W polskiej przestrzeni publicznej trwa obecnie dyskusja wywołana aferą Pandora Gate, z którą łączeni są znani polscy youtuberzy. Co rusz ujawniane są informacje nie tylko o nagabywaniu, ale i wykorzystywaniu 13-, 14-letnich dziewczyn. Tymczasem we wtorek, 17 października, Rada Ministrów przyjęła dokument, który ma w przyszłości zapobiegać takim sytuacjom, m.in. poprzez działania prewencyjne.

Przytoczono w nim zresztą statystyki, zgodnie z którymi w latach 2018–2019 za przestępstwa przeciw wolności seksualnej popełnione wyłącznie wobec osób małoletnich skazano prawomocnie 2365 osób. 1820 sprawców skazano na karę pozbawienia wolności, z czego 779 z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, a wobec 253 orzeczono karę mieszaną. Wobec 138 zastosowano karę samoistnej grzywny. Co więcej, samodzielną karę bezwzględnego pozbawienia wolności orzeczono wobec 44 proc. sprawców przemocy seksualnej wobec małoletnich. Aż 33 proc. wszystkich prawomocnie skazanych otrzymało karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i niemal 6 proc. orzeczonych kar ograniczało się do wymierzenia samoistnej grzywny.   

 Czytaj: #Metoo na polskim Youtube - niedoniesienie o przestępstwie też bywa karalne >>

Dzieci potrzebują lepszej ochrony

Za prace nad Planem odpowiadał dr Marcin Romanowski, obecny wiceminister sprawiedliwości oraz sędzia Agnieszka Matysek, sekretarz Zespołu do spraw przeciwdziałania przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich.

- Uchwalenie Krajowego planu przeciwdziałania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich na lata 2023-2026 to fundamentalna zmiana w zakresie podejmowania działań na rzecz praw dzieci i młodzieży. Polskie państwo mówi jasno - walka z przestępczością seksualną jest priorytetem i zobowiązujemy się do tego, aby przez okres najbliższych 3 lat przeprowadzić jasno określone działania na rzecz walki z taką przestępczością - mówi Prawo.pl Monika Horna–Cieślak, adwokatka specjalizująca się w sprawach dotyczących ochrony praw najmłodszych, przewodnicząca Sekcji Praw Dziecka przy ORA w Warszawie.

W jej ocenie to też jasny sygnał, że ochrona dzieci jest bardzo ważna, dziecko ma podmiotowość, nie ukrywa się już w planach dotyczących wyłącznie rodziny.
- Tworzone są plany na rzecz dzieci, które wymagają szczególnej ochrony oraz wsparcia. Co również istotne przyjęcie Planu to realna realizacja art. 8 ustawy Kamilka, która zobowiązuje państwo do przyjęcia i opracowania takiego Planu - podsumowuje.

O czym mowa? O słynnej medialnie nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która ma zwiększyć ochronę dzieci przed przemocą.

 

Co zakłada Plan?

Przyjęty Plan ma zapewnić kompleksowe wzmocnienie systemu ochrony przed przestępstwami seksualnymi. Chodzi m.in. o:

  • skoordynowaną analizę zagrożeń przestępczością seksualną;
  • program edukacyjny dla różnych grup społecznych (np. młodzieży, rodziców, nauczycieli);
  • szkolenia dotyczące rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci, udzielania im pomocy i wsparcia;
  • wzmocnienie kompetencji oraz specjalizacja funkcjonariuszy organów ścigania, sędziów i prokuratorów;
  • utworzenie bazy danych, która ułatwi wykrywanie zakazanych treści, np. w internecie;
  • kompleksowe wsparcie dla ofiar przestępstw seksualnych oraz ich rodzin;
  • wzmocnienie działań terapeutycznych i profilaktycznych;
  • działania mające na celu ujawnianie przestępstw seksualnych wobec dzieci;
  • poszanowanie prywatności i godności osób pokrzywdzonych – zapewnienie etycznego przekazu medialnego. 

Czytaj też w LEX: Truskolaska Emilia Magdalena, Grooming, czyli uwodzenie małoletnich przez internet - aspekty kryminologiczne oraz prawne >

Opracowanie Planu - jak wskazano w uchwale - jest również wypełnieniem zobowiązań, jakie nakładają na Polskę Konwencja z Lanzarote oraz Konwencja o prawach dziecka w jej aspekcie prawnokarnym. - Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z art. 10 Konwencji z Lanzarote każda ze stron podejmuje środki niezbędne do zapewnienia koordynacji, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym, pomiędzy różnymi instytucjami zajmującymi się ochroną, zapobieganiem i walką z seksualnym wykorzystywaniem dzieci i niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych, w tym zwłaszcza instytucjami związanymi ze szkolnictwem, służbą zdrowia, pomocą społeczną oraz organami ścigania i organami sądowymi - dodano.

