Adwokatura i komornicy dostaną narzędzia do przeprowadzenia wyborów

W autopoprawce do kolejnej nowelizacji ustawy antycowidowej znalazły się przepisy na które z utęsknieniem czeka adwokatura. Mają one umożliwić jej zakończenie wyboru nowych władz samorządowych, co skutecznie zablokował koronawirus. NRA ma mieć możliwość określenia regulaminu zgromadzeń i krajowego zjazdu. Podobne rozwiązanie zaproponowano dla Krajowej Rady Komorniczej.

Sami adwokaci podkreślają, że temat ich wyborów to niekończąca się opowieść. Początkowo wydawało się, że wystarczy przesunąć zgromadzenia poszczególnych izb na jesień, po pierwszej fali COVID-19, przyszła jednak kolejna, a z nią uchwała NRA z 27 sierpnia br. w której rekomendowała izbom, by rozważyły powstrzymanie się od organizacji zgromadzeń. Wskazano w niej, że jeśli takie warunki będą, rekomenduje się próbę przeprowadzenia zgromadzeń izb adwokackich i Krajowego Zjazdu Adwokatury w sposób skoordynowany i w podobnym czasie. Przedstawiciele NRA spotkali się też z przedstawicielami ministerstwa, którzy obiecali pracę nad przepisami wspomagającymi zakończenie procedury wyborczej. Część izb nie czekając jednak na ewentualne zmiany w prawie, zgromadzenia przeprowadziła - tak jak Kraków czy Wrocław, korzystając z formuły hybrydowej. Inne czekają - tak jak np. Warszawa. 

W międzyczasie adwokatura podjęła też decyzję o przesunięciu krajowego zjazdu z listopada na marzec 2021 r. i zwołaniu - na 19 grudnia br. nadzwyczajnego zjazdu. Po co? Bo nie mogąc doczekać się na zmianę przepisów w ten sposób chciała przyjąć zmiany w regulaminie, by przeprowadzić zgromadzenia i koniec końców główny zjazd.

Czytaj: 19 grudnia odbędzie się Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Adwokatury>>

Ministerstwo Sprawiedliwości idzie z odsieczą...także komornikom

Propozycja zmian, na którą z niecierpliwością oczekują adwokaci, a którą opisywało już Prawo.pl znalazła się w autopoprawce do projektu nowelizacji ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, która 9 grudnia trafiła do Sejmu. Początkowo plany zmian obejmowały też radców prawnych, ale ci rzutem na taśmę, 7 listopada zorganizowali swój krajowy zjazd i wybrali nowe władze.  

Co proponuje resort? Między innymi, że to Naczelna Rada Adwokacka - nie jak obecnie wynika z przepisów KZA - określa sposób działania zgromadzeń izb adwokackich i Krajowego Zjazdu Adwokatury w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a także sposób przeprowadzenia w tym okresie wyborów, o których mowa w ust. 1a, wyborów organów samorządu adwokackiego oraz wyborów osób pełniących funkcję w tych organach lub funkcję w samorządzie adwokackim. Gdyby ten przepis wszedł w życie przed 19 grudnia nie byłoby konieczności przeprowadzenia nadzwyczajnego zjazdu. 

Takie samo rozwiązanie zaproponowano dla Krajowej Rady Komorniczej - to ona ma określić sposób odbywania posiedzeń oraz przeprowadzania wyborów w czasie zagrożenia koronawirusem.  

Zmiany mają też objąć słynny art. 14ha, zgodnie z którym kolegialne organy samorządów zawodowych, a także ich organy wykonawcze oraz inne organy wewnętrzne mogą podejmować uchwały przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub w trybie obiegowym. Tyle że do ważności uchwały podjętej w takim trybie potrzebne jest powiadomienie wszystkich członków danego organu, o treści jej projektu i terminie oddania głosu oraz wzięcie udziału w głosowaniu co najmniej połowy członków tego organu. Przedstawiciele adwokatury wielokrotnie podkreślali, że te warunki mogą to być trudne do dotrzymania, szczególnie w przypadku zgromadzeń izb. 

Propozycje zakładają więc dodanie ust. 1a, zgodnie z którym:

• w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 zgromadzenia izby adwokackiej, o których mowa w art. 41 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2020 r. poz. 1651), oraz wybory odbywające się w ich trakcie, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze, mogą odbywać się w sposób, który nie wymaga obecności w tym samym miejscu uprawnionych do udziału, przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.
• 1b, który takie same rozwiązania wprowadza dla posiedzeń Krajowej Rady Komorniczej, Krajowej Komisji Rewizyjnej i organów izb komorniczych oraz wyborów przeprowadzanych w ich trakcie. 

