Można powiedzieć, że w tym temacie ostatnio sporo się dzieje. Pandemia dała się sądom we znaki, Ministerstwo Sprawiedliwości szuka więc rozwiązań, które mogłyby rozpatrywanie spraw przyspieszyć. Senat już w środę - 12 maja - zajmie się m.in. nowelą kodeksu postępowania cywilnego, która poza e-licytacjami nieruchomości wprowadza też możliwość e-doręczeń pism procesowych poprzez portal informacyjny sądów. Z drugiej strony w marcu resort poinformował Prawo.pl, że chce, by Portal Informacyjny Sądów Powszechnych został zastąpiony Portalem Sądownictwa Powszechnego. Miałby służyć m.in. do udostępniania zdigitalizowanych dokumentów stronom postępowania i biegłym, ale też w przyszłości do wnoszenia do sądów i przekazywania przez sądy dokumentów. - Warunkiem jest funkcjonowanie doręczenia elektronicznego (elektroniczne potwierdzenie odbioru). Trwają przygotowania do jego uruchomienia - wskazano.
Czytaj: Ministerstwo szykuje się do dygitalizacji akt - będzie portal informacyjny sądów>>
Przedstawiciele i NRA, i KRRP w ostatnich tygodniach spotykali się z przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości, a konkretnie departamentów odpowiedzialnych za informatyzację. Teraz samorządy zachęcają prawników do wypełniania ankiety na temat Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych. - Zbieramy opinie oraz argumenty do merytorycznych rozmów z ministerstwem na temat przygotowywania i rozbudowy portalu informacyjnego sądów powszechnych, po to by głos adwokatów i radców prawnych był wzięty pod uwagę, a przede wszystkim by był drogowskazem do zwiększenia funkcjonalności tego portalu. Bo tak naprawdę korzystają z tego obywatele, poprzez profesjonalnych pełnomocników. To nasze narzędzie w codziennej pracy - mówi adwokat Przemysław Rosati, prezes NRA.
Czytaj w LEX: Obowiązki adwokatów i radców prawnych w świetle ustawy o doręczeniach elektronicznych >
W podobnym tonie wypowiada się radca prawny Włodzimierz Chróścik, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych. - Ankieta ma związek z trwającymi pracami legislacyjnymi i naszymi rozmowami z Ministerstwem Sprawiedliwości dotyczącymi e-doręczania przesyłek sądowych. Przypomnijmy planowane są w tym zakresie zmiany ustawowe w procedurze cywilnej. Dlatego postanowiliśmy zapytać środowisko jakie mają doświadczenia, w których sądach występują problemy i jakie, a w których problemu nie ma - dodaje.
I wady, i kierunek zmian - ankieta budzi zainteresowanie
Na stronie NRA informacja o ankiecie pojawiła się 9 maja, także w weekendy można było ją wypełnić poprzez portale społecznościowe i od początku cieszy się zainteresowaniem prawników. Zawiera szereg pytań, nie tylko dotyczących problemów, ale też ukierunkowanych na wskazanie ewentualnych rozwiązań, które portal mogłyby usprawnić.
Czytaj w LEX: Elektronizacja pism procesowych, doręczeń i posiedzeń jawnych w postępowaniu cywilnym w okresie pandemii COVID-19 >
Ankieta jest anonimowa, prawnicy mają wskazać wykonywany zawód - radcy czy adwokata, określić jak długo korzystają z portalu informacyjnego sądów, jak często i w ilu apelacjach. Mają też wpisać różnice w dostępie do spraw i wykorzystaniu funkcjonalności Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych pomiędzy poszczególnymi wydziałami sądów/sądami/apelacjami.
Czytaj w LEX: Pandemia COVID-19 a dostęp do prawa. Polska na tle wyników badania międzynarodowego >
Autorzy pytają m.in. o to jakie korzyści dostrzegają w związku z możliwością korzystanie z portalu, czy jest funkcjonalny i co zawodzi. W tym zakresie do wyboru jest np.:
- nieuzupełnianie treści przez część sądów lub błędne uzupełnianie treści;
- brak kompetencji cyfrowych użytkowników portalu;
- długie rozpatrywanie wniosku o dostęp do spraw;
- problemy techniczne (np. sprawa czasowo znika);
- brak obligatoryjnej wzmianki o dacie doręczenia orzeczeń;
- brak automatycznego informowania o prawomocności orzeczeń;
- brak poczty wewnętrznej umożliwiającej sprawne i bezpieczne komunikowania się pełnomocnika z sądem;
- czy brak „wirtualnego kalendarza” dostępnego dla sędziów w zakresie terminów posiedzeń sądowych wyznaczonych z udziałem pełnomocników korzystających z portalu.
