Trybunału>>

Nowela, która według autorów projektu, miała przeciwdziałać fałszowaniu polskiej historii w Polsce i na świecie, wprowadziła karę grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech za przypisywanie Polakom odpowiedzialności m.in. za ludobójstwo popełnione na Żydach w czasie wojny. Czerwcowa nowelizacja sankcje te wycofała.

W ustawie pozostały jednak przepisy dotyczące m.in. zbrodni ukraińskich nacjonalistów, które w połączeniu z art. 55 ustawy o IPN mają umożliwić wszczynanie postępowań karnych wobec tych osób, które zaprzeczają np. zbrodni wołyńsko-galicyjskiej, dokonanej na Polakach przez Ukraińską Powstańczą Armię w okresie II wojny światowej. Zgodnie z art. 55 ustawy o IPN negacja tego rodzaju zbrodni zagrożona jest karą grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech.
Zgodnie z ustawą o IPN zbrodniami ukraińskich nacjonalistów (również tych ukraińskich formacji, które kolaborowały z III Rzeszą Niemiecką) są "czyny popełnione przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1925-1950, polegające na stosowaniu przemocy, terroru lub innych form naruszania praw człowieka wobec jednostek lub grup ludności". Przepisy także głoszą, że taką zbrodnią było m.in. ludobójstwo na obywatelach II RP na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.

Niedookreślone przepisy

W odniesieniu do tej części ustawy Trybunał stwierdził, że tworząc zakwestionowane przepisy ustawodawca posłużył się zwrotami o nieokreślonym desygnacie. - Ich znaczenia ani nie zostały sformułowane w ustawie, ani nie można ich zrekonstruować w sposób niebudzący wątpliwości w oparciu o konotacje występujące w języku powszechnym - powiedział w uzasadnieniu wyroku sędzia TK Andrzej Zielonacki.
- Ustawa o IPN w ogóle nie precyzuje, czy przez "ukraińskich nacjonalistów" należy rozumieć tylko zorganizowane struktury polityczne lub paramilitarne, których członkowie brali udział w czynach wymierzonych przeciw władzy państwowej oraz ludności cywilnej, czy też każdego, kto utożsamiając się z ideami ukraińskiego ruchu narodowego działał przeciw państwu polskiemu i jego obywatelom w czasie II RP, II wojny światowej i w okresie powojennym - podkreślił sędzia Zielonacki. 

Prezydent Ukrainy dziękuje

Prezydent Ukrainy Petro Poroszenko podziękował w czwartek polskiemu Trybunałowi Konstytucyjnemu za orzeczenie w sprawie ustawy o IPN w części dotyczącej zbrodni ukraińskich nacjonalistów. - Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją wyrazy dotyczące "ukraińskich nacjonalistów" i "Małopolski Wschodniej". Dziękuję Panu Prezydentowi A. Dudzie za inicjatywę postępowania w TK i Trybunałowi za orzeczenie – napisał szef państwa w języku ukraińskim i polskim w mediach społecznościowych.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.