W szczegółowych założeniach Planu wskazano m.in.:

  • systematyczną i skoordynowaną analizę zagrożeń występowania czynów zabronionych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich;
  • opracowanie dostępnego, kompleksowego programu edukacyjnego dla dzieci, młodzieży, rodziców/opiekunów, nauczycieli, dyrektorów szkół i innych placówek oświatowych, personelu pomocowego oraz medycznego na temat czynów zabronionych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności popełnianej na szkodę osób małoletnich;
  • wyposażenie personelu pracującego z małoletnimi w kompetencje rozpoznawania symptomów krzywdzenia małoletniego czynem zabronionym przeciwko wolności seksualnej, udzielania pomocy i wsparcia umiejętnie, adekwatnie do indywidualnej sytuacji małoletniego oraz zapewnienie przestrzegania przez ten personel procedur pracy z dziećmi i młodzieżą;
  • stworzenie łatwo dostępnego dla małoletnich mechanizmu zawiadamiania o czynach zabronionych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich;
  • zapewnienie spełniającego standardy dostępności mechanizmu zawiadamiania o czynach zabronionych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich, w tym o treściach przedstawiających wykorzystywanie seksualne
  • małoletnich zamieszczanych w cyberprzestrzeni, obejmującego organy ścigania, infolinię Dyżurnet.pl oraz dostawców produktów i usług internetowych;
  • stworzenie ram prawnych umożliwiających: prowadzenie skutecznych postępowań w sprawach o czyny zabronione przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich; stosowanie wobec sprawców adekwatnych kar lub środków; zapewnienie ochrony i wsparcia małoletnim;
  • zapewnienie funkcjonariuszom organów ścigania warunków do sprawnego i prawidłowego prowadzenia śledztw w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich oraz zapewnienie efektywnej współpracy międzynarodowej;
  • stworzenie krajowej bazy danych hash17 i zapewnienie dostępu do tej bazy oraz do bazy Interpolu (ICSE) policjantom z Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości, Wydziału do Walki z Handlem Ludźmi w Biurze Kryminalnym Komendy Głównej Policji oraz koordynatorom w Komendach Wojewódzkich Policji / Komendzie Stołecznej Policji, prowadzącym czynności w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich;
  • zapewnienie małoletniemu pokrzywdzonemu przestępstwem przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz jego opiekunom kompleksowego wsparcia;
  • oraz choćby uwzględnianie, z zachowaniem należytej ostrożności i poszanowaniem zasady dobra dziecka, opinii dzieci i młodzieży przy opracowywaniu programów mających na celu przeciwdziałanie przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na ich szkodę.

Czytaj też w LEX: Filipczak Mateusz, Zgoda osoby małoletniej poniżej 15. roku życia na kontakt seksualny w kontekście normy seksuologicznej i społecznej szkodliwości czynu >

 

Dzieci w cyberprzestrzeni? Dostawcy mają to uwzględniać

Dokument zakłada również konieczność poprawy dostępności i właściwego stosowania mechanizmów: zapobiegania powrotowi do przestępstwa o charakterze seksualnym na szkodę osób małoletnich; resocjalizacji nieletnich sprawców czynów karalnych tego rodzaju, oraz m.in. bezpłatne wsparcie medyczne i psychologiczne dla sprawców przestępstw oraz nieletnich sprawców czynów karalnych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę osób małoletnich oraz osób zagrożonych ryzykiem ich popełnienia.

Jego celem ma być również zwiększenie zaangażowania sektora gospodarki i usług w działania mające na celu profilaktykę oraz ujawnianie czynów zabronionych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich oraz "zapewnienie etycznego przekazu medialnego w sprawach związanych z popełnianiem czynów zabronionych przeciwko wolności seksualnej i obyczajnością na szkodę osób małoletnich, w poszanowaniu prawa do prywatności i godności osób pokrzywdzonych".

Czytaj też w LEX: Konieczny Marcin, Cyberprzestępczość – krótka historia, współczesne oblicza i trudna do przewidzenia przyszłość >

Z kolei sama ocena stanu realizacji przewidzianych w planie działań będzie odbywała się w oparciu o sprawozdania - i tak mają powstawać sprawozdania roczne obejmujące opis realizowanych działań, dane statystyczne dotyczące zjawiska przestępczości seksualnej z poprzedniego roku kalendarzowego, ocenę zgodności realizowanych działań z przyjętym harmonogramem, sposób i poziom finansowania działań oraz, jeżeli będzie zachodzić konieczność poprawy/usprawnienia określonych działań, wnioski i rekomendacje.

Czytaj w LEX: Skoczylas Dominika, Cyberzagrożenia w cyberprzestrzeni. Cyberprzestępczość, cyberterroryzm i incydenty sieciowe >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.