Prace nad raportem prowadzi Graeme Reid, Niezależny Ekspert ONZ ds. ochrony przed przemocą i dyskryminacją ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową. Podczas niedawnej dziesięciodniowej wizyty w Polsce (18-29 listopada 2024 r.) spotkał się m.in. z przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości. – Otwartość na współpracę na szczeblu krajowym oraz na forach międzynarodowych dobrze wróży postępom w kwestii praw człowieka w Polsce – ocenił.

Czytaj: Tożsamość płciowa nadal z ograniczoną ochroną przed mową nienawiści>>

Przełomowy sygnał

Niezależny Ekspert ONZ przypomniał, że w grudniu 2023 r. Ministerstwo Sprawiedliwości publicznie przeprosiło osoby LGBT za ich wcześniejsze oczernianie przez przedstawicieli państwa oraz media publiczne w latach 2015-2023.

- W opinii moich rozmówców te przeprosiny były przełomowym sygnałem zerwania z niedawną przeszłością i początkiem nowej ery wyraźnego odejścia od mowy nienawiści w debacie publicznej, poprawy dostępu do organów administracji państwowej dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego, a także nadziei na nieodzowną reformę prawa – zaznaczył Graeme Reid.

Dobrze ocenił zapowiedzi polskich władz dotyczące zwiększenia ochrony - także osób LGBT przed przestępstwami z nienawiści, zapewnienia osobom tej samej płci możliwości zawierania związków partnerskich oraz ustanowienia klarownej ścieżki prawnej prowadzącej do uzgodnienia płci metrykalnej.

Zobacz w LEX: Zabezpieczenie prawne związków partnerskich >

Ochrona przed nienawiścią

Podczas spotkania w Ministerstwie Sprawiedliwości specjalny sprawozdawca ONZ zapoznał się z przyjętym 26 listopada br. przez Radę Ministrów projektem nowelizacji Kodeksu karnego. Nowe przepisy, przygotowane w resorcie sprawiedliwości, rozszerzają ochronę przed przestępstwami z nienawiści. Szczególnie tymi, które są motywowane dyskryminacją ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć i orientację seksualną.

Obecnie do przestępstw motywowanych uprzedzeniami zalicza się te, które są popełnione ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową, wyznaniową lub bezwyznaniowość. Jednak te przepisy nie zapewniają wystarczającej ochrony dla wszystkich grup mniejszościowych, które są szczególnie narażone na dyskryminację, uprzedzenia i przemoc. Zgodnie z nowymi regulacjami, na takich samych zasadach będą karane przestępstwa, które są motywowane dyskryminacją ze względu na:

  • niepełnosprawność;
  • wiek;
  • płeć;
  • orientację seksualną.

Ustawa Kamilka

Tematem rozmowy była również tzw. ustawa Kamilka, która weszła w życie 15 lutego 2024 r., wzmacniając system ochrony dzieci przed skrzywdzeniem, w tym przed przestępstwami z nienawiści.

Ustawa nałożyła na placówki oświatowe, opiekuńcze, wychowawcze oraz wszelkie inne instytucje, które mają kontakt z dziećmi, obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Chodzi o bezpieczne relacje z dziećmi oraz procedury interwencji w przypadkach podejrzenia przemocy. Każda placówka, gdzie praca wiąże się z opieką nad dziećmi, musi m.in. przestrzegać zasad bezpiecznej rekrutacji. Kandydaci do pracy są sprawdzani w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym i mają obowiązek przedstawienie zaświadczenia o niekaralności.

Najważniejsze wnioski Niezależnego Eksperta ONZ z wizyty w Polsce to:

  • Polska przeprowadza reformę prawa antydyskryminacyjnego, aby chroniony czuł się każdy obywatel, a standardy międzynarodowe mogły być w tym zakresie dostatecznie realizowane;
  • poczucie realnej ochrony przed dyskryminacją powinno iść w parze z dobrze funkcjonującymi mechanizmami zgłaszania spraw do organów ścigania;
  • podejmowane w Polsce kroki prawne mające na celu ochronę przed dyskryminacją zapowiadają ochronę niezależną od układów politycznych;
  • zmiana nastawienia samorządów terytorialnych do kwestii ochrony przed dyskryminacją służy uniwersalnym rozwiązaniom ogólnopaństwowym.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.