Co ważne resort sprawiedliwości chce też by wybory przeprowadzone w sposób i podjęte tak uchwały były ważne bez względu na to, ile osób uprawnionych do głosowania wzięło w nich udział. "Wymóg powiadomienia o projekcie uchwały uważa się za spełniony w przypadku wysłania projektu na ostatni znany adres osoby uprawnionej, określony na podstawie właściwych przepisów samorządowych" - wskazano w przepisie. 

Wyjście naprzeciw postulatom, nadzwyczajny zjazd raczej będzie

Adwokat Rafał Dębowski, sekretarz NRA podkreśla, że ta autopoprawka nie budzi naszych wątpliwości i co do zasady realizuje postulaty adwokatury, zgłaszane jeszcze we wrześniu. Przyznaje równocześnie, że przyjęcie jej paradoksalnie wiąże się jednak z "formalnym kłopotem" polegający na tym, że kompetencja do uchwalenia regulaminu działania zgromadzeń i KZA w czasie epidemii przeniesiona zostanie na Naczelna Radę. 

- Ale jesteśmy na to przygotowani, w tym znaczeniu, że możemy w trybie pilnym zwołać posiedzenie NRA i uchwalić regulamin, który już mamy praktycznie gotowy - dodaje. 

Mecenas przypomina, że na 19 grudnia zaplanowano właśnie w celu uchwalenia regulaminu Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Adwokatury. - I prawdopodobnie się odbędzie. Nie ma żadnej pewności kiedy zostaną uchwalone i przyjęte przepisy zawarte w autopoprawce. Jeśli do 19 grudnia zostaną przyjęte i podpisane przez prezydenta, to wówczas uchwalanie zmian może okazać się niepotrzebne. Ale grudniowy NKZA to możliwość spotkania delegatów i dyskusji. To także dla nas test  funkcjonalności systemu i proponowanych rozwiązań regulaminowych. To było bardzo złożone i skomplikowane przedsięwzięcie, więc zdobyte doświadczenia przydadzą nie w marcu 2021 na zwyczajnym KZA - mówi. 

Forma zdalna tak, ale zgodnie z prawem

Część adwokatów ma za złe obecnym władzom choćby fakt, że procedura wyborcza się przedłuża i nie podjęto kroków podobnych do tych, które podjęli radcy prawni. Do tego dochodzą spory o podejmowane stanowiska, czy w końcu tematy powracające z coraz większą siłą, jak kwestia zatrudnienia na umowę o prace, informowania o własnej działalności, czy choćby stawki dla adwokatów z urzędu. 

- Prawda jest taka, że z pewną zazdrością patrzymy na radców prawnych. Zdecydowanie potrafią się zorganizować, co też pokazali w ostatnim czasie. Wybory zostały przeprowadzane, niestety w wielu obszarach lepiej też sobie radzą na rynku prawnym - mówią rozmówcy Prawo.pl.  

NRA od początku broni jednak swojego stanowiska, że kroki które podejmuje muszą być przemyślane i przede wszystkim zgodne z prawem. A to choćby w kontekście możliwości zastosowania formuły e-zgromadzeń, czy zdalnych głosowań budziło wśród jej członków duże wątpliwości.

- Kontrola prawidłowości zgromadzeń będzie kontrolą następczą - i bynajmniej nie jest tak jak wskazuje część osób, że tylko Sąd Najwyższy może usunąć wadliwie podjęte uchwały z porządku prawnego. Przypominam - zaskarżenie uchwał w trybie przewidzianym prawem o adwokaturze jako sprzecznych z prawem, to inny tryb niż ustalenie nieważności uchwały z mocy prawa. Jeżeli podejmiemy uchwałę sprzeczną z prawem, to jest ona ważna i powinna być stosowana, dopóki SN w przewidzianym trybie jej nie wyeliminuje z obrotu prawnego. Nieważność uchwały z mocy prawa oznacza, że nie została skutecznie podjęta - wskazywał w rozmowie z Prawo.pl adwokat Dębowski.

I podawał konkretny przykład. - Wyobraźmy sobie, że okręgowa rada działając na podstawie nieważnej uchwały rozstrzygnie indywidualną sprawę. W kontroli sądowo-administracyjnej ważność takiej uchwały będzie musiała zostać oceniona przez sąd administracyjny - mówił. 
 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.