Cel? Nie tylko e-doręczenia ale też e-pozwy
Prezes Chróścik podkreśla, że radcy prawni sygnalizują problemy techniczne związane z działaniem portalu informacyjnego sądów. - Co warto podkreślić, samo rozwiązanie jest bardzo dobre i ułatwia radcom prawnym prace. Ankieta ma pomóc wskazać obszary, w których przydałaby się poprawa lub rozbudowa portalu - mówi.
Nie ukrywa, że jednym z celów jest to, by e-komunikacja z sądami była dwustronna, innymi słowy by przez portal informacyjny sądów można było składać pisma procesowe. - Mamy nadzieję, że taka jego funkcjonalność zostanie w przyszłości wprowadzona - wskazuje.
- To że postępowania się cyfryzują, akta dygitalizują, a doręczenia zmierzają w kierunku elektronizacji to jest znak czasów i nie można kontestować rzeczywistości, która nas otacza. Adwokatura będzie szła z duchem tej rzeczywistości, bo to jest w interesie obywateli, w interesie sprawnego wymiaru sprawiedliwości, adwokatów i aplikantów adwokackich - dodaje prezes Rosati.
I w jego ocenie, zmiany powinny pójść w kierunku komunikacji dwustronnej. -Trudno mi powiedzieć na ile będą możliwe takie rozwiązania na tym etapie, ale trzeba o tym rozmawiać, nawet jeśli będzie to możliwość na przyszłość. To jest doskonały czas żeby te kwestie poruszyć, by budować płaszczyznę konstruktywnych postulatów, co do ułatwienia funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Bo centralnym punktem wymiaru sprawiedliwości jest obywatel i jego sprawa. Z drugiej strony pełnomocnik , który reprezentuje klienta przed sądem również powinien być zainteresowany rozwojem takiego portalu - wskazuje.
Czytaj: Senat zajmie się e-doręczeniami - szykują się poprawki>>
Co sąd to inne możliwości portalu
Jednym z głównych problemów, na który zwracają uwagę prawnicy, są różnice w funkcjonalności, w zawartych informacjach pomiędzy portalami w poszczególnych apelacjach. Bolączką jest też jednostronność komunikacji.
- Także podejmowaliśmy interwencję w temacie użytkowania portalu informacyjnego sądów, bo nie jest ono jednolite w skali kraju. I przykładowo, w apelacji gdańskiej nie mieliśmy dostępu do takich informacji, które były dostępne w innych apelacjach. Było to dla nas niezrozumiałe, bo portal powinien mieć charakter powszechny, a różnice jednak występowały. Prawodawca chce teraz, by pisma były przez sądy doręczane właśnie przez portal informacyjny sądów. Warto jednak pamiętać , że pomimo iż jest to duże ułatwienie dla pracy pełnomocnika i obrońcy, to nie jest to narzędzie doskonałe - mówi adwokat Anna Kątnik-Mania, wiceprezes Stowarzyszenia Adwokackiego Defensor Iuris.
W jej ocenie problemem jest m.in. to, że nadal nie wszystkie dokumenty są w portalu udostępniane. Co do zasady ma on dostarczać pełnomocnikowi i obrońcy informacje, dokumenty takie jak protokół, wyrok, uzasadnienie, ale nie ma w nim dokumentów, które pochodzą chociażby od kuratorów z wywiadów środowiskowych, opinii OZSS w sprawach rodzinnych, nie udostępniane są też opinie biegłych - co w okresie pandemii i utrudnionego dostępu do akt spraw, miało bardzo duże znaczenie.
- Jako Stowarzyszenie podejmowaliśmy się również interwencje, w zakresie tego, by w naszym portalu był dostęp do informacji, kiedy korespondencję odebrała druga strona. Doszły do nas bowiem sygnały, że taka możliwość istnieje. Kolejna kwestia - w mojej ocenie - portal ten powinien być integrowany z systemami prokuratury, tak, by i informacje dotyczące postępowania przygotowawczego można było w ten sposób uzyskać - dodaje mecenas.
Czytaj w LEX: Obowiązek posiadania kas fiskalnych przez adwokatów i radców prawnych w praktyce >
Część prawników obawia się, że jeśli poprzez portal będzie można wnosić e-pozwy, ograniczone zostaną inne możliwości. A to w ich ocenie może być zawodne. - Wystarczy popatrzeć jak często zawiesza się ePUAP, czy choćby system szczepień. Nie może być tak, że przez zawodny system pełnomocnik czy obrońca nie złoży pisma w terminie, bo to bezpośrednio uderza w naszych klientów - mówią.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
